مقاله کامل بعد از پرداخت وجه
لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"
فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات: 36
مقدمه
این سوره در مکه نازل شده و 15 آیه دارد
محتوى و فضیلت سوره الشمس
این سوره که در حقیقت سوره تهذیب نفس و تطهیر قلوب از ناپاکیها و ناخالصیها است ، بر محور همین معنى دور مى زند، منتها در آغاز سوره به یازده موضوع مهم از عالم خلقت و ذات پاک خداوند براى اثبات این معنى که فلاح و رستگارى در گرو تهذیب نفس است قسم یاد شده ، و بیشترین سوگندهاى قرآن را به طور جمعى در خود جاى داده است .
و در پایان سوره به ذکر نمونه اى از اقوام متمرد و گردنکش که به خاطر ترک تهذیب نفس در شقاوت ابدى فرو رفتند، و خداوند آنها را به مجازات شدیدى گرفتار کرد، یعنى قوم ((ثمود)) مى پردازد، و با اشاره کوتاهى به سرنوشت آنها سوره را پایان مى دهد.
در حقیقت این سوره کوتاه یکى از مهمترین مسائل سرنوشت ساز زندگى بشر را بازگو مى کند، و نظام ارزشى اسلام را در مورد انسانها مشخص مى سازد. در فضیلت تلاوت این سوره همین بس که در حدیثى از پیغمبر اکرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) آمده است : من قراءها فکانما تصدق بکل شى ء طلعت علیه الشمس و القمر!: هر کس آن را بخواند گوئى به تعداد تمام اشیائى که خورشید و ماه بر آنها مى تابد در راه خدا صدقه داده است !.
و مسلما این فضیلت بزرگ از آن کسى است که محتواى بزرگ این سوره کوچک را در جان خود پیاده کند، و تهذیب نفس را وظیفه قطعى خود بداند.
ََآیه 1 - 10
آیه و ترجمه
بِسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
وَ الشمْسِ وَ ضحَاهَا(1) وَ الْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا(2) وَ النهَارِ إِذَا جَلَّاهَا(3) وَ الَّیْلِ إِذَا یَغْشاهَا(4) وَ السمَاءِ وَ مَا بَنَاهَا(5) وَ الاَرْضِ وَ مَا طحَاهَا(6) وَ نَفْسٍ وَ مَا سوَّاهَا(7) فَأَلهَْمَهَا فجُورَهَا وَ تَقْوَاهَا(8) قَدْ أَفْلَحَ مَن زَکَّاهَا(9) وَ قَدْ خَاب مَن دَساهَا(10)
ترجمه :
بنام خداوند بخشنده بخشایشگر
1 - به خورشید و گسترش نور آن سوگند!
2 - و به ماه در آن هنگام که بعد از آن در آید
3 - و به روز هنگامى که صفحه زمین را روشن سازد
4 - و قسم به شب آن هنگام که صفحه زمین را بپوشاند
5 - و قسم به آسمان و کسى که آسمان را بنا کرده .
6 - و قسم به زمین و کسى که آن را گسترانیده .
7 - و سوگند به نفس آدمى و آن کس که آن را منظم ساخته ،
8 - سپس فجور و تقوا (شر و خیر) را به او الهام کرده است
9 - که هر کس نفس خود را تزکیه کرده ، رستگار شده
10 - و آن کس که نفس خویش را با معصیت و گناه آلوده ساخته ، نومید و محروم گشته است .
تفسیر :
رستگارى بدون تهذیب نفس ممکن نیست
سوگندهاى پى در پى و مهمى که در آغاز این سوره آمده ، به یک حساب ((یازده )) سوگند و به حساب دیگر ((هفت )) سوگند است ، و بیشترین تعداد سوگندهاى قرآن را در خود جاى داده ، و به خوبى نشان مى دهد که مطلب مهمى در اینجا مطرح است ، مطلبى به عظمت آسمانها و زمین و خورشید و ماه ، مطلبى سرنوشت ساز و حیات بخش .
نخست باید به شرح و تفسیر این سوگندها بپردازیم ، و بعد به بررسى آن مطلب بر اهمیت که این همه آوازه ها از او است .
نخست مى فرماید: به خورشید و گسترش نور آن سوگند (و الشمس و ضحاها).
همانگونه که قبلا نیز گفته ایم سوگندهاى قرآن عموما دو مقصد را تعقیب مى کند: نخست اهمیت مطلبى که سوگند به خاطر آن یاد شده ، و دیگر اهمیت خود این امور که مورد سوگند است ، چرا که سوگند همیشه به موضوعات مهم یاد مى شود، به همین دلیل این سوگندها فکر و اندیشه انسان را به کار میان دازد تا در باره این موضوعات مهم عالم خلقت بیندیشد، و از آنها راهى به سوى خدا بگشاید.
((خورشید)) مهمترین و سازنده ترین نقش را در زندگى انسان و تمام موجودات زنده زمینى دارد، زیرا علاوه بر اینکه منبع نور و حرارت است و این دو از عوامل اصلى زندگى انسان به شمار مى رود، منابع دیگر حیاتى نیز از آن مایه مى گیرند، وزش بادها، نزول بارانها، پرورش گیاهان ، حرکت رودخانه ها و آبشارها، و حتى پدید آمدن منابع انرژیزا، همچون نفت و ذغال سنگ ، هر کدام اگر درست دقت کنیم به صورتى با نور آفتاب ارتباط دارد بطورى که اگر روزى این چراغ حیات بخش خاموش گردد تاریکى و سکوت و مرگ همه جا را فرا خواهد گرفت .منم که باب خویش را در این مقام مادرم
افسوس که بعد از رحلت پیامبر اکرم با زهرای مرضیه آن کردند، که کردند. فدک را از وی ستاندند. علی امامش، شویش را منع کردند، وی را به جهت حمایت از امامش سیلی زدند، جلوی دیدگان علی خانه اش را آتش زدند. ضربه کشنده و فجیعی بر او وارد کردند؛ او را به بستر بیماری سپردند تا به شهادت رسید؛ اما قبل از شهادت چون دیگر بزرگان دین قیام ها کرد و رازها در هر قیامش داشت.
علی در راستای سکوت و صبر، جریان سرنوشت امت را به سردمداری فاطمه علیه السلام نظاره گر بود. قیامی که در تاریخ هم چنان جاری است. اولین قیام از واپسین لحظات حیات پیامبر(ص) شروع شد. بعد از دفن پیامبر(ص) توسط علی(ع)، حضرت فاطمه(ع) در اقدامی شبانه به درب منزل انصار و مهاجر می رود تا علی(ع) را دریابند و وقتی آنها را در عمل انجام شده می بیند و رد خواسته اش را می شنود به مزار پدر می رود و با شیون و زاری و با درد دل کردن با پدرش برخی را وحشت زده و زبان اعتراض گشوده می یابد. از جمله اقدامات فاطمه علیه السلام در آن قیام زنده کردن یاد غدیر و احتجاج وی به غدیر بود. مقاومت فاطمه در مقابل غصب فدک ومحکوم کردن آن با منطقی قوی و استوار ونمایان کردن منطق کور و ضعیف آنها جلوه دیگری از قیام فاطمه(ع) در این مرحله بود و با این کارش لکه ننگی ابدی بر دامن برخی نشست.
مرحله بعدی قیام فاطمه علیه السلام در بستر بیماری بود. در اولین اقدام برای زنانی که به عیادت او می آمدند در پاسخ احوال پرسی آنان، شروع به سخن گفتن می نمود و حقایق را آشکار می کرد و از طریق آنان، شوهرانشان را تحریک می کرد. بازتاب افشاگری و سخنان حضرت در بستر بیماری برای زنان مهاجر و انصار می رفت که، اندک اندک به انقلابی پرخروش مبدل گردد لذا برای خنثی سازی اثر این حرکت عمر و ابوبکر صلاح را در این دیدند که به عیادت فاطمه علیه السلام بروند تا علاوه بر تظاهر به همدردی، موج این انقلاب را درهم شکنند، ولی فاطمه علیه السلام شرط ملاقات و سخن گفتن با آنها را این قرار داد که اعتراف و اقرار آن دو به این جمله از رسول خدا باشد که «فاطمه پاره تن من است هر که ا و را بیازارد مرا آزرده است». وقتی آن دو اقرار کردند فاطمه علیه السلام فرمود: «خدا و ملائک خدا را شاهد می گیرم که شما دو نفر مرا آزردید و رضای خاطر من بجای نیاوردید من از شما ناخشنودم. و آن گاه که به دیدار پیامبر نائل گردم از شما دو نفر شکایت خواهم کرد.»
و قیام سوم ایجاد سؤال در تاریخ است؛ که حضرت وصیت کرد: «ای علی مرا در شب غسل بده در شب دفن کن به گونه ای که کسی خبردار نشود.» به این ترتیب سؤالات متعددی در اذهان مسلمین در طول تاریخ همیشه وجود دارد. چرا دختر پیامبر شبانه غسل داده شد؟ چرا با جمع اندک هفت نفر تشییع شد؟ چرا خلیفه و جانشین رسول خدا در نماز و تشییع پیکر او حضور نداشت؟ چرا خلیفه مسلمین از قبر دختر پیامبر ناآگاه است؟ و... این سؤالات پاسخ می طلبد و پاسخ آن یعنی پیروزی قیام فاطمه(س)! و هرگز این سؤالات بی پاسخ نخواهد ماند! لذا هم اکنون نیز فاطمه در قیام است.
به راستی راز سکوت علی و سه قیام فاطمه(س) چه بود؟ آنها هر دو معصوم بودند اما یکی در مقابل حادثه سکوت اختیار کرد و دیگری قیام؟ در یک کلام می توان گفت راز قیام فاطمه(س) در حفظ اصل و اصول و اصالتها بود و صبر و سکوت علی علیه السلام برای حفظ فرع و فروع و ساختمان اسلام که با تلاش پیامبر بنا شده بود؛ یعنی جامعه اسلامی، قیام فاطمه(س) برای حفظ اساس دین بود اما سکوت علی(ع) برای حفظ ظاهر دین و شعائر بود و اگر هر دو برای حفظ اصل قیام می کردند از فرع و شاخه های شجره نبوت چیزی باقی نمی ماند و اصل و ریشه برای همیشه زیرخاک جهل مدفون می شد، خصوصاً با توجه به خاتمیت پیامبر اسلام اگر هر دو برای حفظ فرع شجره نبوی سکوت می کردند اصل از بین می رفت و فرع بی اصل چندان دوامی نداشت و هرگز ثمر نمی داد.
در مورد تاریخ شهادت این بانوی بزرگ اسلام اختلاف نظر بسیار است، اما اظهر آنها سیزدهم جمادی الاخر به قولی هفتاد و پنج روز و بنا بر قولی دیگر، نود و پنج روز بعد از وفات رسول خدا بوده است.
فدک چه جلوه ای کند به پیشگاه دولتم
که مالکیت جنان به کف بود چو حیدرم
علیه غاصب فدک از آن قیام کرده ام
که راه بر جهاد حق نشان دهم به دخترم
حسان بود مودت رسول و آل مصطفی
امید برزخ من و پناه روز محشرم
تفسیر سوره شمس
