نگاهی دیگر به مسألة افت تحصیلی و شیوه های مؤثر مقابله با آن در برخی از کشورهای پیشرفتة صنعتی
در 35 صفحه مفید و مجزا - در قالب وورد
نمونه ای از متن :
مقدمه
از وظایف اساسی آموزش و پرورش عمومی در هر کشور، انتقال میراث فرهنگی جامعه، پرورش استعدادهای دانش آموزان و آماده سازی آنان برای شرکت فعال در جامعه است. عدم موفقیت نظام های آموزشی در انجام این رسالت مهم در بسیاری از مواقع به صورت افت یا شکست تحصیلی بروز می کند که شامل کیفیت ضعیف یادگیری دانش آموزان، تکرار پایه و ترک تحصیل است.
ارائه آموزش و پرورش یکسان برای همة دانش آموزان به رغم تفاوت های فردی، مسائل و مشکلات عاطفی در خانواده و تفاوت اجتماعی، اقتصادی و به خصوص فرهنگی خانواد ها می تواند از دلایل ایجاد کنندة افت تحصیلی محسوب شود. از آن جا که تفاوت فرهنگی خانواده ها در شهرهای بزرگ کشورهای در حال رشد، غالباً بارز و آشکار است، نظام آموزش و پرورش نمی تواند برای همة طبقات اجتماعی کارآیی لازم را داشته باشد؛ از این رو بسیاری از کودکا و نوجوانان، به خصوص در مناطق محروم، به رغم هوش و استعداد از ادامة تحصیل باز می مانند. بحث تحلیلی حاضر بر این گروه از دانش آموزان تأکید دارد؛ زیرا تساوی در استفاده از فرصت های آموزشی همیشه به معنای بهره گیری مساوی از آموزش و پرورش ارائه شده در مدرسه و به پایان رساندن یک دورة آموزشی نیست و نظام های آموزشی موجود با آن که اهداف بشر دوستانه دارندکم تر می توانند در رفع تبعیضات اجتماعی موفق شوند.شکی نیست که جلوگیری از افت تحصیلی از نظر فردی و اجتماعی امری لازم است؛ زیرا هر فرد در جامعه حق دارد که در حد استعداد خود از مواهب و امکانات آموزشی برخوردار شود. از این گذشته این امر از اتلاف هزینه های به کار رفته برای آموزش و پرورش جلوگیری کرده، جامعه را از استعدادها و توانایی های یکایک افراد برخوردار می سازد. کوشش در راه شناخت و سپس پیش گیری و مقابله با عقب ماندگی های تحصیلی کودکان، به ویژه ساکنان مناطق محروم و حاشیة شهرها، از دیرباز در بسیاری از کشورهای غربی رواج یافته است. در سه دهة اخیر نیز نه تنها دولت ها خود را موظف به مقابله با این پدیده دانسته اند، که بنیادها و سازمان های اجتماعی به طور دوطلبانه روش های خاصی را برای مقابله با فت تحصیلی دانش آموزان تجربه کرده اند.
وسعت آمار افت تحصیلی در ایران به خصوصی در مناطق محروم ،و کمبود مطالعات عمیق برای ریشه یابی و مبارزه با این معصل اجتماعی نگارنده را بر ان داشت تا شیوه های موفق مبارزه با افت تحصیلی را در غرب بررسی و تحلیل کند. در ایران شکست تحصیلی زیاد و پر جحم است واز همان سال اوال ابتدایی گریبان گیر برخی از دانش آموزان می شود. تحلیل های آماری نشان می دهد که این پدیده در ایران نیز همانند سایر جوامع گزینشی است و همة طبقات اجتماعی به یک نسبت با آن مواجه نیستند. این امر در مناطق محروم و روستایی و در میان حاشیه نشینان شهرها بسیار عمیق تر است. برای مثال آمار افت تحصیلی در سه منطقة تهران(مناطق 3،12 و 19) نشان می دهد که دانش آموزان منطقة 19 که بیشت تر ساکنان حاشیه نشین تهران را در خود جای داده است، در حد وسیع تری در معرض این پدیده قرا دارند(1)
طی سال های اخیر در مورد علل افت تحصیلی مطالعات محدودی در سطح دانشگاه یا وزارت آموزش و پرورش انجام شده است. این نوع مطالعات غالباً یا به عوامل برون سازمانی و علل خارجی افت تحصیلی، مانند فقر و محرومیت اقتصادی و شرایط و عوامل فرهنگی- اجتماعی و یا به علل درون سازمانی نظیر شرایط آموزشگاه، نامتناسب بودن هدف ها، برنامه ها، روشها و مقررات مدارس با نیازهای روانی – عاطفی و اجتماعی دانش آموزان اشاره داشته اند.(2) اما تحقیقات تجربی خاصی در جهت یافتن راه حل مناسب و آزمایش شیوه های مؤثر برای مقابله با آن انجام نگرفته است. البته پس از انقلاب اسلامی اقداماتی رسمی برای مبارزه با این معضل و در جهت افزایش قدرت حفظ و نگهداری دانش آموزان در مدرسه انجام شده است که از آن جمله می توان به تغذیة رایگان، ایجاد کلاس های جبرانی در برخی از مناطق وایجاد شبانه روزی ها در مراکز روستاها اشاره کرد از اقدامات غیر مستقیم در جهت تضمین مو فقیت تححصیلی دانش آموزان و تشویق انان به ادامه تحصیل می توان از آموزش اولیا تعیین سهمه برای مناطق محروم به منظور ورود به دانشگاه ها و.... نام برد که هر کدام از راه های فوق در نوع خود ضروری و مفید است اما برای پاسخ گویی به مشکل شکست تحصیلی خیل عظیمی از دانش آموزان کافی به نظر نمی رسد.
مقابله با افت تحصیلی در کشور های آسیا و اقیانوس ارام (3)
بررسی مسائل آموزشو پرورش در برخی از کشورها ی اسیا و اقیانوس آرام مانند هندوستان پاکستان بنگلادش فلیپین و تایلند از طریق گزارش های یو نسکو نشان می دهد که این کشورها نیز در زمینه عوامل باز دارنده تدارم تحصیلات دانش آموزان با کشور ما مسائل مشترکی دارند. این تحقیقات به خصوص نمودار این واقیعت است که هر جا فقیر بیشتر باشد شکست تحیصلی نیز عمیق است . این گزارشها راهبر دها و اقداماتی که این کشورها برای مبارزه با پدیده افت و ترک تحصیلی انجام داداند نتایج موفق آمیز اقدامات انجام شده را منعکس می کنند برخی از رهبردهای موفقیت امیز کشورهای آسبا و اقیانوی ارام زمینه جلوگیری از افت تحصیلی به شرح زیر است :
اقدام های سازمانی
در بین اقدام های سازمانی ارتقای اتوماتیک دانش آموزان از همه رایج تر است. در این روش به دانش آموزان اجازه می دهند که بدون گذراندن امتحان به کلاس بالاتر بروند. این کار باعث می شود که کودکان قشرهای محروم بتوانند لااقل یک دورة تحصیلی را به پایان برسانند بدیهی است چنین برخوردی به همراه اقدامات تربیتی و به کارگیری معلمان با صلاحیت انجام می گیرد تا همة کودکان بتوانند با سطح مورد انتظار کلاس پیش بروند جای گزینی ارزش یابی مستمر به جای امتحانات مقطعی از اقداماتی است که قدرت نگهداری مدرسه را افزایش می دهد.
اقدام های تربیتی
اقدامات تربیتی شامل توسعة مراکز تربیت معلم به عنوان قدم اصلی برای تضمین کارآیی نظام و موفقیت تحصیلی دانش آموزان، بهبود برنامه هی آموزش ضمن خدمت و نیز گسترش دوره های پیش دبستانی به خصوص در محله ها و مناطقی است که کودکان به علت فقر فرهنگی و مشکلات اقتصادی اولیا آمادگی ادامة تحصیل موفقیت آمیز در مدرسه و رقابت با دانش آموزان طبقات اجتماعی مرفه تر را ندارند.
اقدام های انگیزشی و مادی
این اقدامات شامل تغذیة رایگان، به ویژه برای دختران مناطقی است که حضور آنان در مدرسه نسبت به پسران کم تر است. سایر اقدام ها شامل اهدای بورس و هزینة تحصیلی و ارائة امکانات خاص مانند دو چرخه به دانش آموزان روستاهای دور افتاده برای حضور در مدرسه است.
مشارکت اولیا و جامعة محلی
جلب مشارکت اولیا به منظور علاقه مند کردن آنان به تحصیل و در نتیجه، جلوگیری از افت تحصیلی فرزندانشان انجام می گیرد. تشریک مساعی اولیا شامل شرکت فعال آنان در انجمن های اولیا و مربیان و کمک گرفتن از آنها در ادارة کلاس و مدرسه تا ساختن یا تجهیز مدرسه به کمک خود آنان می باشد.
اقدام های غیر رسمی
اقدامات غیر رسمی به منظور حفظ و نگهداری دانش آموزان در مدرسه و جلوگیری از ترک تحصیل با استفاده از امکانات محلی و ایجاد فضاهای آموزشی اضافی انجام می گیرد. برای مثال نهادها یا سازمان ها می توانند به عنوان مکمل مدرسه عمل کنند و در بخشی از مسؤولیت های مدرسه شریک شوند. در بنگلادش و اندونزی دانش آموزان می توانند برای دو سال اول ابتدایی از امکانات محلی استفاده کنند و سپس برای شروع آموزش رسمی به مدرسه بروند. در پاکستان از مساجد به عنوان مکمل آموزش رسمی استفاده می شود. بدین ترتیب از سال 1978 تا 1983 آموزش دانش آموزان کلاس اول تا سوم ابتدایی این کشورها در 8200 مسجد انجام گرفته است. اکثر اقدام های فوق بر این فرض قرار گرفته است که دانش آموزان معمولاً به دلیل مضیقه های مادی دچار عقب ماندگی تحصیلی و ترک تحصیل می شوند. به این ترتیب اگر از نظر مادی تأمین شوند در مدرسه می مانند و موفق هم می شوند. دیگر این که اختلاف فرهنگ کودکان با فرهنگ غالب در مدرسه به شکست تحصیلی منجر می گردد. بنابراین باید در کاهش این اختلاف و پر کردن فاصلة بین دو فرهنگ کوشید. البته براساس آمارهای بین المللی، طی چند سال اخیر پیشرفت های زیادی در این مناطق چه در سطح آموزش کودکان و چه از نظر حفظ و نگهداری آنان در مدرسه حاصل شده و این اقدام ها در بعضی مناطق، به خصوص در برخی از ایلات هندوستان، بسیار موفقیت آمیز بوده است. اما به هر حال مسأله افت تحصیلی به قوت خود باقی است و اقدام های فوق نتوانسته به ریشه کن کردن و حتی کاهش قابل ملاحظة این معضل بینجامد.
افت تحصیلی در غرب و شیوه های مبارزه با آن
مطالعات مربوط به افت تحصیلی در غرب بسیار فراوان بوده و اعتبارات قابل توجهی برای پژوهش در زمینة رفع این مشکل اجتماعی اختصاص داده شده است مطالعات مزبور هم در زمینه عوامل ایجاد کنندة افت تحصیلی است و هم روش های پیش گیری و مقابله با آن را مورد بررسی قرار می دهد.(4) در بررسی پژوهش های انجام شده در غرب سه گرایش عمده در زمینة توضیح و مقابله با این پدیدة اجتماعی وجود دارد:...
نگاهی دیگر به مسألة افت تحصیلی و شیوه های مؤثر مقابله با آن در برخی از کشورهای پیشرفتة صنعتی
