دانلود مقاله کامل درباره آذربایجان دردوران خلفای راشدین

اختصاصی از یاری فایل دانلود مقاله کامل درباره آذربایجان دردوران خلفای راشدین دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 5

آذربایجان دردوران خلفای راشدین

اوضاع سیاسی آذربایجان دردوران خلفای راشدین(11-41ه.ق)

دربحث آذربایجان دردوران خلفای راشدین به دوره سه تن ازخلفا پرداخته می شودبدین صورت که این بخش اواخر خلافت عمر ودوران عثمان وعلی (ع) رادربرمیگیرد چراکه آذربایجان دردوره عمر فتح شد.

پس ازرحلت پیامبر (ص)،ابوبکردرجریان سقیفه به عنوان نخستین خلیفه به خلافت رسیدوبنابه وصیت او، عمربن خطاب به خلافت رسید دوره ده ساله خلافت عمر فراز ونشیب های زیادی داشت وقسمت اعظم خلافت عمر متوجه فتوحات شد دوره طلایی فتوح اسلام بود. عمربه دست یک ایرانی که نامش ابولولو فیروز بود درسال 23ه به قتل رسید.(طبری،***)

قتل اوسرآغاز یک رشته نابسامانی ها وآشوب هاشدپس ازاو عثمان درشورایی شش نفره به خلافت رسید وسپس درسال35 هجری به دست شورشیان به قتل رسید(ابو علی مسکویه،1/417)، سپس مردم بااجبار علی (ع) رامجبوربه قبول خلافت نمودند وعلی (ع) درسال 40هجری به شهادت رسیدند.

آذربایجان دراین دوره به جهت اینکه منطقه وولایات ثغرنشین بود مورد توجه واهتمام خلفا قرار می گرفت به جهت همسایگی باخزر ها ومناطق ارمنی نشین شمال آذربایجان ونیز رقابتی که خلافت اسلامی باامپراطوری روم داشت این منطقه راازاهمیت وی‍ه ای برخوردار ساخته بود خلفای راشدین درانتخاب والی این منطقه نهایت دقت رابه خرج می دادند واگر خطایی ازاومشاهده می کردند بلافاصله عزل می کردند.

پس ازفتح آذربایجان خدیفه بن الیمان به دستور عمر ازحکمرانی آذربایجان عزل شد وعمر عتبه فرقد سلمی راجانشین اوکرد. عتبه به اردبیل که درآن زمان مرکز وکرسی آذربایجان بود، وارد شد ودرآن زمان نواحی چندی ازآذربایجان سرپیچی کرده بودند که عتبه بن فرقد مجددأ بااینان نبردکرد وپیروزشد(بلاذری،485).

درسال 23ه که سال کشته شدن عمربود، عامل عمر درآذربایجان عتبه بن فرقدسلمی بود عثمان بلافاصله پس ازبه دست گرفتن امور خلافت عتبهراعزل نموده وولید بن عقبه بن ابی معیط راکه ازبستگان خودبود به حکمرانی آذربایجان منصوب کرد. مدتی ازحکمرانی اونگذشته بود که مردم آذربایجان سربه شورش برداشته وفرمانبرداری از ولید راپذیرفتند ولیدباسپاهی گران باشورشیان به مقابله پرداخت وشورشیان راسرکوب کرد وآنها رابه تسلیم واداشت. همین که شورشیان خودرانزدیک شکست دیدند ازولید طلب صلح کردند واین صلح درسال 25ق صورت گرفت. به دنبال صلح وآرام شدن قیام مردم، ولیدبه دستور عثمان آذربایجان رابه قصد کوفه ترک کرد واشعث بن کندی راجانشین خویش قرارداد.(همو،46-459).

اشعث بن قیس کندی دراوایل خلافت حضرت علی(ع) امارت آذربایجان راداشت، علی(ع) به بعضی ازامرا وحکام نامه نوشت وبه بیعت فراخواند که یکی از آنها اشعث بن قیس عامل آذربایجان بود. درآن نامه عنوان کردند که مااعتقادی عظیم به تو داشتیم لکن سخنانی ازتوبه ما اطلاع داده اند وحرکاتی کرده ای که مابدان مطلعیم. به دنبال آن حضرت وی رامورد بخشش قرارداده وجریان کشته شدن عثمان رابه اوبیان نموده واعلام کرد که باتعجیل هرچه تمامتر به جانب حضرت بشتابد دراین نامه حکومت آذربایجان راامانتی شمرده دردست اشعث واوراامانتدار آن عنوان کرده اند ودرپایان این نامه علی(ع) قول حکمرانی آذربایجان رابه اشعث داده است(ابن اعثم،456).

اشعث موقعی که نامه حضرت علی(ع) رادریافت نمود ابتدا می خواست ازآذربایجان رهسپار شام شود وبه معاویه بپیوندد وشاید ازعقوبت وبازخواست علی(ع) می ترسید امابه تشویق پسرعمویش به سوی شام نرفت چراکه پسرعمویش درخدمت علی (ع) بود واورا به بیعت باعلی(ع)تشویق کرد وباعلی(ع)درکوفه بیعت کرد(همو،459-458).

نحوه اداره آذربایجان دردوران خلفای راشدین ازطریق فرستادن والیان ازمدینه وزمانی ازکوفه صورت گرفته است درزمان عمروعثمان فرماندار کوفه مستقیمأازناحیه خودخلفامنصوب می شد. وحکمران آذربایجان باسفارش خلفا وبه واسطه والیان کوفه انتخاب می شد وبه منطقه اعزام می شد. درزمان علی(ع)حکام نواحی مستقیمأ توسط خود خلیفه انتخاب ومنصوب می شد.غالبأ حکام آذربایجان، ارمینیه رانیز درقلمرو خودشان داشتند.

نواحی سرحدی مثل آذربایجان دردوره ساسانی از استقلال برخوردار بودند واین نواحی مستقل اختیارات و مسئولیت هایی رابرای بقای خود وحفظ استقلال داشته است امادردوره خلفای راشدین، آذربایجان مستقیمأ زیرنظرخلفااداره می شد(ابو یوسف،175)

اوضاع اقتصادی وتجاری آذربایجان دردوران خلفای راشدین

آذربایجان ازلحاظ اقتصادی دارای اهمیت بود، مخصوصأدردشت مغان دامداری وتولید محصولات مختلف کشاورزی امکان پذیربود اعراب به دنبال فتح آذربایجان به منظور سکونت به آنجا روی آوردندو زمین های وسیعی راخریدند وکشاورزان آنجارا رعیت خودقرار دادند(ابو یوسف،40)

ازراههای آذربایجان درزمان خلفا یکی راه بزرگ شمالی بود که ازشاهراه خراسان درهمدان منشعب می شد وبه سیسرمی رفت وازآنجا به برزه درآذربایجان درشصت میلی جنوب دریاچه ارومیه می رسید وآنجادو شعبه می شد ازسمت راست راه اصلی ازمراغه درخاور دریاچه به تبریز می رفت وآنجا به طرف شرق پیچیده ازراه سر اوبه اردبیل می رسید وشعبه سمت چپ که دربرزه منشعب شده بود درمغرب دریاچه امتداد یافته به شهر ارومیه وسپس به خوی می رسیدوازآنجا به نخجوان وازآنجا به دبیل کرسی ارمنیه می رفت همچنین ازتبریز

تحقیق درمورد رفتار ائمه در برارب خلفای جور

اختصاصی از یاری فایل تحقیق درمورد رفتار ائمه در برارب خلفای جور دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 8

سیره ائمه معصومین(ع) در برابر حکومت‏هاى هم عصر خویش نشان مى‏دهد که آنان‏ازهر وسیله‏اى براى مبارزه با آن‏ها استفاده مى‏کرده‏اند، هر چند که در زمان‏هاى‏مختلف،شیوه مبارزه ایشان متفاوت بوده است. شیوه مبارزه ائمه(ع) را مى‏توان به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم کرد. در مبارزه مستقیم، به روشنگرى صریح درباره ماهیت حکومت‏هاى وقت و حتى در مواردى به براندازى آن‏ها اقدام مى‏کردند. مبارزه غیر مستقیم آنان استفاده از هر روشى بود که غیر مستقیم، به نفى مشروعیت و تضعیف حکومت‏ها منجر شود.

بررسى این دو روش مبارزه مى‏تواند روشن سازد که مبارزه آنان با حکومت‏ها بر چه مبنا و اساسى بوده است و آیا صرفاً به این علت بوده است که این حکومت‏ها در روش خویش عادلانه رفتار نمى‏کردند یا غیر از این، علل دیگرى نیز دخالت داشت که ماهیت آن‏ها را ظالمانه مى‏ساخت، به گونه‏اى که هرگز اصلاح‏پذیر نبودند. پیش از پرداختن به اصل مبحث، گفتنى است که ائمه(ع) از یک اصل پنهان کارى، به نام تقیه، در برابر حکومت‏هاى وقت استفاده و اصحاب خویش را به رعایت آن سفارش مى‏کردند. در بحث‏هاى پیشین گذشت که حضرت على(ع) براى حفظ جان خویش از همین روش استفاده مى‏کرد، امام حسین(ع)

اصحاب خویش را به کتمان و مخفى کارى توصیه مى‏کرد و امام باقر(ع) نیز به ابابصیر توصیه مى‏کند که در جامعه‏اى که حکومت آن در دست افراد ناحق و هوس باز است، در ظاهر، هم چون دیگران و در باطن، مخالف آنان عمل کنید:

«خالطوهم بالبرانیة و خالفوهم بالجوانیة اذا کانت الامرة صبیانیه» [1]

توجه به این نکته درباره تقیه، لازم است که تقیه یک ضرورت است و امرى مستمر و دائم محسوب نمى‏شود. بنابراین، ممکن است امرى در یک زمان، جزء موارد تقیه باشد و در زمان دیگر نباشد. از این رو، ائمه(ع) در مواردى هم کارى با حکومت‏ها را براى اصحاب خویش مجاز مى‏دانستند و در مواردى آنان را از آن بر حذر مى‏داشتند. همین طور گاهى حفظ سرّ امامت خویش را خواستار مى‏شدند؛ ولى در موارد دیگر، آشکارا به تبیین آن مى‏پرداختند بدین ترتیب، موارد تقیه در زمان‏ها و مکان‏هاى مختلف، متفاوت مى‏شود و بدین علت است که در روایت، تشخیص مورد آن را برعهده اشخاص گذاشته‏اند که چه امرى باید پنهان بماند و چه امرى نه.

1. مبارزه مستقیم

همان طور که گذشت، سیره ائمه(ع) درمبارزه مستقیم با حکومت‏ها به دو شکل متجلى شده است:

1. قیام و مبارزه مسلحانه براى براندازى حکومت. این روش مبارزه را در سیره امام على و امام حسن(ع) در براندازى حکومت معاویه بررسى کردیم و حتى از تصمیم حضرت على براى براندازى حکومت عثمان سخن گفتیم. هم چنین آن را در سیره امام حسین(ع) مشاهده مى‏کنیم که درباره آن بحث خواهیم کرد.

2. تبیین و روشنگرى درباره ماهیت حکومت‏ها در جهت نفى مشروعیت و پشتوانه اجتماعى ومعنوى آن‏ها.

اینک بحث درباره مبارزه ائمه(ع) با حکومت‏ها را در قالب این دو روش ادامه مى‏دهیم.

قیام حسینى، تکمیل کننده هدف امام على(ع)

در گفتار پیشین بیان شد که مبارزه بدون انعطاف حضرت على(ع) علیه معاویه، در حقیقت، مبارزه با سیره عملى حکومتى بود که پس از رسول خدا (ص) تحقق یافته و ثمره‏اى هم چون معاویه را به بار آورده بود و آن حضرت براى این که نشان دهد این سیره را هرگز به رسمیت نمى‏شناسد، یک لحظه نیز در برابر معاویه کوتاه نیامد و او را تأیید نکرد. پس از ایشان امام حسن(ع) کار نیمه‏تمام پدر را پى‏گیرى کرد؛ ولى شرایط، همچون زمان پدر، توفیق تکمیل این هدف را به ایشان نداد.

پس از شهادت امام حسن(ع) و حتى پیش از آن، چشم‏هاى گروهى از شیعیان، که از اوضاع جامعه خشنود نبودند، به سوى امام حسین(ع) دوخته شده بود تا او را به قیام علیه معاویه وا دارند؛ ولى از آن جا که سیره ائمه(ع) در شرایط یک سان، به یک سنوال است، آن حضرت نیز در هر دو زمان، شیعیان را به صبر و تقیه سفارش کرد و آنان را آگاه ساخت که تا معاویه زنده است، قیام و مبارزه امکان ندارد و به مقصود نمى‏رسد؛

اما اقدامات آن حضرت پیش از مرگ معاویه و پس از آن نگرش و هدف آن امام، از قیام و حکومت جامعه‏اسلامى را روشن مى‏کند و نشان مى‏دهد که قیام ایشان تکمیل کننده هدف حضرت على(ع) و هم سو با آن است.

اولین اقدام آشکار آن حضرت، موضع‏گیرى سخت در برابر جانشینى یزید بود. معاویه براى زمینه سازى بیعت براى یزید، نامه‏هایى به بزرگان مدینه نوشت و از آنان خواست که در این امر، فتنه ایجاد نکنند و با یزید بیعت کنند. امام حسین(ع) در پاسخ این نامه یادآور شد که بزرگ‏ترین فتنه، حکومت معاویه است و هیچ عملى نزد ایشان با فضیلت‏تر از جهاد علیه او نیست.[1] پس از این نامه نگارى، خود معاویه به مدینه آمد تا به طور حضورى از مردم مدینه براى یزید بیعت بگیرد و بزرگان این شهر را بترساند و کار خلافت براى یزید را به سرانجام برساند. او در سخنرانى عمومى خویش ضمن توصیف و تمجید از رسول خدا (ص) سعى کرد با تثبیت خلافت عمر، ابوبکر وعثمان و زیر سؤال بردن خلافت حضرت على و امام حسن(ع) و تمسک به مقدم شدن عمرو عاص بر اصحاب رسول خدا در غزوه ذات السلاسل، به تحکیم جانشینى یزید بپردازد. در این زمان، امام حسین(ع) در پاسخ به معاویه، ضمن بیان ضلالت و گمراهى او، حتى درباره بیان صفات پیامبر اکرم (ص) به او یادآور شد که خلافت و حکومت، از راه وراثت، به او منتقل مى‏شود و معاویه حق ندارد آن را به دیگرى واگذار کند:

«و رایتک عرضت بنا بعد هذا الامر و منعتنا عن آبائنا تراثا و لقد - لعمر اللّه - اورثنا الرسول ولادة، اما حججتم به القائم عند موت الرسول فاذعن للحجّة بذلک و رده الایمان الى النصف فرکبتم الاعالیل وفعلتم الافاعیل و قلتم کان و یکون حتى اتاک الامر یا معاویه» .[1]

در این سخن، امام(ع) ضمن بیان این که قریش با احتجاج به نزدیکى خود به رسول خدا(ص) پس از رحلت آن حضرت، خلافت را به دست گرفتند و انصار نیز با استدلال آنان خاضع گردیدند، همه دوران خلافت پس از آن حضرت را زیر سؤال مى‏برد؛ زیرا خلافت حق اهل بیت است که به واسطه قرابت با رسول خدا(ص) به آنان مى‏رسد و دیگران با بهانه‏هاى واهى، بر آن سوار شدند و با انجام افعال ناشایست، آن را تثبیت کردند تا این که خلافت به دست معاویه رسید.

چند روز پس از آن، که معاویه دوباره براى استحکام جانشینى یزید سخنرانى کرد و او را بهترین فرد براى خلافت معرفى نمود، امام حسین(ع) ضمن رد شایستگى یزید، با صراحت بر این که تنها ایشان شایسته این قیام است، در برابر معاویه موضع‏گیرى کرد و اقدامات معاویه در تعیین جانشین را زیر سؤال برد.[2] امام(ع) حتى در برابر اقدام معاویه براى ازدواج یزید با همسر عبدالله بن سلام، پس از گرفتن طلاق او، عکس العمل نشان داد و آن زن را پیش از این که معاویه بتواند به ازدواج یزید در آورد، به همسرى خویش برگزید و سپس او را طلاق داد تا دوباره با شوهر خویش زندگى کند.[3]

دومین اقدام امام حسین(ع) در این زمینه، یک سال پیش از مرگ معاویه صورت پذیرفت. آن حضرت در این سال به حج مشرف شد و در آن جا از بنى هاشم خواست تا بزرگان قریش را گرد هم آورند. سپس امام در جمع این گروه، که بالغ بر هفتصد نفر مى‏شدند و دویست نفرآنان صحابى رسول خدا (ص) بودند، به تشریح آیاتى پرداخت که در حق اهل بیت نازل گردیده است و نیز سخنان رسول خدا (ص) در این باره را نقل کرد و پس از اعتراف آنان به درستى همه آنها از آنان خواست تا هنگام بازگشت به شهر و دیار خود، هر فرد مطمئنى را یافتند، او را به سوى اهل بیت دعوت کنند و حق ایشان را در خلافت، یادآور شوند.[1]

این سیره امام در نفى خلافت یزید و معاویه، به عنوان نماد و ثمره خلافت، پس از رسول خدا(ص) وتأکید بر اختصاص خلافت به اهل بیت و آن حضرت، در همین جهت، پس از مرگ معاویه و آغاز مبارزه عملى آن حضرت با یزید نیز استمرار یافت. امام حسین(ع) پس از نامه یزید به فرماندار مدینه و دستور به گرفتن بیعت از آن حضرت، با افراد مختلف، گفت و گو و احتجاج داشت. در همه این سخنان، ما گوشه‏اى از این سیره امام را مشاهده مى‏کنیم که در این جا به نقل بعضى از آن‏ها مى‏پردازیم.

امام حسین(ع) و فرزند زبیر در مسجد پیامبر اکرم مشغول گفت و گو بودند که فرستاده حاکم مدینه آمد و از آنان خواست تا به دیدار حاکم بروند. عبدالله به آن حضرت گفت که نمى‏دانم حاکم براى چه ما را مى‏خواهد و امام به او خبر داد که معاویه مرده است و او مى‏خواهد از ما براى یزید بیعت بگیرد. سپس امام در پاسخ عبداللّه که پرسید: آیا بیعت مى‏کنى، فرمود:

تحقیق درمورد رفتار ائمه در برارب خلفای جور

اختصاصی از یاری فایل تحقیق درمورد رفتار ائمه در برارب خلفای جور دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 8

سیره ائمه معصومین(ع) در برابر حکومت‏هاى هم عصر خویش نشان مى‏دهد که آنان‏ازهر وسیله‏اى براى مبارزه با آن‏ها استفاده مى‏کرده‏اند، هر چند که در زمان‏هاى‏مختلف،شیوه مبارزه ایشان متفاوت بوده است. شیوه مبارزه ائمه(ع) را مى‏توان به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم کرد. در مبارزه مستقیم، به روشنگرى صریح درباره ماهیت حکومت‏هاى وقت و حتى در مواردى به براندازى آن‏ها اقدام مى‏کردند. مبارزه غیر مستقیم آنان استفاده از هر روشى بود که غیر مستقیم، به نفى مشروعیت و تضعیف حکومت‏ها منجر شود.

بررسى این دو روش مبارزه مى‏تواند روشن سازد که مبارزه آنان با حکومت‏ها بر چه مبنا و اساسى بوده است و آیا صرفاً به این علت بوده است که این حکومت‏ها در روش خویش عادلانه رفتار نمى‏کردند یا غیر از این، علل دیگرى نیز دخالت داشت که ماهیت آن‏ها را ظالمانه مى‏ساخت، به گونه‏اى که هرگز اصلاح‏پذیر نبودند. پیش از پرداختن به اصل مبحث، گفتنى است که ائمه(ع) از یک اصل پنهان کارى، به نام تقیه، در برابر حکومت‏هاى وقت استفاده و اصحاب خویش را به رعایت آن سفارش مى‏کردند. در بحث‏هاى پیشین گذشت که حضرت على(ع) براى حفظ جان خویش از همین روش استفاده مى‏کرد، امام حسین(ع)

اصحاب خویش را به کتمان و مخفى کارى توصیه مى‏کرد و امام باقر(ع) نیز به ابابصیر توصیه مى‏کند که در جامعه‏اى که حکومت آن در دست افراد ناحق و هوس باز است، در ظاهر، هم چون دیگران و در باطن، مخالف آنان عمل کنید:

«خالطوهم بالبرانیة و خالفوهم بالجوانیة اذا کانت الامرة صبیانیه» [1]

توجه به این نکته درباره تقیه، لازم است که تقیه یک ضرورت است و امرى مستمر و دائم محسوب نمى‏شود. بنابراین، ممکن است امرى در یک زمان، جزء موارد تقیه باشد و در زمان دیگر نباشد. از این رو، ائمه(ع) در مواردى هم کارى با حکومت‏ها را براى اصحاب خویش مجاز مى‏دانستند و در مواردى آنان را از آن بر حذر مى‏داشتند. همین طور گاهى حفظ سرّ امامت خویش را خواستار مى‏شدند؛ ولى در موارد دیگر، آشکارا به تبیین آن مى‏پرداختند بدین ترتیب، موارد تقیه در زمان‏ها و مکان‏هاى مختلف، متفاوت مى‏شود و بدین علت است که در روایت، تشخیص مورد آن را برعهده اشخاص گذاشته‏اند که چه امرى باید پنهان بماند و چه امرى نه.

1. مبارزه مستقیم

همان طور که گذشت، سیره ائمه(ع) درمبارزه مستقیم با حکومت‏ها به دو شکل متجلى شده است:

1. قیام و مبارزه مسلحانه براى براندازى حکومت. این روش مبارزه را در سیره امام على و امام حسن(ع) در براندازى حکومت معاویه بررسى کردیم و حتى از تصمیم حضرت على براى براندازى حکومت عثمان سخن گفتیم. هم چنین آن را در سیره امام حسین(ع) مشاهده مى‏کنیم که درباره آن بحث خواهیم کرد.

2. تبیین و روشنگرى درباره ماهیت حکومت‏ها در جهت نفى مشروعیت و پشتوانه اجتماعى ومعنوى آن‏ها.

اینک بحث درباره مبارزه ائمه(ع) با حکومت‏ها را در قالب این دو روش ادامه مى‏دهیم.

قیام حسینى، تکمیل کننده هدف امام على(ع)

در گفتار پیشین بیان شد که مبارزه بدون انعطاف حضرت على(ع) علیه معاویه، در حقیقت، مبارزه با سیره عملى حکومتى بود که پس از رسول خدا (ص) تحقق یافته و ثمره‏اى هم چون معاویه را به بار آورده بود و آن حضرت براى این که نشان دهد این سیره را هرگز به رسمیت نمى‏شناسد، یک لحظه نیز در برابر معاویه کوتاه نیامد و او را تأیید نکرد. پس از ایشان امام حسن(ع) کار نیمه‏تمام پدر را پى‏گیرى کرد؛ ولى شرایط، همچون زمان پدر، توفیق تکمیل این هدف را به ایشان نداد.

پس از شهادت امام حسن(ع) و حتى پیش از آن، چشم‏هاى گروهى از شیعیان، که از اوضاع جامعه خشنود نبودند، به سوى امام حسین(ع) دوخته شده بود تا او را به قیام علیه معاویه وا دارند؛ ولى از آن جا که سیره ائمه(ع) در شرایط یک سان، به یک سنوال است، آن حضرت نیز در هر دو زمان، شیعیان را به صبر و تقیه سفارش کرد و آنان را آگاه ساخت که تا معاویه زنده است، قیام و مبارزه امکان ندارد و به مقصود نمى‏رسد؛

اما اقدامات آن حضرت پیش از مرگ معاویه و پس از آن نگرش و هدف آن امام، از قیام و حکومت جامعه‏اسلامى را روشن مى‏کند و نشان مى‏دهد که قیام ایشان تکمیل کننده هدف حضرت على(ع) و هم سو با آن است.

اولین اقدام آشکار آن حضرت، موضع‏گیرى سخت در برابر جانشینى یزید بود. معاویه براى زمینه سازى بیعت براى یزید، نامه‏هایى به بزرگان مدینه نوشت و از آنان خواست که در این امر، فتنه ایجاد نکنند و با یزید بیعت کنند. امام حسین(ع) در پاسخ این نامه یادآور شد که بزرگ‏ترین فتنه، حکومت معاویه است و هیچ عملى نزد ایشان با فضیلت‏تر از جهاد علیه او نیست.[1] پس از این نامه نگارى، خود معاویه به مدینه آمد تا به طور حضورى از مردم مدینه براى یزید بیعت بگیرد و بزرگان این شهر را بترساند و کار خلافت براى یزید را به سرانجام برساند. او در سخنرانى عمومى خویش ضمن توصیف و تمجید از رسول خدا (ص) سعى کرد با تثبیت خلافت عمر، ابوبکر وعثمان و زیر سؤال بردن خلافت حضرت على و امام حسن(ع) و تمسک به مقدم شدن عمرو عاص بر اصحاب رسول خدا در غزوه ذات السلاسل، به تحکیم جانشینى یزید بپردازد. در این زمان، امام حسین(ع) در پاسخ به معاویه، ضمن بیان ضلالت و گمراهى او، حتى درباره بیان صفات پیامبر اکرم (ص) به او یادآور شد که خلافت و حکومت، از راه وراثت، به او منتقل مى‏شود و معاویه حق ندارد آن را به دیگرى واگذار کند:

«و رایتک عرضت بنا بعد هذا الامر و منعتنا عن آبائنا تراثا و لقد - لعمر اللّه - اورثنا الرسول ولادة، اما حججتم به القائم عند موت الرسول فاذعن للحجّة بذلک و رده الایمان الى النصف فرکبتم الاعالیل وفعلتم الافاعیل و قلتم کان و یکون حتى اتاک الامر یا معاویه» .[1]

در این سخن، امام(ع) ضمن بیان این که قریش با احتجاج به نزدیکى خود به رسول خدا(ص) پس از رحلت آن حضرت، خلافت را به دست گرفتند و انصار نیز با استدلال آنان خاضع گردیدند، همه دوران خلافت پس از آن حضرت را زیر سؤال مى‏برد؛ زیرا خلافت حق اهل بیت است که به واسطه قرابت با رسول خدا(ص) به آنان مى‏رسد و دیگران با بهانه‏هاى واهى، بر آن سوار شدند و با انجام افعال ناشایست، آن را تثبیت کردند تا این که خلافت به دست معاویه رسید.

چند روز پس از آن، که معاویه دوباره براى استحکام جانشینى یزید سخنرانى کرد و او را بهترین فرد براى خلافت معرفى نمود، امام حسین(ع) ضمن رد شایستگى یزید، با صراحت بر این که تنها ایشان شایسته این قیام است، در برابر معاویه موضع‏گیرى کرد و اقدامات معاویه در تعیین جانشین را زیر سؤال برد.[2] امام(ع) حتى در برابر اقدام معاویه براى ازدواج یزید با همسر عبدالله بن سلام، پس از گرفتن طلاق او، عکس العمل نشان داد و آن زن را پیش از این که معاویه بتواند به ازدواج یزید در آورد، به همسرى خویش برگزید و سپس او را طلاق داد تا دوباره با شوهر خویش زندگى کند.[3]

دومین اقدام امام حسین(ع) در این زمینه، یک سال پیش از مرگ معاویه صورت پذیرفت. آن حضرت در این سال به حج مشرف شد و در آن جا از بنى هاشم خواست تا بزرگان قریش را گرد هم آورند. سپس امام در جمع این گروه، که بالغ بر هفتصد نفر مى‏شدند و دویست نفرآنان صحابى رسول خدا (ص) بودند، به تشریح آیاتى پرداخت که در حق اهل بیت نازل گردیده است و نیز سخنان رسول خدا (ص) در این باره را نقل کرد و پس از اعتراف آنان به درستى همه آنها از آنان خواست تا هنگام بازگشت به شهر و دیار خود، هر فرد مطمئنى را یافتند، او را به سوى اهل بیت دعوت کنند و حق ایشان را در خلافت، یادآور شوند.[1]

این سیره امام در نفى خلافت یزید و معاویه، به عنوان نماد و ثمره خلافت، پس از رسول خدا(ص) وتأکید بر اختصاص خلافت به اهل بیت و آن حضرت، در همین جهت، پس از مرگ معاویه و آغاز مبارزه عملى آن حضرت با یزید نیز استمرار یافت. امام حسین(ع) پس از نامه یزید به فرماندار مدینه و دستور به گرفتن بیعت از آن حضرت، با افراد مختلف، گفت و گو و احتجاج داشت. در همه این سخنان، ما گوشه‏اى از این سیره امام را مشاهده مى‏کنیم که در این جا به نقل بعضى از آن‏ها مى‏پردازیم.

امام حسین(ع) و فرزند زبیر در مسجد پیامبر اکرم مشغول گفت و گو بودند که فرستاده حاکم مدینه آمد و از آنان خواست تا به دیدار حاکم بروند. عبدالله به آن حضرت گفت که نمى‏دانم حاکم براى چه ما را مى‏خواهد و امام به او خبر داد که معاویه مرده است و او مى‏خواهد از ما براى یزید بیعت بگیرد. سپس امام در پاسخ عبداللّه که پرسید: آیا بیعت مى‏کنى، فرمود:

پایان نامه ی بررسی ساختار و تشکیلات حکومتی ایران از دوره خلفای راشدین تا عصر مامون. doc

اختصاصی از یاری فایل پایان نامه ی بررسی ساختار و تشکیلات حکومتی ایران از دوره خلفای راشدین تا عصر مامون. doc دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نوع فایل: word

قابل ویرایش 200 صفحه

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد تاریخ M.A

چکیده:

محور کلیدی پایان نامه حاضر به بررسی ساختار و تشکیلات حکومتی ایران از دوره خلفای راشدین تا عصر مامون اختصاص یافته است. در این پایان نامه سعی شده است تا نقش ایرانیان را در حکومت خلفا بررسی نموده و سپس عوامل تدا وم و تحول آن را مورد کنکاش قرار دهیم .

سوال اصلی پژوهش مزبورعبارت است از اینکه(( آیا ساختار حکومتی خلفا تحت تاثیر ساختار حکومتی ساسانیان بود یا نه )) ؟

و فرضیه اصلی  عبارت است از اینکه (( تشکیلات اداری اموی و عباسی  برگرفته از تشکیلات ساسانی بود و نقش ایرانیان در تغییر حکومت از امویان به عباسیان نقش پررنگی بود))

این پایان نامه در پنج فصل به ترتیب زیر سامان بندی شده است :

فصل اول : کلیات پژوهش

فصل دوم: ساختار حکومتی ساسانیان

فصل سوم : بررسی نحوه حکومت خلفای راشدین

فصل چهارم : بنی امیه و جانشینی آن بعد از خلفای  راشدین و نقش موالی (( ایرانیان)) در آن حکومت

فصل پنجم : نقش ایرانیان در امور حکومتی و شکوفایی تمدن اسلامی در خلافت عباسی تا عصر مامون.

از مطالبی که در پایان نامه عنوان شده است چنین بر می آید که اگر چه امپراتوری ساسانی در زمان یزدگرد سوم سقوط کرد. اما انحطاط این حکومت از چندین دهه قبل به جهت افزایش فقر مالی ، افزایش مالیات ها، فشارهای ناشی از جنگ های شاهان ساسانی و انحطاط اخلاقی آغاز شده بود و با انقراض حکومت ساسانی گروه بسیاری  از ایرانیها به سبب سادگی تعلیمات اسلام و مساواتی که برای همه مقرر شده بود ، دین اسلام را با رغبت پذیرفتند و  برخورد تحقیر آمیز والیان اموی با ایرانیان (موالی) سبب شد تا ایرانیان با عباسیان  همدست شده و امویان را ساقط کردند.

تاثیر و نفوذ ایرانیان در تشکیلات تازه دولت عباسیان چنان بارز و قوی  شد که ترتیبات عربی عهد اموی تا حد بسیاری برکنار رفت و دوران جدیدی در تاریخ  اسلام و ایران آغاز شد.

بیان مسئله:

این موضوع درابتدابراساس علاقه وبه منظورشناخت ساختارحکومتی ساسانیان وتاثیرآن برحکومت خلفاونقش ایرانیان درتغییرحکومت ازامویان به عباسیان وجایگاه برجسته ای که درحکومت عباسیان داشتندانتخاب گردید،وعقیده براین است که بابازشناسی حکومت خلفاوبررسی تغییرات ایجادشده دراین فواصل زمانی می توانددیدی کامل ازجایگاه ایرانیان درحکومت خلفاونیزاثراتی که دوتمدن ایرانی واسلامی برهمدیگرداشته ،ومنجربه پی ریزی تمدن اسلامی گردیددرنظرمحققین ایجادنماید

بعدازرحلت حضرت محمد(ص) که حضرت علی (ع) وپسرعمش عبدالله بن عباس مشغول غسل دادن جسدمبارک اوبودند،انصار(مسلمانان مدینه)درزیرسقفی ازشاخه های درخت خرماکه آن راسقیفه بنی ساعده می گفتندگردآمدندوامارت سعدبن عباده رئیس قبیله خزرج راخواستارشدند.ابوبکروعمروابوعبیده بن جراح وگروهی ازمهاجران به سقیفه رفتندوابوبکرازفضایل مهاجران گفت:که این مهاجران بودندکه پیش ازشمابه دین اسلام گرویدند.انصارگفتند:(مناامیرومنکم امیر). یعنی یک امیرازماویک امیروفرمانرواازشماباشد.که هریک درشهرخودمدینه ومکه جداگانه به فرمانروایی پردازد.ابوبکربرخاست ازحدیثی که حضرت رسول اکرم(ص)روایت کرده بودسخن گفت:(الخلیفه من قریش).براثرحسن عقیدتی که مهاجروانصاربه رسول خداداشتند،بدون آنکه درصحت وسقم این حدیث تحقیق کرده باشند،آن رابی چون وچراپذیرفتند.عمروابوعبیده بن جراح وبشیربن سعدازانصارباابوبکربیعت کردند.

به دستورخسروانوشیروان تمامی اراضی مزروعه رابه دقت اندازه گرفته،ممیزی کردندوتوزیع مالیات ارضی جدیدبرآن اساس قرارگرفت وآن ممیزی به دست ((مردمانی منصف وخیرخواه))به عمل آمده،که شاه بدان منظورانتخاب کرده بود.نرخهای ثابت مالیاتی برای محصولات کشاورزی ازقبیل:گندم،جو،مو،ینجه،برنج،خرماوزیتون وضع شدوسایرمحصولات ازادای مالیات معاف شدند.روش جدیدباعث آسودگی رعایاشده ودرآمدخزانه راثابت تروچندین برابرکردوبدین مناسبت دردوره خلافت اسلامی نیزبنای اخذخراج برهمین شالوده قرارگرفت.

دراین پژوهش سعی شده است که ساختارحکومتی ایران دردوره خلفای راشدین تاعهدمامون موردمطالعه قرارگیرد،اماچون ساختارحکومتی به خصوص دردوره عباسیان بسیارتحت تاثیرساختارحکومتی ساسانی بود،لذافصلی به بررسی ساختارحکومت ساسانی اختصاص یافته است،وپس ازآن به بررسی حکومت دردوران خلفای راشدین ودرنهایت دوران بعدی یعنی عباسیان تازمان حکومت مامون پرداخته شده است.

مقدمه:

تحلیلی ازحکومت امویان

پس ازیزید،معاویه دوم،برایمدتی بسیارکوتاه حکومت کرد.وبامردن او دوره خلافت سفیانی پایان یافت.مردم شام بامروان ،پسرحکم پسرابوالعاص،پسرامیه بن عبدالشمس،بیعت کردند.فرزندان مروان تایک صدوسی ودوم هجری خلافت راعهده داربودندوآخرین خلیفه این خاندان مروان بن محمد،ملقب به مروان حمارباقیام عباسیان کشته شد.ودوره حکومت خاندان امیه که دوتیره سفیانی ومروانی نام گرفته وهردوراامویان نامیده اندبه پایان رسید.چهارده خلیفه اموی حدودنودسال(132-41) برمسندخلافت تکیه زدندواولین سلسله خلفارادرسرزمین های اسلامی پایه گذاری کردند.روش غالب درنحوه انتخاب خلیفه،تصمیم ومیل خلیفه مستقربرای انتخاب ولایت عهدی بودکه معمولا نیزبه خلافت دست می یافت.بابررسی تاریخ خلافت بنی امیه،تنهادوموردعدول ازاین روش مشاهده می شود،باراول درسال 64 هجری است که طی جریانهایی خلافت به مروان بن حکم رسیدوباردوم درسال 127 هجری می باشد.

دگرگونیهای اساسی که این خاندان دراسلامی پدیدآوردندبه طورخلاصه عبارتنداز:

1-نظام حکومت اسلامی که پس ازپیامبر(ص)براساس بیعت نسبی مردم بودبه حکومت استبدادی موروثی مبدل گشت.

2-مساوات که یکی ازارکان مهم نظام اسلامی بودازمیان رفت.درحالی که قرآن وسنت پیامبرامتیازهاراملغی کردوملاک برتری رانزدخداپرهیزگاری دانست،امویان نژادعرب رانژادوالاترشمردندومی گفتندپیامبراسلام ازغرب برخاسته است.

3-درآمددولت که بایدبه مصرف کارهای عمومی برسدوغنایم جنگی که ازآن مجاهدان بود،خاص حکومت شد.

4-دستگیری،شکنجه،کشتاروگاه قتل عام متداول شد.

5-رسوم دوره خلفای راشدین بودکه اگرحکمی می دادندبراساس قرآن وسنت پیامبروگفته یاران او(انصارومهاجرین)بوددردوره امویان ازبین رفت.

6-فقه اسلام برای مجازات متخلفان احکامی داردکه به نام((حدودودیات))معروفاست ومجرم بایدبرطبق این احکام کیفرببیند.امادردوره امویان کیفرومجازات هیچ گونه مطابقتی باجرم نداشت.

7-دردوره امویان کسی به گفته فقهاتوجهی نمی کردوحریم حرمت اسلامی درهم شکست وبدآنچه دردیده مسلمانان مقدس می نموداهانت رواداشتند.چنانکه خانه کعبه ومسجدالحرام راویران کردند.

8-برای نخستین باردرتاریخ اسلام،فرزندان پیامبرراکشتند،مدیحه سرایی رارواج دادندودسته ای عالم دنیاطلب ودین فروش برسرکارآمدندوبه تجملات درزندگی گرایش پیداکرده ومیگساری رارواج دادند. 

فهرست مطالب:

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

1-2- بیان مسئله

1-3- علل انتخاب موضوع، اهمیت و فایده آن

1-4- اهداف پژوهش

1-5- سئوال اصلی پژوهش

1-6- سئوالات فرعی پژوهش

1-7- فرضیه های اصلی پژوهش

1-8- فرضیه های فرعی پژوهش

1-9- پیشینه پژوهش

1-10- روش پژوهش

1-11- سازمان دهی پژوهش

1-12- بررسی منابع

فصل دوم: ساختارحکومتی ایران درزمان ساسانیان

2-1- تشکیلات اداری حکومت ساسانی

2-2- ساختارسیاسی ایران دردوره ساسانی

2-3- اوضاع اجتماعی ایران دردوره ساسانی

2-4- اوضاع اقتصادی ایران دردوره ساسانی

2-5- دلایل انقراض حکومت ساسانی

فصل سوم: بررسی حکومت خلفای راشدین

3-1- ابوبکر

3-2- عمر

3-3- عثمان

3-4- حضرت علی (ع)

فصل چهارم: بنیامیه و جانشینی آن بعد از خلفایراشدین و نقش موالی(ایرانیان) در آن حکومت

4-1- بنی امیه و جانشینی آن بعد از خلفای راشدین

4-2- خلافت معاویه

4-3- خلافت یزید

4-4-تحلیلی ازحکومت امویان

4-5- سیاست امویان

4-6- علل سقوط امویان

فصل پنجم: نقش ایرانیان درامورحکومتی و شکوفائی تمدن اسلامی در خلافت عباسی تا عصرمامون

5-1- عباسیان

5-2- واگذاری مشاغل ومناصب به ایرانیان

5-3- برامکه

5-4- رواج آداب ورسوم ایرانیان

5-5- خدمات ایرانیان درگسترش علوم

5-6-نزاع میان امین ومامون وافزایش نفوذایرانیان

فصل ششم: مقایسه حکومتهای ساسانی،خلفای راشدین،امویان وعباسیان

6-1- ساسانیان

6-2- خلفای راشدین

6-3- امویان

6-4- عباسیان

پایان سخن و نتیجه گیری

منابع ومآخذ

چکیده انگلیسی

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

1-2- بیان مسئله

1-3- علل انتخاب موضوع، اهمیت و فایده آن

1-4- اهداف پژوهش

1-5- سئوال اصلی پژوهش

1-6- سئوالات فرعی پژوهش

1-7- فرضیه های اصلی پژوهش

1-8- فرضیه های فرعی پژوهش

1-9- پیشینه پژوهش

1-10- روش پژوهش

1-11- سازمان دهی پژوهش

1-12- بررسی منابع

فصل دوم: ساختارحکومتی ایران درزمان ساسانیان

2-1- تشکیلات اداری حکومت ساسانی

2-2- ساختارسیاسی ایران دردوره ساسانی

2-3- اوضاع اجتماعی ایران دردوره ساسانی

2-4- اوضاع اقتصادی ایران دردوره ساسانی

2-5- دلایل انقراض حکومت ساسانی

فصل سوم: بررسی حکومت خلفای راشدین

3-1- ابوبکر

3-2- عمر

3-3- عثمان

3-4- حضرت علی (ع)

فصل چهارم: بنیامیه و جانشینی آن بعد از خلفایراشدین و نقش موالی(ایرانیان) در آن حکومت

4-1- بنی امیه و جانشینی آن بعد از خلفای راشدین

4-2- خلافت معاویه

4-3- خلافت یزید

4-4-تحلیلی ازحکومت امویان

4-5- سیاست امویان

4-6- علل سقوط امویان

فصل پنجم: نقش ایرانیان درامورحکومتی و شکوفائی تمدن اسلامی در خلافت عباسی تا عصرمامون

5-1- عباسیان

5-2- واگذاری مشاغل ومناصب به ایرانیان

5-3- برامکه

5-4- رواج آداب ورسوم ایرانیان

5-5- خدمات ایرانیان درگسترش علوم

5-6-نزاع میان امین ومامون وافزایش نفوذایرانیان

فصل ششم: مقایسه حکومتهای ساسانی،خلفای راشدین،امویان وعباسیان

6-1- ساسانیان

6-2- خلفای راشدین

6-3- امویان

6-4- عباسیان

پایان سخن و نتیجه گیری

منابع ومآخذ

چکیده انگلیسی

منابع و مأخذ:

1-ابراهیم حسن،حسن،تاریخ سیاسی اسلام،ترجمه ابوالقاسم پاینده،جلد1و2،انتشارات جاویدان،1373.

2- پیرنیا،حسن،تاریخ ایران باستان،جلد4، چاپ سوم ،تهران،انتشارات دنیای کتاب،1375.

3-دریایی،تورج ،شاهنشاهی ساسانی،ترجمه مرتضی ثاقب فر، چاپ دوم،انتشارات ققنوس، تهران،1384.

4-راوندی،مرتضی،تاریخ اجتماعی ایران،جلد1و2،انتشارات امیرکبیر،تهران،1354.

5-زرین کوب،عبدالحسین،تاریخ ایران بعدازاسلام، چاپ ششم،تهران،انتشارات امیرکبیر، 1371.

6-زیدان،جرجی،تاریخ تمدن اسلامی،ترجمه علی جواهرکلام،موسسه انتشارات امیرکبیر،چاپ ششم،1369.

7-شهیدی،سیدجعفر،تاریخ تحلیلی اسلام، مرکز نشر دانشگاهی ، تهران، 1378 شمسی.

8-طبری،محمدابن جریر،تاریخ طبری،ترجمه ابوالقاسم پاینده،جلدهای 13،12،11،5،4،3،2،تهران، بنیادفرهنگ.

9-کریستین سن،آتور،ایران درزمان ساسانیان،ترجمه رشیدیاسمی، چاپ هشتم،انتشارات دنیای کتاب، تهران،1375.

10-مسکویه،ابوعلی،تجارب الامم،ترجمه ابوالقاسم امامی،جلد1،تهران،انتشارات سروش،1369.

11- یارشاطر، احسان و دیگران، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی (پژوهش دانشگاه کیمبریج)، ترجمه حسن انوشه، جلد 3، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1368.

پایان نامه ی ایران در عصر خلفای راشدین. doc

اختصاصی از یاری فایل پایان نامه ی ایران در عصر خلفای راشدین. doc دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نوع فایل: word

قابل ویرایش 185 صفحه

پایان نامه  برای دریافت  درجه کارشناسی ارشد (M.A)

چکیده:

ایران در زمان ظهور اسلام، تحت سلطه ی حکومت ساسانیان قرار داشت که روش حکومتی آنها بر پایه ی تبعیض طبقاتی وجدایی حکومت از مردم بود.

اعراب در زمان خلیفه اول، برای ترویج اسلام در سرزمین های مجاور با شعائر دینی از قبیل عدالت خواهی و آزادی وارد میدان نبرد با ایران شدند و مردم برای نجاتشان از فشار حکومت، به استقبال دین اسلام رفتند.

در طول جنگ هایی که در دوره خلیفه دوم روی داد شکست امپراطوری ساسانی رقم خورد و با مرگ پادشاه ایران در زمان عثمان ، استقلال کشور از بین رفت ، و اعراب به فتوحات دیگری در ایران دست یافتند.

علی (ع) که در دوره ی خلافت اش سرگرم مشکلات و جنگ های داخلی بود، فرصت فتوحات خارج از مرز را پیدا نکرد .

ایرانیان، حضرت علی را که مظهر عدالت و آزادگی بود، نمونه عینی اسلام محمدی می دانستند با سیادت اعراب، بعد ها ایرانیان توانستند با ذکاوت و سیاست خود ضمن نفوذ در حکومت اعراب، فرهنگ خود را حفظ و با اسلام عجین نموده و حوزه ی جدیدی را در تاریخ کشور رقم زنند.

این پایاننامه در 5 فصل تهیه و تدوین گردیده که شامل فصل اول، کلیات، فصل دوم، بررسی اوضاع ایران، فصل سوم، خلفای راشدین، فصل چهارم، علل شکست ایران و فصل پنجم، نحوه استقبال ایرانیان از دین اسلام می باشد.

مقدمه:

دولتی که اردشیر بابکان بوجود آورد بر دو رکن استوار بود

1- ایجاد وحدت دینی و مذهبی  2-ایجاد وحدت سیاسی

اوضاع بد اقتصادی ،اجتماعی ،  سیاسی، و نظامی سبب بروز بحرانهای مختلف اجتماعی می شود و در نتیجه نارضایتی مردم از اوضاع بوجود می آید که پیامد کلی آن از بین رفتن پایگاه اجتماعی حکومت ساسانیان می شود.

در دوره هایی که اعراب به فتح کشورها و سرزمینهای مجاور شبه جریره عربستان مشغول بودند مهمترین نقطه ی تاریخی در این بخش از شرق بعد از پیامبر اسلام (ص) است که با ظهور اسلام در عربستان، یکی از بزرگترین انقلابات تاریخی در مدت کوتاهی تمام شبه جزیره را فرا گرفت و بعد از آن به کشورهای همجوار که دارای فرهنگ و تمدن برجسته ای بودند نیز نفوذ کرد. این دین جدید به مردم عربستان که از فرهنگ و تمدن چیزی نمی دانستند ، برجستگی های اخلاقی و فرهنگی خاصی بخشید.

پیامبر اکرم پس از تثبیت حکومت اسلام که با صلح حدیبیه اتفاق افتاد، امکان ارتباط مسلمانان با حوزه های ایران، روم و مصر را فراهم کرد که با ارسال نامه به فرمانروایان این حکومتها، اقدامی عملی بود که پیامبر (ص)با انجام آن دین نوپای اسلام را به مرحله ی نوینی وارد ساخت و همین ویژگی یعنی گسترش اسلام و انتشار آن در زمان خلفای راشدین نیز ادامه یافت.

پس از رحلت پیامبر در سال 11 هجری قمری و ماجرای سقیفه، بیعت با ابو بکر صورت گرفت. وی با یاری اشخاصی چون خالد بن ولید با اهل رده که سلطه خلیفه را نمی پذیرفتند مبارزه کرد و پس از دو سال جنگ و ستیز سراسر شبه جزیره عربستان را تحت فرمان و اطاعت خود در آورد و به قصد گسترش اسلام به عراق و شام لشکر کشی کرد.مرگ وی در سال 13 هجری بوده ابوبکر ،  عمر را بعد از خود به خلافت برگزید.خلافت عمر همزمان با آغاز موج فتوحات در ایران، مصر، افریقا و شام بود. نیروی اسلام نیز در آن زمان قوی بود و دولت های ایران و روم به خصوص ایران از نبردهای طولانی و بی حاصل خسته و فرسوده شده بودند. بدین ترتیب فساد و تباهی در درون حکومت  ، مردم را  بیزار و ناراحت نموده بود.

دوران خلفای چهارگانه را با لفظ راشدین از حکام و حکومت گران فاجر و فاسد اموی جدا کردند.

عصر این چهار خلیفه نخستین به دوران طلایی نهضت اسلامی مشهور گشته است.

با هجوم اعراب به ایران در قرن اول هجری این سرزمین تسلیم و دولت استقلال سیاسی خود را در میدانهای قادسیه، جلولا و نهاوند از دست داده است.

در جامعه ای که دچار تبعیض طبقاتی،  محرومیت از تحصیل، فسق و فجور، فشار موبدان بر مردم و وضع و خیم اقتصادی بود در برابر شعارهای دین اسلام که عدالت خواهی و پرهیزگاری را به همراه داشت، مردم خود بخود سر تسلیم و تعظیم فرود آوردند.مذهب و دین باستانی خود را بتدریج رها کرده و به دین اسلام گرویده و در برخی مواقع در برانداختن حکومت، خودشان با اعراب هماهنگ شدند. ایرانیان در عین اینکه دین جدید را پذیرفتند،توانستند به آن خصایل و صبغه های ایرانی ببخشند.آنان همواره در حفظ آداب قومی اجدادی خود کوشا بودند دریافته بودند که باید تحت لوای پرچم اسلام گرد آیند.

بنابراین با پذیرش اسلام، فرهنگ و تمدن خود را در آن عجین کرده و ایران دوره اسلامی را بوجود آوردند  در زمان ابوبکر نبرد با ایرانیان فقط در سرحدات مرزی بود ولی حمله به ایران در زمان عمرآغاز شد.

باید توجه داشت که حمله به ایران بافتح ایران مترادف نیست مطلب قابل تامل فتح کامل ایران در عصر عثمان و بنی امیه می باشد.

خلافت عثمان توسط شورایی که عمر پس از مرگش دستور داده بود صورت گرفت در این زمان شورشها، مقاومت های برخی شهرهای ایران را شاهدیم که بزودی سرکوب و فتح دوباره آن شهرها صورت می گیرد.

مرگ یزدگرد سوم پادشاه ایران در زمان عثمان اتفاق افتاد بسط و گسترش فتوحات اسلامی در زمان عثمان براساس که دو خلیفه پیش از او داشتند ادامه یافت و به فتح ایران،ارمنستان ،آسیای صغیر و شمال افریقا انجامید.

بعد از قتل عثمان  توسط شورشیان و و ناراضیان داخلی ،علی (ع) به خلافت می رسد و مقر حکومتی خود را بر خلاف خلفای پیشین در کوفه قرار می دهد. ایرانیان بطور مشخصی از  اهداف علی (ع) حمایت کرده و او را نمونه عینی اسلام می شناختند. علی(ع) نیز با آنان رعایت عدل و مساوات را می کرد. دوران خلافت علی (ع) بیشتر صرف جنگهای داخلی (جمل، صفین و نهروان ) و اصلاح داخل کشور و براندازی عناصر فاسد شده لذا فتوحات خارج از شبه جزیره عربستان متوقف گردید علی (ع) در 21 رمضان سال 40 هجری قمری بوسیله ابن ملجم مرادی به شهادت رسید .

مهمترین نکته ی قابل توجه این است که ایرانیان از همان آغاز به اعتقادات اعراب مسلمان به دیده احترام می نگریستند . اعتقادی که نجات بخش اعراب بوده ودر پرتوی آن ایرانیان نیز از سیطره چندین ساله حکام ساسانی نجات یافتند .در قرون اولیه اسلامی، ایرانیان ،دین اسلام را منجی خود می دانستند که این باعث پیدایش یک نوع حس برتری در بین اعراب مسلمان نسبت به مردم ایران شد ولی چون ایرانیان قبلاً خود دارای فرهنگ و تمدن بسیار عالی از اعراب داشتند این گونه رفتارها را نمی توانستند تحمل کنند چرا که بعدها با شرکت در جنبشها و قیامهای ضد اموی (جنبش مختار و ابو مسلم )ابهت و اقتدار خود را به اثبات رسانیدند و با نفوذ در دربارهای خلفای اموی و بنی عباس زمینه های تشکیل حکومت های نیمه مستقل و مستقل را در شرق و شمال شرقی ایران بوجود آوردند.

فهرست مطالب:

چکیده

پیشگفتار

فصل اول (کلیات)

مقدمه

سؤال اصلی تحقیق(مسئله تحقیق) ایران در عصر خلفای راشدین

بیان مسئله

سوابق تحقیق

اهداف تحقیق

جنبه جدید بودن و نوآوری طرح

روش کار

بررسی و نقد منابع

تاریخ طبری ابومحمد بن جریر طبری

مروج الذهب علی بن حسین مسعودی

تاریخ یعقوبی ابن واضح یعقوبی

اخبار الطوال احمد بن داود دینوری

الفتوح ابن اعثم کوفی

تاریخ کامل ابن اثیر

المغازی محمد بن عمر واقدی

فتوح البلدان   بلاذری

فصل دوم

«نگرشی بر اوضاع سیاسی، اجتماعی و اداری ایران در عصر ساسانیان»

1- اوضاع اجتماعی ، سیاسی و اداری

2- دین و دولت در عصر ساسانیان

فصل سوم

نگرشی بر روند فتح ایران و عملکرد خلفای راشدین

1- نگرشی بر موقعیت جغرافیایی ، اجتماعی عربستان و غزوات پیامبر و اشاره به غدیرخم

خلفای راشدین

1- خلافت ابوبکر

2- خلافت عمر

3-  خلافت عثمان

4- خلافت علی (ع)

فصل چهارم

علل شکست ایرانیان از اعراب مسلمان

1- علل سیاسی، اجتماعی و نظامی

2- علل مذهبی

3- خلاصه ای از عوامل داخلی و خارجی شکست ایرانیان در مقابل اعراب

4- موالی

فصل پنجم

چگونگی استقبال ایرانیان از دین اسلام در عهد خلفای راشدین

نتیجه گیری

کتابنامه

نقشه ها

چکیده انگلیسی

چکیده

پیشگفتار

فصل اول (کلیات)

مقدمه

سؤال اصلی تحقیق(مسئله تحقیق) ایران در عصر خلفای راشدین

بیان مسئله

سوابق تحقیق

اهداف تحقیق

جنبه جدید بودن و نوآوری طرح

روش کار

بررسی و نقد منابع

تاریخ طبری ابومحمد بن جریر طبری

مروج الذهب علی بن حسین مسعودی

تاریخ یعقوبی ابن واضح یعقوبی

اخبار الطوال احمد بن داود دینوری

الفتوح ابن اعثم کوفی

تاریخ کامل ابن اثیر

المغازی محمد بن عمر واقدی

فتوح البلدان   بلاذری

فصل دوم

«نگرشی بر اوضاع سیاسی، اجتماعی و اداری ایران در عصر ساسانیان»

1- اوضاع اجتماعی ، سیاسی و اداری

2- دین و دولت در عصر ساسانیان

فصل سوم

نگرشی بر روند فتح ایران و عملکرد خلفای راشدین

1- نگرشی بر موقعیت جغرافیایی ، اجتماعی عربستان و غزوات پیامبر و اشاره به غدیرخم

خلفای راشدین

1- خلافت ابوبکر

2- خلافت عمر

3-  خلافت عثمان

4- خلافت علی (ع)

فصل چهارم

علل شکست ایرانیان از اعراب مسلمان

1- علل سیاسی، اجتماعی و نظامی

2- علل مذهبی

3- خلاصه ای از عوامل داخلی و خارجی شکست ایرانیان در مقابل اعراب

4- موالی

فصل پنجم

چگونگی استقبال ایرانیان از دین اسلام در عهد خلفای راشدین

نتیجه گیری

کتابنامه

نقشه ها

چکیده انگلیسی

منابع و مأخذ:

1- ابراهیم حسن، حسن، تاریخ سیاسی اسلام، ترجمه ی ابوالقاسم پاینده، سازمان انتشارات  جاویدان چاپ دهم 1380 ش.

2- ابن اعثم کوفی، ابو محمد احمد بن علی، الفتوح، تر جمه ی محمد بن احمد مستوفی هروی، با هتمام غلامرضا طباطبایی مجد، جاپ دهم، انتشارات علمی وفرهنگی 1374 ش.

3- ابن طقطقی، الفخری، ترجمه ی وحید گلپایگانی، نشر علمی وفرهنگی تهران 1367 ش.

4-ابن اثیر، عزالدین علی،کامل التواریخ، ترجمه نجم الدین طارمی، تهران، بیتا.

5- امین، احمد، پرتو اسلام، ترجمه ی عباس خلیلی، تهران 1376 ش.

6- اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ترجمه ی جواد افلاطوری، جلد 1،

نشر علمی و فرهنگی، تهران چاپ 1369 .

7- استشهاردی، محمد مهدی، ایرانیان مسلمان در صدر اسلام، نشر معاونت پژوهش، تهران،چاپ 1371 ش.

8- السراج، جوز جانی، منهاج، طبقات ناصری، ترجمه عبدالحی حبیبی 1و2، نشر دنیای کتاب ،تهران 1363 ش.

9- بی ناس، جان، تاریخ جمع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، انتشارات علمی وفرهنگی ،چاپ هفتم 1373 ش.

10- باستانی پاریزی، محمد ابراهیمی، اخبار ابن اثیر، ناشر دنیای کتاب، چاپ دوم تهران 1365ش.

11- بلاذری، فتوح البلدان، ترجمه دکتر محمد توکل، نشر نقره، تهران 1337 ش.

12- پژوهش دانشگاه کمبریج، تاریخ اسلام، ترجمه احمد آرام، انتشارات امیر کبیر،1377 ش.

13-پطروشفسکی، ایلیا پاولویچ، اسلام در ایران، ترجمه کریم کشاورز، چاپ هفتم، تهران 1363 ش.

14- پیرنیا، حسن اقبال، عباس، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض قاجاریه، خیام، تهران 1370 ش.

15- تقی زاده، حسن، از چنگیز تا پرویز، زیر نظر افشار، نشر شکوفان، تهران چاپ 1309.

16-تاریخ ایران وجهان، از انتشارات آموزش وپرورش، بیتا.

17- جعفریان، رسول، تاریخ خلفا، انتشارات دلیل، قم 1380 ش.

18- جعفریان، رسول، تاریخ سیاسی اسلام تا سال چهلم هجری، سازمان چاپ و انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی، جلد 2 چاپ دوم، 1369 ش.

19- جعفری، سید حسن محمد، تشیع در مسیر تاریخ، ترجمه محمد تقی آیت الهی، دفتر نشر و فرهنگ اسلامی، چاپ پنجم، 1268 ش.

20- حسین، طه، علی و فرزندانش، ترجمه محمد علی شیرازی، انتشارات گنجینه، تهران 1349 ش.

21- حقیقت عبد الرفیع، خدمات ایرانیان به اسلام، چاپ اول، تهران 1380 ش.

22-خواندمیر، حبیب السیر، جلد اول، نشر خیام، بیتا.

23- خاوری خراسانی، عبد الرسول، خلفا (وقایع بعد از رحلت پیامبر (ص)) جلد دوم، مؤسسه انتشارات آسیا، بیتا.

24- خواجویان، محمد کاظم، تاریخ تشیع، انتشارات جهاد دانشگاهی، مشهد چاپ سوم1379 ش.

25- دینوری، ابوحنیفه، احمدبن داوود، اخبار الطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران 1364ش.

26- راندوی، مرتضی، تاریخ اجتماعی ایران، جلد4 قسمت اول، نشر امیرکبیر، تهران1367 ش.

27- ر.ن، تاریخ ایران کمبریج، ترجمه حسن انوشه، ج 4، امیرکبیر، 1372 ش.

28- ر. ناث، پرفسور گلدزبهر، اسلام در ایران، ترجمه محمد رضا افتخار زاده، مؤسسه نشر میراثهای تاریخهای اسلامی و ایران، تهران 1371 ش.

29- رضایی، عبدالعظیم، تاریخ ده هزار ساله ایران، انتشارات اقبال، جلد دوم، چاپ چهاردهم، 1381ش.

  30- زرین کوب، عبدالحسین، تاریخ مردم ایران، جلد 2، انتشارات امیرکبیر، چاپ چهارم1373 ش.

31- زرین کوب، عبد الحسین، دو قرن سکوت، انتشارات سخن، چاپ هفدهم 1383 ش.

32- زیدان جرجی، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، امیر کبیر، چاپ ششم 1369 ش.

33- سبحانی، جعفر، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، نشر مشعر، چاپ دهم،1377 ش.

34- شهیدی، سید جعفر، تاریخ تحلیلی اسلام، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ بیست وچهارم، تهران1387 ش.

35- طبری،  محمدبن جریر، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، جلد 4، انتشارات اساطیر، تهران ، 1368 ش.

36- ظریفیان شفیعی، غلامرضا، دین ودولت در اسلام، ناشر میراث ملل، چاپ اول، تهران، پاییز 1367 ش.

37- عماد زاده، حسین، تاریخ مفصل  اسلام وایران (تاریخ ایران بعد از اسلام)انتشارات اسلام ،

چاپ هشتم ،تهران 1374 ش.

38- فیاض، علی اکبر، تاریخ اسلام، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هشتم، 1376 ش.

39- قائدان اصغر، تحلیلی بر مواضع سیاسی علی ابن ابی طالب (ع)، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول ، تهران 1375 ش.

40- کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی، نشر دنیای کتاب، چاپ هشتم، تهران 1372 ش.

41- گریشمن، رمان، ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین، نشر علمی وفرهنگی، چاپ نهم، تهران 1379.

42- مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، جلد اول، تهران 1374 ش.

43-مسعودی، علی بن حسین، التنبیه والاشراف، ترجمه ابوالقاسم پاینده، بنگاه ترجمه ونشر کتاب ، تهران1381 ش.

44-مستوفی، حمدالله، تاریخ گزیده، ترجمه عبدالحسین نوایی، نشر امیرکبیر، تهران، سال 1381 ش.

45- مشکور، محمد جواد، تاریخ ایران زمین، انتشارات اشراقی، چاپ چهارم 1372 ش.

46-مطهری، مرتضی، خدمات متقابل اسلام وایران، انتشارات صدرا، چاپ دهم، قم 1359 ش.

47- میرخواند، محمد بن خاوند شاه بلخی، روضه الصفا، تلخیص: عباس زریاب خویی، انتشارات علمی، تهران 1372 ش.

48- نفیسی، سعید، تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران، نشر بنیاد، چاپ پنجم، تهران1445ش.

49- واقدی، محمدبن عمر، المغازی، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، نشر مرکز دانشگاهی، 3 جلد، چاپ اول و سوم، تهران، سال 1361.

50- یعقوبی، بن واضح، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، جلد دوم، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ هشتم، 1378ش.