لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 14
مقایسه موردی بخش های خبری ساعت 14 شبکه اول و 22:30 شبکه دوم سیما
چکیده :
کارشناسان توسعه، اعتقاد دارند که باید اهمیت زیادی به نقش جوانان در جامعه داده شود زیرا هیچ ملتی نمی تواند به طور واقعی توسعه‌یافته تلقی شود، مادامی که به مسائل بخش مهمی از جمعیت فعال خود، بی اعتنا باشد. بنابراین در برنامه های توسعه باید اهمیت خاصی برای مشکلات و مسائل ویژه جوانان (بخصوص جایگاه آنها در برنامه ها، اخبار و بطور کلی محتوی رسانه ها) قائل شد. انعکاس کمرنگ مسائل و موضوعات جوانان در رسانه ها، یا به عبارت دیگر، حضور کمرنگ بخش قابل توجه جمعیت کشور (جوانان) در رسانه ها، یکی از معظلات جامعه امروز ما در زمینه ارتباطات اجتماعی است، که لازم است دلایل و ریشه های آن بررسی شود و راهکارهایی مناسب از سوی برنامه ریزان فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور ارائه شود.
این تحقیق، بخش های خبری ساعت 14 شبکه اول سیما و 22:30 شبکه دوم سیما (به عنوان دو بخش مهم و پرمخاطب خبری سیمای جمهوری اسلامی ایران)، در انعکاس مسائل مربوط به جوانان، در طی مقطع سه ماهه پاییز 1386، را مورد بررسی قرار می دهد و سعی می کند به این پرسش ها پاسخ اهد که این بخش های خبری در بازتاب مسایل مربوط به جوانان چگونه عمل کرده اند و چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی میان مسائل و موضوعات برجسته شده مربوط به جوانان، در این بخش های خبری (در یک بازه زمانی سه ماهه) وجود داشته است؟
روش مورد استفاده در این تحقیق، تحلیل محتوا است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه مطالب مربوط به جوانان است که در پاییز سال 1386 در دو بخش خبری ساعت 14 شبکه اول سیما و 22:30 شبکه دوم سیما، منعکس شده است. انتخاب مطالب این دو بخش خبری، به روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک، انجام شده است. به این ترتیب، 36 روز از مطالب مرتبط با جوانان، در هر یک از این دو بخش خبری، انتخاب و مورد بررسی، تحلیل و سپس مقایسه تطب‍یق‍ی قرار گرفت.
نتایج حاصل از تحلیل محتوای خبرهای جوانان، در این دو بخش خبری، نشان می دهد که:
- تفاوت معناداری بین محتوای موضوعی مطالب مربوط به جوانان، در دو بخش خبری 14 و 22:30 وجود دارد.
- میان نشانگاه مطالب مربوط به جوانان، در دو بخش خبری 14 و 22:30، تفاوت معناداری وجود ندارد.
-بین ارزشهای خبری مطالب مربوط به جوانان، در دو بخش 14 و 22:30، تفاوت معناداری وجود ندارد.
- بین عناصر خبری مطالب مربوط به جوانان، در دو بخش 14 و 22:30، تفاوت معناداری وجود دارد.
- میان نوع جهت گیری مطالب مربوط به جوانان، در دو بخش خبری 14 و 22:30دقیقه، تفاوت معناداری وجود دارد.
- میان نوع مطالب مربوط به جوانان، در دو بخش خبری 14 و 22:30 دقیقه، تفاوت معناداری وجود ندارد.
- بین ماهیت مطالب مربوط به جوانان، در دو بخش خبری 14 و 22:30دقیقه، تفاوت معناداری وجود ندارد.
- میان منشاء مطالب مربوط به جوانان، در دو بخش خبری 14 و 22:30، تفاوت معناداری وجود ندارد.
- بین منطقۀ رویداد مطالب مربوط به جوانان، در دو بخش خبری 14 و 22:30، تفاوت معناداری وجود ندارد.
- بین منابع خبری مطالب مربوط به جوانان، در دو بخش خبری 14 و 22:30، تفاوت معناداری وجود دارد.
کلمات کلیدی: جوانان / مسائل جوانان/ بخش خبری ساعت 14/ شبکه یک/ شبکه دو/ بخش خبری ساعت 22:30/ برجسته سازی
1- طرح مساله
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد دنیای امروز، وجود ارتباطات گسترده انسانی است. گسترش ارتباطات به ویژه ارتباطات الکترونیک، جامعه جدید را از جوامع پیشین متمایز ساخته است به گونه ای که عـصر حاضر را عـصر ارتباطات و جـامعـه امـروز را جامعه اطلاعاتی خوانده‌اند. در چنین جامعه‌ای رسانهها و وسایل ارتباط جمعی به عنوان عنصر کلیدی در ارتباطات، نقش مهمی ایفا می‌کنند. رسانه‌های جمعی از میان تمامی ابزارها و فنون جدید، بیشترین تأثیر فرهنگی را دارند. این رسانهها در پیدایش عادات تازه، تغییر در باورها وخلق و خوی و رفتار انسان‌ها، تکوین فرهنگ جهانی و نزدیک کردن جوامع و ملل، سهمی شگرف دارند. البته میزان تأثیر رسانهها و نیز استقبال همگانی از آنها در همه جوامع یکسان نبوده و تابع متغیر رشد فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی هر جامعه است. هارولد لاسول، در بیان کارکردهای رسانه ها معتقد است که رسانه‌های جمعی باید به حراست از محیط، همبستگی بین اجزای گوناگون جامعه در پاسخ به نیازهای محیطی، انتقال میراث فرهنگی از نسلی به نسل دیگر، کمک کنند.
مرتن و لازارسفلد، بعنوان پیشگامان پژوهش در باب وسایل ارتباط جمعی، رسانه ها را دارای نقش‌هایی از این قبیل می‌دانند: "وظیفه اخلاقی (حمایت از هنجارهای اجتماعی)، امکان اعطای پایگاه اجتماعی به اشخاص و گروه‌ها (آشکار نمودن یا ارتقای پایگاه‌های آنها از طریق معروفیت دادن به آنان) و همچنین برخی کارکردهای نامطلوب" (معتمدنژاد، 1375، ص18).
نیازمندی انسان امروز به اطلاعات و اخبار، در جهت دستیابی به رفاه بیشتر، بهتر زیستن و ارضای نیاز کنجکاوی، قدرت ساخت انگاره ها و شکل دهی افکار عمومی را به رسانه ها داده است و رسانه ها به عنوان بهترین منابع شکل دهی افکار و تصورات ما از محیط پیرامون بویژه در مورد رویدادهایی که خارج از دسترس، دید و تجربه مستقیم ما قراردارند، نقش مهم و برجسته ای ایفا می کند. بویژه رسانه ای چون تلویزیون که به دلیل استفاده از دو حس بینایی و شنوایی به طور همزمان، سرعت در انتقال اخبار، کثرت مخاطبان، توانایی پخش همزمان صوت و تصویر و استفاده از ماهواره، به وسیله پرقدرتی در جهت اطلاع رسانی در جهان امروز تبدیل شده است.
امروزه، شناخت میزان تاثیرگذاری برنامه های خبری تلویزیون بر افکار عمومی و شناخت نیاز واقعی مخاطبان و نحوه ارائه خبرها، برای دست‌اندرکاران این رسانه بسیار ضروری است. به منظور امکان بهره‌گیری مفید و مؤثر از قابلیت‌های خبری تلویزیون، برنامه‌ریزی اصولی در ارتباطات خبری کشورهایی که از تعداد رسانه‌های محدود برخوردارند، اهمیت مضاعف می‌یابد. چرا که به سبب محدودیت منابع خبری ملی، امکان روی‌آوری مخاطب به رسانه‌های بیگانه فزونی یافته و سازماندهی و هدایت افکار عمومی در جهت منافع ملی، در معرض تهدیدات آشکار رسانه‌های خبری مقتدر و مسلط جهانی قرار می‌گیرد. به همین دلیل تلویزیون، برحسب ماهیت خود باید نسبت به بافت جامعه مخاطبان کاملا دارای بینش بوده و قادر باشد سلسله نیازهای تعریف شده و منطقی مخاطبان را با نقش‌ها و وظایف خبری خود پیوند دهد. این تلاش، دست‌اندرکاران رسانه ای چون تلویزیون را به همخوانی و انطباق با شرایطی می‌رساند که مخاطب در آن زندگی می‌کند. در سایه چنین پیوند معقولی است که زمینه جلب اعتماد عمومی برای پیشبرد اهداف پیش‌بینی شده، فراهم می‌آید.
بیرکوف (1991)، محقق ارتباطات در زمینه ویژگیهای این رسانه می نویسد:
1- تلویزیون همزمان دو حس بینایی وشنوایی را متاثر می کند و همین ویژگی، آن را در جایگاهی برتر از رادیو و مطبوعات قرار می دهد.
2- تلویزیون قادر است اخبار داغ را با سرعت نور به اطلاع بینندگان برساند.
3- برنامه های تلویزیونی برای رسیدن به نظر مخاطبان نیازی به واسطه ندارد.
4- تلویزیون قادر است همزمان تعداد کثیری بیننده را به مراتب بیشتر از خوانندگان مطبوعات وشنوندگان رادیو زیر پوشش پیامهای خود قرار دهد (ص 146).
اما جوانان، جمعیت متنابهی را در سطح جهان تشکیل می دهند. مسائل و مشکلات جوانان، در جوامع و فرهنگ های گوناگون متفاوت است. مشکلات این گروه، گاهی چون حلقه های زنجیر به هم پیوسته می شوند و هر یک به دیگری ختم می گردد. امروزه به دلیل تأثیر وسایل ارتباط اجتماعی نوین، جوانان تمایلات و داعیه هایی دارند که نسلهای گذشته نمی توانستند داشته باشند. وسایل ارتباط جمعی، ارزشهای تازه ای را می آفرینند، ارزشهایی که از چارچوب مسائل دوان کودکی و سنتها و آداب و عقاید و خانواده فراتر می رود و به همان که میزان دنیای جوان را وسعت بخشیده، سطح خواسته هایش را از جامعه و خود و به طور کلی زندگی، بالاتر می برد. شناخت این ارزشها می تواند برای مسئولین و برنامه ریزان مسائل فرهنگی جامعه بسیار مفید باشد. کارشناسان توسعه، اعتقاد دارند که باید اهمیت زیادی به نقش جوانان در جامعه داده شود. زیرا هیچ ملتی نمی تواند به طور واقعی توسعه یافته تلقی شود، مادامی که به مسائل بخش مهمی از جمعیت فعال خود، بی اعتنا باشد. بنابراین در برنامه های توسعه باید اهمیت خاصی برای مشکلات و مسائل ویژه جوانان، بخصوص نقش های آنها در برنامه ها، اخبار و بطور کلی محتوی رسانه ها قائل شد.
بنابراین، باید به جوان و جایگاه اجتماعی او توجه ویژه ای مبذول داشت. برای ورود به عصر ارتباطات و افزایش حجم اطلاعات در خصوص جوانان، از طریق وسایل ارتباط جمعی باید از راه حل های مناسب جهت توسعه فراگیر در زمینه های مختلف استفاده کرد .
وسائل ارتباطی نوین مانند روزنامه، رادیو و تلویزیون با گزارش جریان رویدادهای محیط زندگی و بررسی وبیان اندیشه ها و عقاید انسانی در توسعه و تحکیم مراودات اجتماعی و بالابردن سطح آگاهی و فرهنگ افراد، نقش بسیار مهمی برعهده دارند.
در محیط وسیع زندگی بشری، هر لحظه وقایع گوناگونی روی می دهد. پاره ای از این وقایع مانند جنگ‌ها، انفجارها، آتش سوزی‌ها، طوفان‌ها و زمین‌لرزه‌ها، جنبه مادی دارند و بعضی دیگر مثل اعلامیه های سیاسی، نطق های پارلمانی، اظهارنظرهای فلسفی و مسلکی، دارای جنبه معنوی هستند. این وقایع کوچک یا بزرگ، شادی بخش یا غم انگیز، هیجان‌انگیزی یا عادی، به هرحال باید در معرض اطلاع گروههای کثیر انسانی قراد گیرند. گروههایی که هر روز و هر ساعت، با کنجکاوی منتظر خواندن روزنامه، شنیدن رادیو ودیدن تلویزیون هستند تا آگاهی‌های تازه ای بدست آورند و از این راه زندگی خود را با آن تطبیق دهند و نیازهای اجتماعی خویش را مرتفع سازند.
تلویزیون، به عنوان یک رسانه پرنفوذ و دارای جاذبه، روزانه در چندین نوبت، اخبار رویدادها و تحولات جاری را پخش و مانند سایر وسائل ارتباط جمعی، اخبار را از میان صدها و هزاران رویدادی که همه‌روزه در جهان اتفاق می افتد با استفاده از معیارهایی همچون ارزشهای خبری، عناصر خبری، اولویت پخش خبر، مدت خبر، داشتن فیلم خبری و خلاصه خبر انتخاب می کند.
امروزه شناخت میزان تاثیرگذاری برنامه های خبری تلویزیون بر افکار عمومی و شناخت نیاز واقعی مخاطبان ون حوه ارائه خبرها، برای دست اندرکاران این رسانه بسیار ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا، پژوهشگر در این تحقیق کوشیده است، تا نحوه انعکاس و ارائه مسائل و موضوعات قشری که جمعیت بیش از یک سوم جامعه ایران را تشکیل می دهند(یعنی جوانان) را در اخبار سراسری سیمای جمهوری اسلامی ایران برررسی نماید، تا بتوان سیاستگذاران و دست اندرکاران اجرایی کشور را در شناخت از گرایش های جوانان، موضوعات، مسائل و مشکلات آنان یاری داد و در صورت لزوم به تصحیح و بازنگری نگاه رسانه ها در انعکاس موضوعات مربوط به قشر جوان کشور پرداخت.
بر این اساس، این تحقیق به بررسی این مساله می پردازد که بخش های خبری سیمای جمهوری اسلامی ایران (که در این تحیق بخشهای خبری ساعت 14 شبکه اول سیما و 22:30 شبکه دوم سیما را در نظر گرفته ایم)، در انعکاس مسائل مربوط به جوانان، در طی مقطع سه ماهه پاییز 1386، چگونه عمل کرده اند و چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی میان مسائل و موضوعات منعکس شده مربوط به جوانان، در این بخش های خبری و در طی این مقطع سه ماهه وجود داشته است؟
2-1- ضرورت و اهمیت تحقیق
امروزه زندگی معاصر، بدون رسانه های ارتباطی غیر قابل تصور است. رسانهها موقعیت یا عرصه ای را فراهم می کنند که در آن، روز به روز بیشتر مسائل زندگی عموم چه در سطح ملی و چه در عرصه بینالمللی متجلی می شود. هرگونه کوششی برای درک شیوه عمل رسانه های جمعی در زندگی امروزی ما باید با شناخت این واقعیت آغاز شود که رسانه های جمعی جز لازم جامعه و زندگی فردی ما هستند. رسانه ها به صورت بخش اصلی و مرکزی صحنه سیاسی درآمده اند و تبلیغات سیاسی، به روشهای قبلی کار بی فایدهای است (مک کوئیل، 1382، ص22).
دنیای امروز، دنیای ارتباطات است. زندگی بشر تقریبا در تمام جنبه ها به شکلی انکار ناپذیر به فن آوری های نوین مخابراتی- ارتباطی وابسته است. این فن آوری ها اگر چه در تمامی جوامع به شکلی یکسان و متعادل مورد استفاده قرار نمی گیرند، اما به دلیل توانایی های شگرف و بی سابقه ای که دارند، در آینده عمومیت بیشتری خواهند یافت.
رسانه های جمعی، وظیفه عمل به عنوان صدای عامه مردم و گروههای ذینفع و به عنوان منبع اطلاعات برای اخذ تصمیم و انتخاب سیاستمداران و نمایندگان مردم را به عهده دارند (مک کوئیل، 1382).
رسانه ها با توسعه خود، حداقل موفق به تحقق دو چیز شده اند: یکی منحرف کردن زمان و توجه از سایر فعالیت ها به سوی خود و دیگری، ایجاد مجرایی برای رساندن اطلاعات مورد نظر خود جهت تحقق ایده ها و اهدافشان، به منظورنفوذ در افکار عمومی که برای رسیدن به این هدف از روشها و فنون مختلفی استفاده می کنند.
به اعتقاد سورین و تانکارد (Severin and Tankard)، "امروزه رسانه ها جهان را تسخیر کرده اند، اگرچه این رسانه ها به مخاطبان خود نمیگویند که چگونه فکر کنند، اما به طرز خیره‌کننده ای در گفتن اینکه به چه فکر کنند موفقاند" (سورین و تانکارد، 1382، ص209). در جهان امروز، رسانه های خبری بخشی از اولویت‌های فکری ما را تعیین می کنند که این امر از دو طریق صورت می گیرد:
اول گزینش و انتخاب اخباری که در راستای اهدافشان است و
دوم برجسته سازی آن، بگونه ای که مخاطبان نیز، آنرا مهمترین رویداد تلقی می کنند.
"سورین و تانکارد"، در این زمینه می نویسند:
رسانه‌های جمعی توجه را به موضوعات خاص سوق می‌دهند. آنها از چهره‌های سیاسی تصاویر عمومی می‌سازند. آنها همواره موضوعاتی را مطرح می کنند که افکار عمومی ناگزیر باید راجع به آنها فکر کنند. وسائل نوین ارتباطی مانند روزنامه، رادیو و تلویزیون با گزارش جریان رویدادهای محیط زندگی و بررسی و بیان اندیشه ها و عقاید انسانی در توسعه و تحکیم مراودات اجتماعی و بالابردن سطح آگاهی و فرهنگ افراد، نقش بسیار مهمی برعهده دارند. در محیط وسیع زندگی بشری، هر لحظه وقایع گوناگونی روی می دهد. پاره ای از این وقایع مانند جنگ‌ها، انفجارها، آتش سوزی‌ها، طوفان‌ها و زمین‌لرزه ها، جنبه مادی دارند و برخی دیگر مثل اعلامیه‌های سیاسی، نطق های پارلمانی، اظهارنظرهای فلسفی و مسلکی دارای جنبه معنوی هستند. این وقایع کوچک یا بزرگ، به هرحال باید در معرض اطلاع گروههای کثیر انسانی قراد گیرند. گروههایی که هرروز و هر ساعت با کنجکاوی منتظر خواندن روزنامه، شنیدن رادیو و دیدن تلویزیون هستند تا آگاهی های تازه ای بدست آورند و از این راه زندگی خود را با آن تطبیق دهند و نیازهای اجتماعی خویش را مرتفع سازند (سورین و تانکارد، 1382، ص22).
بنابراین، جستجوی وقایع و تهیه اخبار مورد توجه عامه از وظایف اساسی خبرنگاران رسانه های جمعی است و اساساً رسانه های جمعی، همراه با خبر شکل گرفته اند و نخستین روزنامه های دنیا صرفاً بر انتقال اخبار منتشر شدند. رادیو و تلویزیون نیز بعد از تولد، انتشار اخبار را مهمترین وظیفه خود قرار دادند. هرچند روزگاری، تهیه و تنظیم خبر، کاری ساده و تقریباً غیرتخصصی بود و هر کس با اندکی استعداد نگارش و مقداری اطلاعات عمومی می‌توانست نویسنده خبر باشد، اما به مرور زمان، این کار به صورت امری پیچیده و حرفه ای کاملاً تخصصی درآمد که علاوه بر داشتن تحصیلات دانشگاهی و دانش گسترده، قریحه و استعدادهای خاصی را نیز می طلبد.
تلویزیون روزانه در چندین نوبت اخبار رویدادها و تحولات جاری را پخش و مانند سایر وسائل ارتباط جمعی، اخبار را از میان صدها و هزاران رویدادی که همه روزه در جهان اتفاق می افتد با استفاده از معیارهایی همچون ارزشهای خبری، عناصر خبری، اولویت پخش خبر، مدت خبر، داشتن فیلم خبری و خلاصه خبر انتخاب می کند.
بنابراین انجام پژوهش در رابطه با بررسی عملکرد ابررسانه تلویزیون و نیز بررسی میزان موفقیت آن در ایجاد وگسترش توسعه سیاسی و پاسخ به نیازهای مردم به ویژه پاسخ به نیازها و طرح مسائل و موضوعات قشر جوان جامعه ضروری است.
مجموعه این عوامل، به همراه عوامل زیر، حاکی از اهمیت مطالعه در این زمینه است:
مقایسه موردی بخش های خبری ساعت کامل
