چکیده
قرن بیستـم در ابتدا و انتهای خود شاهد دو انقلاب در صحنه تولید بود. ظهور صنایع دارای تکنولوژی پیشرفته قرن بیست و یکم در سیستم جهانی ،تولید انبوه مبتنی بر شبکه که شکل غیر متمرکز و به شدت انعطاف پذیر سازمان های صنعتی را با اقتصاد های سنتی تولید در کارخانه هایی با مقیاس بزرگ از سراسر دنیا و فراتر از مرزها و ملیت ها، ترکیب می کند،تولید کنندگان پیمانکار را تبدیل به بازیگران مهمی در زنجیره تولید نموده است که نشان می دهد انقلاب دیگری در راه است.در سال های اخیر درصد زیادی از ارزش افزوده جهانی در تولید بدون کارخانه ایجاد شده است.در نظام تولیدبدون کارخانه به تولید محصولات دارای تنوع قطعات و مواد، بدون ایجاد کارخانه اقدام و فقط در موارد ضروری خطوط مونتاژ راه‌اندازی می گرددبه طوری که محصولات تولید شده از سه بعد مثلث بقا یعنی کیفیت ،بهای تمام شده و قیمت دارای مزایای رقابتی می باشند. یکی از صنایعی که به صورت بارزی از این شیوه تولید بهره گرفته است سیستم تولید قطعات نیمه‌هادی میباشد. در این مقاله ضمن معرفی نظام تولید بدون کارخانه و شکل نوین زنجیره ارزش در این نظام، ارتباط و تناسب آن با حسابداری ناب مورد بررسی قرار می گیرد. با توجه به ویژگی این شیوه تولید و نقش سیستم اطلاعاتی ناب برای تصمیم گیری های استراتژیک،اهمیت سیستم گزارشگری مالی ناب در تدارک اطلاعات به موقع،مربوط و تعیین کننده برای مدیران نظام های تولید بدون کارخانه حیاتی است.
واژگان کلیدی: تولید بدون کارخانه،برون سپاری، نظام حسابداری ناب، سیستم اطلاعاتی حسابداری مدیریت.
استقرار حسابداری ناب در صنعت تولید بدون کارخانه
مقدمه
قرن بیستـم در ابتدا و انتهای خود شاهد دو انقلاب در صحنه تولید بود. انقلاب آغازین را پـس از جنـگ جهـانی اول هنـری فـورد و آلفرد اسلون پی ریـزی کردنـد که منجر به ظهور تولید انبوه و پایان عصر تولیـد صنعتـی (تولیـد دستی) شـد و انقـلاب پایانی توسـط تاایچی اهنو در شـرکت خودروسازی تویوتا صورت گرفت که با محـوریت حذف اتلاف، اتمام عصر تولید انبـوه و زایش تولیـد نـاب را در پی داشـت .ظهور صنایع دارای تکنولوژی پیشرفته قرن بیست و یکم در سیستم جهانی ،تولید انبوه مبتنی بر شبکه که شکل غیر متمرکز و به شدت انعطاف پذیر سازمان های صنعتی را با اقتصاد های سنتی تولید در کارخانه هایی با مقیاس بزرگ از سراسر دنیا و فراتر از مرزها و ملیت ها، ترکیب می کند،تولید کنندگان پیمانکار را تبدیل به بازیگران مهمی در زنجیره تولید نموده است امروزه کشورهای اروپایی و سایر کشورهای پیشرفته آغاز دو تغییر عمده را واقعا حس می کنند:
-جهانی سازی مبادلات که در حال حرکت با سرعتی است که صدها سال دیده نشده است.
-تغییر تکنولوژیکی که آنرا «اقتصاد مبتنی بر دانش»[1] نامیده اند.
آنچه امروز می سنجیم دو نوع اصلی ساختار است که در سطوح مختلف برای پاسخگویی به این تغییرات بوجود آمده است.دنیا در حال دیدن ظهور «Fabless» یا «نظام تولید بدون کارخانه» است. اصطلاح «زنجیره تولید ارزش» یک مدل جدید را دنبال می کند: تولید محلی در یک مکان در یک نقطه جغرافیایی واحد یا ناحیه در حال جایگزینی بوسیله شبکه های تولید با یک پیمانکار شبکه های تولید ( یک پیمانکار هماهنگ کننده) ، پیمانکاران فرعی و عرضه کننده است. توسعه فن آوری اطلاعات بدین معناست که آنها می توانند در هر جایی از سیاره زمین قرار داشته باشند. شاید انقلاب سومی در راه است :نظام تولید بدون کارخانه، فراتر از مرزهای جغرافیایی و ملیت ها.
با چنین تجدید ساختار جدیدی درطی دهه‌های اخیر قبل از همه صنعت جهانی تولید قطعات نیمه‌هادی تغییرات ساختاری چندی را به طور همزمان تجربه می‌کند. ساختار تقاضای بازار قبلا مبتنی بر رایانه‌های شخصی بود که هم‌اکنون با ظهور و گسترش اینترنت و کانال‌های ارتباطی جدید، ساختار تقاضای این صنعت با تغییرات و دگرگونی‌های بسیاری مواجه شده و متنوع‌تر شده است. بالتبع ساختار فعالیت‌های تولیدی نیز متناسب با تغییرات یاد شده تغییر کرده است. قبلا تمامی فعالیت‌های تولیدی شامل طراحی و تولید قطعات نیمه‌هادی مورد نیاز به صورت یکپارچه و در یک محل که دارای تخصص لازم بود تولید می‌شد اما شیوه تولید کنونی به صورت عمودی تخصصی شده است به طوری‌که بسیاری از شرکت‌ها در بخش طراحی و بازاریابی متخصص شده‌اند و برخی دیگر از شرکت ها نیز در بخش تولید متخصص شده‌اند. سرانجام اینکه تقاضا و تخصص بازار در مناطق جغرافیایی خاصی (از جمله مالزی، سنگاپور، چین و...) که قبلا نقش خاصی در صنعت جهانی ایفا نمی‌نمودند، در حال رشد و توسعه میباشد.
به طور خلاصه هدف از سیستم تولید بدون کارخانه، استفاده بهینه از منابع تحقیقاتی و تولیدی با حداقل هزینه و سرمایه‌گذاری و ایجاد امکانات جدید است که نهایتا با ایجاد یک خط مونتاژ بتوان محصول مورد نیاز را تولید کرد. در این‌صورت با عقد قراردادهای تحقیقاتی و تولیدی نسبت به تهیه مواد و ساخت قطعات در خارج از تشکیلات اقدام می‌شود. ازاین‌رو از طریق ایجاد سیستم تولید بدون کارخانه می‌توان به نحو بهینه از تمامی امکانات و منابع تولید استفاده نموده و زمینه ارتقاء بهره‌وری و توسعه اقتصادی و اجتماعی را فراهم نمود.
[1]- “knowledge-based economy”
دانلود مقاله استقرار حسابداری ناب در صنعت تولید بدون کارخانه
