ماده 1: کارگاه محلی است که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده او در آنجا کار می کند.
تبصره 1: کلیه واحدهای یک نفره (خویش فرما) نیز مشمول این آئنی نامه خواهند بود.
تبصره 2: مجموعه کارگاه هایی که در مجاورت یکدیگر و تحت پوشش یک مدیریت واحد قرار دارند مجتمع کارگاهی نامیده می شوند و در این صورت آنچه به عنوان تأسیسات بهداشتی کارگاهی و تأسیسات بهداشت عمومی کارگاه در این آئین نامه آمده است می توانند مناسب با استانداردهای ارائه شده به طور مشترک در محل های واحدی ایجاد گردند.
تبصره 3: ار نظر اجرای این دستور العمل احتیارجات بهداشتی کارگاه بر دو دسته تأسیسات بهداشتی کارگاهی و تسهیلات بهداشتی کارگاه ها به شرح ذیل تعریف می گردند:
الف: تأسیسات بهداشتی کارگاه: شامل ساختمان و تأسیسات کارگاهی است که در ارتباط با تأمین شرایط بهداشتی محیط کار مطرح می باشند از قبیل: ساختمان کارگاه، سیستم روشنایی، تهویه، آب، فاضلاب و زباله.
ب: تسهیلات بهداشتی کارگاه شامل کلیه تسهیلات جنبی کارگاه است که برای حفظ سلامت شاغلین و افراد وابسته به آنان در کارگاه موجود و یا دایر می گردد، از قبیل آشپزخانه، محل غذاخوری، انبار مواد غذایی، سردخانه، حمام، رختگن، تسهیلات شستشوی البسه کارگران، دستشویی، آبخوری، توالت، اتاق استراحت زنان، مهدکودک و شیرخوارگاه، نمازخانه و تسهیلات مربوط به ارائه خدمات بهداشتی درمانی در کارگاه، تسهیلات مربوط به ایاب و ذهاب کارگران می باشد.
ماده 2: به استناد بند 2 ماده 1 قانون وظایف و تشکیلات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مواد 85، 156 و تبصره 1 ماده 96 قانون کار رعایت شرایط و ضوابط مندرج در این دستورالعمل در کلیه کارگاه های کشور و برای کلیه کارفرمایان، کارگران و کارآموزان الزامی است. و کارشناسان بهداشت حرفه ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ناظر به اجرای صحیح آن می باشند.
تبصره: اظهارنظر در مواردی از قبیل مطلوب، نامطلوب، مناسب، نامناسب، کافی، ناکافی و ... به عهده کارشناس بهداشت حرفه ای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد بود.
فصل اول: تأسیسات بهداشتی کارگاه
ماده 3: ساختمان کارگاه باید متناسب با وضع آب و هوای محل ساخته شده باشد.
ماده 4: ارتفاع کارگاه نباید از سه متر کمتر باشد برای هر کارگر در کارگاه باید حداقل سه متر مربع سطح منظور گردد و سطح اشغال شده به وسیله ماشین آلات یا ابزار و اثاثیه مربوط به کار و فاصله آنها از هم و مسیر عبور و مرور وسایل نقلیه جزو سطح مزبور محسوب نمی شود.
ماده 5: دیوارها و سقف کارگاه طوری ساخته شود که از نفوذ عوامل زیان آور از قبیل گرما، رطوبت، سرما، صدا و غیره به داخل کارگاه و یالعکس جلوگیری کند.
ماده 6: کف کارگاه باید هموار، بدون حفره و شکاف بوده و لغزنده نباشد و در صورت لزوم قابل شستشو باشد و دارای شیب مناسب به طرف کفشوی باشد.
ماده 7: دیوارها باید صاف، بدون ترک خوردگی و به رنگ روشن و متناسب باشد.
ماده 8: در کارگاه هایی با مواد شیمیایی و یا مواد غذایی سر و کار دارند و یا طبیعت کار طوری است که باعث آلودگی و روغنی شدن دیوارها می شود، دیوارها باید صاف و قابل شستشو باشند.
ماده 9: در کارگاه باید به تناسب وسعت محل، نوع کار و شرایط اقلیمی به اندازه کافی درب و پنجره برای ورود نور و هوا موجود باشد.
ماده 10: شیشه درب و پنجره باید بدون شکستگی بوده و همیشه تمیز باشند.
ماده 11: درب و پنجره ها باید مجهز به توری بوده و دربها دارای فنر یا درب بند پنوماتیک باشند.
ماده 12: انباشتن کالا در جلو پنجره ممنوع می باشد.
ماده 13: مساحت پنجره باید متناسب با مساحت کف کارگاه و نوع کار باشد.
ماده 14: در کارگاه بایستی روشنایی کافی (طبیعی یا مصنوعی) متناسب با نوع کار و محل تأمین شود.
ماده 15: منابع روشنایی مصنوعی باید همواره سالم و تمیز باشند.
ماده 16: هوای کارگاه های بدون آلودگی باید متناسب با فصل و جمعیت شاغل تهویه گردد.
ماده 17: در کارگاه هایی که آلودگی ناشی از کار وجود دارد می بایست تهویه به گونه ای صورت گیرد که تراکم آن مطابق با حد تماس شغلی باشد.
ماده 18: وسایل سرمایشی و گرمایشی کارگاه باید دما و رطوبت محیط کار را مطابق با حد مواجهه مجاز تأمین نمایند.
ماده 19: کلیه کارگاه ها به تناسب کار و تولید خود باید دارای انبار مناسب باشند.
فصل دوم: تسهیلات بهداشتی کارگاه
مبحث اول: آشپزخانه
ماده 20: در کارگاه هایی که زمان صرف غذا بر ساعات کار منطبق باشد باید دارای آشپزخانه با شرایط و ضوابط ذیل باشند:
تبصره: کارگاه هایی که دارای آشپزخانه نیستند و یا غذا در محل دیگری تهیه و طبخ می گردد موظفند جهت گرم کردن و آماده سازی و توزیع غذا امکانات لازم مطابق با شرایط و ضوابط بهداشتی در این دستورالعمل را فراهم نمایند.
1- موقعیت آشپزخانه باید طوری باشد که از مکان های آلوده دور بوده و مجار سالن غذاخوری باشد و وسایل و شرایط پخت باید به گونه ای باشد که برای قسمت های مجاور آن مزاحمتی ایجاد ننماید.
2- فضای آشپزخانه باید متناسب با تعداد کارگران آشپزخانه و حجم کار باشد تا کار تهیه و طبخ غذا به راحتی انجام گیرد.
3- سقف آشپزخانه باید به رنگ روشن و بدون ترک خوردگی باشد.
4- دیوارهای آشپزخانه تا زیر سقف کاشی، بدون ترک خوردگی باشد.
5- کف آشپزخانه بدون ترک خوردگی، صاف، هموار، قابل شستشو و از نوع موزائیک، سنگ و امثالهم بوده و لغزنده نباشد و دارای شیب مناسب به طرف کفشوی باشد.
6- آشپزخانه باید دارای تهویه مناسب باشد و بر روی اجاقها و منابع آلوده کننده هوا، هود مناسب نصب شود.
7- آشپزخانه باید دارای وسایل سرمایشی و گرمایشی مناسب، متناسب با فصل باشد.
8- آشپزخانه باید دارای امکانات جنبی نظیر: انبار مواد غذایی، سرویس های بهداشتی اختصاصی (حمام، توالت، دستشویی، رختکن) مطابق با موازین بهداشتی باشد.
9- آشپزخانه کارگاه هایی که نیاز به نگهداری مواد غذایی فاسد شدنی دارند باید دارای یخچال، فریزر و یا سردخانه متناسب با حجم کاری و منطبق با شرایط و ضوابط بهداشتی باشند.
10- محل شستشو و نگهداری ظروف باید در مجاورت محل پخت غذا و در عین حال مجزا و مستقل از آنها باشد به طوری که ظروف از یک درب یا دریچه به این محل وارد و ظروف تمیز از مسیرهای جداگانه وارد آشپزخانه و محل غذاخوری شود.
11- ظرفشویی باید دارای شیر آب گرم و سرد مشترک و شستشو یا مواد پاک کننده و آب کشی با آب گرم و سرد انجام گیرد.
12- ظروف باید بدون ترک خوردگی، بدون لب پریدگی بوده از جنس زنگ نزن باشد، کلیه لیوان و استکان های مورد استفاده ترجیحاً از جنس شیشه ای یا استیل زنگ نزن باشند.
13- استفاده از ظروفی که از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی غیر مجاز شناخته شود ممنوع است.
14- استفاده از ظروف چوبی، ترک خورده و ظروف یا آلیاژ سربی در آشپزخانه ممنوع می باشد.
15- استفاده از قندان، نمکدان و مشابه آنها بدون سرپوش ممنوعاست.
16- ابزار و وسایلی که برای پوست کندن، مخلوط کردن، خرد کردن مواد غذایی به کار برده می شوند نباید درز و شکاف داشته باشد تا مواد در آنها جمع نشوند و فاسد نگردند و همچنین باید این وسایل به آسانی قابل جدا شدن از هم باشند تا بعد از انجام کار شستشو و خشک شوند و فقط هنگام استفاده، مجدداً سوار شوند.
17- پیشخوان، جاظرفی، کمدها، قفسه ها، گنجه ها باید قابل شستشو بوده و کف آنها حداقل 20 سانتیمتر از سطح زمین فاصله داشته باشد و از دسترس بندپایان و جوندگان به دور باشند.
18- نصب حشره کش برقی در آشپزخانه و محل غذاخوری الزامی است.
19- سطوح و میزهای کار باید صاف و به راحتی قابل شستشو باشد. میزی که برای آماده سازی غذا مورد استفاده قرار می گیرد باید روکش مناسب، قابل شستشو و ضد عفونی و زنگ نزن باشد.
20- کف آشپزخانه باید پس از هر پخت و پز با محلول های ضد عفونی کننده شستشو گردد.
21- آشپزخانه باید دارای روشنایی کافی باشد و شیشه پنجره ها و درب های آن مرتباً تمیز نگهداری شوند.
22- کلیه پنجره ها و دربها باید مجهز به توری ضد زنگ بوده و درب های آشپزخانه مجهز به فنر یا درب بند پنوماتیک باشند.
23- کیفیت آب مصرفی در آشپزخانه باید مورد تأیید مقامات بهداشتی باشد.
24- آشپزخانه باید دارای سیستم جمع آوری و دفع بهداشتی فاضلاب باشد.
25- آشپزخانه باید دارای زباله دان به تعداد و حجم مناسب باشد و دارای درب، قابل شستشو و از جنس زنگ نزن باشند به طوری که زباله ها به طریق بهداشتی جمع آوری و دفع گردند.
26- کارگران آشپزخانه باید قبل از شروع به کار استحمام نمایند.
27- هر کارگر آشپزخانه باید برای البسه و وسایل نظافت و استحمام خود در بیرون از محوطه پخت و پز قفسه داشته باشد.
28- کارگران باید در هنگام کار ملبس به روپوش سفید، کلاه سفید و پیشبند باشند.
29- لباس کار و وسایل نظافت و استحمام باید به تعداد و مقدار کافی در اختیار کارگر آشپزخانه قرار گیرد.
30- لباس کارگرانی که با مواد غذایی سر و کار دارند به طور اختصاصی و مجاز از لباس سایر کارگران و خارج از محوطه آشپزخانه و محل غذاخوری باید شستشو گردد.
31- کارگران موظفند بعد از توالت و قبل از شروع به کار دست های خود را با آب و صابون بشویند.
32- کلیه کارگرانی که با تهیه، پخت و توزیع مواد غذایی سر و کار دارند باید دارای کارت بهداشتی مطابق با ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بوده و در محل کار نگهداری شود.
33- کارگران آشپزخانه باید رعایت بهداشت فردی را نموده، ناخن ها و موهای آنان کوتاه و تمیز باشد.
34- در موقع طبخ غذا دستگاه سوخت و نوع مواد سوختنی به گونه ای باشد که احتراق به طور کامل صورت گیرد و باعث آلودگی هوا نگردد.
35- جعبه کمک های اولیه با حداقل داروهای مورد لزوم (چسبع تنسوپلاست، قیچی، گاز استریل بسته بندی شده، یک ماده شد عفونی کننده) تهیه و در محل مناسب نگهداری شود.
36- در صورت استفاده از قالبهای یخ، باید قبل از مصرف با آب تمیز شستشو داد.
ماده 21: کارفرما موظف است جهت آموزش موازین بهداشتی به کارگرانی که با مواد غذایی سر و کار دارند، هماهنگی ها و امکانات لازم را فراهم نمایند.
ماده 22: هر گونه پخت و پز، آماده سازی و توزیع غذا در غیر از محل تعیین شده ممنوع می باشد.
ماده 23: استعمال دخانیات برای کلیه کارکنان آشپزخانه در حین کار و در محل آشپزخانه ممنوع می باشد.
مبحث دوم: محل غذاخوری
ماده 24: کارگاه هایی که ساعات کار آنها با زمان صرف غذا منطبق باشد باید دارای محل مستقل جهت غذاخوری مطابق با شرایط و ضوابط ذیل باشند:
1- وسعت محل غذاخوری باید متناسب با تعداد کارکنان باشد.
2- در محل غذاخوری باید به تعداد کافی میز و صندلی برای کارگرانی که در یک موقع غذا می خورند وجود داشته باشد.
3- سقف محل غذاخوری باید صاف، بدون ترک خوردگی و به رنگ روشن باشد.
4- دیوارها بایستی مقاوم، صاف، به رنگ روشن و قابل شستشو باشد.
5- کف محل غذاخوری باید قابل شستشو و دارای شیب مناسب به سمت کفشوی باشد و لغزنده نباشد.
6- میزها و صندلی ها باید از جنس مقاوم، قابل شستشو، بدون ترک خوردگی و درز باشند.
7- زباله دان های درب دار به تعداد کافی و در محل های مناسب قرار داده شود.
8- محل غذاخوری باید دارای تهویه مناسب و مجهز به وسایل گرمایشی و سرمایشی، متناسب با فصل باشد.
9- محل غذاخوری باید دارای روشنایی کافی باشد و منابع روشنایی پاکیزه و تمیز نگهداری شوند.
10- در مسیر ورود کارکنان به محل غذاخوری به تعداد کافی دستشویی مجهز به آب گرم، سرد و صابون تهیه و امکانات لازم جهت خشک کردن دست و صورت فراهم گردد.
11- کارگرانی که با مواد سمی و عفونت زا سر و کار دارند باید قبل از ورود به محل غذاخوری لباس کار خود را تعویض نمایند.
12- درب و پنجره های محل غذاخوری باید مجهز به توری باشد و دربهای محل غذاخوری مجهز به فنر یا درب بند پنوماتیک باشند.
مبحث سوم: انبار مواد غذایی
ماده 25: شرایط و ضوابط بهداشتی انبار مواد غذایی به شرح ذیل می باشد:
1- انبار مواد غذایی باید در محل مناسب احداث شود.
2- سطح و فضای انبار باید متناسب با نوع و میزان مواد مورد ذخیره باشد.
3- انبار باید دارای قفسه بندی مناسب بوده و مواد طوری چیده شوند که خطر سقوط نداشته و مزاحمتی برای عبور و مرور افراد ایجاد ننمایند.
4- دیوارها و سقف و کف انبار باید از مصالح مقاوم ساخته شده باشند و صاف، بدون ترک خوردگی و قابل نظافت باشند.
5- دیوارهای جانبی انبار از سطح زمین به ارتفاع 80 سانتیمتر از بتون و مصالح مقاوم ساخته شوند تا مانع ورود جوندگان به داخل انبار گردند.
6- کلیه دربها و پنجره های انبار باید سالم، قابل شستشو و مجهز به توزی زنگ نزن باشند.
7- درب های انبار نبایستی از کف زمین فاصله داشته باشند. پایین درب بایستی به ارتفاع 20 الی 30 سانتیمتر با ورق آلومینیوم مجهز گردد تا از نفوذ حیوانات موذی جلوگیری گردد.
8- درحه حرارت انبار بایستی مرتباً کنترل گردیده به طوری که در تمام فصول سال متناسب با نوع مواد مورد ذخیره بوده و از تابش مستقیم نور خورشید بر روی مواد غذایی جلوگیری گردد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 23 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دستورالعمل مربوط به تأسیسات کارگاه از نظر بهداشت محیط کار
