لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"
فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:33
امروزه هzنگامی که به سازهای زهی (strings) اشاره می شود، خانواده ویلن را در نظر می آوریم که شامل چهار عضو است : ویلن، ویولا (ویولن آلتو) ، ویولن سل و کنترباس یا دابل باس.(شکل 1)
شکل (1)
اینها ویژگیهایی همانند زیادی دارند ولی یکی از تفاوت های اصلی آنها اندازه ی آنهاست. کوچکترین آنها ویلن است که بالاترین نُت ها را می نوازد و بزرگترین آنها دابل باس است که پایین ترین نُت ها را تولید می کند. در تمام این سازها، زه ها با یک آرشه به ارتعاش در می آیند، ولی گاهی زه ها را با انگشت می گیرند و آرشه می کشند. از آنجا که طنین صدای برخاسته از سازهای زهی به پای طنین سازهای بادی نمی رسد، در یک ارکستر تعداد نوازندگان سازهای زهی خیلی بیشتر از تعداد نوازندگان سازهای بادی است. در یک ارکستر سمفونی بزرگ باید تا هجده ویلن اول، شانزده ویلن دوم، دوازده ویلن سل و هشت کنترباس داشته باشیم.
تولید صدا
هنگامی که زه ها به ارتعاش درمی آید امواج صوتی از خرک (bridge) و پل (sound- post) به بدنه تو خالی ساز که نقش مشدد را دارد می رود و در آنجا امواج صوتی تشدید و تقویت می شوند و از راه سوراخ های صوتی[1] (sound holes) بیرون می آیند.(شکل2)
زه ها را با پیچاندن میخکهای چوبی کوک می کنند ــ هر چه کشش زه ها بیشتر باشد پرده (pitch) بلندتر است. هنگامی که هیچ انگشتی روی زه های ویلن نباشد می گویند زه ها "آزاد" (open) هستند. نت های دیگر با قرار دادن انگشتان دست چپ بر روی زه ها و توقف دادن آنها در نقاط مختلف به دست می آیند. هر چه طول زه ها کوتاه تر، pitchها بلندتر. شکل (2)
آرشه (Bow) (شکل 3)
شکل (3)
به کمک آرشه می توان صدای زه های در حال ارتعاش را طولانی و پشتیبانی کرد و در این حال نوازنده چیره دست می تواند شدت صدا را تغییر دهد.
آرشه شامل یک چوب باریک (stick) و مقداری موست. چوب باید محکم و در عین حال انعطاف پذیر باشد. موی آن از دم اسب است، برای ویولن، ویولا و ویولن سل سفید می شود و برای آرشه کنترباس با همان رنگ سیاه خودش به کار می رود. هنگام نوازندگی می توان موی آرشه را به وسیله یک پیچ به حالت کشش درآورد و هنگام عدم استفاده آن را شل کرد تا از فشار بر stick و مو کاسته شود. اگر مو را زیر ذره بین قرار دهیم همانند شاخه گل سرخ "خارهایی" روی آن می بینیم، که با کمک صمغ پودر شده به زه ویلن گیر می کند و هنگامی که آرشه به موازات خرک بر روی زه کشیده می شود زه به ارتعاش درمی آید. آرشه ویلن بیش از یکصد و پنجاه مو دارد.
ویولن . .. violon (شکل 4)
شکل (4)
[از سازهای سیمی کمانی، که در اوایل سده ی 16 م. روی کار آمد و در اواخر سده ی 17م. به طور کامل جای ویول را گرفت. از همان آغاز صدایی درخشان تر از ویول داشت و بدون دستان و پشت آن کمانی بود (به جای پشت تخت) ، "ویولن درخشان ترین و چابک ترین ساز خانواده ی خود است و این استعداد تا اندازه ای به علت سیم های نازک و کوتاه آن است و تا حدی نیز به جثه ی کوچک آن مربوط می شود. این ساز به طور افقی زیر چانه قرار می گیرد و آرشه با دست راست به زاویه 90 درجه بر روی سیم کشیده می شود. در یک ارکستر سمفونیک، معمولأ دو دسته نوازنده ی ویولن تحت عنوان ویولن اول ها و ویولن دوم ها وجود دارند و ارشد دسته ی اول در عین حال سمت سرپرستی دسته را بر عهده می گیرد." (موسیقی سمفونیک – واژه نامه)][2]
نکته : هنگامی که اصطلاح ویولن اول و ویولن دوم را به کار می بریم منظور قسمت های نواختنی است که با صداهای سوپرانوی اول و دوم در یک گروه همخوان (choir) قابل مقایسه است :خود سازها همسان هستند. در یک ارکستر ویولن اول ها همیشه در سمت چپ رهبر جای دارند، به گونه ای که تُن صدای حاصل از آنها در راستای شنوندگان است. رهبر ویولن اول ها فرد مهمی است، که رهبر ارکستر هم شناخته می شود و گاهی او را برای رهبری ارکستر فرا می خوانند. ویولن دوم ها یا دست راست رهبر ارکستر جای دارند یا در سمت چپ ویولن اول ها.
مقاله درباره سازهای زهی آرشه ای