این محصول در قالب ورد و قابل ویرایش در 150 صفحه می باشد.
مقاله بررسی تأثیر آموزش راهبردهای حل مسأله در پیشرفت ریاضی و بهبود نگرش نسبت به درس ریاضیات در دانش‌آموزان سال دوم راهنمایی
چکیده:
در این پژوهش تأثیر روش آموزش راهبردهای حل مسأله بر پیشرفت تحصیلی ریاضیات و نگرش نسبت به ریاضی مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش عبارت بود از: دانش‌آموزان پسر سال دوم راهنمایی مدارس شهرستان طارم در سال تحصیلی 82-81 که نمره ریاضی آنها در نیم سال اول کمتر از 12 بود. آزمودنی‌های این پژوهش به صورت تصادفی انتخاب شدند. به این ترتیب که از روی فهرست مدارس راهنمایی این شهرستان یک مدرسه به عنوان نمونه انتخاب شد. از آنجا که این مدرسه فقط دارای دو کلاس راهنمایی بود، دانش‌آموزان این دو کلاس که نمره ریاضی نیم سال اولشان کمتر از 12 بود انتخاب و پیش‌آزمون مقیاس نگرش سنج نسبت به ریاضی بر روی آنها اجرا گردید. در این میان 30 نفر به عنوان گروه آزمایش و گواه انتخاب شدند. سپس آموزش روش راهبردهای حل مسأله بر روی گروه آزمایشی به اجرا درآمد (به مدت 7 جلسه) و در پایان یک آزمون پیشرفت تحصیلی ریاضی و نیز پس آزمون مقیاس نگرش نسبت به ریاضی بر روی دو گروه اجرا گردید.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که این روش پیشرفت تحصیلی گروه آزمایشی را در قیاس با گروه گواه افزایش داد همچنین نگرش گروه آزمایش را هم نسبت به ریاضیات بهبود بخشید.
مقدمه:
یک کشف بزرگ سبب حل شدن یک مسأله بزرگ می‌شود، ولی در حل هر مسئله حبه‌ای از اکتشاف وجود دارد. مسئله شخص ممکن است چندان پیچیده نباشد، ولی اگر کنجکاوی وی را برانگیزد و ملکه‌های اختراع و اکتشاف را در فرد به کار وادارد، و اگر آن را با وسایل و تدابیر خود حل کند ممکن است از تنش و شادمانی حاصل از پیروزی در اکتشاف شاد شود، چنین حال و تجربه‌ای در سالهای تجربه‌پذیری می‌تواند شوق و ذوقی برای کار عقلی و فکری پدید آورد و آثار خود را بر ذهن و روان و خصلت شخص در تمام عمر باقی گذارد (پولیا[1]، 1944، ترجمه آرام، 1377).
بنابراین، معلم ریاضیات فرصت بزرگی در برابر خویش دارد. اگر وقت اختصاصی خود را به تمرین دادن شاگردان در عملیات پیش پا افتاده بگذراند، علاقه و دلبستگی آنان را می‌کشد و مانع رشد و تعامل عقلی آنان می‌شود و باید گفت فرصتی را که در اختیار داشته به صورت بدی صرف کرده است، ولی اگر کنجکاوی دانش‌آموزان را با مطرح کردن مسائلی متناسب با دانش و شناخت ایشان برانگیزد و در حل مسائل با طرح کردن پرسشهایی راهنما به یاری آنان برخیزد می‌تواند ذوق و شوق و وسیله‌ای برای اندیشیدن مستقل در وجود ایشان پدید آورد.
در مقدمه کتاب ریاضی سال دوم راهنمایی تألیف هیأت مؤلفان کتب درسی آمده است: درس ریاضی یکی از درسهای مهم و بنیادی است، در این درس دانش‌آموزان روش درست اندیشیدن را در حل مسائل فرا می‌گیرند و با محاسبه‌های عددی مورد نیاز در سایر درسها آشنا شده و کاربردهای ریاضی را در حل مسأله‌های روزمرة زندگی یاد می‌گیرند. دانش‌آموزان عموما به اهمیت ریاضی واقفند و می‌دانند داشتن پایه‌ای خوب در درس ریاضی تا چه حد به پیشرفت آنها در سایر درسها کمک می‌کند، اما اغلب نمی‌دانند که درس ریاضی را چگونه باید آموخت (ص 4)
همچنانکه عنوان شد درس ریاضی به عنوان یک درس پایه و مبنایی برای تعیین رشته‌های تحصیلی دوره متوسط جایگاهی ویژه را در دروس دوره راهنمایی و پس از آن به خود اختصاص داده است و حل مسأله در شمار وظایف اصلی دانش‌آموزان و پرحجم‌‌ترین تکلیف درسی می‌باشد و به اعتقاد پژوهشگران (مایر[2] و همکاران، لوئیس[3] و مایر، 1978) حل مسأله هسته اصلی برنامه درس ریاضی محسوب می‌شود (مایر و همکارن 1986 ترجمه فراهانی، 1376)
لذا پژوهش حاضر با بهره‌گیری از آموزه‌های روان‌شناسی تفکر حل مسئله و پیروی از رویکرد تجربی آموزش راهبردهای حل مسأله ریاضی (الگوی پولیا)، تأثیر آن را بر نگرش و پیشرفت تحصیلی ریاضیات در دانش‌آموزان سال دوم راهنمایی مورد نظر قرار داده است.
بیان مسأله:
علی‌رغم اختلاف نظرهایی که در تعریف نگرش بین روانشناسان مختلف وجود دارد، روی هم رفته تعریف سه عنصری نگرش تعریفی است که بیشتر روانشناسان روی آن اتفاق نظر دارند. عنصر شناختی شامل اعتقادات و باورهای شخصی درباره یک شیء یا یک اندیشه است، عنصر احساسی یا عاطفی آن است که معمولا نوعی احساس عاطفی با باورهای ما پیوند دارد و تمایل به عمل، به آمادگی برای پاسخگویی به شیوه‌ای خاص اطلاق می‌شود (کریمی، 1380)
علاقه به درس، دقت، کوشش و پشتکار یاد گیرنده را افزایش می‌دهد و در نتیجه بر یادگیری تأثیر مثبت دارد بنابراین کوشش در بالا بردن سطح علاقه یادگیرنده یکی از تدابیر مهم آموزشی معلم به حساب می‌آید و بهترین راه جلوگیری از بی‌میلی و بی‌علاقگی در یادگیرنده و افزایش سطح علاقه و نگرش مثبت او نسبت به یادگیری و فعالیتهای آموزشگاه و فراهم آوردن امکانات کسب توفیق است. (سیف، 1380). در تمام طول تاریخ آموزش و پرورش حل مسأله یکی از هدفهای مهم آموزشی معلمان به شمار می‌آمده است. از برکت پیشرفتهای روان‌شناسی علمی معاصر روز به روز بر اهمیت این موضوع افزوده شده است، روانشناسان و نظریه‌پردازان مختلف بر نقش یادگیرنده در ضمن فعالیتهای مختلف یادگیری بویژه فعالیت حل مسأله در کشف و ساخت دانش تأکید فراوان داشته‌اند. جان دیویی[1]، جروم برونر[2]، ژان پیاژه[3]، لئو ویگوتسکی[4] از جمله کسانی هستند که بر نقش فعالیت یادگیرنده در جریان حل مسأله بر دانش اندوزی تأکید داشته‌اند و نظریه سازندگی یا ساختن‌گرایی یادگیری از ثمرات افکار این اندیشمندان است. بنا به گفته کیلپاتریک[5] (1918 به نقل از آندرز[6]، 1998) یادگیری در آموزشگاه باید هدفمند باشد نه انتزاعی و یادگیری هدفمند از راه واداشتن دانش‌آموزان به انجام پروژه‌های مورد علاقه و انتخاب خودشان بهتر امکان‌پذیر است (سیف، 1380)
در جامعه ما افراد زیادی در حال تحصیل در مقاطع مختلف آموزش و پرورش هستند و علاوه بر آن نگرش سنتی و احتمالا منفی نسبت به یادگیری و کاربرد ریاضی وجود دارد. این مشکل بخصوص در مورد درس ریاضی پر‌رنگ‌تر و جدی‌تر می‌نماید. روش راهبردهای حل مسأله روشی است که با مشخص کردن مراحل و اصولی که در پی خواهند آمد می‌تواند کمک شایانی در جهت رفع این معضل نماید. تحقیق حاضر به دنبال مشخص کردن تأثیر آموزش روش راهبردهای حل مسأله در تغییر نگرش و پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی می‌باشد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: طرح تحقیق
مقدمه.........................................
بیان مسئله....................................
ضرورت تحقیق...................................
اهداف تحقیق...................................
فرضیه‌های پژوهش................................
تعریف اصطلاحات و متغیرها.......................
تعریف نظری راهبردهای حل مسئله.................
تعریف عملیاتی راهبردهای حل مسئله..............
متغیرهای تحقیق................................
متغیر مستقل...................................
متغیر وابسته..................................
متغیرهای کنترل................................
تعریف عملیاتی آموزش راهبردهای حل مسأله (متغیر مستقل)
تعریف نظری نگرش (متغیر وابسته اول)............
تعریف عملیاتی نگرش نسبت به ریاضی (متغیر وابسته اول)
تعریف نظری پیشرفت تحصیلی ریاضیات (متغیر وابسته دوم)
تعریف عملیاتی پیشرفت تحصیلی ریاضیات (متغیر وابسته دوم)
فصل دوم: پیشینه و زمینه‌های نظری پژوهش
مقدمه.........................................
الف) مبانی نظری در زمینه موضوع تحقیق..........
تعریف و ویژگیهای مسئله و حل مسئله.............
حل مسئله و انتقال یادگیری.....................
رابطه بین تفکر انتقادی و حل مسئله.............
راهبردهای حل مسئله و فراشناخت.................
عنوان صفحه
نظریه‌های پیرامون حل مسئله.....................
حل مسئله از دیدگاه رفتارگرایان ...............
حل مسئله از دیدگاه گشتالت.....................
رویکرد خبرپردازی به حل مسئله..................
مراحل آموزش حل مسئله (الگوی دی چکووکرافورد)...
طرح جورج پولیا پیرامون حل مسئله...............
مبانی نظری در زمینه نگرش......................
تعریف نگرش....................................
ویژگیها و ابعاد نگرش..........................
تغییر نگرش....................................
الگوهای یادگیری تغییر نگرش....................
الف) نظریه محرک – پاسخ.........................
نظریه هاولند..................................
ب) نظریه مشوقها و تعارضها.....................
الگوهای شناختی تغییر نگرش.....................
الف) نظریه تعادل..............................
ب) نظریه توافق................................
ج) نظریه همسازی شناختی........................
د) نظریه قضاوت اجتماعی........................
الگوهای کارکردی...............................
نگرشها و آموزش و پرورش........................
ب) یافته‌های پژوهش در زمینه موضوع تحقیق........
فصل سوم: روش تحقیق
روش تحقیق.....................................
جامعه آماری ..................................
نمونه و روش نمونه‌گیری.........................
ابزار پژوهش...................................
عنوان صفحه
شیوه اجرا.....................................
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها......................
فصل چهارم: تحلیل نتایج و بیان توصیفی یافته‌ها
4-1) مقدمه ...................................
4-2) آزمون همتاسازی...........................
4-3) تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی...
4-4) تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار استنباطی
الف) فرضیه اول................................
ب) فرضیه دوم..................................
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
نتایج پژوهش...................................
محدودیتهای پژوهش..............................
پیشنهادات به پژوهشگران........................
ضمائم و پیوستها...............................
فهرست منابع فارسی.............................
فهرست منابع لاتین .............................
پرسشنامه پژوهش................................
تکالیف ارائه شده
مقاله بررسی تأثیر آموزش راهبردهای حل مسأله در پیشرفت ریاضی و بهبود نگرش نسبت به درس ریاضیات در دانش‌آموزان سال دوم راهنمایی