پایان نامه کارشناسی ارشد تصوف و عرفان اسلامی
184 صفحه
چکیده:
پژوهش پیش رو، جستجویی است در خصوص زندگی‌نامه، آثار، و اندیشه‌های عرفانی حکیمِ عارف، فقیهِ فیلسوف، ادیبِ یگانه، تلمیذُ النوادر و استاذُ المتأخرین من الأکابر حضرت آیة الله حاج شیخ محمد حسین فاضل تونی ـ رحمة الله علیه ـ که همه‌ی عمر پر برکتش وقف علم‌اندوزی و پژوهش و شاگردپروری و خدمت به اسلام، به ویژه دستگاه عرفان شیعی بوده است.
استاد با توجه به این که در فقه و اصول، شاگردیِ بزرگانی همچون آخوند فشارکی و حاج شیخ عبد الله گلپایگانی را کرده، و در فلسفه و عرفان در ابتدا از محضر جهانگیر خان قشقایی و آخوند ملا محمد کاشی و نهایتاً از خرمن پر بار حکیم واله و عارف نامدار آقا میرزا هاشم اشکوری خوشه‌چینیِ کرده است، انسانی جامع الأطراف بوده و صدر و ذیل دین شریف اسلام را با تخصص ویژه‌ای در هر رشته به خوبی می‌شناخته است؛ لکن گرایش و علاقه‌ی شخصی ایشان به فلسفه و عرفان این عارف قرن چهاردهم را یک فیلسوف و عارف علمی و عملی معرفی کرده است.
مرحوم فاضل تونی را می‌توان از شارحان کم‌نظیر فارسی زبان مقدمه‌ی قیصری دانست. توضیح مختصر، کلام شیوا و گویا و دقت نظر به مبانی فلسفی و عرفانی در جای جای شرح این دانشمند فرهیخته به وضوح قابل مشاهده است.
گرچه در ظاهرشرح وی را شاید نتوان شرحی نقادانه دانست؛ لکن در عین چیره‌دستی در ارائه‌ی شرحی دقیق، لابه‌لای کلامش سخن منتقدین ابن عربی و قیصری را رد کرده و عمدتاً نظر شارح و ماتن فصوص الحکم را تشریح و تثبیت می‌کند.
جناب فاضل تونی در شرح وتثبیت معارف اصیل عرفان اسلامی از جمله وحدت وجود، تبیین اوصاف حق، تصویر رابطه هستی با حضرت احدیت، نقش انسان کامل و رابطه‌ی آن با نبوت و ولایت عرفانی، به بهترین وجه از عهده‌ی آن برآمده است.
استاد در زندگی علمی خود همواره حرص و ولع فراوانی به کسب دانش داشته است، به نحوی که در زمان تلمّذ نزد استاد فرهیخته آقامیرزا هاشم اشکوری، خود به تدریس کتاب‌های عمیق فلسفی و عرفانی می‌پرداخته و از این رو بعد از درگذشت استاد، کرسی تدریس به ایشان روی می‌آورد. او در مقام تدریس نیز در حوزه و دانشگاه، همیشه در اندیشه استاد پروری بوده و ازدیاد شاگردان برای او اهمیتی نداشته است.
از شاگردان سرآمد ایشان در حوزه می‌توان به حضرات آیات جوادی آملی و حسن‌زاده آملی و در دانشگاه به دکتر محمد خوانساری و دکتر حسن ملکشاهی اشاره نمود.
کلید واژه‌ها: فاضل تونی، عرفان اسلامی، عارفان شیعه، فیلسوفان مسلمان، وحدت وجود، اسماء و صفات الهی، حضرات خمس، حقیقت محمدیه، انسان کامل، نبوت و ولایت عرفانی
بررسی احوال، آثار و آراء فاضل تونی