جایگاه گلکاری در ایران
فرمت فایل:word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات :145
فهرست مطالب :
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه 2
بیان مسئله 5
اهمیت و ضرورت پژوهش 6
اهداف تحقیق 7
سؤالات تحقیق 8
تعاریف عملیاتی واژه ها 11
فصل دوم: مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق
مقدمه 13
مفهوم رشد و توسعة اقتصادی 14
عوامل توسعه اقتصادی 15
نقش منابع انسانی در توسعة اقتصادی 15
آموزش 18
تعریف آموزش و پرورش 20
مفهوم برنامه ریزی آموزشی 23
جایگاه نیازسنجی در برنامه ریزی آموزشی 24
نیازسنجی آموزشی 27
مفهوم نیاز 29
منابع نیازهای آموزشی 30
انواع نیازسنجی 32
کار 34
عرضة نیروی کار 37
بازار کار 38
نیاز بازار کار 39
مسایل موجود در ارتباط نظام آموزشی و بازار کار 44
ضرورت تحکیم پیوند نظام آموزشی و بازار کار 48
تعاریف آموزش فنی و حرفه ای 49
رویکردهای عمده در آموزش فنی و حرفه ای 51
نارسائی هاومسائل آموزش فنی وحرفه ای در ارتباط با بازار کار 57
آموزش فنی و حرفه ای در ایران 59
سیر تحول آموزش فنی و حرفه ای در ایران
59
تحولات گذشته تحلیل مشکلات و چشم انداز آینده آموزش فنی و حرفه‌ای در برنامه سوم توسعه…
مشکلات و تنگناها
نقاط ضعف مشکلات تنگناها
چالشهای آینده بخش فنی و حرفه‌ای
سیاستهای استراتژیک بخش آموزش فنی و حرفه ای
سیاست های اجرای آموزش فنی و حرفه ای
راهکارهای اجرایی
63
64
65
68
69
70
72
تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات چیست؟ 78
مشخصه های تکنولوژی ارتباطات 81
ویژگیهای تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات 89
دلایل استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات 82
تکنولوژی اطلاعات وارتباطات چه تغییری درآموزش ایجادمی‌کند 82
روش های اجرایی برای بکارگیری تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات
چه تغییراتی برای به کارگیری تکنولوژی اطلاعات و ارتباط (ICT ) در آموزشهای آکادمیک لازم است 83
84
پیشینة پژوهش 85
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
مقدمه 93
جامعة آماری 94
نمونة آماری 95
روش تحقیق 96
ابزار جمع آوری اطلاعات 96
اعتبار و پایائی پرسشنامه 97
روش تجزیه و تحلیل داده ها 99
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده 101
آزمون مربوط به سؤال اول تحقیق 102
آزمون مربوط به سؤال دوم تحقیق 104
آزمون مربوط به سؤال سوم تحقیق 106
آزمون مربوط به سؤال چهارم تحقیق 108
آزمون مربوط به سؤال پنجم تحقیق 110
آزمون مربوط به سؤال ششم تحقیق 111
آزمون مربوط به سؤال هفتم تحقیق 112
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 115
نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات مربوط به سؤال اول و دوم تحقیق 116
نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات مربوط به سؤال سوم و چهارم تحقیق 120
نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات مربوط به سؤال پنجم تحقیق 122
نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات مربوط به سؤال ششم تحقیق 123
نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات مربوط به سؤال هفتم تحقیق 124
محدودیتها و تنگناهای پژوهش 126
پیشنهادات برای پژوهشهای آتی 127
منابع و مأخذ 128
- پیوستها
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1-2: عملکرد آموزشهای کوتاه مدت فنی و حرفه ای 74-1367 63
جدول 4-1: مربوط به آزمون سؤال تحقیق اول 103
جدول 4-2: مربوط به آزمون سؤال تحقیق اول 103
جدول 4-3: مربوط به آزمون سؤال تحقیق اول 103
جدول 4-4: مربوط به آزمون سؤال تحقیق دوم 105
جدول 4-5: مربوط به آزمون سؤال تحقیق دوم 105
جدول 4-6: مربوط به آزمون سؤال تحقیق دوم 105
جدول 4-7: مربوط به آزمون سؤال تحقیق سوم 107
جدول 4-8: مربوط به آزمون سؤال تحقیق سوم 107
جدول 4-9: مربوط به آزمون سؤال تحقیق سوم 107
جدول 4-10: مربوط به آزمون سؤال تحقیق چهارم 109
جدول 4-11: مربوط به آزمون سؤال تحقیق چهارم 109
جدول 4-12: مربوط به آزمون سؤال تحقیق چهارم 109
جدول 4-13: مربوط به آزمون سؤال تحقیق پنجم 110
جدول 4-14: مربوط به آزمون سؤال تحقیق پنجم 111
جدول 4-15: مربوط به آزمون سؤال تحقیق ششم 112
جدول 4-16: مربوط به آزمون سؤال تحقیق ششم 112
جدول 4-17: مربوط به آزمون سؤال تحقیق هفتم 113
جدول 4-18: مربوط به آزمون سؤال تحقیق هفتم 114
جدول 4-19: مربوط به آزمون سؤال تحقیق هفتم 114
مقدمه
تاریخ رشد و توسعه اقتصادی، با هماهنگی و ترکیب دانش فنی و به کارگیری منابع و نیز وابستگی روزافزون به کاربرد تکنولوژی همراه بوده است.
استفاده از تکنولوژی و دانش فنی در سازمانها، شرکتها و جوامع همواره متفاوت بوده و تا حدود زیادی بستگی به جدیت و مهارتهای خلاق منابع انسانی و عوامل فرهنگی و اجتماعی داشته است. (سبحان الهی، مدیریت و توسعه)
عملکرد یک سازمان وقتی می تواند مطلوب و مناسب باشد که نیروهایی ذیصلاح و با کیفیت در آن وجود داشته باشند و سازمان بتواند از آن در مناسب ترین شغل استفاده کند.
در واقع نیروی پیش برندة ماشین و تکنولوژی انسانها هستند. امروزه برای ادامة حیات در بازار رقابت فقط استفاده از تکنولوژی و دانش فنی کافی نیست، چرا که سرعت رشد به اندازه ای است که فرصت یادگیری را بسیار کوتاهتر و درنتیجه، استفادة به موقع و به روز از تکنولوژی را برای رقابت پیچیده تر کرده است. لذا تولید دانش فنی و تکنولوژی برای رقابت، از عوامل اساسی برای ادامة حیات هر سازمان، شرکت و جامعه محسوب می شود.
این کار فقط با منابع انسانی مستعد و با کیفیت و در اختیار داشتن ابزار مناسب و لازم عملی است. لذا ثروت اساسی یک سازمان، نیروی انسانی با دانش و مهارت (یعنی سرمایه های فکری) آن سازمان است.
علی رغم نقش کلیدی آموزش فنی و حرفه ای در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور که مورد اذعان و حتی تاکید اغلب سیاستمداران و صاحبنظران است. این آموزش های پرهزینه از لحاظ پاسخ گوئی به انتظارات جامعه و سؤال اصلی نظام آموزشی (= چه آموزشی با چه کیفیتی و به چه میزان؟?) در موقعیت قابل دفاع قرار ندارد. زیرا هرساله خسارت های بسیار زیادی از این بابت به کشور وارد می آید ولی این روند رو به رشد تداوم دارد، که این وضعیت ریشه در نگرش نادرست به آموزش فنی و حرفه ای دارد. علت بروز معضل آموزش فنی و حرفه ای این است که به هر صورت، تعاملی بودن این آموزش ها به دست فراموشی سپرده شده است. مجریان آموزش فنی و حرفه ای، آن را پدیده ای صرفاً آموزشی می بینند. تصمیمات آموزشی تنها توسط مقامات آموزشی و اغلب بدون اطلاع کافی از نیازهای شغلی و نظر طرف های ذینفع اتخاذ می شود. (ملکی، 1381، صفحة 186)
آموزش به حکم انجام تکلیف، عادت، امکانات موجود و یا روحیه توسعه طلبی تحقق می یابد و بر همین اساس نیز به سؤالات اصلی نظام آموزش فنی و حرفه ای پاسخ داده می شود. اما آموزش فنی و حرفه ای دارای دو وجه توأمان آموزشی و شغلی است که میان آنها به صورت بالقوه تعامل برقرار است. لذا مزیت قابلیت استفاده از اطلاعات بازخوردی و مکانیسم خوداصلاحی می تواند در عمل وجود داشته باشد. در آموزش فنی و حرفه ای نظامند زمینه مشارکت در تصمیم گیری و انجام هزینه فراهم است.
رشته های آموزشی، مواد آموزشی، تعداد آموزش گیرنده، محل اشتغال و … از نتیجه تعامل و عوامل طرف های آموزشی (دستگاهای مجری آموزش) و طرف های شغلی (دستگاههای بهره بردار از محصول آموزش، کارآموزان، اولیا، کارفرمایان و …) تعیین می شود.
لذا نواقص و اشکالات آموزش به تدریج در طول زمان رفع می شود و ناهماهنگی دانش و توانمندیهای آموزش دیدگان فنی و حرفه ای از لحاظ کمی و کیفی و از نظر مکانی یا زمانی با خواسته متقاضیان کم تر رخ خواهد داد. به این دلایل تعاملی دیدن آموزش فنی و حرفه ای و فراهم کردن امکان تحقق هرچه بیشتر آن، اساسی ترین قدم برای اصلاح این آموزش ها خواهد بود.
بیان مسئله:
چنین به نظر می رسد که هنرجویان فنی و حرفه ای به جایگاه و پایگاه شغلی قابل ملاحظه ای که نمود موجهی در بازار کار کشور داتشه باشد، دست نیافته‌اند. و به رغم هزینه های سرشاری که صرف تجهیز این نیروها شده، در بازار کار ایران بها و اهمیت مناسبی بدان داده نشده است، در حالی که، از طریق تجهیز و تربیت این گونه نیروها می توان سریع تر به پیشرفت های اقتصادی و اجتماعی مورد نظر رسید. چون آموزش های فنی و حرفه ای، در قیاس با آموزش های عالی از مزیت و قابلیتهایی به شرح زیر برخوردار است:
الف) هزینه بری اقتصادی کمتر فرآیند تجهیزات
ب) بازدهی سریع تر اقتصادی
ج) پاسخ دهی و ارضاء سریع تر نیازها و احتیاجات فوری و آنی بازار کار به مهارت ها و حرفه ها
د) انعطاف پذیری و قابلیت انطباق با تغییرات تکنولوژی
هـ) تنها منبع تکمیل کننده حلقه ارتباطی بین نیروی انسانی سطوح بالا و سطوح پائین جامعه شغلی
و) بالا بودن زمینه های خوداتکایی شغلی و کارآفرینی و در نتیجه وابستگی کمتر به نظام های مزد و حقوق بگیری و …
شاید به خاطر همین ویژگی های ارزنده است که امروزه در بسیاری از جوامع در حال رشد به خصوص آن ها که دچار تنگناهای مالی و سرمایه ای شدیدتری، هستند، ایجاد انگیزه هایی که مشوق روی آوری و گرایش منابع انسانی به آموزش های فنی و حرفه ای شود، به کانونی ترین دلمشغولی های سیاست های توأم آموزش و اشتغال و مطمئن ترین راه غلبه بر بحران های ناشی از کمبود کادرهای ماهر و پدیده شکل گیری مازاد نیروی کار تبدیل شده است. (متوسلی، صفحه 24)
آنچه این تحقیق به دنبال آن است، بررسی ارتباط آموزشهای فنی و حرفه ای رسمی (رشته های الکترونیک و الکتروتکنیک) با نیازهای بازار کار می باشد. در این تحقیق دیدگاه مدیران تولید، فنی و آموزش کارخانه ها و مؤسسات تولیدی، به دلیل مشاهدة عینی و عملی دانش و مهارت فارغ التحصیلان این رشته ها و همچنین مطلع بودن از میزان دانش و مهارت مورد نیاز در صنایع، با توجه به تغییرات تکنولوژی، مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است.
اهمیت و ضرورت پژوهش
در مسیر انتقال نوین و متغیر تکنولوژی و صنعت در هزاره سوم که بنیانهای فلسفی، علمی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع دچار دگرگونیهای عمیق خواهد شد و جوامع بشری عملاً ویژگی های دورة پست مدرنیسم را در خود تجلی می دهند، جوامع با چالش های متعددی مواجه خواهند شد.
نظام آموزشی می تواند در انطباق، هماهنگی و اعتدال مجدد جوامع با شرایط جدید نقش مهمی را ایفا نماید. در این رهگذر یکی از مقولات مهم، رسالت بسیار اساسی نظام آموزشی، فراهم کردن شرایطی است که در آن نیروهای تحصیلکرده بتوانند از مهارتها، توانائیها و قابلیت های کلیدی متناسب با نیازها و شرایط دنیای صنعت و بازار مشاغل فردا برخوردار شوند. (عزیزی، 1381)
بنابراین باید با تحقیق و پژوهش در مورد دانش ها و مهارتهای مورد نیاز بازار کار، برنامه های آموزش فنی و حرفه ای به سوی همگام شدن با پیشرفت های تکنولوژی سوق داده شود، تا با تربیت نیروی انسانی کارآمد که یکی از مؤلفه های مهم توسعه می باشد، میزان رشد و توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور را تسهیل و تسریع نمائیم.
اهداف تحقیق:
اهداف این تحقیق شامل:
1- بررسی میزان دانش و مهارت فارغ التحصیلان رشته های الکترونیک و الکتروتکنیک، هنرستانهای رسمی.
2- بررسی میزان مطلع بودن مدیران صنایع مؤسسات تولیدی الکترونیک از برنامه های آموزشی هنرستانهای فنی و حرفه ای رسمی.
3- بررسی میزان تطابق مهارتهای آموزشی فارغ التحصیلان فنی و حرفه ای رسمی (رشته های الکترونیک و الکتروتکنیک) با پیشرفتهای فناوری
4- بررسی نقش، فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در کمک کردن به انطباق بیشتر دانش و مهارت تخصصی این فارغ التحصیلان با نیازهای بازار کار.
این تحقیق در تبیین و ارائه راهکارهای مناسب، جهت تربیت و آموزش نیروهای ماهری که مطابقت بیشتری با نیازهای بازار کار و پیشرفت فناوری روز داشته باشند، تأثیرگذار خواهد بود.
سؤالات تحقیق:
از نظر مدیران صنایع (مدیران فنی، تولید و آموزش)، فارغ التحصیلان فنی و حرفه ای رسمی رشتة الکترونیک، تا چه اندازه از دانش کافی جهت اشتغال در مراکز صنعتی مرتبط، برخوردار
1- هستند؟
پیشرفتهای فناوری:
منظور پیشرفت هائی است که در دستگاهها و ابزارآلات جدید صورت می گیرد، که لازمة استفاده از آنها، داشتن دانش و مهارت ویژه است.
مدیران صنایع: شامل مدیران آموزش، مدیران تولید و مدیران فنی مؤسسات و کارخانه های مرتبط با رشته های الکترونیک و الکتروتکنیک مناطق 9 و 10 شهر تهران.
فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)
ICT تکنولوژی های بسیار جدیدی را بخدمت گرفته است که فرایند آموزش، صنعت، مدیریت، تولید و … را به چالش می خواند و دسترسی سهل و ساده را به زنجیره ای از اطلاعات ارزشمند فراهم می سازد (جاریانی، 1381)
فصل دوم
مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق
مقدمه:
همانگونه که شاهد هستیم یکی از هدفهای غایی نظام آموزشی کارآمد، رسیدن به رشد و توسعة اقتصادی است. بنابراین با ارائه مطالبی در بارة رشد و توسعة اقتصادی و همچنین ذکر عوامل توسعة اقتصادی و بیان نقش منابع انسانی در توسعه اقتصادی در این فصل به روشن شدن رابطة این امور با نظام آموزشی پرداخته ایم. سپس با توجه به اینکه یک نظام آموزشی کارآمد در سایة برنامه ریزی آموزشی صحیح شکل می گیرد، مطالبی در مورد برنامه ریزی آموزشی و ذکر مراحل آن به خصوص نیازسنجی که اولین قدم و زیربنای برنامه ریزی آموزشی است، آورده شده است. و بعد از آن به ذکر مطالبی در مورد کار، عرضة نیروی کار، بازار کار، نیاز بازار کار و … پرداخته ایم.
همچنین لازم به ذکر است چون یکی از سؤالات تحقیق در مورد نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در ارتقاء سطح کیفی آموزش فارغ التحصیلان فنی و حرفه ای می باشد، بنابراین مطالبی نیز در این مورد آورده شده است.
مفهوم رشد و توسعة اقتصادی
افزایش کمی ارزش نهایی تولید کالاها و خدمات در یک دوره معین نسبت به دورة قبل به قیمت ثابت را «رشد اقتصادی» می گویند.
rn = درصد رشد سالانة تولید ناخالص ملی
GNP= تولید ناخالص ملی
«توسعه اقتصادی» مترادف با واژه Development است و نمود ظاهری آن سطح فرهنگ بالا، رفاه نسبی و استاندارد بالای درآمدی اکثریت عظیمی از یک جامعه است. (قاسمیان، 1369)
به لحاظ مفهوم علمی توسعه، تحولی تدریجی در ساختار فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است که متضمن رشدی خودجوش، مستمر و فراگیر در تولید باشد.
تفاوت اصلی مفهوم «رشد اقتصادی» و توسعه اقتصادی در این مسأله نهفته است که رشد اقتصادی مفهومی است که بیان کننده افزایش های کلی تولید در یک جامعه است. در حالی که توسعه اقتصادی فرآیندی پویا را در نظر دارد که در این فرایند تنها آن قسمت از افزایشهای تولید و ظرفیت تولیدی را که متکی بر گسترش مبانی علمی-فنی تولید و درون زا شدن این مبانی است، مورد توجه قرار می دهد. چنانچه پروفسور جرالد میر توسعة اقتصادی را فرآیندی می داند که به موجب آن درآمد واقعی سرانه در یک کشور در دورانی طویل المدت افزایش می یابد.
عوامل توسعة اقتصادی
1- فرهنگ مناسب
2- نظام آموزشی
3- انباشت سرمایه
4- مدیریت و نظام اقتصادی مناسب
5- ثبات اقتصادی
عوامل پنجگانة فوق عواملی هستند که باید هماهنگ و دست در دست هم توسعه و گسترش یابند و فقدان هر یک از این عوامل، حتی در صورت تحقق سایر عوامل، بازهم فرآیند توسعه ای را دچار توقف خواهد کرد. به عبارت دیگر توسعه اقتصادی یک مجموعة به هم پیوسته است و تحقق آن مستلزم سلامت تمامی اجزاء مجموعه می باشد (میکائیل پور 1379)
نقش منابع انسانی در توسعة اقتصادی
امروزه اهمیت عامل انسانی در اقتصادهای رشد یافته بر محققان مباحث اقتصاد آموزش و پرورش پوشیده نیست. برای شرکت هایی که قصد دارند در دنیای متغیر بازار کار توان بهره وری و رقابت خود را افزایش دهند، سرمایه گذاری هرچه بیش تر برروی مهارت ها و قابلیت های نیروی کار – نیروی انسانی – به منزلة استراتژی اساسی و مهم مد نظر است. این مسأله باعث افزایش حساسیت بخش اقتصادی و بازرگانی نسبت به ناکارایی آموزشی شده است. بنابراین اگر جامعه ای بخواهد توان رقابت را در اقتصاد جهانی حفظ کند، این وظیفة مدیران آن جامعه است که بیش تر از گذشته به شایستگی ها و کیفیت نیروی کار خود توجه نشان دهند. بدون شک، محصولات و خدمات با کیفیت بالا می تواند به وسیلة آن دسته از نیروهایی تولید می شود که از دانش و مهارت بالایی برخوردار هستند.
این بحث به وسیلة اقتصاددانان آموزش و پرورش به شکل معادلة زیر بیان شده است:
بسیاری از مهندسان حاذق در صنعت مهندسی شرکتهای تولیدی و بعضی از آنها در شرکتهای مشاور طراحی و گروهی از آنها نیز در سازمانهای عمومی مشغول به کارند. نکته ای که قابل توجه است این است که مهندسانی که از مشاغل مرتبط با مهندسی فاصله می گیرند هم از مهارتهای محاسباتی و مدیریتی خود در زمینه هایی مانند خدمات مدیریتی، مالی و محاسباتی بهره می کیرند. آنان در سازمانهایی به کار مشغول می شوند که که ممکن است بسیار کوچک و یا بسیار بزرگ باشند. در موقعیتی که مهندسی، مدیریت پروژه و منابع مالی و پرسنلی را عهده دار می شود درک و شناخت سازمان و الزامات آن برایش ضروری تر جلوه می نماید. او باید از اهداف سازمان خود و نحوه توزیع و یا ترکیب فعالیتهای مهندسی برای نیل به این اهداف آگاه باشد، علاوه بر اینها، باید قادر به بررسی چگونگی شکل گیری سازمان،مسیر های ارتباطی، مقامات صاحب اختیار و قدرت، ارزیابی اثر بخشی ساختار برای دست یابی به اهدافش باشد. ساختار سازمان و شناخت آن برای اجرا و پیاده سازی فن آوری عملکردهای کاری جدید حائز اهمیت زیادی است. نحوه شکل گیری سازمان، عملیات آنرا نیز مهدود خواهد کرد، به عنوان مثال، افزایش سرمایه شرکت جهت توسعه ممکن است تحت محدودیت های قانونی قرار گرفته و به طرقی محدود امکن پذیر گردد.
مشروعیت قانونی سازمان بازرگانی
پنج شیوه متداول در پیدایش فعالیتی بازرگانی عبارتند از: تجارت شخصی، شراکتی، تعاونی، شرکتهای خصوصی و شرکتهای عمومی. شیوه ای دیگر شیوه حق امتیاز است. این شیوه در بسیارس از کشورهای جهان مرسوم بوده ولی از لحاظ اشکال قانونی موثر بر آن ممکن است کاملا با هم متفاوت باشند.
تجارت شخصی
ساده ترین نحوه ایجاد یک فعالیت بازرگانی و انحلال آن تجارت شخصی است. در این حالت ساده سود متعلق به یک نفر است که در قبال بدهیها نیز مسئول خواهد بود.
بعضی از ویژگی های فعالیت های تجاری شخصی یا خصوصی را می توان به شرح زیر برشمرد:
ضرورتی ندارد که حسابهای خود را به اطلاع عموم برسانید که در نتیجه امکان دسترسی رقبا به آنها نیز امکان داشته باشد.
مالک تصمیم گیرنده و کنترل کننده مطلق تمام امور است و مزیت اصلی در سرعت بالای تصمیم گیری و عیب آن در محدود بودن حیطه قابلیتها و توانمندیهای مالک در خصوص تصمیم گیریهاست.
تاجر شخصی قادر به ارائه خدمات شخصی خاصی به مشتریان است که ممکن است از ارزش بالایی برایشان بر خوردار باشد.
کلیه دیون و سود متعلق به مالک است. در صورت و خامت عملکرد ممکن است مالک زیر فشار قرار بگیرد زیرا بیشتر مالکان مکنزلشان را در وثیقه بدهیها یا دیون خود قرار می هدند و با رشد بدهیها یا دیون، امکان فروش آنها وجود نخواهد داشت و به همین سبب امکان توسعه و تجارت نیز محدود خواهد گردید.
انجام تمامی کارها به وسیله مالک (اداره امور ، حسابداری و …) مستلزم ساعات کاری طولانی است؛ از این رو شاید بهتر باشد که برای ساعات کار خود نیز حقوقی مناسب را منظور نمائید. سپردن کار به دیگران در ایام تعطیلی مالک نیز مساله مهمی است.
عدم بهره گیری از صرفه جویی مقیاس نیز موسسه را پرهزینه تر خواهد کرد. در مواردی خاص این مشکل را میتوان با تبانی گروهی از تجار شخصی و انجام امور به شکلی جمعی و گروهی(مانند خرید جمعی در حجم زیاد از عمده فروشان جهت خرید به قیمتی نازلتر) تا حدود زیاد از میان برد.
شراکت
شراکت با وجود تعدادی از افراد که هر یک بخشی از مالکیت تجاری را بر عهده دارند شکل می گیرد؛ گرچه این نوع فعالیت بازرگانی از تشریفات رسمی برپایی فعالیت بی نیاز است ولی به هر حال وجود توافقنامه ای برای تقسیم سود سود و منافع به دست آمده در میان مالکان الزامی می نماید. در بعضی از کشورها قانون، حداکثر تعداد شرکا را بر حسب انواع فعالیتهای بازرگانی تعیین کرده است. در این نوع شراکت (تضامن) هر نوع تعهد شراکتی، صرفنظر از اطلاع قبلی از موضوع تعهد نسبت به شرکای دیگر، حامل تعهدی همگانی برای هر یک از آنها خواهد بود؛ به عنوان مثال اگر شریکی نسبت به تحویل قطعه ای خاص در ظرف زمانی معین تعهد کرده باشد و شریکی دیگر مخالف آن باشد، تعهد فوق برای همه آنها الزان آور خواهد بود. در صورت کناره گیری فردی از شراکت باید همه شرکا در جریان قرار بگیرند تا تعهدات قبلی فرد منظور و از تعهدات آتی مبرا گردد. ویژگی های شرامت را میتوان به شرح زیر بیان کرد:
دیون و تصمیم گیریها مشارکتی است. این امر یه دلیل پر بار تر و موثر تر شدن تصمیمات یک مزیت به شمار آمده ولی تعهد همگان در قبال کلیه دیون شرکا عیب اصلی آن به شمار می آید. کندی تصمیمات نیز به دلیل لزوم توافق و تراضی شرکا نسبت به حالت تجارت شخصی افزایش خواهد یافت.
هزینه ها و تشریفات یک شرکت تضامنی نسبت به شرکت های خصوصی و عمومی کمتر است.
به دلیل وجود شرکای متعدد امکان تهیه سرمایه بیشتر فراهم است.
با فوت یا ورشکستگی یکی از شرکاء شراکت باطل خواهد شد مگر آنکه در اساسنامه شراکت، چیزی غیر از آن ذکر شده باشد.
امکان جایگزین نمودن شرکاء با هم در ایام تعطیلات و بیماری ها مهیا است.
تعاونی
تعاونی از اجتماع افرادی داوطلب (اعضای تعاونی ) تشکیل شده که با هم و به طور جمعی و گروهی در یک موسسه به کار مشغولند. هدف تعاونی ممکن است کسب سود نباشد. در تعونی ها هر فردی صرفنظر از میزان سرمایه گذاریش دارای یک حق رای خواهد بود. مزیت عمده تعاونی ها،حمایت آنها از اعضای خود است. پنج اصل تشکیل دهنده ویژگیهای اصلی تعاونی ها را میتوان به شرح زیر بیان کرد:
عضویت تمامی کارکنان سازمان آزادانه و داوطلبانه خواهد بود.
هر عضو از یک حق رای برخوردار است؛ به همین سبب مدیریت بر مینای عضویت برگزیده می شود.
سود پرداختی به سرمایه محدود است.
فعالیتهای بازرگانی بر مبنای دوگانه (سود اعضا و کل سود مشارکتی) هدایت خواهد شد؛ به عبارتی دیگر به افراد به میزان نیازشان سود پرداخت خواهد شد نه بر مینای نرخ بازار برای شغلشان.
فعالیتهای تعاونی باید به اطلاع جامعه، دیگر موسسات بازرگانی، مشتریان، عرضه کنندگان و انجمنهای محلی که در قبال اطلاع رسانی به آنها مسؤلیت وجود دارد برسد.
شرکتها
یک شرکت از هویت قانونی مجزا از صاحبان خود برخوردار است و با تغییر مدیران و مالکان آن این هویت از بین نرفته و تغییر نخواهد کرد. مالکان شرکت، سهامداران آن هستند و مالک به میزان ارزش اسمی سهام خود در قبال بدهی ها متعهد خواهد بود. ارزش اسمی سهام ارزش حک شده در زمان صدور سهام بر روی آنهاست و ممکن است با قیمت بازاری آن (قیمت مورد معامله در بازار سهام ) متفاوت باشد. ارزش معاملاتی سهام منعکسس کننده ارزشی است که سرمایه گذار برای شرکت قائل است. جهت اخذ هویت قانونی باید شرکتها را به ثبت رسانید. قوانین و مقررات و مدارم مورد نیاز جهت ثبت شرکتها در کشورهای مختلف متفاوت است. شرکتها موظفند در چهارچوب اساسنامه خود و در راستای رسالت وجودی خود گام برداشته و به فعالیت اقدام نمایند. مالکیت در شرکتها محدود بوده و عملیات شرکت به وسیله مدیران آن به اجرا در خواهد آمد. مسؤلیت تهیه حسابها و گزارش سالانه طبق موازین قانونی بر عهده مدیران است. گزارشات سالانه باید حداقل دو صورت عمده مالی یعنی ترازنامه و صورت سود زیان را در خود داشته باشد.
شرکتهای بزرگ باید سایر صورت های مالی و اطلاعات عمومی مانند مروری اجمالی از نقطه نظرات مدیران و گزارشات حسابرسان را نیز ارائه نمایند. گزارشی از منابع وجوه و طرق مصرف آنها طی دوره حسابداری نیز یکی از صورتهای مالی مورد نیاز دیگر (علاوه بر ترازنامه و صورت سود و زیان) بشمارمی آید.
در صورتیکه شرکت با مشکلات مالی عدیده ای روبرو بوده و قادر به بازپرداخت بدهی هایش نباشد ممکن است با حکم دادگاه مجبور به انحلال گردد. انحلال از طریق تبدیل ونقد نمودن شرکت صورت می گیرد. تبدیل به نقد کردن ممکن است اختیاری و ارادی و یا غیر ارادی و اجباری باشد. در نوع اول آن دارائیهای شرکت پس از توافق سهامداران به فروش رسیده و تمامی بدهیهای شرکت پرداخت می شود. در حالت غیر اختیاری و اجباری آن که با رای دادگاه تحقق می یابد شرکت مجبور به انجام این کار می باشد. تبدیل به نقد کردن دارائیها یکی از شیوه ها بوده و میتوان شرکت را به صورت دایر آن نیز به فروش رسانید ونقد کرد.
ویژگی های شرکت را می توان به شرح زیر بر شمرد:
تعهد سهامداران در قبال بدهی، محدود به ارزش اسمی سهامشان می باشد.
شرکت از هویتی قانونی برخوردار بوده و مالکیت از مدیریت آن جداست.
امکان افزایش سرمایه برای شرکتها به خصوص از نوع عام آن فراهم تر است؛ زیرا می توان بدون مشورت با دیگر سهامداران سهام شرکت سهامی عام را به عموم عرضه و در قبال این مشارکت وجوه مالی مورد نیاز را تامین کرد.
با تفکیک مدیریت از مالکیت و به محض شکل گیری شرکت، عملیات دائمی آن شکل می گیرد.
حسابها را باید به اطلاع عموم رساند؛ این موضوع امکان کنترل شدیدتر آنچه که در شرکت در حال انجام است را برای رقبا تسهیل میکند.
فعالیتهای شرکت به آنچه که در اساسنامه و موضوع شرکت ذکر شده محدود می گردد.
حق امتیاز
یک از شیوه های پر طرفدار برای انجام یک فعالیت بازرگانی، حق امتیاز است.در این حالت، فرد مبلغی وجه به سازمانی بزرگ می پردازد و در ازای آن امتیاز فروش محصولات یا خدمات سازمان صاحب امتیاز برخوردار می شود. در قبال پرداخت حق امتیاز مربوطه، امکان بهره گیری از نام و بر چسب وبرخورداری از آموزشها و حمایت های بازاریابی سازمان صاحب حساب و اعطا کننده امتیاز فراهم خواهد بود. دوره حق امتیاز معین بوده و دریافت کننده امتیاز ملزم به تهیه تجهیزات لازم برای فعالیت های بازرگانی خود است.
تجارت شخصی، شراکتی و شرکتی را میتوان با حق امتیاز انجام داد. ویژگیهای بارز حق امتیاز عبارت اند از:
به دلیل حمایت های امتیاز دهنده، ریسک فعالیت کمتر است.
آزمایش محصولات و بازاریابی به وسیله امتیاز دهنده در سطحی کلان انجام خواهد گرفت، تصور عموم از محصولات خوب بوده و محصولات از اشتهار کافی برخوردارند.
امتیاز گیرنده ممکن است از اداره محصول محروم باشد زیرا امکان دارد منافع امتیاز دهنده را رعایت نکنند؛ به همین سبب حس نگرانی و نظارت بر کیفیت برتر و حمایت از سوی امتیاز دهنده همواره وجود خواهد داشت.
وظایف اصلی سازمانها
سازمانها برای نیل به اهداف خود ملزم به بکارگیری وظایف و تخصّصهای متنوع هستند.هر سازمان تولیدی نیز در عملیات تولیدی خود از تخصصهای ملی مختلف بهره میگیرد ؛ برای مثال شرکت تولیدی الف را در نظر بگیریم که برای دست یابی به محصولی خاص نیازمند به انجام تحقیقاتی متعدد است. این در حالی است که شرکت از پول کافی برای تامین مالی عملیات برخوردار است.برای سود آور نمودن فعالیت بازرگانی اقدامات متعددی ضروری است که حداقل آنها را می توان این تور بیان نمود:
1ـ خرید قطعات.
2ـ ساخت و مونتاژ قطعات و بسته بندی محصول.
3ـ فروش محصول.
همانطور که میبینید شرکت نیازمند به ساخت قطعات مورد نیاز، تبدیل مواد خام یا قطعات ساخته شده به محصولی قابل فروش و در نهایت فروش به قیمتی است که سود کافی یا مورد نظری را به همراه داشته باشد. بنابراین به طور کلی سه وظیفه اصلی در بازرگانی عبارتند از:خرید،ساخت و فروش.
که در این تحقیق فقط به بخش خرید و زیر مجموعه آن یعنی انبار داری می پردازیم.
بخشی از فعالیتهای شرکت شامل خرید یا تهیه مهصول برای تولید است. بنابراین شرکت نیاز به مکان یا مکانهایی برای حفظ مواد یا قطعات ساخته شده یا خریداری شده و همچنین مکانی برای بررسی و کنترل مواد و قطعات خواهد داشت. اجرای وظیفه بررسی و کنترل مواد و قطعات و نگهداری و حفظ آنها، سیستم انبارداری را ضروری می نماید که خود بخشی از سیستم کلی تر خرید را تشکیل می دهد. ساخت محصول نیز نیازمند شناسایی و تعیین اجزاء ، کیفیت، تعداد و ... و فرایند ساخت است. تعیین مشخصات و فرایند ساخت محصول از جمله وظایف توسعه محصول به شمار می آیند که به وسیله عملیات طراحی به اجرا در می آیند.
خرید و انبار داری
یک شرکت برای اجرای فعالیتهایش در همه جهات نیازمند به خرید کالاها و خدماتی مختلف و متعدد است. در هر اقدام خریدی تصریح آنچه که نیاز به خرید آنها وجود دارد شناخت عرضه کنندگانی که نیازها را پاسخ گو خواهند بود و تضمین همسو بودن با اهداف ضروری است ؛ از سویی دیگر همسویی با اهداف با الزامات کیفی، کنترل های بودجه ای و تحویل به موقع محصولی مناسب نیز با هم مرتبط هستند.
وظیفه خرید وظیفه بسیار پیچیده ای است. زیرا کالاها و خدمات مورد نیاز سازمان برای خرید بسیار متنوع بوده و مشتریان از این بخش انتظارات متفاوتی دارند. در یک سازمان بسیار بزرگ شاید ایجاد بخش بزرگی برای خرید، به گونه ای که هر فرد آن مسؤولیت تهیه کالا ویا خدمت خاصی را بر عهده بگیرد اقدامی مناسب به نظر می رسد. در سازمان های کوچک اگر هر بخشی نیاز خودش را خود تهیه کند شاید مناسبتر باشد. سازمان دهی خرید همچنین تحت تاثیر سیستم کیفیت قرار می گیرد؛ زیرا در صورت وجود بخش کنترل کیفیت، شرکت عملیات کنترل را اعمال کرده و در صورت عدم برخورداری از آن از طریق ارتباط با عرضه کنندگان ، به عنوان مثال به وسیله خط کامپیوتری ، این عمل را انجام داد.
نقش بخش خرید
در یک شرکت مهندسی بخش عظیمی از خرید ها به گونه ای در محصول نهای آن مورد استفاده قرار می گیرد؛ چیزی حدود نیمی از کل مخارج خرید شامل خرید قطعات تولیدی، مذاکرات مربوط به قراردادهای موقت نیروی کار و ارز یابی عرضه کننده گان منابع و مواد و قطعات و مذاکرات مربوط به بهره گیری از تخفیفات خرید در حجم های زیاد است. خرید مناسب خریدی است که محصولات مناسبی را با کیفیتی مناسب ، به قیمتی مناسب و در زمانی مناسب نتوان تهیه کرد. وظیفه تدارکات وظیفه ای فرا تر از خرید است. تدارکات در پی بر آورده ساختن نیازهای مشتریات درون سازمان است. این مشتریان درون سازمانی عبارتند از: طراحی، ساخت، پرسنلی و مالی. تعامل مناسب و موثر با کلیه این بخش های درون سازمانی و رفع نیاز های آنان در زمانی مناسب و با کیفیت و در زمانی مطلوب از اهمیت بسیار برخوردار است.
سازمان دهی وظایف بخش خرید
اغلب در شرکتهای بزرگ بخش خرید بزرگی وجود دارد که به طور متمرکز تمامی جنبه های تهیه و تدارک کالا، نگهداری مطلوب و تحویل آنها را بر عهده دارد. این بخش به مدیریت مواد نیز شهرت دارد.در شرکت های کوچک این فعالیت ها احتمالاً بین بخشهای مختلف آن توزیع شده تا هر بخش خرید نیازمندی های خود را به عمل آورد.با وجود این در سازمانهای کوچک نیز سیاستهای خرید به طور متمرکزی طرح خواهد شد و مواردی همچون کنترل جریان نقدینگی، رویه های انتخاب عرضه کنندگان و نهوه پرداخت به آنها را مورد بررسی قرار خواهد داد.
در حالت متمرکز که خریداران متعددی مشغول به کارند وظیفه خریدهایی خاص به هر یک از آنها واگذار خواهد شد. به عنوان مثال، گروهی مسؤول خرید مواد غذایی ، گروهی مسؤول خرید اثاثه، گروهی مسؤول خرید تجهیزات و گروهی مسؤول خرید قطعاتن تولیدی و مانند آن خواهند بود.
مزیت این کار افزایش دانش تخصصی هر گروه در رابطه با کالاها یا خدمات و شناخت بهتر بازار مربوط به آن خواهد بود. مزیت دیگر خرید متمرکز با تقسیم کار فوق بهره گیری از تخفیفات خرید به علت حجم بالای آن کاهش هزینه های کل سفارش دهی و جلو گیری از دو و چند باره کاری خواهد شد.
در بعضی از بخشهای خاص مانند بخش توسعه محصول اختیارات خرید داده می شود تا در سریع ترین زمان ممکن بتوانند نیازمندی های طراحی و مهندسی خود را تامین کنند. در این حالت، کنترل متمرکز در آنها در حداقل خود اعمال خواهد شد. در حالتی که عملیات بوروکراتیک از حجم بالایی بر خوردار بوده و نیازها از فوریت بر خوردار باشند، اعمال این روش مناسب به نظر میرسد. آنچه که در سازماندهی این بخش با اهمیت است همانا کنترل بودجه ای، کنترل الزامات کیفی و کنترل توانایی های عرضه کنندگان در تامین بجا ، ارزان ، سریع و با کیفیت محصولات مورد تقاضا است.
اهم فعالیت های بخش خرید
اهم فعالیت های بخش خرید عبارتند از: تعیین و تبیین سیاستها و خط مشی های خرید، منبع یابی و خرید و کنترل موجودی. تعامل بخش خرید با دیگر بخشهای سازمان موجب شناخت صحیحتری از نیازمندیها و ویژگی های تقاضای آنها خواهد شد.
1ـ سیاستگذاری خرید:
سیاستهای خرید، قواعد اجرای وظیفه خرید را تعریف میکنند .سیاست خرید ممکن است معیارهای انتخاب عرضه کنندگان یا موقعیت جغرافیایی آنان، محدودیتهای نقدینگی شرکت و یا حتی مقدار خرید و سقف آنها از عرضه کنندهای خاص را تعیین کند. سیاستهای خرید در طول دورهای از زمان تدوین می گردند ولی موضوع مهم، اجرای سیاستها و کنترل و تظارت بر تعیین اثر بخشی آنها است . کنترل بر اجرای سیستها و کنترل و ارز یابی اثر بخشی سیاستها در سازمانهایی که دارای سیستم خرید غیر متمرکز هستند بسیار مشکل تر از سیستم متمرکز است.
2ـ منبع یابی خرید:
منبع یابی همانا یافتن عرضه کنندگانی است که قادر به برآورده ساختن نیاز های شرکت به کالاها و خدمات هستند. قبل از منبع یابی ضرورت دارد با تمامی بخشها هماهنگی به عمل آید تا نیاز ها به درستی تعیین و تثبیت گردند. گام بعدی ارتباط با عرضه کنندگان بالقوه و جمع آوری اطلاعات لازم برای تصمیم گیری در باره بهترین عرضه کننده یا عرضه کنندگان است. منبع یابی فعالیتی زمانبر و مستلزم هزینه در رابطه با بهره گیری از متخصصان منبع یابی یا انجام این امور به وسیله خود شرکت است؛ به عنوان مثال ، در بخش نرم افزار اگر برای منبع یابی به شرکتهای متخصص نرم افزار مراجعه کرده و از نظر های مشورتی آنها بهره بگیریم شاید اقتصاذی تر باشد تا اینکه از افرادی که اطلاعات کمتری در این رابطه دارند نظر نخواهیم.
بسیاری از شرکتها برای عرضه کنندگان جانشینی را نیز می یابند تا در صورت عدم توان شرکت اصلی و عرضه کننده ویا مشکلات احتمالی در آینده، ریسک شرکت کاهش یابد. بعضی از معیار های مهم در انتخاب عرضه کننده برتر عبارتند از: کیفیت، موقعیت مکانی، قابلیت اطمینان به تحویل نیازمندی های شرکت، ثبات و توانایی مالی عرضه کننده یا عرضه کنندگان. در صورتی که رعایت مقررات استانداردو محصول الزامی باشد ضرورت دارد تا هر چند مدت یکبار ملاقاتی از شرکت عرضه کنندگان به عمل بیاید تا بتوان عرضه کنندگانرا از لحاظ تحویل و کیفیت خدمات بعد از فروششان مورد ارز یابی قرار گیرد .
3ـ خرید:
شیوه های خرید متعدد است و ضرورت دارد تا معیارهای خرید در سیاست خرید تعریف شود. در شرکت هایی که سیستم تولید آنها به طور نسبی از ثبات بیشتری برخوردار است لیست قطعات مورد نیاز و منابع عرضه کننده آنها معین است. بسیاری از شرکتها دارای انباری خاص برای اقلام پر مصرف هستند. برای اقلام این گونه انبارها سطح سفارش مجدد موجودی تعریف شده است. مقدار سفارش جدید هر قلم در هر بار نیز محاسبه شده است. مقدار سفارش مجدد با توجه به قیمت خرید، تخفیفات و هزینه نگهداری هر قلم موجودی محاسبه می شود. شرکتها ممکن است از شیوه خرید « call-off » بهره بگیرند. در این شیوه خرید برای کلیه اقلام مورد نیاز طی یک دوره یک سفارش جمعی داده میشود؛ گرچه که در زمان سفارش نیز به آنها نیازی نباشد. مزیت این روش، کاهش شدید فعالیت های اداری و تحویل گرفتن نیازمندیها در زمان مورد نیاز و عدم نیاز به نگهداری موجودی حاصل از سفارش زیاد و حجیم است.
نکته حائز اهمیت برای خریدار، توان تعیین و پیشبینی زمان تاخیر سفارشات است. تاخیر زمانی، فاصله زمانی میان سفارش دهی کالاهای مورد نیاز و دریافت آنها است. تاخیر زمانی موجب تاخیر در تحویل محصول نهائی شرکت شده و بر مقدار موجودی که یک شرکت باید نگهداری نماید تاثیر میگذارد. تاخیر زمانی شرکت را به نگهداری موجودی قابل مصرف طی مدت زمان موجود بین زمان سفارش دهی و زمان دریافت وامی دارد. به دلیل اهمیت فراوان تاخیر زمانی در تولید، بسیاری از شرکت ها مدت زمان آنرا تعیین نموده و شرکت های عرضه کننده را تحت کنترل قرار می دهند. وجود ارتباط مناسب میان خریداران و بخش ساخت یا تولید برای اعمال واکنش سریع واحد تولید در مواقع ضروری و فوری بسیار با اهمیت است. بخشی از نقش خرید از طریق پیگیری پیشرفت کار ایفا می شود. پیگیری، شامل کسب اطلاع و حصول اطمینان از تحویل مقدار مورد نیاز در زمان مقرر است. بعضی از شرکت های بزرگ افرادی را برای حفظ ارتباط مداوم با عرضه کنندگان خود استخدام میکنند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 25 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید