مقدمه
معمول ترین و ساده ترین تعریفی که از زبان ارائه می شود این است که زبان وسیله برقراری ارتباط در جوامع بشری است . از هیمن تعریف ساده می توان دریافت که زبان امری اجتماعی است .
از آنجا که جوامع بشری پیوسته در حال تغییر و تحول اند ، نهادهای اجتماعی هم که باید متناسب با نیازهای اجتماع باشند ، هیچ گاه ثابت و یکسان نمی مانند و همواره برای هماهنگی با جامعه و نیازهای آن متحول می شوند .
بدین ترتیب زبان که مهمترین وسیله و ابزار پیام رسانی و برقراری ارتباط و انتقال مفاهیم ذهنی در جوامع بشری است امری ثابت نبوده همواره به تبع جامعه تحول می یابد.
برای بررسی تحولات جوامع بشری و پی بردن به علل و موجبات این تحولات و شناختن حوادث ورویدادهای که منجر به پیدایش عناصری جدید و پدیده هایی نو می شوند از تاریخ دور می جوییم .
هم چنانکه تاریخ سرگذشت اقوام و ملتهای مختلف و حوادث گذشته برآنها را در زمانهای مختلف شرح می دهد به تاریخ یک زبان نیز تغییرات و دگرگونیهای ان زبان در گذار زمان و در طول دوره دوام و رواج آن زبان مشخص می کند . وبه کمک برررسیهای تاریخی هر زبان است که می توان هم تغییرات و تحولات آن زبان را در ادوار تاریخی مختلف شناخت و هم قواعد و قوانین حاکم و ناظر برآن تحولات را بدست آورد . زبان های مختلف به طرق گوناگون باقی مانده است جمع آوری کرد و سپس این اسناد و مدارک را به ترتیب تاریخی ، مرتب و منظم نمود و آن گاه با توجه به شباهتها و تفاوتهای ساختاری و صوتی زبان بکار رفته در این اسناد و با مقایسه صورتهای مختلف زبان ، آن مدارک را دسته بندی و طبقه بندی نمود.
بدین ترتیب مشخص می شود که هر زبان از زمانی که قدیمی ترین آثار مکتوب آن موجود است تا زمان حاضر ،دستخوش چه تحولات و تغییراتی شده است .
دراواخر قرن هجدهم میلادی در پی رواج فقه الله و دستور تطبیقی زبان ها یکی از مهم ترین خانواده های زبانی دنیا به نام خانواده زبانی «خسرواردیانی » که زبان های ایرانی نیز از اعضای این خانواده به شمار می روند ،شناخته شد .
در میان زبان های هندو اروپایی زبان فارسی این ویژگی ممتاز را دارد که می توان تاریخ آن را بر اساس منابع و مدارک موجود در تمامی ادوار تاریخی از قرن ششم پیش از میلاد تا زمان حاضر به طور پیوسته ای بررسی کرد .
زبان های فارسی در جهان
زبان و ادبیات فارسی به عنوان دومین زبان جهان اسلام و زبان حوزه فرهنگی و تمدن ایرانی با هزاران آثار گران سنگ در زمینه های مختلف ادبی ، عرفانی ، فلسفی ، تاریخی همواره مورد اعتنا و اعتقاد ایرانیان و مردمان سرزمین های دور و نزدیک بوده است .
علیرغم حوادث و رویدادهای پرتب و تاب و گاه ناخوشایند سه صده اخیر باز هم این زبان شیرین و دلنشین در دورترین نقاط جهان امروز حضورو نفوذدارد .
این حضور و نفوذ حکایت از آن دارد که در ژرفای زبان و ادب فارسی آنقدر مهعانی بلند و مضامین دلنشین علمی – ادبی اخلاقی و انسانی وجود دارد که هر انسان سلیم الطبعی با اطلاع واگاهی از آنها خود به خود به فارسی ئو ذخایر مندرج در آن دل می سپرد . اگر چجنین نبود ترجمه و تالیف هزاران کتاب و مقاله از سوی خارجیان ددرباره اثار جاودان و جهان ادب فارسی مانند : شاهنامه فردوسی ، خمسه حکیم نظامی گنجوی ، گلستان و بوستان شیخ اجل – مثنوی مولانا جلال الدین بلخی – چهره نمی جست هزاران ایران شناس و ایران دوست غیر ایرانی دل و عمر بر سر شناخت ، فهم ، تفسیر و ترجمه این آثار ارزنده در نمی باختند . واقع آن است که نکات نغز و حکمتهای بدیع و درسهای انسانیت ، بزرگواری اخلاقی و مردم دوستی در ادب فارسی آنقدر حلاوت ولطا فت دارد که می تواند عطش تمام تشنه کامان وادی معرفت و حیرت را یک تنه به آب عذب خوبیش سیراب گرداند.
با در نظر گرفتن ویژگیها و مختصات زبانی قدیمی ترین آثار و مدارک بازمانده اززبانهای ایرانی تا زمان حاضر می توان تحولات تاریخی زبانهای ایرانی رابه سه دوره مهم تقسیم کرد .
43 صفحه وورد
تارخچه زبان فارسی
