یاری فایل

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

یاری فایل

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

پایان نامه کارشناسی ارشد نقش و سهم بازرگانان در جنبش مشروطیت ایران

اختصاصی از یاری فایل پایان نامه کارشناسی ارشد نقش و سهم بازرگانان در جنبش مشروطیت ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پایان نامه کارشناسی ارشد نقش و سهم بازرگانان در جنبش مشروطیت ایران


پایان نامه کارشناسی ارشد نقش و سهم بازرگانان در جنبش مشروطیت ایران

فرمت فایل: word

تعداد صفحه:185

دانشگاه شهید بهشتی دانشکده ادبیات و علوم انسانی

پایان نامه دوره‌ی کارشناسی ارشد ناپیوسته

 «نقش و سهم بازرگانان در جنبش مشروطیت ایران

با تکیه بر ایالات چهارگانه تهران، آذربایجان، یزد و بوشهر

(1313-1326قمری)»

 «فهرست مطالب»

بررسی منابع و مآخذ

الف: منابع عمومی                                                                                       

۱ـ روزنامه‌ها                                                                                  ۱

۲ـ اسناد                                                                                       ۴

۳ـ تاریخ مشروطه ایران                                                                      ۵

۴ـ کتاب آبی                                                                                  ۶

۵ـ تاریخ بیداری ایرانیان                                                                     ۶

۶ـ سیاحتنامه ابراهیم‌بیک                                                                     ۷

۷ـ کتاب احمد و مسالک المحسنین                                                        ۹

۸ـ خاطرات بهرامی                                                                         ۱۰

۹ـ خاطرات احتشام‌السلطنه                                                                ۱۱

ب: منابع تبریز

۱ـ قیام آذربایجان و ستارخان                                                             ۱۳

۲ـ رجال آذربایجان در عصر مشروطیت                                                 ۱۳

۳ـ قیام آذربایجان در انقلاب مشروطیت ایران                                           ۱۴

۴ـ تاریخ انقلاب آذربایجان و بلوای تبریز                                               ۱۴

۵ـ روزنامة انجمن تبریز                                                                    ۱۴

ج: منابع بوشهر

۱ـ سفرنامه سدیدالسلطنه                                                                   ۱۵

۲ـ گزارش‌های سالانه سرپرسی کاکس                                                   ۱۶

۳ـ روزنامه مظفری                                                                          ۱۶

د: منابع یزد

۱ـ کشف الحقایق                                                                           ۱۷

۲ـ نشریات                                                                                  ۱۸

۳ـ خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ                                                      ۱۸

بخش اول: ساختار جامعة شهری و پیشینة تحول‌خواهی بازرگانان ایران

فصل اول: ساختار جامعة شهری و هرم قدرت در ایران دوره‌ی قاجار               

مناسبات ارگ، مسجد و بازار                                                       ۲۰

روابط روشنفکران و بازرگانان در دوره‌ی قاجار                                 ۲۳

ویژگی‌های بازرگانان                                                                ۲۶

فصل دوم: مسایل بازرگانان و واکنش‌های آنان پیش از جنبش مشروطه‌خواهی     

۱ـ مبانی تعارضات و بحران‌های بازرگانان:

الف: عوامل داخلی                                                                  ۲۸

ب: عوامل خارجی                                                                  ۳۰

ج: رشد و ارتقای سطح آگاهی سیاسی و اجتماعی                              ۳۳

۲ـ تلاش‌های اصلاح‌گرانة بازرگانان پیش از مشروطیت

الف: واکنش‌های سیاسی بازرگانان

۱ـ۱ـ تشکیل مجلس وکلای تجار (۱۳۰۱هـ.ق)                                  ۳۴

۱ـ۲ـ بازرگانان و جنبش تنباکو (۱۳۰۸هـ.ق)                                     ۳۶

ب: واکنش تجاری بازرگانان

تشکیل کارخانه‌ها و شرکت‌های تجاری                                           ۴۰

بخش دوم: نقش بازرگانان در جنبش مشروطیت ایران

فصل اول: نقش بازرگانان در جریان مشروطیت در تهران                              

علل و زمینه‌های تحصن تجار به حرم عبدالعظیم (۱۳۲۳هـ.ق)                     ۴۳

وقایع منجر به مهاجرت صغری و دوران مهاجرت کبری و نقش بازرگانان       ۴۷

فعالیت فردی بازرگانان در تهران در جنبش مشروطیت :

۱ـ خانواده‌ی امین‌الضرب                                                               ۵۸

۲ـ میرزا محمود تاجر اصفهانی                                                        ۶۶

۳ـ حاج محمدتقی بنکدار و برادرش حاج حسن                                    ۶۸

۴ـ حاج محمداسماعیل مغازه‌ای                                                        ۷۰

۵ـ حاج آقامحمد معین التجار بوشهری                                               ۷۲

۶ـ میرزا جوادخان سعدالدوله                                                          ۷۵

۷ـ حاجی محمدتقی شاهرودی                                                        ۷۸

۸ـ حاجی محمدعلی شالفروش                                                        ۷۹

فصل دوم: جریان مشروطه‌خواهی بازرگانان در سه ایالت آذربایجان، یزد و بوشهر

۲ـ۱ـ نقش بازرگانان در جریان مشروطه‌خواهی تبریزیان:

اهمیت تبریز                                                                             ۸۲

جنبش مشروطه‌خواهی در تبریز                                                       ۸۳

بازرگانان تبریزی در مشروطیت:

۱ـ علی مسیو                                                                            ۸۶

۲ـ حاجی علی دواچی                                                                 ۸۷

۳ـ حاج مهدی کوزه‌کنانی                                                               ۸۷

۴ـ حاج زین العابدین مراغه‌ای                                                         ۹۱

۵ـ میرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی                                                   ۹۳

۲ـ۲ـ نقش بازرگانان یزد در جنبش مشروطیت

اهمیت یزد                                                                               ۹۷

حاج محمدتقی مازار و مشروطیت                                                    ۹۹

بازرگانان زرتشتی یزد و مشروطیت

۱ـ خاندان جمشیدیان                                                                 ۱۰۰

۲ـ خاندان جهانیان                                                                     ۱۰۳

۲ـ۳ـ بازرگانان بوشهر در جنبش مشروطیت

اهمیت بندر بوشهر                                                                     ۱۰۶

نقش بازرگانان بوشهر در جنبش مشروطیت                                        ۱۰۹

بخش سوم: سهم بازرگانان از تشکیلات نظام مشروطیت تا بمباران مجلس اول

فصل اول: سهم بازرگانان در مجلس دوره‌ی اول و تصمیم‌گیری‌های آن

۱ـ بازرگانان و انتخابات مجلس اول                                                 ۱۱۴

۲ـ سهم و ایفای نقش بازرگانان در تصمیم‌گیری‌های مجلس اول

۲ـ۱ـ ارایه‌ی لایحه استقراض دولت و واکنش بازرگانان در مجلس              ۱۱۷

۲ـ۲ـ وزارت مالیه و مساله مسیو جوزف نوز                                       ۱۲۲

۲ـ۳ـ میزان توجه به خواسته‌های تجار در مواد مصوب قانون اساسی و متهم آن ۱۲۵

۲ـ۴ـ وزارت عدلیه و مسایل قضایی                                                 ۱۲۸

۲ـ۵ـ مباحث وزارت تجارت با وکلای تجار برای علمی کردن فعالیت‌های تجار ۱۳۰

۲ـ۶ـ وزارت مالیه و امور مالیات و امنیت ایالات                                   ۱۳۱

۲ـ۷ـ قرارداد ۱۹۰۷م. روس و انگلیس و واکنش تجار                            ۱۳۳

۲ـ۸ـ سهم تجار در کمیسیون‌های مجلس                                           ۱۳۴

فصل دوم: فعالیت‌های حمایتی بازرگانان ایران از مشروطیت در خارج از مجلس         ۱۳۹

تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی، انجمن‌های سیاسی و انجمن‌های اقتصادی فعالیت بازرگانان تبریز:

۱ـ در انجمن تبریز                                                                    ۱۴۰

۲ـ تاسیس انجمن سعادت استانبول                                                  ۱۴۴

۳ـ حضور بازرگانان تبریزی در حزب اجتماعیون عامیون                          ۱۴۵

فعالیت بازرگانان یزد در دوره مشروطه:

۱ـ تشکیل انجمن‌های صنفی تجاری                                                ۱۴۶

۲ـ فعالیت دو تجارتخانة جمشیدیان و جهانیان در تشکیل بانک ملی و تامین اسلحه مجاهدان   ۱۴۷

۳ـ تلاش‌ها در اصلاح تنظیمات مالیاتی یزد                                        ۱۵۰

فعالیت تجار بوشهر در دوره مشروطیت:

تشکیل انجمن نظّار و اکثریت تجار عضو آن                                       ۱۵۳

اقدامات بازرگانان در مقابل ستم داخلی و سلطه خارجی                          ۱۵۴

نتیجه‌گیری:                                                                                       ۱۵۷

فهرست منابع و مآخذ                                                                           ۱۶۳

منابع و مآخذ:

-    آدمیت، فریدون و ناطق، هما، افکار اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در آثار منتشر نشده دورة قاجار، (تهران، انتشارات آگاه، چاپ اول، ۱۳۵۶).

-    ـــــــ ، اندیشه ترقی و حکومت قانون در عصر سپهسالار، (تهران شرکت سهامی انتشارات خواندی، چاپ اول، ۱۳۵۱).

-         ـــــــ ، ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، (تهران، انتشارات پیام، چاپ اول، ۲۵۳۵ شاهنشاهی).

-         ـــــــ ، فکر دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت ایران، (تهران، انتشارات پیام، چاپ اول، ۱۳۵۴).

-         آوری، پیتر، تاریخ معاصر ایران، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، انتشارات عطائی، ۱۲۷۷٫ ۲جلد.

-         آیتی، عبدالحسین، تاریخ یزد یا آتشکدة یزدان، (یزد، چاپخانة گلبهار، ۱۳۱۷).

-         اشرف، احمد، موانع تاریخ رشد سرمایه‌داری در ایران، (تهران، انتشارات زمینه، چاپ اول، ۱۳۵۹).

-         اشیدری، جهانگیر، تاریخ پهلوی و زرتشتیان، (تهران، انتشارات ماهنامة هوخت، ۲۵۳۶ شاهنشاهی).

-    اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان، المآثر و الآثار، «چهل سال تاریخ ایران در دورة پادشاهی ناصرالدین شاه» به کوشش ایرج افشار، (تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ اول، ۱۳۶۲، ج۱).

-    ـــــــ ، مرآت‌البلدان، به کوشش پرتو نوری علاء و محمدعلی سپانلو، (تهران، نشر اسفار، چاپ اول، ۱۳۶۴٫ ج۳).

-         افشار، ایرج، سواد و بیاض، (تهران، دهخدا، ۱۳۲۴).

-         بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲و۱۳و۱۴ هجری، (تهران، کتابهای جیبی، ۱۳۵۸).

-    براون، ادوارد. جی. نامه‌هائی از تبریز، ترجمه حسن جوادی، (تهران، انتشارات خوارزمی، چاپ دوم، ۱۳۶۱).

-         براون، ادوارد. جی، انقلاب ایران، ترجمة احمدپژوه، (تهران، انتشارات کانون معرفت، چاپ دوم، ۱۳۳۸).

-         بهرامی، عبدالله، خاطرات عبدالله بهرامی، (تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۳).

-    پاولویچ،م. و ایرانسکی، تریا. س، انقلاب مشروطه ایران، ترجمة م. هوشیار، (تهران، شرکت سهامی کتابهای جیبی، چاپ دوم، ۱۳۵۷).

-    پولاک، ادوارد. یاکوب، سفرنامة پولاک «ایران و ایرانیان»، ترجمة کیکاووس جهانداری، (تهران، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، چاپ اول، ۱۳۶۱).

-    تاریخ استقرار مشروطیت در ایران (مستخرج از روی استاد محرمانه وزارت امور خارجه انگلستان)، استخراج و تهیه حسن معاصر، (تهران، انتشارات ابن سینا، ۱۳۴۷).

-         تاریخچه سی‌ساله بانک ملی ایران ۱۳۷۷-۱۳۰۷هـ.ق، (تهران، بانک ملی ایران، ۱۳۳۸).

-    ترکمان، محمد، اسنادی دربارة هجوم انگلیس و روس به ایران (۱۲۸۷ تا ۱۲۹۱هـ.ش)، (تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، چاپ اول، ۱۳۷۰).

-    تفرشی حسینی، احمد، روزنامة اخبار مشروطیت و انقلاب ایران «یادداشت‌های احمد تفرشی حسینی در سالهای ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۸ قمری، به انضمام وقایع استبداد صغیر»، به کوشش ایرج افشار، (تهران، انتشارات، ۱۳۵۱).

-         تنکابنی، میرزا محمد، قصص‌العلماء، (تهران، انتشارات علمیة اسلامیه، بی‌تا).

-          تیموری، ابراهیم، تحریم تنباکو اولین مقاومت منفی در ایران، (تهران، کتابخانة سقراط، چاپ اول، ۱۳۲۸).

-    جمالزاده، سید محمدعلی، گنج شایگان یا اوضاع اقتصادی ایران، (تهران، انتشارات کاوه، چاپ اول، ۱۳۶۲).

-         جوادی، شفیع، تبریز و پیرامون تبریز، (تبریز، بنیاد فرهنگی رضا پهلوی آذربایجان خاوری، ۱۳۵۰).

-    جورابچی، حاج محمدتقی، حرفی از هزاران کاندر عبارت آمد (وقایع تبریز و رشت ۳۵-۱۳۲۶هـ.ق)، به کوشش منصوره اتحادیه (نظام مافی) و سیروس سعدوندیان، (تهران، نشر تاریخ ایران، چاپ اول، ۱۳۶۳).

-    حاج سیاح محلاتی، محمدعلی، خاطرات حاج سیاح یا دورة خوف و وحشت، به کوشش حمید سیاح، به تصحیح سیف‌الله گلکار، (تهران، کتابخانة ابن‌سینا، ۱۳۴۶).

-    حسینی فسایی، حاج میرزا حسن، فارسنامة ناصری، تصحیح و تحشیه، دکتر منصور رستگار فسایی، (تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ اول، ۱۳۶۱، ج۱).

-    خاطرات احتشام‌السلطنه، به کوشش سید محمد مهدی موسوی، (تهران، انتشارات زوار، چاپ دوم، ۱۳۷۶).

-    خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ، به کوشش شاهرخ شاهرخ و راشنارایتر، ترجمة غلامحسین میرزا صالح، (تهران، انتشارات مازیار، چاپ اول، ۱۳۸۲).

-    خاطرات کلنل کاساکوفسکی، ترجمة عباسقلی جلّی، (تهران، چاپخانة کاویان، چاپ دوم، ۲۵۳۵ شاهنشاهی).

-    دستره، آنت، مستخدمین بلژیکی در خدمت دولت ایران (۱۸۹۸-۱۹۱۵م.)، ترجمه منصور اتحادیه (نظام مافی)، (تهران، نشر تاریخ ایران، چاپ اول، ۱۳۶۳).

-         دولت آبادی، یحیی، حیات یحیی، (تهران، انتشارات ابن سینا، بی‌تا، ج۲)

-         رفیعی، منصوره، انجمن «ارگان انجمن ایالتی آذربایجان»، (تهران، نشر تاریخ ایران، ۱۳۶۲).

-    روزنامة رسمی کشور شاهنشاهی ایران، مدیر محمدهاشمی، مذاکرات مجلس دورة اول تقنینه ۱۳۲۵-۱۳۲۶هـ.ق.

-    سپهر، عبدالحسین‌خان، یادداشت‌های ملک‌الموریخن و مرآت الوقایع مظفری، با تصحیحات و مقدمة دکتر عبدالحسین نوایی، (تهران، انتشارات زرین، چاپ اول، ۱۳۶۸).

-    سدیدالسلطنه مینابی بندرعباسی، محمدعلی خان، سفرنامة سدیدالسلطنه «التدقیق فی سیر الطریق»،تصحیح و تحشیه احمد اقتداری، (تهران، انتشارات بهنشر، چاپ اول، ۱۳۶۲).

-    سروش سروشیان، جمشید، تاریخ زرتشتیان کرمان در این چند سده، با مقدمة استاد دکتر باستانی پاریزی، (کرمان، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۷۱، جلد نخست).

-    شریف کاشانی، محمد مهدی. واقعات اتفاقیه در روزگار، به کوشش منصورة اتحادیه (نظام مافی) و سیروس سعدوندیان، (تهران، نشر تاریخ ایران، چاپ اول، ۱۳۶۲).

-         شفیع قزوینی، محمد، قانون قزوینی، به کوشش ایرج افشار، (تهران، طلایه، ۱۳۷۰).

-    شوستر، مورگان، اختناق ایران، ترجمة ابوالحسن موسوی شوشتری، تصحیح و حواشی فرامرز برزگر و اسماعیل رائین، (تهران، صفی علیشاهی، ۱۳۵۱).

-         صدر هاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، (اصفهان، انتشارات کمال، ۱۳۶۴).

-         صفائی، ابراهیم، رهبران مشروطه، (تهران، انتشارات جاویدان علمی، چاپ اول، ۱۳۴۴).

-    ضرابی (سهیل کاشانی)، عبدالرحیم کلانتر، تاریخ کاشان، به کوشش ایرج افشار، (تهران، کتابفروشی ابن سینا، چاپ دوم، ۱۳۴۱).

-    طاهرزادة بهزاد، کریم، قیام آذربایجان در انقلاب مشروطیت ایران، با مقدمة سیدحسن تقی‌زاده و رضا شفق، (تهران، انتشارات اقبال، چاپ دوم، ۱۳۶۳).

-         عبدالله یف، فتح‌الله، گوشه‌ای از تاریخ ایران، ترجمة غلامحسین متین، (تهران، چاپ آفتاب، ۱۳۶۶).

-    علوی، سیدابوالحسن، رجال عصر مشروطیت، به کوشش حبیب یغمائی، بازخوانی ایرج افشار، (تهران، انتشارات اساطیر، چاپ اول، ۱۳۶۳).

-         عیسوی، چارلز، تاریخ اقتصادی ایران، ترجمة یعقوب آژند، (تهران، نشر گستره، ۱۳۶۲)

-    فلور، ویلم، م. جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران در عصر قاجار، ترجمة ابوالقاسم سری، (تهران، انتشارات توس، ۱۳۵۲، ۲جلد).

-    ـــــــ ، تجار در ایران عصر قاجار، ترجمة غلامعلی عرفانیان، (مشهد، دانشگاه فردوسی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال سیزدهم، ۲۵۳۶ شاهنشاهی، شمارة اول).

-    کاظم‌زاده، فیروز، روس و انگلیس در ایران ۱۸۶۴-۱۹۱۴م. پژوهشی دربارة امپریالیسم، ترجمه دکتر منوچهر امیری، (تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی (شرکت سهامی)، چاپ دوم، ۱۳۷۱).

-    کتاب آبی؛ گزارش&zwnj

دانلود با لینک مستقیم


پایان نامه کارشناسی ارشد نقش و سهم بازرگانان در جنبش مشروطیت ایران

مقاله بررسی مقایسه‌ای رابطه بین سود هر سهم

اختصاصی از یاری فایل مقاله بررسی مقایسه‌ای رابطه بین سود هر سهم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقاله بررسی مقایسه‌ای رابطه بین سود هر سهم


مقاله بررسی مقایسه‌ای رابطه بین سود هر سهم

پیش‌بینی عنصر کلیدی در تصمیم‌گیری، استفاده از اطلاعات است. این عجیب نیست، زیرا اثر بخشی نهایی هر تصمیم به نتایج وقایعی بستگی دارد که به دنبال هر تصمیم روی می‌دهند. توانایی پیش‌بینی جوانب غیرقابل کنترل این وقایع قبل از انجام تصمیم، انتخاب بهترین تصمیم را تسهیل می‌کند اغلب تصمیم را بصورت ذیل پیش‌بینی مربوط می‌کنند:

تصمیم‌واقعی: تصمیمی که فرض می‌کند پیش‌بینی صحیح است + ذخیره‌ برای خطای پیش‌بینی. به طور کلی هدف از پیش‌بینی کاهش ریسک در تصمیم‌گیری است و چون پیش‌بینی نمی‌تواند ریسک را به طور کامل حذف کند، ضرورت دارد فرایند تصمیم‌گیری بطور صریح نتایج عدم اطمینان باقیمانده برای پیش‌بینی را در نظر بگیرد.

یکی از مهم‌ترین قسمت‌های اقتصاد که تصمیم‌گیری و پیش‌بینی جزء لاینفک آن محسوب می‌شود بازارهای سرمایه می‌باشد. اقتضاء این بازارها به گونه‌ای است که سرمایه‌گذاران را مجبور می‌سازد که هر لحظه‌ با توجه به اطلاعات موجود و محدودیت‌ها، تصمیمات و پیش‌بینی‌های سرمایه‌گذاری خود را اجراء نمایند. لذا فعالان این بازارهای سرمایه‌ نیازمند اطلاعاتی مربوط و قابل اتکا جهت تصمیم‌گیری‌های خود هستند. لیکن اینکه کدام اطلاعات و متغیرها که تصمیم‌گیرندگان بازار سرمایه از آنها در جهت پیش‌بینی‌های صحیح خود استفاده می‌نمایند مربوط و دارای محتوای اطلاعاتی می‌باشد و استفاده از آنها منجر به تصمیم‌ درست و به تبع آن پیش‌بینی وقایع آینده می‌شود، موضوعی است که محققین سالهای مدیدی را جهت جواب دادن به این مسأله صرف کرده‌اند.

 

 

 

 

 

این مقاله به صورت  ورد (docx ) می باشد و تعداد صفحات آن 76صفحه آماده پرینت می باشد

چیزی که این مقالات را متمایز کرده است آماده پرینت بودن مقالات می باشد تا خریدار از خرید خود راضی باشد

مقالات را با ورژن  office2010  به بالا بازکنید


دانلود با لینک مستقیم


مقاله بررسی مقایسه‌ای رابطه بین سود هر سهم

دانلود مقاله اندازه و سهم دولت در اقتصاد ایران

اختصاصی از یاری فایل دانلود مقاله اندازه و سهم دولت در اقتصاد ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 

 

 

 

 


فرمت فایل : word(قابل ویرایش)

تعداد صفحات:89

توجه:مقاله فاقد منابع میباشد

چکیده:

اندازه دولت در اقتصاد ایران برحسب تعاریف گوناگون بسیار مت ...


دانلود با لینک مستقیم


دانلود مقاله اندازه و سهم دولت در اقتصاد ایران

دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع طلاق و سهم زن از زندگی مشترک

اختصاصی از یاری فایل دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع طلاق و سهم زن از زندگی مشترک دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع طلاق و سهم زن از زندگی مشترک


دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع طلاق و سهم زن از زندگی مشترک

 

 

 

 

 

 

 

 

در این پست می توانید متن کامل این پایان نامه را  با فرمت ورد word دانلود نمائید:

 

چکیده

بر اساس شرع و قانون، زوجین وظایف مشترکی در برابر هم دارند، امّا به طور غالب و به خصوص در جوامع اسلامی و ایرانی، زنان به ویژه زنان خانه‏دار تمام یا بخش اعظم فعالیّت­های خود را در منزل شوهر صرف می‏کنند. تا زمانی که زندگی مشترک ادامه دارد، مشکلی رخ نمی­دهد، اما همین که این زندگی دچار تزلزل شد و مسأله طلاق و جدایی مطرح گردید، وضع به گونه‏ای دیگر خواهد شد. بر اساس رژیم مالی حاکم بر زوجین در حقوق ما, تمام درآمدهای به دست آمده توسط هر یک از زوجین در این مدت، به خودشان اختصاص دارد ولی زن در مقابل فعالیت خود در منزل شوهر, از هر درآمدی بی‏نصیب مانده و دچار چالش جدّی می‏گردد. از این رو، مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال 1371 قانونی را در مورد اجرت‏المثل و نحله زن به تصویب رسانید که مقاله حاضر ضمن بررسی مبانی شرعی و ادله فقهی این دو نهاد، از جهت حقوقی آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار می­دهد و در پایان نیز اشاره‏ای کوتاه به پیامدهای اجتماعی آن دارد.

واژگان کلیدی: حق الزحمه، اجرت‏المثل، بخشش، نحله

 

مقدمه

در بیشتر جوامع اسلامی از جمله ایران، کانون خانواده و حفظ و نگهداری و گرمابخشی به آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و قرآن مجید این کانون را محل سکون و آرامش معرفی می‏کند (اعراف: 189). برای تحقق چنین فضایی, اغلب زنان با خانه‏داری و کار در منزل شوهر، زمینه فعالیت­های مرد را در خارج از خانه فراهم می‏کنند؛ کارهایی همانند تهیه غذا و شستن لباس­های مرد، نظافت منزل شوهر و غیره که جزء وظایف شرعی و قانونی زن نیست اما دارای ارزش اقتصادی است. از طرفی دیگر، در حقوق ایران، تنها یک رژیم مالی بر روابط زوجین حاکم است و آن رژیم استقلال مالی زوجین (جدایی کامل اموال) می‏باشد؛ یعنی زن و شوهر در دوران زندگی زناشویی از دو دارایی ممتاز و جدا از هم برخوردارند. به عبارت دیگر, اموال زن و مرد دارایی مشترکی را تشکیل نمی‏دهند و زن پس از عقد نکاح در اداره، تنظیم و تصرّف‏ اموال و دارایی‏های سابق یا اموال مکتسبه در دوران زناشویی استقلال کامل دارد و ریاست شوهر بر خانواده، هیچ­گونه اختیاری در اموال زوجه، برای او به وجود نمی‏آورد. پس از انحلال نکاح نیز دارایی مشترک، آن گونه که امروز در حقوق کشورهای غربی و غیر آن مرسوم است، مطرح نیست و اگر اختلاطی بین اموال زن و مرد به وجود آید، در صورت عدم امکان اثبات مالکیّت از طرف هر یک از زوجین، باید همانند اموال مشاع قهری بین آنها تقسیم شود.

به رغم مطالب یاد شده، از آن‏جا که زنان خانه‏دار خود را شریک زندگی و خانه مرد را خانه خود می‏دانند، منتهای خدمت و تلاش را برای سر و سامان دادن به آن، به کار می‏گیرند و برای پایدار ماندن نهال خانواده حتی از حقوق اولیّه خود, یعنی خوراک و پوشاک و دیگر هزینه­های زندگی صرف نظر کرده, آن را به حداقل می‏رسانند. هم­چنین به خاطر این که ‏این زنان معمولاً به جدایی و طلاق و گسیخته شدن چنین کانونی که نیرو و جوانی و سلامت خود را فدای آن نموده­اند، فکر نمی‏کنند، سخنی از حق الزحمه و اجرت هم به میان نمی­آورند و یا چون نمی‏خواهند فضای صمیمی و خالصانه زندگی را با این حرف­ها مکدر کنند، لب فرو می‏بندند. در این حالت است که اگر خود را در معرض طلاق ببینند، همه چیز را از دست داده و با آینده‏ای ‏تاریک مواجه می‏شوند.

آیا می‏توان این همه کار و زحمت زن را در خانه یا بیرون  از آن، نادیده گرفت؟ آیا این نادیده گرفتن‏ها ظلم آشکار نیست؟ آیا می‏توان پذیرفت، خدایی که برای شیر دادن مادران به فرزندان خود ‏اجرت در نظر گرفته است (طلاق: 6) این همه تلاش و زحمت زن را بی‏مزد بداند؟ آیا قاعده «حرمه مال المسلم» (کلینی، 1388: ج2, ص268) درباره زنان استثنا خورده است و در تمام دست‏آوردهایی که برای آینده زندگی مشترک (نه فقط برای شوهر) گرد آورده است، سهمی ندارد؟ آیا همان ‏طوری که در صورت عدم تأمین هزینه زندگی زن از ناحیه مرد، حاکم موظف است در صورت امتناع مرد، زن را طلاق داده و رها سازد، برای احقاق و تضمین ارزش اقتصادی کار زن و اجرای قاعده مسلم فقهی فوق، حاکم وظیفه‏ای ندارد و نباید برای آن، راه­کارهایی پیش‏بینی کند؟ و بالاخره آیا مقرّرات پیش‏بینی شده برای پاسخ گویی به نیازها و خواسته­های زنان کافی است یا خیر؟

بدین جهت در صدد بر آمدیم این موضوع را از جهات فقهی و حقوقی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم و به این سؤال پاسخ دهیم که آیا زنان از بابت این فعالیت‏ استحقاق اجرت دارند یا خیر؟  از این رو تبصره 6 ماده اصلاحی مقرّرات مربوط به طلاق مصوب 28 آبان 1371 مجمع تشخیص مصلحت نظام را که برای تأمین این ‏هدف وضع شده است, در سه فصل مورد بحث قرار می‏دهیم.

 

فصل اول: اجرت‏المثل فعالیت­های زن در منزل

قبل از بررسی قوانین و مقرّرات مربوط، لازم است ‏جایگاه بحث، شرایط استحقاق و مستندات  شرعی و مبانی آن در فقه، بررسی شود.

گفتار اول: اجرت‏المثل از نگاه فقه

الف_ طرح مسأله و جایگاه بحث

مسأله فوق در قالب و اشکال متفاوت یا طرح مصداقی از آن، در بسیاری ازکتابهای فقهی، از زمان شیخ طوسی تا عصر حاضر توسط بزرگانی از فقهای شیعه، چون مرحوم محقق و علامه حلی مورد توجه قرار گرفته است. مذاهب مختلف اهل سنت نیز این‏ بحث را در باب اجاره اشخاص یا جعاله مطرح کرده‏اند.

صاحب عروه به شکلی جامع در باب اجاره می‏گوید:

«هنگامی که کسی به دیگری امر کند که عملی را انجام دهد و شخص مأمور آن را انجام دهد, اگر به قصد تبرع انجام دهد، مستحق اجرت نیست, هر چند آمر قصد پرداخت اجرت داشته باشد. اما اگر شخص مأمور، قصد اجرت داشته و نوع عمل هم از اعمالی باشد که به طور متعارف و عادتاً اجرت‏ دارد، مستحق اجرت است, هر چند آمر قصد انجام تبرعی عمل را از طرف عامل داشته باشد. فرقی نمی‏کند که شأن عامل گرفتن اجرت باشد و یا شغل خود را برای آن قرار داده باشد یا خیر. هم­چنین است (مستحق اجرت است) در صورتی که نه ‏قصد تبرع داشته باشد و نه قصد دریافت اجرت؛ به دلیل قاعده احترام مال‏ مسلم…».[1][2]

در مورد عملی که شخص اجیر برای آمر انجام می‏دهد، چهار صورت قابل تصوّر است:

1_ هر دو (آمر و عامل) قصد تبرع داشته باشند که در این صورت به طور قطع، عامل مستحق اجرت‏المثل نخواهد بود.

2_ هر دو قصد اجرت داشته باشند. در این صورت نیز اختلافی نیست که عامل‏مستحق اجرت‏المثل است.

3_ عامل قصد تبرع امّا آمر قصد اجرت دارد. در این حالت هم به‏ اتفاق فقها، عامل مستحق اجرت نیست.

4_ مورد آخر که منطبق بر موضوع بحث ما است، حالتی است که عامل، قصداجرت داشته امّا آمر، قصد تبرع دارد. آیا در چنین حالتی، عامل مستحق اجرت ‏است یا خیر؟ و اگر استحقاق دارد چه شرایطی لازم است؟

ب_ شرایط استحقاق اجرت­المثل در فقه

در استحقاق اجرت برای عامل در فرضی که عامل قصد اجرت دارد و آمر خواهان انجام تبرعی آن است, دو شرط مطرح کرده­اند: 1_ عمل در عرف و عادت دارای اجرت باشد. 2_ شأن عامل اقتضا کند که‏ او برای چنین عملی اجرت بگیرد (محقق حلّی, 1403: ص188). در این که کدام یک از این‏ دو شرط اصل و کدام فرع است و آیا اجتماع هر دو لازم است یا هر یک به تنهایی می‏تواند سبب استحقاق اجرت باشد، بین علامه حلی و محقق اختلاف نظر وجود دارد.

محقق حلی معتقدند اگر گرفتن اجرت در شأن عامل باشد، وی استحقاق اجرت دارد. هم­چنین اگر نوع عمل در عرف و عادت اجرت‏دار باشد، باز هم عامل، مستحق اجرت است در غیر این صورت به ادعای عامل توجهی نخواهد شد (همان). ولی علامه علت استحقاق اجرت را، تنها اجرت‏دار بودن نوع عمل در عرف و عادت می‏داند (علامه حلی، قواعد الاحکام: ج1, ص235). از این رو در کتاب ارشادالاذهان، آن را فرض مسأله قرار می‏دهد (علامه حلّی، 1410: ج1, ص425).

برای روشن شدن دقیق محل نزاع، لازم است چهار حالتی را که از موضوع قابل تصور است، بیان کنیم:1_ چنان­چه هم نوع عمل در عرف و عادت اجرت‏دار باشد و هم شأن عامل، دریافت اجرت باشد, بنا بر هر دو قول، عامل مستحق اجرت است.2_ اگر هیچ یک از دو شرط وجود نداشته باشد, به اتفاق فقها، عامل نمی‏تواند مطالبه اجرت نماید.3_ در صورتی که نوع عمل در عرف و عادت اجرت‏دار باشد, امّا شأن و شغل عامل، اقتضای دریافت آن را نداشته باشد, بر مبنای هر دو قول, عامل مستحق اجرت است.4_ در موردی که شأن عامل مقتضی دریافت اجرت است امّا نوع عمل در عرف و عادت اجرت‏دار نیست, بر مبنای علامه به دلیل فقدان تنها شرط مورد نظر او، عامل نمی‏تواند مطالبه اجرت نماید، امّا بر مبنای قول محقق حلی، استحقاق مطالبه وجود دارد و این تنها نقطه افتراق علامه با ‏محقق حلی است؛ مانند این که کسی چاقویی را برای باز کردن به آهنگر بدهد. این ‏عمل, کار آسانی است و عادتاً اجرتی برای آن دریافت نمی‏شود، امّا به دلیل‏ این­که شغل آهنگر گرفتن اجرت است، محقق حلی و به تبع او بسیاری از فقها مانند صاحب حدائق و شهید ثانی قائل به اجرت شده­اند، به خلاف علامه که در قواعد او را مستحق اجرت ندانسته است (نجفی, 1366: ج27, ص336).

گفتنی است اجرت­المثل زوجه (حالت سوم)، از موارد اتفاقی این دو قول است باشد, زیرا در این که نوع عمل زوجه در عرف و عادت بدون لحاظ شأنیت عامل اجرت‏دار است، تردیدی نیست.

ج_ مستندات شرعی اجرت­المثل (ضمان استیفای مال غیر)

دلیل اول: قاعده «احترام مال مسلم»

از مهم­ترین دلایلی که فقها در اثبات این موضوع مطرح کرده­اند، ضمان استیفای مال مسلم است. استدلال به این قاعده بر دو مقدمه مبتنی است: 1_ مالیت داشتن عمل انسان (مسلمان)؛ 2_ اقتضای استیفای از عمل‏ (مال) غیر بر ضمان منافع آن.

در ارزش مالی داشتن منفعت عمل اشخاص، شکی نیست  و مورد اتفاق فقها است. تمام کسانی هم که این مسأله را طرح نموده­اند، اثبات مقدمه اول را مفروغ‏عنه گرفته­اند. برای نمونه امام خمینی می نویسند: عمل شخص حرّ، مال است و فرقی نیست بین این که عامل کاسب باشد یا نباشد» (خمینی, بی­تا: ص20).

هم­چنین مقدمه دوم قریب به اتفاق فقها در اثبات دلالت ‏استیفای مال غیر بر ضمان آن، به قاعده «احترام مال مسلم» که یک قاعده فقهی است‏ استناد جسته‏اند (یزدی: ص 623؛ جبعی عاملی, 1403: ج5, ص331). آیا حرمت تصرف در مال غیر بر ضمان عوض آن، در صورت استیفای آن توسط غیر دلالت دارد یا این که این قاعده تنها ناظر بر حرمت تکلیفی است؟ در این خصوص اختلاف نظر وجود دارد که به اختصار آن­را ­بررسی می­کنیم.

1­­­_ مفهوم قاعده

در این که این قاعده تنها بر حکم تکلیفی دلالت دارد یا حکم وضعی نیز از آن استنباط می‏شود، برخی معتقدند: منظور از احترام مال مسلم، مصونیت از تصرف مجانی و تجاوز به آن است(مصطفوی، 1412: ص 23)؛ یعنی کسی حق ندارد از منافع ‏اشخاص دیگر بدون پرداخت عوض آن بهره‏مند شود. به عبارت دیگر, قاعده بر حکم تکلیفی و وضعی دلالت می­کند. اما در مقابل برخی مفهوم قاعده را محدود به حکم تکلیفی کرده­اند (یزدی, بی تا: ج5, ص 112).

2_ مستندات قاعده

1_2_ روایات

بر اساس روایات متعدد, تصرف در مال مسلم ‏بدون رضایت او جایز یا حلال نیست. امام‏محمّد باقر _ علیه السلام _ از پیامبر اکرم‏ _ صلی الله علیه وآله _ نقل می‏کند: «حرمه ماله کحرمه دمه (کلینی, بی تا: ج2, ص268)؛ احترام مال مسلمان، همانند احترام به جان او واجب است». در این روایت، نهایت اهتمام به اموال افراد بیان و ارزش آن به خون تشبیه شده‏ است؛ بر این اساس اگر منافع مال استیفا شود موجب ضمان است و نباید هدر رود (موسوی بجنوردی، 1372: ص109). در خصوص این اشکال که این روایت صرفا حرمت تکلیفی را بیان می­کند، برخی حرمت را در این­جا اعم از تکلیفی و وضعی دانسته­اند (حسینی شیرازی, بی تا: ص203) و شیخ انصاری نیز از قاعده, همین برداشت را دارد انصاری، 1367: ص103).

2_2_ سیره متشرعه

متشرعه, برای اموال مردم احترام قائل­اند. کسی که به‏ اموال دیگران تعدی ‏کند، شدیداً مورد مذمت قرار می‏گیرد. برخی مدلول این قاعده را حرمت تکلیفی قرار داده و آن را فارق بین قاعده ‏احترام و قاعده اتلاف دانسته­اند. از نظر آنان قاعده احترام ناظر به وظیفه افراد نسبت به‏ قبل از تصرّف است و فقط می‏خواهد عدم جواز تصرّف یعنی حرمت تکلیفی را بیان کند, به خلاف قاعده اتلاف که ناظر به وظیفه افراد نسبت به بعد از تصرّف است و حرمت وضعی آن یعنی ضمان را بیان می­کند (مصطفوی، 1412: ص24؛ حکیم, بی­تا: ص141). چنین برداشتی از این قاعده صحیح نیست, زیرا حمل روایت بر حرمت تکلیفی صرف، با شدّت اهتمامی که به مال مسلم قائل شده است، سازگار نیست.

 

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است


دانلود با لینک مستقیم


دانلود پایان نامه رشته حقوق با موضوع طلاق و سهم زن از زندگی مشترک