مقدمه:
افراد جامعه کنونی بیش از پیش نسبت به تنیدگی و پیامدهای آن هوشیار شده اند. والدین و فرزندان می دانند که هسته خانوادگی دگرگون شده زندگی عصر ما چنان است که در اغلب خانواده ها پدر و مادر هر دو باید کار کنند تا بتوانند هزینه های روز افزون را تامین کنند. هشیاری فزاینده افراد نسبت به رویدادهای ضربه آمیز زندگی لزوم توجه را به واکنشهای افراد و شیوه ای که در رویارویی با عناصر نتیدگی را اتخاذ می کنند ضروری کرده است.
سازمان جهانی بهداشت، بهداشت روانی را چنین تعریف می کند: بهداشت روانی در دوران مفهوم کلی بهداشت جای می گیرد و بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقشهای اجتماعی، روانی و جسمی، بهداشت تنها نبود بیماری باعث عقب ماندگی نیست.
معیار اصلی قضاوت درباره بهداشت روانی شخص این است که او بتواند با محیط خود مبادلات هماهنگ داشته باشد.
انسان سالم توانایی را دارد که به طور دائم به دنبال رفع نیازهای خود برود و در محیط به جستجو بپردازد. برای نیل به این هدف او به همکاری دو عنصر حیاتی نیاز دارد: شخص و محیط.
اگر خود شخص را کنار بگذاریم هرچه در اطراف باقی می ماند محیط محسوب خواهد شد. بنابراین برای هر شخص محیط های مختلفی وجود دارد: مدرسه، محیط کار، محل سکونت و غیره.
می توان عوامل تشکیل دهنده محیط کار را به دو گروه عمده تقسیم کرد: عوامل فیزیکی و عوامل انسانی.
جای تردید نیست که هر دو عامل می توانند بر بهداشت روانی مدیران اثر مثبت یا منفی داشته باشند.
امروزه استرس به عنوان مهمترین فاکتور به وجود آورنده امراض روحی، جسمی و رفتاری انسانها توجه پزشکان روانشناسان و دانشمندان علوم رفتاری و مدیریت را به خود معطوف نموده به طوری که باید عنوان نمود که فشارهای عصبی نقش مهمی در فراهم نمودن مشکلات روحی و جسمی در انسانها ایفا می کند.
مدیران به واسطه سختی کار و مسئولیت زیاد عوامل تحت فشار می باشند، استرس بازده مدیران را کاهش می دهد و براساس یافته های مطالعات متعدد، استرس ضمن کاهش بازدهی کار مدیران لذت زندگی را از افراد سلب می کند. در نتیجه بر بازده کل نظام آموزشی اثر می گذارد.
بیان مسأله
عدم سازش و وجود اختلالات رفتار در جوامع انسانی بسیار مشهود و فراوان است. در هر طبقه و صنفی و در هر گروه وجهی، اشخاص نامتعادلی زندگی می کنند. بنابراین در مورد همه اعم از کارگر، محصل، پزشک و مهندس، زارع استاد دانشگاه و غیره خطر ابتلا به ناراحتی های روانی وجود دارد. به عبارت دیگر هیچ فرد انسانی در برابر امراض مصونیت ندارد. البته دانستن اینکه هر شخص ممکن است گرفتار ناراحتی روانی شود خود به خود کافی نیست زیرا که بهداشت روانی فقط منحصر به تشریح علل اختلالات رفتار نبوده بلکه هدف اصلی آن پیشی گرفتن از وقوع ناراحتی ها می باشد. پیش گیری به معنای وسیع آن، عبارت می باشد از به وجود آوردن عواملی که مکمل زندگی سالم و نورمال است. به علاوه درمان اختلالات جزئی رفتار، به منظور جلوگیری از وقوع بیماری های شدید روانی است.
در سالهای اخیر در کشور ایران مانند سایر کشورهای جهان علاقه مخصوصی هم از طرف مقامات دولتی و هم از جانب مردم به امر بهداشت روانی نشان داده شده است. اگرچه هنوز مدت زمانی از این توجه و علاقه نگذشته ولی اثرات آن در بهبود اوضاع بیمارستان های روانی و به کار بردن روش های صحیح در پیشگیری مشاهده می گردد. با وجود این پیشرفت های محسوس می توان گفت که مردم ما هنوز از فهم و درک صحیح ماهیت و علل اختلالات روانی به درستی آگاهی ندارند. و متأسفانه آمارهای دقیق مربوط به این موضوع نیز در دسترس نیست. برحسب آمارهایی که کشورهای مختلف ارائه داده اند معلوم شده است که تعداد بیماران روانی به طور مداوم رو به ازدیاد می باشد. بعضی از تحقیقات ابتدائی در ایران نیز رشد روزافزون بیماری های روانی را تایید می کند.
گذشته از کسانی که در بیمارستان ها بستری شده اند ما به تعداد زیادی از بیماران روانی بر می خوریم که تحت هیچگونه درمانی قرار نگرفته و اغلب در میان خانواده ها و اجتماعات به سر می برند.»
احتیاج یعنی کششی که فرد را به عملی وادار می کند. احتیاج نه تنها جسمانی است بلکه دارای جنبه روانی نیز میباشد. در این صورت شدت احتیاج حالت روانی نیز شدید می گردد. هنگامی که احتیاج ارضاء شود، تنش کم شده حالت عاطفی آرامی، جانشین غلیان قبلی خواهد شد.
در صورت رفع نکردن احتیاج، حالت شدید هیجان روانی ادامه پیدا خواهد کرد. این هیجان تاثیرات مختلفی روی دستگاه های عضوی دارند. برای اینکه به درستی بتوانیم ماهیت احتیاجات روانی را بفهمیم باید اطلاعاتی در مورد دستگاه خود کار اعصاب داشته باشیم. زیرا این دستگاه وظیفه مهمی در ایجاد رفتار هیجانی دارد. در حالات شدید هیجانی، دستگاه مذکور به حالت آمده باش در می آید و اگر حالات هیجانی، مداوم و مزمن باشد این دستگاه فعالیت مداوم پیدا می کند و این وضع باعث خستگی می شود.
عواطف و افکار، نزدیکی زیادی با هم دارند، بدین معنی که طرز فکر افراد احساساتی و زودرنج، تحت تاثیر احساسات و عواطف آنها قرار گرفته، نحوه تفکر ادراک آنها را تغییر می دهد و اغلب آنها را از تفکر و تعقل صحیح و دقیق دور می نماید.
هدف تحقیق
بی گمان به مدیران و مسئولان سازمان ها به دنبال تحقق اهداف سازمانی خود می باشند و در این راستا کارکنان سازمان نقش مهمی جهت به ثمر رساندن این اهداف خواهند داشت، یکی از شرایطی که قادر است ضامن دستیابی به اهداف سازمانی باشد تاثیر سلامت روانی مدیران در رضایت شغلی کارکنان و معلمان می باشد تا کارایی و بازده کار آنها را افزایش دهد.
مدیرانی که از سلامت برخوردار نیستند برای سازمان تهدید محسوب می شوند زیرا در رضایت شغلی سایر کارکنان تاثیرات منفی می گذارند. هدف کلی از این تحقیق بررسی سلامت روانی مدیران در رضایت شغلی معلمان در مدارس ابتدایی می باشد.
فرضیات تحقیق
فرضیه اصلی: بین سلامت روانی مدیران و رضایت شغلی معلمان رابطه معنی دار وجود دارد.
فرضیات فرعی:
1- آیا بین سلام روانی مدیران با نحوه و خروج معلمان در مدرسه رابطه وجود دارد؟
2- آیا بین سلامت روانی مدیران با عملکرد معلمان با دانش آموزان رابطه وجود دارد؟
3- آیا بین سلامت روانی مدیران با عملکرد آنان در بعد تهیه و تجهیزات آموزشی رابطه وجود دارد؟
4- آیا بین سلامت روانی مدیران با عملکرد آنان در بعد اداری ومالی رابطه وجود دارد؟
5- آیا بین سلامت روانی مدیران با مشارکت دادن معلمان در امور مدرس رابطه وجود دارد؟
«اهمیت و ضرورت تحقیق»
ضرورت این تحقیق در راستای افزایش بازدهی لازم است و در جهت عملکرد مدیران صورت می گیرد. رفتار موجود بشر تابع تمامیت وجود اوست بدین معنی که روان تابع تن است و هر فرد انسانی بر اثر ارتباط خصوصیات روانی و جسمی موجود دست به عملی می زند. زیرا سلامت روانی مدیر در رضایت شغلی معمان تاثیر بالایی دارد و یکی از عللی که سبب می شود معلمان با روحیه وارد کلاس شوند و انگیزه بالاتری داشته باشند این است که مدیر از سلامت روانی برخوردار باشد و یکی از عللی که سبب می شود معلمان کم روحیه باشند و با انگیزه کمتری وارد کلاس شوند و کلاس کارایی لازم را نداشته باشد و وجود کلاس برای آنها غیرقابل تحمل باشد این است که مدیران از سلامت روانی برخوردار نیستند و در این صورت است که سازمان کارایی و بازده لازم را نخواهد داشت.
«پیشینه تحقیق»
از میان انواع مدیریت، مدیریت آموزشی با اهمیت ترین و ظریفترین نوع مدیریت است که موضوع آن (انسان) است. انسانی که در مدارس وموسسات آموزشی وارد شده و نیازمند تعلیم و تربیت رشد ابعاد جسمانی عاطفی، اجتماعی، عقلانی و اخلاقی است.
عظمت توجه به مدیریت آموزشی تا آن حد است که در قرن بیست و یکم، هنر و علم اداره کردن گروه های کوچک و بزرگ انسانی، از شاخص ها و خصوصیات عمده تمدن معاصر اعلام شد. و این دانش در زمره یکی از رشته های تخصصی علوم انسانی درآمده است. در ایران نیز توجه به مدیریت آموزشی، و سرمایه گذاری در تربیت مدیران شایسته در سطوح عالی، میانیو اجرایی ضرورت دارد. (صافی، 1379، ص1)
1- جمشید نژاد (1375) تحقیقی تحت عنوان «بررسی و مقایسه استرس شغلی و رضایت شغلی در مدیران مدارس ابتدائی و متوسطه شهر اهواز» به عمل آورده که در آن از دو پرسشنامه سنجش استرس شغلی مدیران و رضایت شغلی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است.
در این تحقیق اطلاعات جمع آوری شده پس از تجزیه و تحلیل نتایج زیر را مشخص کرده است:
اکثر مدیران شغل خود را به عنوان مدیر مدرسه زیاد و یا خیلی زیاد استرس آور ارزیابی کرده اند که کمی بیش از این تعداد از شغل خود خشنود نبوده اند.
2- یادگاری، فردوس، بررسی تاثیر بهداشت روانی مدیران بر عملکرد معلمان، 1369 پایان نامه کارشناسی ارشد،
3- موسوی ده مدردی، علی، رابطه خشنودی شغلی را انگیزه پیشرفت با سلامت روانی سال 1377، کارشناسی ارشد.
4- یادگاری خندایی، فردوس، بررسی تاثیر بهداشت روانی مدیران بر عملکرد معلمان، سال 11370، پایان نامه کارشناسی ارشد.
(تفاوت عملیاتی)
1- استرس: Stress
استرس حالتی پویا و هیجان انگیز است که فرد با یک فرصت، محدودیت و یا تقاضای غیر عادی مواجه می شود واکنشهای احساسی، فیزیکی، و شناختی از خود نشان می دهد.
2- عملکرد: Performance
عملکرد نتیجه واقعی و قابل اندازه گیری تلاش است. اگرچه تلاش منجر به عملکرد می گردد، این دو را نمی توان با یکدیگر برابر داشت و میان این دو تفاوت فاحشی وجود دارد. (سعادت، 1376/ ص 261)
3- روابط انسانی: احساس دوستی و یکدلی بین کارکنان، سازگاری آنها با یکدیگر، احترام قائل شدن برای یکدیگر و شاد شدن از پیشرفت دیگران و همین طور رقابت سالم برای انجام کارها روابط انسانی می گویند.
4-رضایت شغلی: نگرش کلی فرد نسبت به شغلش را رضایت شغلی می گویند کسی که رضایت شغلی بالا دارد نگرش وی به کار مثبت و کسی که رضایت شغلی پایین دارد نگرش به کارش منفی خواهد بود. «رضایت شغلی به مفهوم لذت روحی ناشی از ارضاء نیازها و تمایلات و امیدها است که افراد از کار خود به دست می آورند»
5- سلامت روانی: برخورداری از رفاه کامل روانی و پیشگیری از ابتلا به اختلالات و بیماری های روانی (تعریف نظری)
6- بهداشت روانی: به نمره ای اطلاق می شود که فرد در آزمون سلامت عمومی GHQ کسب می نماید (تعریف عملیاتی)
فصل دوم
مقدمه:
اصطلاح تنیدگی یا استرس از کلمه لاتین stringere مشتق شده که به معنای در آغوش گرفتن، فشردن و باز فشردن است. رفتارهایی که می توانند با احساسات متضاد همراه باشند. برای مثال می توان کسی را در آ غوش گرفت اما در همین حال وی را دچار اختناق کرد. فشرده شدن یا زیر فشار قرار گرفتن به اختناق منتهی می شو و احساس درماندگی و اضطرابی را به وجد می آورد که قلب و روح را در بر می گیرد. به این ترتیب درماندگی یا استیصال نیز اصطلاح دیگری است که از Stringere مشتق شده است و بیانگر احساس رهاشدگی، انزواع، ناتوانی و جز آن است که در یک موقعیت حاد (نیاز، خطر، رنج) در فرد ایجاد می شود.
قبل از قرن بیستم از اصطلاح تنیدگی در زبان فرانسه استفاده نشده در حالی که در زبان انگلیسی از قرن هفدهم به بعد، به صورت گتسرده ای از ان سود جسته اند و رنج، محرومیت، گرفتاری، ناراحتی و ناملایمات یعنی همه پیامدهای یک زندگی دشوار را با این کلمه بیان کرده اند.
اکنون به طبقه بندی تعاریفی که در مورد اصطلاح تندیدگی ارائه شده اند باز می گردیم:
1- تنیدگی نیرویی است ک تنش و تغییر شکلی در شی ای که این نیرو بر آن وارد می شود، ایجاد می کند.
2- تنیدگی نتیجه عمل یک عامل جسمانی، روان شناختی و یا اجتماعی است، عاملی که سایه آن را «عامل تنیدگی زا» نامیده است.
3- تنیدگی در عین حال عبارت است از عامل تنیدگی زا و پیامد اثر آن در ابعاد مختلف فردی.
4- در این معنا، تنیدگی از بعد زیست شناختی آن در نظر گرفته نمی شود بلکه از زاویه پویایی در عین حال درونی و برونی آن مورد توجه قرار می گیرد. در این صورت تندیدگی به منزله عاملی برونی است که توسط یک فرد در فضا و در زمان معینی ادراک می شود. فرد، دفاعهای روانی خود را برای مقابله با آن به کار می اندازد. و در عین حال، نظامهای خودکار زیست شناختی نیز با این دفاع های روان شناختی پیوند می یابد.
مسائلی که در مورد تندیدگی مطرح هستند عبارتند از:
1- منابع تنیدگی در وضع کنونی
2- تندیدگی و زندگی حرفه ای
3- واکنش های روانی نسبت به تنیدگی وری آوردهای نظری
4- بیماریهای تنیدگی
5- امکانات پیشگیری و درمان تنیدگی
شش منبع تندیگی حرفه ای و سازمانی تاکنون مشخص شده اند که به عواملی در پی می آیند وابسته اند:
1- شغل فرد
2- نقش سازمانی فرد
3- جریان پیشرفت حرفه ای
4- روابط حرفه ای
5- ساختار و جو سازمانی
6- رویارویی خانواده- کار
1- تنیدگی حرفه ای
محیط حرفه ای، نوع کار، افراط یا تفریط در کار، خطرهای جسمانی، چگونگی تطبیق فرد با محیط کار و با رویارویی خانواده کار، به منزله منابع تنیدگی یا تنش های حرفه ای محسوب می شوند.
1-1 منابع وابسته به محیط کار:
بیش از یک قرن و نیم است که پزشکان متخصص کار و مسئولان بهداشت محیط، شرایط یا جو کار را به عنوان عوامل تنیدگی مورد بررسی قرار داده اند.
1-2- تندیدگی حرفه های کنترل و نگهبانی
کارهایی که در قلمرو کنترل و نگهبانی قرار دارند بر ریتم عصبی- فیزیولوژیکی فرد و همچنین بر بازده ذهنی وانگیزش نسبت به کار اثر می کنند.
1-3-تنیدگی وابسته به افراط یا تفریط در کار
فرنچ و کاپلان (1973) در یکی از پژوهش های خود به این نتیجه رسیده اند که افراط در کار یا نارسایی کیفی آن (مثلا سخت دانستن کار) از عوامل ایجاد کننده تنیدگی است و نارسا کنش وری رفتارها را در پی دارد.
نارسایی کیفی کار، عالمل تنیدگی زای دیگری است که به کارهای، بدون جاذبه و یکنواخت وابسته است. بی حوصلگی و یا بی علاقگی نسبت به کار نیز اغلب به کاهش ظرفیت واکنش کارگران و کارمندان در موقعیت های اضطراری و پیش بینی نشده منجر می شود.
1-4-صنایع وابسته به تطبیق فرد رامحیط
رضایت حرفه ای می تواند با توجه به مفهوم شخص به محیط (P-E) یعنی براساس تعیین درجه سازش یافتگی ویژگی های روانی- اجتماعی یک فرد با شرایط محیط کار ارزشیابی می شود، معیار دیگری برای تعیین تنیدگی تنش است. هنگامی که فرد نتواند خود را با شرایط محیط کار تطبیق دهد پاره ای از شاخه های مرضی مانند اضطراب، افسردگی، نارضایتی و بیماری های جسمانی بروز می کنند.
ما تاکنون فقط به پژوهش هایی که در کشورهای انگلیسی زبان انجام شده‌اند پرداخته ایم. به نظر می رسد که تحقیقات کشورهای فرانسوی، زبان به خصوص پژوهشهای دوژور ، نیل و وینسر (1980) بر سازش یافتگی فرد با محیط کار، بهداشت روانی در محیط کار و یا آسیب شناسی روانی درد و رنج در کار، متمرکز هستند.
تنیدگی ارتباطی
تنیدگی ارتباطی نوعی از تنیدگی است که به کیفیت روابط انسانی فرد با کارمندان رده های بالاتر کارمندان تابع و همکاری وابسته است. اغلب روان شناسان بر این باورند که وجود روابط خوب در محیط کار به منزله عامل بنیانی فرد و سازمان محسوب می شود.
الف- مدیران
باک (1975) شخصیت مدیران را از زاویه رابطه آنها با افراد تابع با استفاده از یک پرسشنامه مورد بررسی قرار داده و به این نکته دست یافته است که فقدان یا کمبود توجه احترام آمیز مدیران نسبت به افراد تابع افزایش تنش د رمحل کار منجر می شود، زیرا توجه احرام آمیز، احساسی است که با رفتاری دوستانه، احترام متقابل و نوعی گرمی در روابط انسانی توأم است.
ب- افراد تابع
شیوه ای که براساس آن یک مدیر به اداره افراد تابع خود می پردازد، حساسترین بخش کار وی را تشکیل می دهد افزون بر مسئله ناتوانی در مدیریت، مسأله اداره امور براساس مشارکت فیزیکی از منابع تنیدگی محسوب می شود، چه، استفاده از مشارکت در امر مدیریت برای بسیاری از مدیرانی که در امر مدیریت و مشارکت ناتوان هستند، ناراحتی و اضطراب گسترده ای را به وجود می آورد. عدم موازنه بین قدرت سوری و قدرت واقعی، از دست دادن منزلت، کوشش در اعمال قدرت و امتناع کارمندان تابع در مشارکت به خصوص برای مدیرانی که دارای تحصیلات علمی و فنی هستند، از منابع بالقوه تندیگی محسوب می شوند. چرا که توجه این گونه مدیران، بیش از آنکه با تعاملهای انسانی معطوف باشد بر وظایف، مسائل، جریان کار و فرآیند تصمیم گیری، متمرکز است. (دادستان)
موضوع بهداشت روانی به سالم و متعامل بار آوردن شخصیت انسان ها از طریق فراهم آوردن محیط مناسب برای تامین نیازها و شکوفایی استعدادها بر می گردد. به همین دلیل در تعریف بهداشت روانی می گوییم که بهداشت روانی عبارت است از پیشگیری از پیدایش بیماری روانی و سالم سازی محیط روانی با افراد جامعه (سازمان) بتوانند با برخورداری از شخصیت و روان متعامل با عوامل محیط خود رابطه برقرار کرده و در راه تامین نیازها، شکوفایی استعدادها و رسیدن به هدف های متعالی فردی و اجتماعی خود بکوشند. چنانچه سازمان یا محیطی بتوانند زمینه های تامین بهداشت روانی افراد را فراهم کند شخصیت روان افراد متعادل می شود و می توانند با یکدیگر و همچنین با عوامل محیطی روابطی مطلوب برقرار کنند. پس با این تعبیر سلامتی روان دانش آموزان، معلمان و کارکنان سهم بسزایی در برقرراری روابط انسانی دارد. به همین دلیل در تعریف بهداشت روانی، بیشتر دانشمندان از به وجود آمدن سازگاری در بین افراد سخن می گویند.
آموزش و پرورش و به عبارت دیگر مدرسه یک نظام صد در صد انسانی است که عامل انسانی هیچ سازمان دیگری مانند کارخانه و یا حتی بیمارستان به اندازه مدرسه قوی نمی باشد کار اصلی مدرسه انسان سازی است و انسان سازی در دو بعد جسم وروح و یا روان معنی پیدا می کند. حفظ سلامت یا بهداشت روانی دانش آموزان و معلمان کار مدرسه است. مدرسه جای سالم سازی انسان ها است. هر جامعه ای از مدارس خود انتظار دارد که افرادی با شخصیت، متعادل، سازگار، با عاطفه، اجتماعی، با اعتماد به نفس، مسئولیت پذیر، منطقی و عادل بار آورد. همه اینها منوط به وجود روابط، شرایط و محیط سازمان یافته و مناسب از طریق اعمال مدیریت و رهبری درست در مدرسه می باشد.
یکی از شاخص های مهم بهداشت روانی، توان برقراری رابطه با دیگران است. انسان سالم به عنوان یکی از نیازهای اساسی خود میل به برقراری روابط انسانی با افراد دیگر تحت عنوان دوستان، همکاران، نزدیکان و غیره دارد.
احساس تعلق به دیگران و تعلق دیگران به خود احساس مالکیت از نیازهای انسان است. و هر شخص ؟ دوست دارد که کسی او را دوست بدارد و کسی نیز وجود داشته باشد که او را دوست داشته باشد. به همین دلیل، کناره گیری و انزوا نشانه عدم سلامت روانی است. وقتی انسان د رحال بیماری و تعارض باشد، مکانیزمهای دفاعی اش به کار می افتد و از دیگران فاصله می گیرد تا وقتی انسان سالم و متعادل است، غیر از مواقع ضروری دوست دارد که با دیگران زندگی کند.
بهداشت روانی سبب پیدایش روابط نزدیک و صمیمانه و همچنین ارضای نیازهای روانی انسان می گردد. مجموعه روابطی که بین افراد برقرار می شود سبب پیدایش عزت، حرمت و امنیت در آنها می شود. سعید شاملو آنقدر که بهداشت روانی در آموزشگاه و تعلیم و تربیت اهمیت می دهد که تعلم و تربیت را مترادف با بهداشت روانی می داند و می گوید تعلیم و تربیت و بهداشت روانی از جنبه نظری هدف واحدی دارند. از نظر او هدف بهداشت روانی و تعلیم و تربیت ساختن آدم های سالم، مفید و مدیران مدارس، نه تنها خود باید از روان متعددلی برخوردار باشند، بلکه باید روان دانش آموزان و معلمان خود را نیز متعادل سازند. برای رسیدن به جنین هدفی باید سعی شود که نیازهای کودکان، نوجوانان و جوانان را تامین کنند. به قول آبراهام مازلو (Abraham maslow) علت اساسی بیماری ها و عقده های روانی عدم تامین نیازهای آنها است. عدم تامین همه نیازها و مخصوصاً نیازهای اجتماعی و روانی مانند نیازهای قدر و منزلت، احترام، شناخته شدن شکوفایی استعدادها و نظایر آن سبب بروز تعارض، تنش و ناکامی می شود. از جهت دیگر وجود فضایی از صفا و صمیمیت سبب افزایش بهداشت روانی می شود. اگر دانش آموزان و معلمان حس کنند که مدرسه وجود آنها را می‌‌پذیرد و بین آنها روابط صمیمانه ای وجود دارد، روابط آنها مستحکم تر می‌شود.
وجود فضای مضری مبنی بر عدالت، تقوی، برابری و برادری در افراد نوعی احساس آرامش و امنیت به وجود می آورد.
اثر عمیقی بر بهداشت روانی دارد. مدرسه باید فضایی از معنویت به وجود آورد که روح وحدت و یکتاپرستی در بین معلمان و دانش آموزان تقویت شود. آموزش های اخلاقی و دینی که همراه با استدلال و شناسایی ذات احدیت باشد وفرد را به طور طبیعی و دور از هرگونه اجبار به یاد خدا وادارد تاثیر زیادی بر بهداشت روانی دارد.
مدیر آموزشی موفق کسی است که روابط انسانی بین افراد را از طریق فراهم کردن زمینه های بهداشت روانی تقویت کند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 46 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله تحقیق بررسی سلامت روانی مدیران در رضایت شغلی معلمان در مدارس ابتدایی