روابط دبیران با دانش آموز و تاثیر آن در بهداشت روانی دانش آموزان

اختصاصی از یاری فایل روابط دبیران با دانش آموز و تاثیر آن در بهداشت روانی دانش آموزان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

وزارت آموزش وپرورش
آموزش وپرورش ...
مدیریت آموزش وپرورش ...

عنوان مقاله:
روابط دبیران با دانش آموز و تاثیر آن در بهداشت روانی دانش آموزان

تهیه وتنظیم:

شماره پرسنلی:
....

فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 5
مقدمه : 7
نقش معلمان در سلامت روان دانش آموزان 8
همکاری متقابل خانه و مدرسه 11
هدف های جلسات بین والدین و معلمان 11
خانواده و نقش آن در تربیت فرزند خود 11
روش هایی برای کمک به دانش آموز توسط معلم 12
بهداشت روانی و نقش مدرسه و معلم درایجاد بهداشت روانی دانش آموزان 13
موقعیت های تأثیرگذار در بهداشت روانی : 15
روان شناسان مشاوره : 22
نقش مدرسه و معلم درایجاد بهداشت روانی دانش آموزان 24
رابطه معلم با دانش¬آموز و تاثیر آن در بهداشت روانی کودکان 25
نقش مدارس در ارتقای بهداشت روان 28
نقش مدرسه در سلامت روان دانش‌آموزان 35
نقش مدرسه در بهداشت روانی دانش‌آموزان‌
39
نقش معلمان در تامین بهداشت روانی دانش آموزان
45
صورت های تنبیه 46
شرایط و حدود تنبیه 46
آثار و عوارض تنبیه
47
پیامدهای تنبیه مکرر
48
نقش معلمان در تربیت دانش آموزان
48
نقش معلم در بهداشت روانی دانش آموزان
51
نقش معلم در سلامت روان کودکان 56
نقش‌ معلم‌ در ‌بهداشت ‌روانی ‌دانش‌آموزان
59
بهداشت روانی و نقش مدرسه و معلم درایجاد بهداشت روانی دانش آموزان 64
معلم و بهداشت روانی دانش اموزان 69
سلامت روانی دانش‌آموزان و راههای تأمین آن 70
نقش مدرسه در سلامت روانی دانش آموزان
74
نقش مدارس در ارتقای سلامت روان دانش آموزان 79
تعریف بهداشت روانی و ویژگی های افراد سالم 86
عوامل موثر در بهداشت روانی 87
نقش مدرسه در سلامت روان دانش آموزان 91
● مدرسه و دانش آموز 92
● رشد کودک، موفقیت تحصیلی 93
● مشق شب 94
پیشنهادها 98
نتیجه گیری 99
منابع 100
چکیده
بسیاری از مردم از بهداشت روانی تصویری از بیماری های حاد روانی در ذهن دارند در صورتی که بحث پیرامون بهداشت روانی به معنی یافتن راه هایی برای پرورش مهارت های مطلوب اجتماعی در دانش آموزان است.
از آنجا که شخصیت کودک در خانواده و مدرسه پی ریزی می شود لذا در این مقاله برای بررسی موضوع به نقش و اهمیت این دو نهاد در پیشگیری از مشکلات روانی دانش آموزان پرداخته شده است. زیرا به کارگیری اصول بهداشت روانی در مدرسه کار آسانی نیست و نیاز به همکاری و مشارکت سایر عوامل انسانی مدرسه و خانواده دارد.
بنابراین عوامل موثر در بهداشت روانی کودکان که باید به طور هم زمان مورد توجه والدین و مربیان قرار گیرند، به طورخلاصه بیان شده اند که از جمه آن ها می توان به احساس وابستگی گروهی، میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، توانایی دانش آموز در سازگاری با تغییرات، بالا بردن قدرت درک و تشخیص، تشویق به تصمیم گیری و تشخیص مشکلات دانش آموزان به وسیله ی معلمان و والدین، اشاره کرد که در پایان مقاله برای ایجاد یک محیط روانی سالم پیشنهادهایی نیز ارائه گردیده است.
دانش آموزان هر روز با کوله باری از دفتر و کتاب به مدرسه می روند تا بتوانند با کسب علم و دانش قدم در راه پیشرفت و ترقی گذارند. عوامل بی شماری از جمله: عملکرد خانواده ها، بهداشت جسمی و روانی، روش های آموزش و ... بر روند تحصیل و یادگیری آنان تاثیر می گذارد.
اگر می خواهیم عملکرد مدرسه ی ما رضایت بخش باشد و دانش آموزانی موفق داشته باشیم، باید به سلامت جسم و روان آن ها به طور هم زمان توجه کنیم. زیرا بسیاری از مشکلات روانی و اجتماعی از دوران کودکی در دانش آموزان درونی می شود که موجب عملکرد ضعیف آن ها در مدرسه و به دنبال آن اعمال تنبیه ها برای بدرفتاری و شکست های تحصیلی می گردد.
خانواده اولین نهادی است که کودک در آن رشد و پرورش می یابد و مورد حمایت مادی و معنوی پدر و مادر و سایر اعضای خانواده قرار می گیرد. طبیعی است هر چه فشار روانی بیشتری از جانب خانواده بر کودک تحمیل شود، نقش مربیان و آموزگاران دوره ی ابتدایی در ایجاد فضایی آرام و سالم پر رنگ تر می شود.

کلیدواژه ها: معلم، بهداشت روانی، دانش آموزان، تاثیرات، سلامت

دانلود مقاله بررسی نگرش دبیران و دانش اموزان دختر مقطع متوسطه

اختصاصی از یاری فایل دانلود مقاله بررسی نگرش دبیران و دانش اموزان دختر مقطع متوسطه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه :
انسان خلیفه الله در زمین می باشد، از آنچه خداوند به عنوان امانت در اختیار انسان قرار داده است، فطرت اوست که نیازهای اساسی انسان را در بر دارد. از جمله نیازهای انسان که در روانشناسی و علوم اجتماعی مورد بحث قرار گرفته است نیاز زیبادوستی انسان است.
در عصر حاضر که جهانیان در تلاشند در عرصه ی تعلیم و تربیت بهترین نسل را به دنیا عرضه کنند و بسیاری دیگر نیز در تلاشند فرهنگ های دیگر را مسخ و فرهنگ و تمدن خود را بر جهان مسلط سازند و به عبارتی دیگر در این عرصه که تهاجم فرهنگی بیداد می کند و استعمارگران در هر حال کوشش های بی ثمری داشته و نتوانسته اند مستعمرات از دست رفته ی خود را بازیابند، دست به تلاش های جدید می زنند تا اذهان جوانان و نوجوانان را به سوی خود و جلوه های کاذبشان جذب کنند.
یکی از مقاصد استعمار فرهنگی در کشورهای استعمارزده و از جمله در کشور ما ایجاد انحراف در بین جوانان می باشد که از طریق نفوذ در تار و پود افکار، عادات، آداب و رسوم زندگی ملت های تحت سلطه و بخصوص قشر جوان سعی می کنند تا جامعه را از اندرون در جهت مطلوب خویش پیش ببرند و فرهنگ اصیل آن ها را با انواع دسیسه ها و طراحی ها و هزاران حیله از دست آنان بگیرند و فرهنگ خاص خود را جایگزین آن نمایند تا بتوانند این قشر را به زیر سلطه ی فرهنگی خویش درآورند. از جمله مسائلی که در پایه های فرهنگی اصیل یک ملت می تواند مؤثر باشد، سبک پوشش آن ملت است که این موضوع خود در جامعه ی ما چشمگیر است. (غلامعلی حداد عادل، 1372، ص 7)
در مسئله ی پوشش باید فرهنگ ایرانی و اسلامی احیا شود و نوجوانان و جوانان که سازندگان آینده کشور هستند باعث جاودان ماندن عقاید ایرانی و اسلامی باشند. نیاز به نوجویی و نوخواهی در کودک و نوجوان کاملاً مشهود است و ایشان برای ابراز شخصیت و جلب توجه دست به هر کاری می زنند که گاهی در همه جا و مخصوصاً محیط مدرسه مناسب نیست. وظیفه ی اولیای مدرسه است که بهترین الگوی انسانی را ترویج دهند و برای آن راه های مختلفی وجود دارد.
انسان اسلام خود را شریف تر از آن می داند که به جسمش شناخته شود و وظیفه ی خود را خطیرتر از آن می بیند که تنها به بدن نمایی و آرایش جسم بپردازد.
انسان، در همه ی بینش های معنوی و از جمله در اسلام، برای آن لباس به تن نمی کند که تن را عرضه کند، بلکه لباس می پوشد تا خود را بپوشد. لباس برای او یک حریم است. به منزله ی دیوار دژی است که تن را از دستبرد محفوظ می دارد و کرامت او را حفظ می کند.
لباس برای آن است که تحریک جنسی را کم کند، نه آنکه بر قدرت تحریک بیفزاید. لباس «پوست دوم» انسان نیست بلکه «خانه ی اول» اوست.
انسان اسلام، کمال خود را در آن نمی بیند که تن خویش را چون کالایی تزیین کند و به راه اندازد و بفروشد، بلکه به جای آنکه تن خود را به خلق بفروشد، جان خود را به خدای خویش می فروشد.
برپایه ی همین رابطه ی تنگاتنگ فرهنگ و لباس است که می گوییم: لباسی باید بر تن نمود، که نمودار فرهنگ و بینش ما باشد و در تناسب و هماهنگی کامل با اعتقاد و ایمانمان. لباسی که نمایشگر استقلال فرهنگی ما و مظهر وفاداری و سرسپردگی ما به عقیده و آرمانمان و پرچم حرّیت و آزادگی مان باشد. (ستار هدایتخواه، 1375، ص 15 و 16)
در این پژوهش سعی می شود با توجه به محدودیت ها نگرش دبیران و دانش آموزان آن ها نسبت به اجرای طرح لباس متحد الشکل در مدارس متوسطه مورد بررسی قرار گیرد تا با اجرای این طرح در مدارس و نادیده گرفتن تفاوت های طبقاتی، مدارس جبهه ی مبارزه با تهاجم فرهنگی و پیشبرد دانش آموزان در جهت اهداف آنان و همچنین اهداف نظام آموزش و پرورش باشد.

بیان مسئله
ریشه ی بیشتر انحرافات دینی و اخلاقی نسل جوان را در لابه لای افکار و عقاید آنان باید جستجو کرد. فکر این نسل از نظر مذهبی آن چنان که باید راهنمایی نشده است، و از این نظر فوق العاده نیازمند است.
اگر مشکلی در رهنمایی این مسئله باشد بیشتر در فهمیده زبان و منطق او و رو به رو شدن با او با منطق و زبان خودش است. و در این وقت است که هر کسی احساس می کند این نسل، بر خلاف آنچه ابتدا به نظر می رسد، لجوج نیست و آمادگی زیادی برای دریافت حقایق دینی دارد. (مرتضی مطهری، 1370، ص 13)
هدف آموزش و پرورش نخست پرورش الگوهای اخلاقی برگزیده و صفات پسندیده ی انسانی بر مبنای فطرت انسان است و پوشش و لباس یکی از مظاهر فطرت انسان است که انسان، به ویژه نوجوان خود را به این وسیله بروز می دهد و خودنمایی می کند.
از آن جا که طبع و سلیقه ی همه ی انسان ها یکی نیست برای ابراز غریزه ی زیبادوستی، طرق مختلفی را برمی گزینند و جنسیت، پایگاه اجتماعی، امکانات، بودجه و... را در طرز لباس پوشیدن مد نظر قرار می دهند.
زمانی از زندگی نوجوان و جوان در محیط آموزش و پرورش مدرسه می گذرد، باید دید چگونه فرهنگ خانواده، اجتماع، اوضاع اقتصادی، سن، جنسیت، پایگاه اجتماعی- اقتصادی در انتخاب لباس مؤثر هستند؟
همچنین لباس چه تأثیری بر آموزش و بر نفوذ فرهنگ بیگانه دارد؟
در اسلام همیشه لباس ساده و مناسب برای بیرون از منزل سفارش شده است. شاید یکی از دلایل آن جلوگیری از انحراف زن و مرد و همچنین اسراف و هرج و مرج و فاصله ی طبقاتی باشد زیرا نیاز انسان به زیبایی و لذت انسان از زیبایی سیری ناپذیر است.
آیا اگر پسر و دختری در محیط جداگانه ای تحصیل کنند و فرضاً در یک محیط اگر درس می خوانند دختران بدن خود را بپوشند و هیچگونه آرایشی نداشته باشند بهتر درس می خوانند و فکر می کنند و به سخن استاد گوش می کنند یا وقتی که کنار هر پسری یک دختر آرایش کرده با دامن کوتاه تا یک وجب بالای زانو نشسته باشد؟
حقیقت این است که این وضع بی حجابی رسوا که در میان ما است و از اروپا و آمریکا هم داریم جلو می افتیم از مختصات جامعه های پلید سرمایه داری غربی است و یکی از نتایج سوء پول پرستی و شهوت رانی های سرمایه داران غرب است، بلکه یکی از طرق و وسایلی است که آن ها برای تحذیر و بی حس کردن اجتماعات انسانی و درآوردن آن ها به صورت مصرف کننده ی اجباری کالاهای خودشان به کار می برند. (مرتضی مطهری، 1370، ص 93)
با توجه به تفاسیر فوق و با توجه به خصوصیات و صفات جوانان و نوجوانان و اینکه این قشر فعال و حساس باید در امر تحصیل هم کوشا باشند، گاهی کوچکترین مسئله، مشکل حدی در ادامه ی تحصیل آنها می باشد.
در این تحقیق با توجه به نظرسنجی از دانش آموزان دختر و دبیران آنها سعی می شود این مسائل مورد بررسی قرار گیرد که به چه دلیل گاهی اوقات ارزش های اجتماعی و اسلامی مورد پذیرش یا مسامحه قرار می گیرد و این مطلب را روشن نماید:
طرح لباس متحد الشکل چه مسائلی را در بر خواهد داشت و چه چیزهایی بر آن تأثیر خواهد گذاشت؟
آیا اجرای طرح لباس متحدالشکل، افت تحصیلی و همچنین ناراحتی های مربوط به موضوع را که برگرفته از پایگاه اجتماعی و اقتصادی می باشد برطرف خواهد کرد یا نه؟
آیا بین طرز لباس پوشیدن دانش آموزان و سن آنان تفاوت وجود دارد؟
آیا دبیران و دانش آموزان با اجرای طرح لباس متحد الشکل موافقند؟
شاید یافتن پاسخ این سئوال کمکی به دست اندرکاران آموزش و پرورش بکند تا از میزان انحرافات اخلاقی و جنسی دانش آموزان کاسته شده و با اجرای این طرح در مدارس و نادیده گرفتن تفاوت های طبقاتی، مدارس جبهه ی مبارزه با تهاجم فرهنگی و محل کسب دانش باشد.

اهمیت و ضرورت مسئله ی پژوهش
اگر در ساعات تعطیلی مدارس به دانش آموزان دختر و پسر مخصوصاً دبیرستان با دقت نگاه کنیم، دانش آموزان را با لباس های متفاوت و رنگ ها و مدل های گوناگون می توان مشاهده کرد، و گاهی اوقات تشخیص دانش آموز از غیر دانش آموز در محدوده ی آموزشگاه غیرممکن است.
ضرورت ایجاب می کند کسانی که می خواهند الگوسازی را ایجاد یا هدایت نمایند، روش موفق الگوسازی را بشناسند. الکسیس کارل فیزیولوژیست معروف فرانسوی پس از توضیحاتی درباره ی کیفیت پیدایش سلول نطفه مرد و تخمک زن و اشاره به اینکه وجود ماده برای تولید نسل ضروریست در آخر فصل می گوید: «نبایستی برای دختران جوان نیز همان فکر و همان نوع زندگی و تشکیلات فکری و همان هدف ایده آلی را که برای پسران جوان در نظر می گیریم، معمول داریم. متخصصین تعلیم و تربیت باید اختلافات عضوی و روانی جنس مرد و زن و وظایف طبیعی ایشان را در نظر داشته باشند و توجه به این نکته اساسی در بنای آینده تمدن ما حائز اهمیت است. (مرتضی مطهری، 1369، ص 195)
لازم به ذکر است یکی از نهادهایی که در واقع پس از خانواده نقش الگوسازی را دارد، آموزش و پرورش است، حال چه از نظر مسائل آموزشی در مدرسه باشد و چه از لحاظ دبیران که این خود تأثیر چشمگیری در دانش آموز دارد و از آن جا که دانش آموز حرف شنوی خاصی نسبت به دبیر خود دارد و ظاهر او را مورد توجه قرار می دهد، لذا در دوره دبیرستان احساسات دانش آموز تأثیر خاصی بر وی می گذارد پس با این وجود، دبیر باید به جایگاه خود آگاهی کامل داشته باشد و دانش آموز حواسش باشد تا هر چیزی را به عنوان ارزش قرار ندهد و در واقع ارزش های جامعه خود را بشناسد. آموزش و پرورش می تواند با تغییر و اصلاح نگرش و ارائه ی الگوهای مفید تأثیر مسائل اجتماعی را کم رنگ تر و حتی آن را حل نماید.
حال با توجه به مسایل فوق این تحقیق می تواند زمینه ای باشد برای این که جوانان دبیرستانی ما ارزش خود را در جامعه بیابند و باور کنند و دبیران نیز نقش الگویی خود را از یاد نبرند. و باید باور کنیم که جوانان محصل و حتی غیرمحصل ایرانی از باهوش ترین ها هستند. جوانان محصل ما صاحب ایده و تفکر هستند و نباید اجازه دا دکه دیگران افکارشان را به آن ها تزریق نمایند. اگر همه ی جوانان ایرانی ارزش خود را بیابند و در مرحله ی دوم ارزش های جامعه اسلامی خود را، دیگر فرهنگ اصیل اسلامی و ایرانی خود را با فرهنگ غرب عوض نخواهد کرد و آینده سازانی خواهند شد که خود الگوی برای نسل دیگر باشند.
تغییر لباس همواره پیامد تغییر یک فرهنگ است و تا انسان با فرهنگ خود وداع نکند، نمی تواند با لباس خود وداع کند. تا فرهنگ یک قوم را نپذیرد لباس آنان را به تن نمی کند. درست به همین دلیل است که در احادیث ما آمده است که «هرکه خود را شبیه به گروهی سازد، هم از آن گروه است»
لباس هر انسان پرچم کشور وجود اوست، پرچمی است که او بر سر در خانه ی وجود خود نصب کرده است و به آن اعلام می کند که از کلام فرهنگ تبعیت می کند. همچنانکه هر ملتی با وفاداری و احترام به پرچم خود، اعتقاد خود را به هویت ملی و سیاسی خود ابراز می کند هر انسان نیز مادام که به یک سلسله ارزش ها و بینش ها، معتقد و دلبسته باشد، لباس متناسب با آن ارزش ها و بینش ها را از تن به در نخواهد کرد. (ستار هدایتخواه، 1375، ص 12)
قرآن کتاب هدایت انسان به سر منزل سعادت و نیکبختی در دنیا و آخرت است. در این کتاب انسان ساز آیات متعددی در ارتباط با حدود و احکام حجاب و پوشش اسلامی و نحوه اختلاط و ارتباط زنان و مردان آمده است. بخشی از آیه ی 31 سوره ی نور:
و به زنان با ایمان بگو چشم های خود را از نگاه هوس آلود فرو گیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را جز آن مقدار که ظاهر است، آشکار ننمایند و مقنعه های خود را بر سینه ی خود افکنند، و زینت خود را آشکار نسازند (ستار هدایتخواه، 1375، ص 174)
پوشیدن لباس در رنگ های زننده و جلب نظر کننده در اجتماع، برای خانم ها چه صورت دارد؟
حضرت آیت الله اراکی:
بسمه تعالی. پوشیدن هر لباسی که جلب نامحرم کند حرام است.
حضرت آیت الله خامنه ای:
بسمه تعالی. هرگونه لباسی که بدن زن را از نامحرم بپوشاند کافی است ولی باید از انتخاب رنگ با شکلی که باعث جلب نظر و انگشت نما شدن است خودداری نماید. (ستار هدایتخواه، 1375، ص 272)
صادق آل محمد (ص) می فرماید:
«لباس ظاهر نعمتی است از حضرت حق به سوی انسان که با آن عیوب و عورات آدمی پوشیده می شود و این لباس ظاهر «کرامت الهی» است که فرزندان آدم را به آن گرامی داشته، کرامتی که غیرآدمی زاد را به آن آراسته نفرموده است و این لباس برای مردم مؤمن «وسیله ی ادای واجبات» خداست.
به هر حال شکر نعمت ایجاب می کند که: اولاً لباسی بپوشیم که خداوند فرمان داده، ثانیاً آنگونه باشیم که او می پسندد و ثالثاً در آن راه که مورد رضای اوست، یعنی در راه طاعت و فرمانبرداری او مورد استفاده قرار دهیم. (مرتضی عطایی، 1373، ص 32- ص 35)
با توجه به اهمیت این موضوع، و سفارش زیادی که در اسلام به آن شده است، در این پژوهش نظرسنجی که از دبیران و دانش آموزان دختر به عمل خواهد آمد در زمینه اجرای طرح لباس متحدالشکل در مدراس می باشد زیرا تحقیقات پیرامون مد و مدگرایی، حجاب و... زیاد انجام شده است اما در رابطه با لباس مورد نظر جوانان و نوجوانان دختر تحقیقی ارائه نشده است. شاید با در نظر گرفتن سیاست لباس متحدالشکل در مدارس بتوان، یکسان و یکنواخت نگریستن نظام آموزش و پرورش نسبت به همه ی افراد را محقق تر و بعضی از دانش آموزان را از ناراحتی های روانی رها ساخت. (در مقررات انضباطی دانش آموزان آمده است) استفاده از کفش، لباس، جوراب ساده، اصلاح موی سر متناسب با شئون دانش آموزی برای پسران و رعایت حجاب مناسب برای دختران 2) رنگ مانتو، شلوار و مقنعه دانش آموزان دختر باید ضمن توجه به شرایط سنی و جغرافیایی از میان رنگ های مناسب انتخاب شود 3) لباس دانش‌آموزان باید از نظر دوخت و رنگ ساده و دارای ظاهری آراسته و متناسب با محیط آموزشی مدرسه باشد. (آئین نامه اجرایی مدارس، 1379، ص 43)

اهداف پژوهش
الف) هدف کلی
از آن جا که نظام آموزش و پرورش رایگان برای همه وجود دارد و همه به فراخور خود از آن بهره می گیرند و گاه مسائلی از قبل اقتصاد بالا یا پائین، شغل، درآمد و... باعث مشکلاتی در امر آموزش می باشد که شاید یکی از آن ها طرز لباس پوشیدن یا نوع لباس باشد، هدف از این پژوهش «بررسی نگرش دبیران و دانش آموزان دختر مقطع متوسطه نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل در شهرستان نیشابور» می باشد.
ب) اهداف جزئی
زمانی در مدارس مسائلی هرچند کوچک اتفاق می افتد که امر آموزش را تحت تأثیر قرار می دهد، به عنوان مثال به علت پایگاه اجتماعی و اقتصادی پایین در خانواده، دانش آموز از شخصیت متناسب برخوردار نیست و حتی خود را دست کم از دیگران می گیرد، شاید این امر خود یکی از دلایل افت تحصیلی باشد و برعکس دانش آموز دیگر، با پایگاه اجتماعی و اقتصادی سطح بالا تحت تأثیر همین امر خود را از دیگری برتر می داند و مشغولیت ذهنی او نسبت به طرز و نوع لباس پوشیدن مشکلاتی را در برخوردها و ارتباط ها و حتی مسائل تحصیلی ایجاد می کند، و این امر ممکن است مشکلات روانی در حال یا آینده بر فرد و جامعه وارد سازد. با توجه به این مطلب هدف های جزئی زیر بیان می شود:
1) بررسی تأثیر دانش آموزان در نگرش آنان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
2) بررسی تفاوت موجود بین نگرش دانش آموزان با رشته و پایه ی تحصیلی متفاوت در زمینه اجرای طرح لباس متحدالشکل
3) بررسی تأثیر رشته ی تحصیلی دبیران در نگرش آنان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
4) بررسی رابطه ی موجود بین سابقه ی خدمت دبیران و نگرش آنان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
5) بررسی تأثیر میزان تحصیلات دبیران بر نگرش آنان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل

فرضیه های پژوهش
با توجه به مسائلی که قبلاً در بیان مسئله، اهمیت آن و همچنین اهداف پژوهش مطرح گردید، حال فرضیه های زیر را در این رابطه (اجرای طرح لباس متحدالشکل) مطرح می نماییم:
1) بین پایه ی تحصیلی دانش آموزان و نگرش آنان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل رابطه وجود دارد.
2) بین نگرش دانش آموزان رشته های مختلف تحصیلی در مورد اجرای طرح لباس متحدالشکل تفاوت وجود دارد.
3) بین سن دانش آموزان و نگرش آنان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل رابطه وجود دارد.
4) رشته ی تحصیلی دبیران در نگرش آنان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل مؤثر می باشد.
5) میزان تحصیلات دبیران در نگرش‌آنان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل تأثیر دارد.
6) بین سابقه خدمت دبیران و نگرش آنان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل رابطه وجود دارد.
7) بین سن دبیران و نگرش آنان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل رابطه وجود دارد.
8) اجرای طرح لباس متحدالشکل تشخیص وضعیت اقتصادی دانش آموزان را دشوار می سازد.
9) وضعیت اقتصادی (میزان درآمد ماهیانه خانواده) در نگرش دانش آموزان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل مؤثر است.

نامگذاری متغیرهای موجود در فرضیه و انواع آن
متغیرمستقل (تأثیرگذار) متغیر وابسته (تأثیرپذیر)
1) پایه ی تحصیلی
پایه ی تحصیلی از نوع کیفی- گسسته- چند ارزشی و خصیصه ای می باشد. 1) نگرش دانش آموزان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
کیفی- گسسته- چند ارزشی
2) رشته ی تحصیلی
کیفی- گسسته- چند ارزشی- خصیصه ای می باشد. 2) نگرش دانش‌آموزان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
کیفی- گسسته- چند ارزشی
3) سن دانش آموزان
کمی- پیوسته- چند ارزشی- خصیصه ای (البته در تعریف عملیاتی گسسته بیان شده است) 3) نگرش دانش آموزان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
کیفی- گسسته- چند ارزشی
4) رشته تحصیلی دبیران
کیفی- گسسته- چند ارزشی- خصیصه ای 4) نگرش دبیران نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
کیفی- گسسته- چند ارزشی
5) میزان تحصیلات دبیران
کیفی- گسسته- چند ارزشی- خصیصه ای 5) نگرش دبیران نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
کیفی- گسسته- چند ارزشی
6) سابقه خدمت دبیران
کمی- گسسته- چند ارزشی- خصیصه ای 6) نگرش دبیران نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
کیفی- گسسته- چند ارزشی
7) سن دبیران
کمی - گسسته- چند ارزشی- خصیصه ای 7) نگرش دبیران نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
کیفی- گسسته- چند ارزشی
8) اجرای طرح لباس متحدالشکل
کیفی- گسسته- چند ارزشی- فعال 8) تشخیص وضعیت اقتصادی دانش آموزان
کیفی- گسسته- دو ارزشی
9) وضعیت اقتصادی
کمی- گسسته- چند ارزشی- خصیصه ای 9) نگرش دانش آموزان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
کیفی- گسسته- چند ارزشی

متغیرهای تعدیل کننده
متغیر تعدیل کننده یک متغیر ثانوی است که از نوع متغیر مستقل می باشد و محقق میل دارد آن را کنترل و دستکاری کند تا مشخص شود آیا این متغیر روابط میان متغیر وابسته و مستقل را تحت تأثیر قرار می دهد یا نه؟ (خسرو رمضانی، 1381، ص 130)
در این تحقیق وضعیت مذهبی، اجتماعی و اقتصادی متغیر تعدیل کننده در نظر گرفته شده است، البته مهم ترین متغیر تعدیل کننده جنسیت می باشد.
متغیر مزاحم
متغیرهای مزاحم که محقق از کنترل آن عاجز است شامل نوع مدارس با توجه به امکانات، تأثیر شیوه ی تربیتی معلمان بر نگرش دانش آموزان خود، عقاید، افکار و اندیشه های حاکم بر رفتار نوجوانان و جوانان و...

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای فرضیه
الف) تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای مستقل
1) پایه ی تحصیلی
پایه: هر یک از طبقات چیزی که بر آن بالا روند چون طبقات نردبان، درچه، پله، مقام، رتبه
(دکتر محمد معین، 1375، ص 695)
تحصیلی: دانش آموزی، اندوختگی، جمع آوری (محمد معین، 1375، ص 1038)
در این تحقیق منظور کلاسی است که دانش آموز با توجه به رشته ی تحصیلی از نظر درجه و میزان علمی در آن تحصیل می کند. (کلاس اول- دوم- سوم)
2) رشته ی تحصیلی
رشته: امور یا اشیای به هم پیوسته و متوالی، هر یک از شاخه های مختلفی که در زمینه ی درسی و شغلی وجود دارد مثل روانشناسی، معماری و... (حسن انوری، 1382، ص 3629)
در این پژوهش رشته های تحصیلی دانش آموزان به 4 گروه ادبیات و علوم انسانی، ریاضی و فیزیک، علوم تجربی و کارودانش تقسیم شده است.
3) سن دانش آموزان
سن: مقداری که از عمر شخص گذشته باشد، تعداد سالهایی که از عمر یک فرد می گذرد. (محمد معین، 1376، ص 1924)
در این پژوهش منظور تعداد سال هایی است که از عمر یک دانش آموز دبیرستانی می گذرد که با گزینه سن در فرم نظرخواهی، قابل سنجش است و شامل 4 گزینه ی 15- 16- 17و 18 سالگی است.
4) رشته ی تحصیلی دبیران
رشته تحصیلی: زمینه خاصی که فرد در آن زمینه علم آموخته و می آموزد و فن مربوط به آن زمینه یا رشته را فرا می گیرد. (کاظم بنی اسدی، 1382، ص 8)
در این پژوهش منظور محقق از رشته ی تحصیلی دبیران رشته های الهایت، علوم اجتماعی، ادبیات فارسی، انگلیسی، شیمی، فیزیک، ریاضی، تربیت بدنی، الکترونیک و کامپیوتر می باشد. که در فرم نظرخواهی از آنان خواسته شده است.
5) میزان تحصیلات دبیران
میزان: mizan- مقیاس- مقدار- اندازه (محمد معین، 1375، ص 4493)
تحصیلات: جِ تحصیل- میزان سواد یا دانش شخص را میزان تحصیلات گویند. (کاظم بنی اسدی، 1382، ص 8)
در این تحقیق منظور محقق از میزان تحصیلات دبیران میزان سواد و دانش آنان با توجه به مدرک می باشد که به 3 سطح لیسانس، فوق لیسانس و فوق دیپلم تقسیم شده است.
6) سابقه خدمت دبیران
سابقه: مؤنث سابق- پیشین- مجموعه ی اعمال گذشته ی شخص. (محمد معین، 1376، ص 1782)
خدمت: کار کردن برای کسی- مأموریت- سابقه خدمت: مدت خدمت گذشته ی کارمندان و خدمتگزاران دولت (محمد معین، 1375، ص 1402)
در این پژوهش منظور سنوات خدمت دبیران است که مشغول به کارند و با گزینه سابقه خدمت در فرم نظرخواهی دبیران بررسی و مشخص می شود.
7) سن دبیران
سن: یعنی تعداد سال هایی که از عمر یک فرد می گذرد. (کاظم بنی اسدی، 1382، ص 9)
در این پژوهش منظور از سن دبیران، مقداری است که از عمر آن ها می گذرد که حداقل سن دبیران 25 و حداکثر سن آن ها 50 سال در نظر گرفته شده است.
8) اجرای طرح لباس متحدالشکل
اجرا: ejra- روا کردن امری به مرحله ی عمل گذاشتن حکمی که قطعیت یافته است، از گفتار به کردار آمدن (محمد معین، 1375ب، ص 147)
طرح: tarh- پهن کردن- نقشه ی اولی چیزی را کشیدن، مطرح شدن لایحه ی قانونی، به میان درافکندن سخنی یا مسئله ای را. (محمد معین 1376، ص 2219)
لباس: lebas- آنچه که بر تن پوشند، جامه ی پوشاک، شرم (محمد معین، 1375، ص 3554)
متحدالشکل: یکی شونده ظاهر، به هم پیوسته، یکسان از نظر ظاهر (محمد معین، 1375، ص 3791)
در این پروژه منظور پیاده کردن نقشه و طرح لباس یکسان (اونیفرم) در مدارس متوسطه است. در این پروژه منظور از لباس متحدالشکل در مورد دانش آموزان دختر مقطع متوسطه، لباسی است که تنوع رنگ نداشته (فقط رنگ های مشکی، قهوه ای، سورمه ای) و حداقل اندازه ی آن تا روی زانو باشد. این طرز پوشش الگوی مناسب پوشش ایرانی و اسلامی را رواج داده یعنی پوشش تمام بدن به جز وجه و کفین که مقنعه، مانتو و شلوار مد نظر است.
9) وضعیت اقتصادی
وضعیت اقتصادی: موقعیت اقتصادی، منظور میزان درآمد در طی ماه، روز، هفته (کاظم بنی اسدی، 1382، ص 8)
در این تحقیق منظور از وضعیت اقتصادی، میزان درآمد ماهیانه هر خانواده در طی ماه است که به 4 سطح (کمتر از 200هزار تومان/ بین 350-200 هزار تومان/ بین 500-350 هزار تومان/ بیش از 500 هزار تومان)
ب) تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای وابسته
1) نگرش دانش آموزان نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل
نگرش: نظر، نگاه (غلامحسین صوری افشار، 1381، ص 3354)
دانش آموزان: d-amuz. دانش آموزنده، آنکه علم آموزد، شاگرد دبیرستان (محمد معین، 1376، ص 1490)
اجرای: از گفتار به کردان آوردن، به مرحله ی عمل گذاشتن حکمی که قطعیت یافته است. (محمد معین. 1375، ص 147)
طرح: انداختن، گستردن، به میان درافکندن سخنی یا مسئله ای را، نقشه ی اولی چیزی را کشیدن (محمد معین، 1376، ص 2219)
لباس متحدالشکل: برای متحدالشکل در زبان فارسی اصطلاح معین و خاصی وجود ندارد ولی در اصطلاح عمومی عنوان «اونیفرم» در مواردی که گروهی با لباس مشابه و هماهنگ ظاهر می گردند به کار برده می شود.
این مسئله امروزه هماهنگ کردن لباس های سربازی، آموزشگاه ها، مدارس و... و یا برحسب اقتضای انواع مشاغل و حرفه های مختلف در جهان عمومیت دارد.
اونیفرم به لباس یکسان و متحدالشکلی اطلاق می شود که گروهی، قشری، یا صنفی از مردم آن را به تن کرده است. (کاظم بنی اسدی، 1382، ص 20)
سیاست در مدارس است که با توجه به سئوالات پرسش نامه قابل سنجش و بررسی می باشد.
در این پژوهش منظور از دانش آموزان، محصلین مقطع متوسطه دبیرستان های دخترانه شهرستان نیشابور می باشد که در رشته های مختلف تحصیل می کنند.
در این پروژه منظور ازلباس متحدالشکل، لباس یکسان و مشابه در مورد دانش آموزان دختر دبیرستانی است، لباسی که تنوع رنگ نداشته و حداقل اندازه ی آن تا روی زانو باشد. این طرز پوشش الگوی مناسب پوشش اسلامی یعنی پوشش تمام بدن به جز وجه و کفین را رواج می دهد و شامل مقنعه، مانتو و شلوار است.
سایر متغیرهای وابسته نیز همین تعاریف را دارند.
در اینجا لازم می دانم تعریفی از لغات زیر ارائه دهم:
دبیر: آنکه در دبیرستان تدریس می کند، معلم متوسطه: دبیر ریاضی، شیمی و... (حسن انوری، 1382، ص 3009)
درآمد ماهیانه: مقرری و وظیفه ای که هر ماه یک بار به خدمتگزار و کارمند دهند، شهریه (محمد معین، 1375، ص 3743)
تشخیص: tasxis تمیز دادن چیزی را از دیگری، بازشناختن (محمد معین، 1376، ص 1085)
مد: mod: روش و طریقه ی موقت که طبق ذوق و سیلیقه ی اهل زمان طرز زندگی، لباس پوشیدن و... را تنظیم کند. (محمد معین، 1375، ص 3957)

فصل دوم
ادبیات تحقیق (پیشینه ی تحقیق)
الف) پیشینه ی نظری
ب) پیشینه ی عملی

جامه های مهیج، پوشش اسرای شهوت است و پوشش دینی لباس آزاد زنان همیشه تاریخ بوده است. تو نیز عطر حجاب بر تارک تاریخ بیفشان که فرشته های حجاب طلایه داران پاکی و نجابتند.

مقدمه
حجاب و به عبارت دیگر رعایت شئونات اسلامی از جمله مسائل و موضوعات مهم فرهنگی است که در تمام ادیان آسمانی بدان توصیه و در مکاتب و اندیشه های غیردینی نیز به فراخور از آن سخن به میان آمده است. امروزه جامعه ی اسلامی با تأسف بسیار- شاهد بروز اندیشه های ظاهر فریب- حساب شده و مخربی است که با تجهیز و به کارگیری امکانات فرهنگی، تبلیغی، سیاسی، اجتماعی و... تلاش در از هم گسستن این اصل و باور اجتماعی دارند.
تردیدی نیست که بد حجابی زنان و مردان نیز نه تنها ره آورد نواندیشی نبوده که کانالی است در انتقال ضد ارزش ها و نابهنجارهای دیکته شده ی دشمنان این باور اصولی به جامعه ی اسلامی.
واقعیت این است که منشور جاویدان اسلام که گویای جامعیت اصول ارزشی انسانی است، حجاب و پوشیدگی را به عنوان دژی محکم در مواجه با مفاسد، انحرافات و بی بند و باری های اخلاق و جنسی معرفی و مسلمانان را خصوصاً و جامعه ی ارزشی انسانی را عموماً به این مهم ترغیب و توصیه نموده است.
شکی نیست که بی اقبالی و عدم رعایت این اصول و ارزش های انسانی در معاشرت های اجتماعی، زمینه فروپاشی ارزش های انسانی، اجتماعی، خانوادگی، شخصیتی و ده ها اصل ارزشی دیگر را فراهم خواهد آورد.
حقیقتاً اسلام به عنوان جامع ترین ادیان آسمانی، اهتمام فراوان به امکانات بالقوه ارزشی در فرد و جامعه داشته و رهنمودهای متقن و لازم را در این خصوص بیان و با زبان مفسرین معصوم وحی گویا و آشکار ساخته است به اعتقاد آزاداندیشان اندیشمند، توجه و عمل به این منشور الهی می تواند زمینه تکامل و وصول به کمالات الهی انسانی را فراهم آورد. (ستار هدایتخواه، 1375، ص1)
جای بسی تأسف است که اکثریت قریب به اتفاق بنگاه های خبری اعم از خبرگزاریها، مطبوعات، ماهواره ها و... در اختیار این طیف از شیادان و دشمنان فضیلت های انسانی است که برای بر هم زدن این بنیان، از هیچ تلاشی فروگذار نمی کنند و در واقع تردید، شک و تعلل در پوشش و حجاب اسلامی و ده ها توجیه نابخردانه، ثمره ی این انجمن نامیمون جهانی است و این زنگ خطری است که سال هاست به صدا درآمده و این باور را زیر سئوال برده است. (ستار هدایتخواه، 1375، ص 2)
فلسفه و ضرورت های پوشش و حجاب اسلامی
به رغم پندار برخی ساده اندیشان، گرایش به لباس و پوشیدگی، عملی صرفاً تفننی که برخاسته از غریزه ی تنوع طلبی آدمیان باشد، نبوده و نیست بلکه ریشه در حکمت ها و مصالح فردی، اجتماعی، خانوادگی، روحی و روانی و اعتقادی فراوانی دارد.
1) لباس پوشیدن از اختصاصات انسان ها است:
در میان تمامی حیوانات تنها حیواناتی که از بدو آفرینش و آغاز زندگی بر روی کره خاکی خویشتن را مستور داشته و لباس بر تن نموده، انسان بوده است.
قرآن کریم و سایر متون دینی نیز موید این نظریه است که آدم ابوالبشر و همسرش حوا، چه آن هنگام که در بهشت به سر می بردند، و پس از هبوط بر روی زمین، لباس بر تن داشتند.
تحقیقات تاریخی و باستان شناسی، نشان می دهد که آدمیان نخستین نیز همواره نوعی لباس از برگ درختان یا پوست حیوانات و... بر تن داشته اند.
بدین ترتیب می توان ادعا کرد که یکی از وجوه تمایز انسان با سایر حیوانات و یکی از ویژگی های آدمی پوشیدن لباس بوده «و می توان لباس پوشیدن را شأنی از شئون انسانی دانست، که به اندازه ی طول تاریخ بشر سابقه و به قدر پهنه ی جغرافیایی امروزین گسترش داشته و دارد.» (غلامعلی حداد عادل، 1372، ص 5)
هماهنگونه که مسکن گزیدن نیازی ضروری برای آدمیان بوده، «لباس پوشیدن» نیز از نیازهای اولیه ی او بوده است. از مجموع تحقیقاتی که به عمل آمده مسلم شده که لباس، دست کم پاسخگوی سه نیاز آدمی است: یکی اینکه او را از سرما، گرما و برف و باران حفظ می کند، دیگر اینکه در جهت حفظ عفت و شرم به او کمک می کند و بالاخره به او آراستگی، زیبایی و وقار می بخشد.
لباس آدمی را می توان از یک لحاظ به مسکن او تشبیه کرد، آن را می توان خانه ی اول هر کسی دانست. لباس، خانه ی اختصاصی تر انسان است. چون هر فرد نخست در لباس خود سکونت دارد و بعد در خانه اش و از این قرار است که می توان گفت همه ی ما به جهت لباسی که بر تن داریم، خانه بوشیم. (ستار هدایتخواه، 1375، ص 6)
2) لباس و پوشش خواسته ی فطری آدمیان است:
میل به پوشیدگی ریشه در فطرت آدمی دارد و حجابگرایی بازگشتی به فطرت اصیل انسانی خویش است.
معیار «فطری بودن یا نبودن عملی، انطباق یا عدم انطباق، با مسیر کمال الهی است.» (حسن صدر، 1342، ص 53)
هر خواسته و گرایشی که آدمی را در این مسیر یاری رساند و او را به جانب مرتبه ی کمال و قرب الهی سوق دهد گرایشی فطری است و حجاب گرایی، بی تردید از چنین ویژگی برخوردار است.
قرآن کریم در تبیین جریان خلقت و ترسیم چهره ی زندگی آدم و حوا در بهشت به آیه ی شریفه ی «... چون از آن درخت تناول کردند، زشتیهاشان آشکار گردید و بر آن شدند که از برگ درختان بهشت خود را بپوشانند. اعراف آیه 22
به موجب این بیان، خوردن میوه ی ممنوعه توسط آدم و حوا، صرف نظر از فلسفه و حکمت آن در نظام آفرینش نخستین تحولی که در آن ها به وجود آورد، این بود که آن ها را در حرم «ستر» و «عفاف» ، با حقیقت «برهنگی» روبه رو کرد و بلافاصله با برگ درختان بهشت شروع به پوشیدن خود نمودند. (ستار هدایتخواه، 1375، ص 3)
3) لباس نعمت، کرامت و وسیله ی طاعت است:
یکی از پرارزش ترین نعمت هایی که خداوند به انسان ها عطا فرموده و در آیات متعددی با ذکر این نعمت بر‌آدمیان منت نهاده است، نعمت لباس و پوشش تن است. نعتمتی که چون بنی آدم در آن غرق است همچون سایر نعمت ها قدرش را نمی شناسد. نعمتی که در میان موجودات خاکی تنها به انسان اختصاص یافته است و آدمی با آن خود را از آفات و سرما و گرما حفظ نموده و آن را مایه ی زینت و زیبایی خویش قرار داده، و به وسیله ی آن عفت و عورت خویش را پاس داشته است.
خداوند در آیه ی 81 سوره ی نحل از جمله نعمت هایی که به قصد «تسلیم و اطاعت» بندگان، بدانها انعام فرموده است، لباس هایی که بدن را از سرما و گرما و آفات جنگ محافظت می نماید، برمی شمارد. و در سروه ی اعراف آیه 26 در مقام امتنان بر آدمیزادگان می فرماید:
«ای فرزندان آدم، ما بر شما لباسی که زشتیها و عورت شما را بپوشاند، و زینت بخش شما باشد، فرو فرستادیم.»
راستی با توجه به وصغی که انسان دارد و با توجه به موقعیتی که در میان موجودات زمین و بلکه موجودات عالم، انسان دارد، اگر از نعمت لباس ظاهر محروم بود چه می کرد؟ و چه صحنه ای در زندگی داشت؟
جریان حیات ارزشمند و اصیل او به کجا می کشید؟
لحظه ای فکر کنید و بگویید! که اگر میدان زندگی که دارای همه چیز است، تنها از لباس ظاهر خالی بود مسئله ی پاکی ها و فضایل چه می شد؟ و آیا نسیم تربیت جای وزیدن داشت؟
یک بار دیگر در این آیات و روایات دقت کنیم! و بیندیشیم که تاکنون با لباس هایی که در اختیار ما قرار گرفته چه برخوردی داشتیم و از آن ها در چه راهی استفاده کردیم، برای چه به دست آوردیم و برای که پوشیدیم و برای چه به تن کردیم؟ آیا به لباس خود به عنوان نعمت حضرت دوست نظر کردیم، آیا به خاطر او به دست آوردیم و به خاطر او پوشیدیم؟ و در مقام قدردانی و تشکر از او برآمدیم، و این لباس ظاهر را مقدمه ی به دست آوردن لباس باطن قرار دادیم. و در این مدت به تواضع حرکت کردیم، یا دچار کبر و خوشحالی زودگذر شدیم؟
به هر حال شکر نعمت ایجاب می کند که: اولاً لباسی بپوشیم که خداوند فرمان داده ثانیاً آنگونه بپوشیم که او می پسندد و ثالثاً در آن راه که مورد رضای اوست یعنی در راه طاعت و فرمانبرداری او مورد استفاده قرار دهیم. (ستار هدایتخواه، 1375، ص 4- ص6)
4) تأثیر لباس بر باطن انسان
«ظاهر آدمی همواره دست اندرکار نقش زنی بر باطن اوست، بسیاری از حالات باطنی سایه اند، و صاحب سایه، دست و پا و حرکت و نگاه و صوت و سخن و سایر امور ظاهری آدمی است. هر بذری در پوست خود کشت کنید، ثمرش را در دل خواهید چید. هر رفتار یا گفتاری که بر جوارح آدمی نمودار شود، آهنگ باطنی خواهد انگیخت»
یک نوع لباس ممکن است در آدمی حالت خشوع و خضوع پدید آورد، و لباس دیگری، حالت کبر و غرور را برانگیزد. لباسی ممکن است مایه ی «غفلت» شود و لباس دیگری عامل «تذکر».
توصیه های مکرری که در روایات و تعالیم دینی به دقت در انتخاب نوع و جنس و اندازه و رنگ لباس شده است، در همین راستا است.
صادق آل محمد (ص) در بیان بهترین و برترین نوع لباس می فرماید:
«و بهترین لباس تو، لباسی است که ترا از خداوند عزیزت غافل ننماید، بلکه لباس وسیله ای باشد، که ترا بنده ای شاکر و ذاکر و مطیع قرار دهد، و مایه ی تقرب تو به درگاه دوست گردد.» (ستار هدایتخواه، 1375، ص 6- ص 8)
5) لباس هر کس معرف فرهنگ اوست:
نحوه و گونه ی «لباس پوشیدن» هر کس، نشانگر نحوه ی «اندیشیدن» اوست. نوع و کیفیت لباسی که هر فرد بر تن می پوشد، در ارتباط مستقیم با نوع و نحوه ی تفکری است که در سر می پروراند. چرا که همواره تن از سر فرمان می گیرد و رفتارهای برونی، نشأت گرفته از «باورهای درونی» افراد است.
ازاین روی می گوییم لباسی که هر کس بر تن می کند با طرز نگرش او به عالم و آدم، تناسب و همخوانی دارد. پوشش ظاهری هر انسانی، بیانگر اعتقاد درونی اوست و حتی در میان معتقدان به یک فرهنگ، می توان میزان اعتقاد هر کس را از روی لباسش حدس زد.
لااُبالیگری در لباس نشانه ی لاابالیگری در «عقیده» و «عمل» است و بر عکس تقید و تعبّد در نحوه لباس پوشیدن، نشانه ی تقید و تعبّد به مبانی دینی و عقیدتی است.
در هر جامعه نوع و کیفیت لباس زنان و مردان، علاو ه بر آنکه تابع شرایط اقتصادی و اجتماعی و اقلیمی آن جامع است قویاً تابع جهان بینی و ارزش های حاکم بر فرهنگ آن جامعه و حتی مبین و آئینه ی آن جهان بینی است.
رابطه لباس و فرهنگ به اندازه ای قوی است که وقتی که خارجی غربی وارد محیطی می شود، نخستین علامتی که او را می شناساند، همان لباس اوست، گویی انسان ها با لباس خود با یکدیگر صحبت می کنند و هر کس به زبان لباس خویش، خود را معرفی می نماید که من کیستم، از کجا آمده ام، و به چه دنیایی و چه فرهنگی تعلق دارم...»
لباس انسان تابع فرهنگ جامعه ی اوست و سپس سلیقه ی خود او. (ستار هدایتخواه، 1375، ص 10)
6) حجاب و آرامش روانی
«دل» آدمی همواره در گرو دیدنی های «دیده ی» اوست. آنچه را که دیده می بیند، دل نیز یاد می کند و در پی به دست آوردنش، طرح می ریزد و برنامه اجرا می کند.
بسیاری از خیالپردازی های روح و گاه پریشان حالی و آشفتگی درون آدمی، ناشی از مشاهدات عینی اوست، گاه با یک نگاه، پرنده ی هوسران خیال از شاخه ای به شاخه ای دیگر پریده و سر از ناکجاآباد در می آورد. بی جهت نبوده که برخی خواسته اند، خنجری پولادینش بسازند و بر دیده زنند تا دل از قید و بند خیالات نابجا و ناصواب، آسوده و آزاد گردد. از آن طرف، دل آدمی در مقابل نادیده ها و ناشنیده ها و امور مستور از سمع و بصر، بی تفاوت و غافل است و پرنده ی خیال آسوده در جایگاه خویش آرمیده است.
بر پایه ی این تجربه ی ساده و همه کس آزموده می گویم که پوشیدگی زن و حجاب داری او آرامش روانی و آسودگی خیال مردان را در پی دارد و در هر جامعه ای که چنین آرامشی حاکم شود، زمینه ی سعادت و تعالی افراد فراهم تر خواهد بود. (ستار هدایتخواه، 1375، ص 22- ص 23)
7) حجاب و فعالیت های اجتماعی
در همه ی جوامع هرگاه زنان خواسته اند به طور جدی در صحنه ی فعالیت های اجتماعی وارد شوند «سادگی» و «پوشیدگی» را به عنوان دو نیاز اساسی در این راستا درک کرده اند و خودآرایی و برهنگی را که زمینه ساز چشم چرانی و هوس پروری و مزاحمت آفرینی مردان هرزه بوده است به عنوان مانع کار و فعالیت جدی خویش تشخیص داده و به شدت از آن پرهیز داشته اند. اصولاً یک اصل عرفی و عقلی است که برای حضور فعالانه در صحنه ی کار و عمل باید لباس کار که از سادگی و پوشیدگی لازم برای محافظت بدن در برابر آسیب های طبیعی و غیرطبیعی برخوردار است بر تن نمود و پوشیدن لباس های فاخر و پر زرق و برق و سر و وضع آرایش کرده، با کار و فعالیت جدی و ثمربخش منافات دارد. (ستار هدایتخواه، 1375، ص 33)
8) حجاب امانت خدا و حق الهی است:
برخلاف تصور و پندار کوته بینان و ساده اندیشان، رعایت حجاب و پوشش اسلامی از حقق شخصی و فردی نیست تا فرد آزادانه و بی هیچ قید و بندی هرگونه که خواست لباس بپوشد، بلکه حجاب حقی از جانب خدا بر گردن زنان و مردان است، چرا که سرمایه ی عفت و گوهر نجابت امانتی است که خداوند نزد زنان و نیز مردان به ودیعت نهاده، بر این اساس زنان امینان الهی هستند، که بایستی نهایت دقت و همت را در حفظ این امانت مبذول دارند، مردان نیز باید آنان را در نگاهبانی و حراست از این امانت الهی، یار و مددکار باشند. (ستار هدایتخواه، 1375، ص44- ص45)
9) حجاب تضمین کننده ی سلامت اخلاقی جامعه:
پوشیدگی و حجاب زنان تأثیری مستقیم بر سلامت روحی و اخلاقی جامعه دارد. به هر میزان که در جامعه گرایش به سمت حجاب شدت و فزونی داشته باشد، به همان میزان جامعه از نظر اخلاقی رو به سلامت و پاکی می رود، و بالعکس هر اندازه از حجاب و پوشش و عفت روی گردان شوند، به همان اندازه سلامت اخلاقی جامعه به مخاطره می افتد. به تعبیر دیگر حجاب و پوشیدگی زنان با مفاسد و بیماری های اخلاقی نسبت عکس دارد یعنی هر قدر فرهنگ حجاب داری و حجاب گرایی گسترش یابد، دامنه ی مفاسد و انحراف های اخلاقی کوتاه تر و محدودتر می شود. «زن با پذیرش حجاب اسلامی، بزرگترین و ارزنده ترین خدمات را به خانواده، وجدان ما و بالاخره جامعه می کند. زیرا اخلاق و پاکی و فضیلت را رونق و رواج می بخشد»
(دکتر بهشتی، 1376 ، http://www.daneshname.roshd.ir )
10) ضرورت حجاب و پوشیدگی از دیدگاه روانشناسی:
این تنها دین و احکام دینی نیست که رعایت حجاب و پوشش را برای زنان لازم می شمرد، بلکه دانش نوین بشری پس از قرن ها، نیز پی به حقانیت این قانون الهی برده و بر لزوم و ضرورت آن مهر صحت و تأیید زده است.
یکی از روانشناسان در این زمینه می گوید:
«صرف نظر از فرهنگ، دین یا محیط اجتماعی، مستوری زنان ریشه ای عمیق در روان آدمی دارد و بسیار بیش از آن چه در سلامت اخلاقی دیگران مؤثر باشد، با فطرت زنان هماهنگ و برای بلوغ روانی و تعیین هویت کامل انسانی آنان ضروری است. کسانی که علت تفاوت در پوشش مردان و زنان را نشانی از برتری جویی مردان یا دلیل نابرابری حقوق زن و مرد، و یا نشانه ای از اسارت زنان می دانند، ازاین حقیقت غفلت کرده اند که ضروریات بلوغ روانی مردان و زنان در مرحله ای از یکدیگر جدا شده و برخلاف تبلیغات عمومی «پوشش» مناسب برای زنان به تفاوت مراحل رشد روانی آنان باز می گردد و ریشه در فطرت انسان دارد.
متأسفانه بی توجهی به این حقیقت قبل از همه بیشترین خسارت را متوجه زنان می کند و آنان را از رشد به مرحله ی بلوغ انسانی و تعیین هویت باز می دارد. اما تأمین اغراض سیاسی و منافع سوداگرانه، گویا مصلحتی غیر از سود و سیاست نمی شناسد» (ستار هدایتخواه، 1375، ص 56)
11) حجاب و جذابیت زن:
رسول گرامی اسلام در تمثیل زیبایی زن را به شاخه ی گلی تشبیه فرمودند: «المرئه ریحانه» یک معنای این تشبیه این است که همان سان که گل تا زمانی که در پوششی چون کاسبرگ از انظار قلدران مستور است، از دستبرد گل چینان و سایر حوادث نیز محفوظ می ماند، و به علاوه طراوت و شادابی خویش را حفظ می کند. ولی هرگاه از این پوشش به درآمد و در رهگذر عابرین به خودنمایی پرداخت، در معرض انواع و اقسام حوادث و آفات و آسیب های طبیعی و غیرطبیعی قرار خواهد گرفت و دیری نمی پاید که طراوت و شادابی خود را از کف داده و بر اثر دست به دست شدن و سایر عوامل رو در پژمردگی و پرپرشدن با بهنگام می نهد. زن نیز موجودی است که آفریدگار حکیم لطافت ها و ظرافت های گل گونه را در او به ودیعت نهاده است و به تعبیر پیامبر اکرم (ص) شاخه ای گل است مادام که در پوشش حجاب قرار گیرد، طراوت و شادابی و طبعاً جذابیت خویش را نیز پاس می دارد، اما آنگاه که این پوشش و محافظ را از خویش فرو نهد، دست های تجاوزگر به سوی این گل ها دراز می شود و چه بسا در عنفوان جوانی به پژمردگی و بی نشاطی بگراید. (ستار هدایتخواه، 1375، ص 64- ص 65)
12) حجاب سدی استوار در برابر استعمار:
استعمارگران برای تسلط بر هر ملتی نخستین کارشان تغییر بیرونی ترین لایه ی فرهنگ آن ملت یعنی تغییر لباس و پوشش آن ملت بوده است.
در تاریخ استعمار می خوانیم که برای ورود به کشورها می کوشیدند تا از طریق عوامل سرسپرده یا فریب خورده ی خود نخست مردم آن کشور را از لحاظ لباس و ظاهر همرنگ خویش نموده، آنگاه سایر برنامه های استعماری خویش را به اجرا درآورند.
در این میان کسانی که به مبارزه علیه سلطه ی بیگانه و حضور نامشروع استعمارگران برخاستند، همان ها بودند که حاضر نشدند لباس بیگانه بر تن کنند، و کسانی که تن به سلطة بیگانه دادند و بلکه مروّج آن بودند، همان ها بودند که قبل از همه لباس بیگانه بر تن کردند. فرانتس فانون در کتاب انقلاب الجزایر می نویسد:
«هر چادری که دور انداخته می شود، افق جدیدی را که بر استعمارگر ممنوع بود در برابر او می گشاید و بدن الجزایری را که عریان شده است، تماماً به او نشان می دهد، و پس از دیدن هر چهره ی بی حجابی، امیدهای حمله ور شدن اشغالگرده برابر می شود. هر چادری که می افتد و هر چهره ای که به نگاه نامحرم اشغالگر عرضه می گردد، برگردان این معنی است که الجزایر به انکار وجود خویش آغاز کرده و هتک ناموس را از جانب اشغالگر پذیرفته است».
آنگاه در زمینه ی نقش حجاب در استعمارزدایی می نویسد:
«زنی که بیرون را می بیند و خود دیده نمی شود، خود به خود محرومیتی را بر استعمار تحمیل می کند.»
و دلیل آن را چنین ذکر می کند:
«این دیدن یک طرفه است؛ و طرف مقابل، نمی تواند او را ببیند، و زنی که دیده نمی شود، تسلیم نمی گردد و خود را عرضه نمی کند.» (ستار هدایتخواه، 1375، ص69، ص70)
13) حجاب فرمان خداوند و نشانه ی تقوا است:
اگر هیچ حکمت و مصلحتی در پوشیدگی زن نبود، و اگر هیچ ضرورتی رعایت حجاب را ایجاد نمی نمود، تنها فرمان خداوند کافی بود تا مؤمنان معتقد را به رعایت دقیق این فرضیه برانگیزد. زیرا اطاعت خداوند همواره برترین

دانلود مقاله رابطه خویشتن پنداری و رضایت شغلی دبیران

اختصاصی از یاری فایل دانلود مقاله رابطه خویشتن پنداری و رضایت شغلی دبیران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

رابطه خویشتن پنداری و رضایت شغلی دبیران در سطح دبیرستان استان زنجان
چکیده :
هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه بین خویشتن پنداری و رضایت شغلی دبیران در سطح دبیرستان استان زنجان می باشد که فرضیه عنوان شده عبارتند از میزان خویشتن پنداری و رضایت شغلی دبیران تفاوت خویشتن پنداری دبیران زن و مردتفاوت و رضایت شغلی دبیران زن و مرد که جامعه مورد مطالعه عبارتند از دبیران زن و مرد که 40 نفر عنوان نمونه انتخاب گردیده که جهت آزمون فرضیه ها از روش آماری استباطی و ضریب همبستگی پیرسون و T متغیر مستقل استفاده گردیده که نتایج به دست آمده نشان می دهد بین خویشتن پنداری و رضایت شغلی رابطه معنی داری وجود دارد و رضایت شغلی در بین دبیران زن بیشتر از دبیران مرد است و همین طور خویشتن پنداری دبیران زن نسبت به دبیران مرد بیشتر است.

مقدمه :
با پیشرفت جامعه امروزی و توسعه بروکراسی در نظامهای شغلی یکی از عمده ترین و شاید جنجال برانگیزترین مفاهیمی که از یک سو تلاشهای نظری و بنیادی بسیاری را به خود معطوف ساخته و از سوی دیگر در تمامی سطوح مدیریت و منابع نیروی انسانی سازمانها اهمیت زیادی پیدا کرده رضایت شغلی است – اهمیت این موضوع از یک سو به دلیل نقشی است که این سازه در پیشرفت و بهبود سازمان و نیز بهداشت و سلامت نیروی کار دارد و از سوی دیگر علاوه بر تعاریف متعدد، سازه مشترک بسیاری از حوزه های علمی از جمله آموزش و پرورش، روان شناسی، مدیریت، جامعه شناسی، اقتصاد و حتی سیاست می باشد – جامعه جهانی به نهاد تعلیم و تربیت به عنوان نهادی ارزشمند می نگرد و می کوشد تا دامنه های سرمایه گذاری در این نهاد را گسترش و توسعه دهد بسیاری از متخصصان و مدیران آموزش به این مهم واقف گردیده اند که نظام آموزش همانند یک سیستم است که ایجاد خلل در هر بخش از این سیستم می تواند عملکرد کل سیستم را با مشکل مواجه سازد – بدیهی است با توجه به اهمیت شغل معلمی در پرورش استعدادها و تربیت نیروی انسانی کارآمد جهت ساختن آینده ای روشن و موافق، خودشناسی و بررسی جهانی بینی این گروه و در نتیجه رضایت شغلی حاصله از اهمیت خاصی برخوردار می باشد که این پژوهش سعی بر آن دارد به بررسی این مهم بپردازد.

بیان مسأله :
آخرین پدیده ای که در قلمرو تئوریهای مدیریت عرضه شده تئوری بروکراسی و یا دیوان سالاری است، بنیان گذار این تئوری ماکس و بربود که تکوین تئوری ساخت گرایان را قلمرو و تئوری بروکراسی می نامید. اصول و مفاهیمی را که ماکس وبر در این تئوری عرضه داشته همگی جهت کنترل اختیارات سازمانی بوده است که در این نظریه، مسأله سنجیدن رضایت شغلی کارکنان به دلیل نداشتن ارتباط رویاروی بین مدیران و کارکنان مسأله مهمی می باشد.
سوال مساله :
1- آیا بین خویشتن پنداری و رضایت شغلی دبیران رابطه وجود دارد ؟
2- آیا خویشتن پنداری در بین زنان دبیر بیشتر از مردان است ؟
3- آیا رضایت شغلی در بین زنان دبیر بیشتر از مردان است؟
اهمیت مسأله :
صاحبنظران بر این باورند که، رفتارهای انسانی به استثنای برخی بازتابهای ساده و غریزی، به انگیزه بستگی دارد و معتقدند که انگیزه زمینه پیدایش رفتارها را سبب می شود – فیشر و هانا رضایت شغلی را عاملی روانی قلمداد می نمایند و آن را نوعی سازگاری عاطفی با شغل و شرایط و شرایط اشتغال می انگارند – فرد با تأکیدی که بر عوامل مختلف از قبیل میزان درآمد، ارزش اجتماعی شغل، شرایط محیط کار و فرآورده اشتغال در زمانهای متفاوت دارد به طرق گوناگون احساس رضایت از شغل می نماید (شفیع آبادی، 1367 ، ص 123 – 124 ) جان هالند روان شناس معروف تحقیق گسترده ای در رابطه با انتخاب شغل نوع شخصیت انجام داد و به این نتیجه رسید که افراد با خودشناسی بهتر و بیشتر در مقایسه با کسانی که خودشناسی آنها کمتر است انتخابهای بهتری را انجام می دهند – آثار به دست آمده از گذشته های دور، تعالیم آسمانی و بررسیهای فیلسوفانه در توجه انسان به شناخت خود همگی حاکی از جریان سیاسی از تفکر و تعقل است که به خویشتن شناسی ختم می شود – بدیهی است با توجه به اهمیت شغل معلمی، خودشناسی و بررسی جهان بینی این گروه از اهمیت خاصی برخوردار می باشد که این پژوهش سعی بر آن دارد که به بررسی این مهم بپردازد. درخصوص اهمیت مسئله باید گفت : دستگاه عظیم آموزش و پرورش در هر جامعه ای نقش موثری را در تعلیم و تربیت نیروی انسانی بر عهده دارد. این وظیفه مهم بر عهده معلمین جامعه می باشد لذا در انتخاب افراد جهت این شغل حساس می بایست دقت عمل به خرج داد – در اقتصاد جدید، زندگی شغلی یک فرد در جهات بسیاری می تواند گسترش یابد، در این خصوص افرادی که خصوصیات حرفه ای خود را می شناسند و مبتنی بر جهان بینی خاصی هستند بیشتر احتمال دارد که از زندگی حرفه ای خود رضایت کسب کنند – با توجه به رسالت آموزش و پرورش شایسته است پژوهش هایی در این زمینه صورت گیرد تا از طرفی در برنامه های تربیت معلم و گزینش افراد تغییرات مطلوب صورت پذیرد از طرفی دیگر جاذبه های شغل معلمی ازدیاد یابد تا بدین ترتیب بتوان رضایت از شغل را در معلمین افزایش داد که چنین رضایتی ضمن بازدهی آموزشی و بهبود تعلیم و ترتبیت موجبات اعتماد به نفس و رشد دانش آموزان را فراهم می آورد.
هدف تحقیق :
هدف اصلی پژوهش حاضر تعیین رابطه خویشتن پنداری و رضایت شغلی دبیران است.
اهداف جزئی :
1 ) تعیین تفاوت خویشتن پنداری دبیران زن و مرد
2 ) تعیین تفاوت رضایت شغلی دبیران زن و مرد
فرضیات تحقیق :
1 ) بین میزان خویشتن پنداری وئ رضایت شغلی دبیران رابطه وجود دارد.
2 ) خویشتن پنداری دبیران زن و مرد متفاوت است.
3 ) رضایت شغلی دبران زن و مرد متفاوت است.
تعاریف عملیاتی :
در این پژوهش دو متغیر اصلی یعنی خویشتن پنداری بعنوان متغیر مستقل و رضایت شغلی بعنوان متغیر وابسته مورد بررسی واقع شده اند.
خویشتن پنداری از دیدگاه راجرز مدنظر این تحقیق می باشد – به نظر راجرز، خویشتن پنداری عبارت است از : نظام ادراکی انسان که تعیین کننده شیوه زندگی اوست، نظام ادراکی که به طور آگاهانه عمل می کند و از زمینهایی نظیر درک توانائیهای فردی، درک روابط فرد با خود و دیگران، درک ارزشها و درک هدفهای زندگی تشکیل می گردد (شفیع آبادی 1359).
رضایت شغلی نوعی احساس مثبت فرد نسبت به شغلش می باشد. منظور از رضایت شغلی عوامل گوناگونی است که سبب می گردد فرد شاغل در لحظه معینی از زمان از شغل خود احساس رضایت نماید و به خود بگوید از شغلش راضی است و از آن لذت می برد. (شفیع آبادی 1359).
رضایت شغلی نگرشی است که افراد درباره شغل خود دارند. این نگرش نشأت گرفته از ادراک افراد نسبت به شغلشان می باشد.
در این تحقیق رضایت شغلی بعنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است و منظور از آن است که خود از پرسشنامه رضایت شغلی دبیران دریافت می دارد.
تعریف عملیاتی :
خویشتن پنداری : عبارت است از نمره ای است نمره ای است که آزمودنی از آزمون خویشتن پنداری کسب می کند
رضایت شغلی : عبارت است از نمره ای است که آزمودنی از آزمون رضایت شغلی بدست می آورد

فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق

پیشینه تحقیق در رابطه با خویشتن پنداری
ارسلان امیری در سال (1370) در تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین خویشتن پنداری و اضطراب در بین جوانان 22 ساله شهرستان آباده تحقیقی انجام داده اند که نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین خویشتن پنداری و اضطراب رابطه مهنی داری وجود دارد به این صورت که خویشتن پنداری بالا باعث کاهش اضطراب و بالعکس آنهم می تواند اتفاق بیافتد.
آزاده رهنما در سال 1374 در تحقیقی تحت عنوان مقایسه خویشتن پنداری در بین دختران و پسران حدود سنی 18 ساله شهرستان نور که نتایج بدست آمده حاکی از آن است که خویشتن پنداری در بین پسران بیشتر از دختران است.
بیابانی در سال 1376 در تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین خویشتن پنداری و سلامت روانی در بین زنان شاغل حدود سنی 35 ساله طالقان ارائه کرده اند که نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین خویشتن پنداری و سلامت روانی زنان شاغل رابطه معنی داری وجود دارد.
پارسا در سال 1380 در تحقیقی تحت عنوان مقایسه خویشتن پنداری در بین زنان مطلقه و مردان مطلقه حدود سنی 30 ساله شهرستان نوشهر از توابع مازندران تحقیقی ارائه کرده اند که نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بین زنان مطلقه و مردان مطلقه از لحاظ خویشتن پنداری تفاوت وجود دارد و مردان مطلقه به نسبت زنان خویشتن پندارتر هستند.
در سال 1984 در تحقیقی که اندرسون و سارکی انجام داده اند تحت بررسی رابطه بین خویشتن پنداری و استرس در بین زنان و مردان و مقایسه این متغیرها بر روی آنها با آزمایشات و آزمونهای بیماری که انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که بین کاهش اضطراب و خویشتن پنداری بالا رابطه معنی داری وجود دارد به این صورت که کاهش استرس باعث بالا رفتن خویشتن پنداری و افزایش اضطرای باعث پایین آمدن خویشتن پنداری و توجه به خود در فرد می شود و همین طور تحقیقات انجام شده نشان می دهد که خویشتن پنداری در مردان بیشتر از زنان است و بر عکس استرس در بین زنان بالاتر از مردان است.
پیشینه نظری
بررسی تاریخی نظریه های خود :
موضوع روان و تن از قرن 17 در فلسفه جایگاه خاص خودش را حفظ کرده است نفس و بدن در بسیاری از جهات با هم اختلاف دارند ولی به هم وابسته اند. در این زمینه فلاسفه نظریاتی راجع به رابطه آن ارائه داده اند (رجائی، 1372).
سقراط معتقد بود اسنان ابتدا باید اول خود را بشناسد تا بتواند پدیده های جهان را تحلیل کند. بنابراین انسان محتاج شناخت است وجود انسان را نمی توان به عنوان واحدهای جدا از هم مورد مطالعه قرار داد. افلاطون بین روان و تن فرق قایل شد و با فرق قایل شدن بین عالم روح و مادی مفهوم روح بشر را مطرح کرده او معتقد بود که روح قبل از اقامت در بدن به طور مستقل زندگی می کند و بعد از آفریده شدن تن زندانی گشته و با مرگ از آن جدا می شود (احدی و همکاران، 1371).
اسپینوز (1677 - 1632) معتقد بود که روح و جسم دو جنبه مختلف یک عنصر هستند یعنی آنچه از افعال و انفعالات نفسانی و حرکات و تغییرات بدنی که ما می شناسیم میان آنها تأثیر و تأثر نیست و یک وجود یگانه ای بین آن دو جنبه رابطه ی برقرار می نماید.
لایت نیتز (1761 - 1646) روح و جسم از یکدیگر جدا هستند و هرگز تلاقی نمی کنند فعالیت آنها به موازات هم هستند و تحت تأثیر عوامل یکسان قرار می گیرند (عظیمی، 1369). مری استاک سالیوان اهمیت موقعیت میان فردی در رشد شخصیت ما منجر به این حقیقت شد که شناخت ما از خودمان وابسته به ارزیابی دیگران از ماست و از طریق خود شکل می گیرد جنبه های اصلی و عمده خود در سال های اولیه دوران کودکی شکل گرفته و در سنین بزرگسالی به طور مناسبی و شایسته تعدیل در آن صورت می گیرد (مای لی داس، 1372).
مفهوم خود
مفهوم خود کلید فهم و درک بهداشت روانی است. روان پزشکان به اهمیت و ارزش مفهوم خود کاملاً واقفند چرا که به این باور هستند که تفکر شخص از شخصیت خود تا حدودی رهنمود دهنده رفتار شخص در اجتماع است و نوع رفتار شخص مشخص می شود. اگر تصوری که فرد از خود دارد متعادل و مثبت باشد او انسانی سالم است. خود مجموعه افکار و احساساتی است که شخص را از هستی فردی خویش و اینکه کیست و چیست آگاه می سازد و به عبارتی خود همان فرد است. دیدگاه خود دارای دو نقش است : فاعلی و مفعولی ... نقش فاعلی همان خودپنداره است که مسائل و مفاهیم را به صورت ذهنی تعبیر و تفسیر می کند و نقش مفعولی همان چیزی است که شخص اذعان می داد (سالن و همکاران، 1372).
اقسام من عبارتند از ... من اجتماعی، من برتر، من طبیعی، من ایده آل، من مجازی، من حقیقی و خود برسه قسم است 1 ) خود واقعی 2 ) خود ایده آل 3 ) خود فعلی (اسلامی نصب، 1373) خود مفعولی را جیمز اغلب مفهوم خود می نامند. مفهوم خود شامل میزان درک یک نفر نیست به کیفیت های فیزیکی تعلقات، وضعیت، مهارت ها، مشخصات روانی شامل شخصیت اعتقادات سیستم های ارزش است به عبارت دیگر مفهوم به عنوان یک مفعول شامل مجموعه ای یگانه ای از صفات مشخص است که یک فرد نه شخص دیگری خود را شناسایی می کند که شروع این آگاهی همراه با ظرفیت اولیه شخص در شناسایی صور بدن خویش است.
کارنر مورفی خود همان احساسات و ادراکات که هر کس از کل وجود خویشتن دارد این مفهوم سبب می شود که آدمی با وجود تغییرات و تحولاتی که روی می دهد در طی زمان پیوسته احساس استمرار و تداوم کند و اهمیت خود به این نسبت که چیست و چه ارزشی در زندگی دارد. (سیاسی، 1379)
مفهوم بخشیدن به خود :
شما خودتان را به عنوان یک فرد چگونه توصیف می کنید؟ اگر شبیه افراد بالغ باشید ممکن است از صفات درون شخصی با ارزش خودتان مثل صداقت، دوستی، مهربانی، سلیقه های اخلاقی یا مذهبی یتان و ارزش ها و علایق خودتان صحبت کنید. شخصیت یعنی ترکیب سازمان دهی شده ای از صفات، انگیزه ها و رفتارها که برای هر فردی یگانه است غالباً بیشتر مردم از جمله روانشناسان سعی می کنند که شخصیت را به صورت ویژگی های شخصیتی توصیف کنند مثل ویژگی هایی چون اجتماعی بودن، مستقل بودن، تسلط، اضطراب که چنین تصور می شود که در شرایط مختلف نسبتاً سازگارند.
چگونگی تشکیل خود :
در وجود هر انسانی مقداری نیروهای حیاتی امکانات و استعدادهای خاص و انرژی نهفته است اگر شرایط و فرصت مناسب برایش فراهم سازند. این نیروها و استعدادها با خود بخود به طور طبیعی رشد می کند. هر تجربه ای به تشکیل مفهوم خود کمک می کند. رشد خود بتدریج به شکل هویت شخصی می انجامد. هویت عبارت است از افتراق ئ تمیزی که فردبین خود و دیگران می گذارد. هویت شخصی یک سازه و ساختار روانی اجتماعی است. یعنی هم شامل طرز فکرها و عقاید می شود. که معرف فرد است و هم نحوه ارتباط فرد با دیگران را می سازند. اگر چه خویشتن همیشه در حال تغییر است اما در هر فرد نوعی سازمان، هماهنگی، ثبات، تجانس و شکل یافتگی خاص خود را دارد (راهورفی، 1371) خودپنداره شخص فریانی آگاهانه مداوم و نسبتاً مداوم و نسبتاً ثابت است. راجرز انسانی را علاقه مند به آینده می داند و از طرف دیگر درصدد کاهش تنش از سویی دیگر در جستجوی تکامل و پیشرفت است و در نهایت رسیدن به خود شکوفایی است. راجرز در مفهوم خویشتن و هماهنگی را مطرح می کند که ثبات خویشتن عبارت از عدم تعارض بین ادراکات مختلف خویش و هماهنگی خویشتن (شاملو، 1372) هماهنگی خویشتن یعنی تجانس که طبق نظر راجرز ما هنگامی احساس عدم هماهنگی می کنیم که بین پنداره ما از خود ما و تجارب واقعی، از زندگی تعارض بوجود آید و دچار ناهماهنگی و کم کم دچار تنش و نابسامانی شویم. به نظر وی وقایع زمانی معنی دارند که شخص براساس تجارب گذشته نسبت به ارزشمندی خویشتن را عزت نفس می نامد وی می گوید اگر والدین به فرزندان توجه و محبت بدون قید و شرط داشته باشند کودک از عزت نفس بالایی برخوردار خواهد بود که اگر با عدم توجه روبرو شود منجر به عدم ثبات هماهنگی خودپنداره و خویشتن می شود و در نتیجه طفل درصدد حفظ محبت دیگران می شود.
رشد مفهوم خود :
مهمترین شرایط برای اینکه انسان بتواند به طور طبیعی و سالم رشد کند. عبارتند از محبت و گرمی و حمایت و آزادگی نسبی، کمک و راهنمایی و تشویق اگر این شرایط برای اینکه انسان بتواند به طور طبیعی و سالم رشد کند فراهم بشود فرد احساس ایمنی و آرامش کند و شانس و فرصت این را پیدا می کند که احساسات، علایق و تمایلات و آرزوهای خاص خودش را بطور طبیعی و رشد و نمو دهد. وقتی این احساس آرامش ایمنی در او ایجاد شد می تواند بدون تشویق به خودش بپردازد و از نیروها و استعدادهای ذاتی و طبیعی خود برای پرورش و تقویت وجود خود استفاده نماید. اما شرایط نامناسب است که شخص را از رشد طبیعی منحرف می کند و فقدان استعدادها و امکانات بالقوه در اوست که مانع رشد او است شرایط نامناسبی که مانع رشد است عبارتند از تحقیر، اجحاف، تعدی، زور، فشار، عدم رضایت احتیاجات خاص، بی علاقگی، بی توجهی به او، تبعیض ایجاد محیطی ناایمن، سخت گیری بیش از حد، ایراد این ها همه از مهمترین عوامل و شرایط است که مانع رشد طبیعی و سالم شخص می شود و احساس ناایمنی را در او ایجاد می کند. شخص به جای اینکه وقت و انرژی خود را صرف پرورش استعدادهای طبیعی اش در حالت دفاعی قرار می گیرد و آنها را صرف تسکین و تخفیف و کاهش اضطراب و دلهره و دفع آزار دیگران نماید. مشکلاتی که شخص با آنها مواجه است مانع می شود که احساس ارزش و اعتماد در او رشد کند. خلاصه مجموعه این عوامل موجب می شود که رشد اصلی و واقعی بسیار کند شود بنابراین اعتماد به نفس هم که منشأش خود اصلی و واقعی است در چنین شخصی ضعیف شده و کم رشد می کند. او دیگر چندان توجهی به احساسات و علایق و آرزوهای واقعی و اصیل خود ندارد.
تنها یک چیز برایش مهم است و به آن می تندیشد و آن این است که چگونه از آزار دیگران خود را امان نگه دارد بنابراین در روابطش با دیگران از تمایلات و احساسات واقعی خود استفاده نمی کند بلکه احساسات بدلی و تصنعی در خود می پروراند که مناسب و مقتضی آن رابطه خاص باشد. در حقیقت شخص جسم از خود واقعی اش که از مجموعه احساسات و تمایلات و آرزها و علایق و عواطف و اصیل وی تشکیل می شود بر می گیرد و از وجود آن غافل و بی خبر می گردد. در نتیجه خود واقعی اش کم رشد کرده ضعیف می شود. در شخصیت انسانی سه خود وجود دارد. خود واقعی و اصلی خود فعلی – خود ایده آل – خود اصلی و واقعی : دارای یک مقدار استعداد و نیروهایی است که هرگاه فشار و عوامل نامناسب رشد آن را ضعیف نکند شخص به طور طبیعی و مطابق با استعدادها رشد می کند و در حقیقت خودش می شود.
خود ایده آل : آن چیزی که نیستیم اما تصور می کنیم هستیم یا آرزو می کنیم که آن باشیم در حقیقت خود ایده آل جانشین خود اصلی و واقعی است.
خود فعلی : عبارتند از آن چیزی که فعلاً هستیم یعنی خودی که تحت تأثیر اضطراب و تضاد سایر جریانات شکل و فرم می گیرد. (شاملو، 1372)
تعریف خود از دیدگاههای تجربی و پژوهش :
ژیل بوندکر(1992) خود آن زمینه ای از دانش است که افراد در مورد آنچه در دنیا به آن عمل می کنند و در پاسخ به پرسش من که هستم شاخته اند.
دیمون هارت (1982) مفهوم یا ادراک خود در برگیرنده دانش فرد نسبت به ویژگی ها و توانایی های شخص و نیز اندیشه بر آن استو ادراک خود، در برگیرنده خود موضوعی و خود فاعلی و اندیشمند است. کانتور، کیسترم (1987) و مارکوس (1977) : خود یک پردازشگر اطلاعاتی است با توایایی درون داد، اندوختن و برون داد.
ایستن (1983) : خود یک نظریه است که خود را توجیه و آینده را پیش بینی می کند و به لحاظ اعتبار و سودمندی آن ارزشیابی می شود.
نکته مشترکی از تعاریف بالا بدست می آید گاهی یافتن یا آگاه شدن، قابلیت سازمان یابی و ایفاگری نقش میانجی با دنیای بیرون است (محسنی، 1375)
تعریف خود از دیدگاه های روان تحلیل گری :
در ادبیات روان تحلیل گری مفهوم خود ارتباط با مفاهیم دیگر، بویژه «من» عنوان می شود، در نظریه فروید «خود» از ارکان دستگاه روانی نیست، فقط در بررسی های او روی خود شیفتگی و زمانیکه او از عواطف، احساسات و عشق به خود و آگاهی از خود سخن می گوید عنوان شده است. حفاظت «خود» از نقش های «من» است. نقل از گولس، 1989
در نظر آنا فروید «خود» بعنوان خود جسمانی یا اگاهی بر جسم شخص، زودتر از «من» ظهور می یابد، یعنی خود به لحاظ تکوینی مقدم بر «من» و زمانی است که فرد به خویشتن بعنوان عاملی که حس می کند و عمل میکند و عمل می کند آگاهی یافته است. هارتمان نیز «خود» را مقدم بر «من» می داند و معتقد است قبل از آنکه کودک بتواند تکلم کند. از خلل و توسط فعالیت های حرکتی اش خودش را از دنیای بیرون مجزا می کند و این خود جسمی از کل وجود شخص است و بر جسم او اعضائی از جسم او عناصر روان شناخنتی ترکیب کننده او شمول می یابد تمایز خود و محیط بیرون (در حوالی 6 ماهگی) اولین گام در جهت شکل گیری «من» است.
کوهرت، در مقایسه با دیگر روان تحلیل گرما، تعرضی مستقل تر و مشخص تر از خود ارائه می دهد، از نظر او خود بدون آنکه عاملی از عوامل اجرایی دستگاه روانی باشد ساختاری درون ذهنی است. می تواند در تمامی پهنه روان تظاهر شدن و خوب عمل کردن من است. در نظریه او رشد خود شیفتگی مستقل از رشد روانی غریزی بوده و نقش اساسی را تعادل و سلامت روانی ایفا می کند. (محسنی، 1375)
خود در دیدگاه های مختلف روان شناختی :
الف ) دیدگاه اجتماعی :
در دیدگاه های اجتماعی (محی بیرون از عوامل اساسی شکل دهنده خود است و فرایندهایی که به آنها استناد می شود تا نفوذ بیرون بر درون توجیه یابد عبارتند از جبر اجتماعی و ساختار کلان اجتماع، همانند سازی، ایفاگری نقش و تعامل های بین فردی)
ب ) دیدگاه شناختی :
دیدگاه شناختی خود را بعنوان یک ساختار شناختی توصیف می کند. میانجی گری دنیای بیرون و درن بوده حوادث و اطلاعاتی را پرداز شگری می کند. می اندوزد و سازمان بندی با محرکات وقایع بعدی درگیر می شود.
ج ) خود در دیدگاه شناختی – اجتماعی :
دیدگاه شناختی – اجتماعی خط ارتباطی نظرات شناختی و نظرات اجتماعی بوده و پایه از سویی در اجتماع و تجربیات اجتماعی و از سویی دیگر در فرد و توان شناختی او دارد و متمرکز به فرآیندهای هم درون و هم بین فردی است. خود در دیگاه شناختی – اجتماعی مفهومی محوری است که نقش میانجی گر را میان درون و بیرون ایفا می کند و عهده دار تنظیم رفتار است. (محسنی، 1375)
1 ) مبانی نظری پژوهش :
خودپنداشت یا تصور از خود یک ویژگی مهم شخصیتی است، تاریخ تلاش و توجه در رسیدن به شناسایی از خود از چنان قدمتی برخوردار است که در آن حتی می توان تلاشهای فکری ارسطو را در قالب دستورهایی مانند «خود را بشناس» مشاهده نمود، امروزه چنین دستوری در نظریه های پیشرو در رشد حرفه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و همه صاحبنظران به اتاق بر این باورند که اصولاً هر فرد در ادراک از خود مفهومی متمایز ار دیگران را نشان می دهد، چنین ادراک و پنداشتی از خود حاکم بر نقش ها و گروههایی است که فرد از خود بروز می دهد و یا به آن تعلق دارد، به این ترتیب رضایت حاصله از چنین ادراک و پنداشتی رضایتی خاص فرد و بنا به نوع شناسایی و پنداشت اوست.
در میان انبوه رضایت ها، رضایت شغلی یکی از موارد خاص دربرگیرنده است که به خوبی می تواند نمایانگر تأثیر عوامل شخصیتی فرد باشد، با توجه به چنین ویژگی خاص و عوامل مرتبط با آن نظریات متفاوت و به دنبال آن تحقیقات متنوعی صورت گرفته که تأثیر عوامل شخصیتی را در رضایت شغلی نشان می دهد.
ناتانیل براندن (1965) در راستای ارتباط میان خویشتن پنداری و تأثیر عوامل شخصیتی حاصله بر نوع ارائه مهارت فرد بیان می دارد : انسان می بایست کوشش کند که در زمینه خاصی از علم و فن منشاء اثر واقع شود، انسان ممکن است چند نوع مهارت داشته باشد ولی باید احساس سودمندی کلی و اساسی نیز داشته باشد. مثلاً
ممکن است در حرفه خود اعتماد داشته باشد ولی از تفکر آزاد مستقل در افق وسیعتر وحشت کند که این به خویشتن پنداری و حرمت نفس او مربوط می شود. (زندی پور، 1369 ).
کارل راجرز روانشناس انسان گرا در زمینه شخصیت آدمیان معتقد به حقیقت یابی و یا خود شیفتگی است. مقصود از تحقق یابی یا خودشکفتگی رشد زیستی (بدنی) و روانی از دوران کودکی تا دوران بزرگسالی است. البته تا حدودی که ماهیت ارگانیزم اجازه می دهد. در این جریان آدمی به سوی هدفی پیش می رود و به ابتکار می پردازد. بزرگترین عمل ابتکاری او خویشتن سازی و آن مبنای ارزشهای دیگر مانند آثار هنری، علمی، اجتماعی، و ... نیز می باشد. این خویشتن سازی است میسر نیست مگر در مواجهه با واقعیات و اندوختن تجربه. پس از آن که خویشتن پنداری صورت گرفت و شخصیت تجلی پیدا کرد آدمی باید مقام به دست آورد. و آن را نگهداری کند و این مهم با تجارب اندوخته شده از روی پختگی صورت خواهد گرفت. (سیاسی، 1367 )
برای تعیین نوع ادراکی که فرد از خود دارد از پرسشنامه هایی استفاده شده است که به طور کلی می توان آنها را به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول شامل پرسشنامه هایی می شود که خویشتن پنداری را از طریق تعداد صفاتی مطلوب که آزمودنی به خود نسبت می دهد می سنجد و دسته دوم پرسشنامه هایی است که در آزمودنی نه تنها باید بگوید که چگونه خود را می بیند (تصویر فاعلی) بلکه باید چگونه دوست دارد باشد (تصویر آرمانی یا خود ایده آل) که تنافر بین این دو تصویر در چنین پرسشنامه هایی می تواند درجه پذیرش خویشتن را نشان دهد.
مقیاس خویشتن پنداری راجرز از پرسشنامه های دسته دوم است که رابطه میان خود واقعی و خود ایده آل را می سنجد و تصویری دقیق از میزان خودپنداری فرد به دست می دهد. همگرایی بین دو تصویر خود که به منزله شاخص حرمت خویشتن است می تواند از یک گرایش تبعیت از هنجارهای اجتماعی حاصل شود اما از آنجا که این هنجارها به نوبه خود به گونه ای دقیق استقرار نیافته اند بلکه به صورت فردی ادراک شده اند، تغییر پذیر هستند و وجود ناهمنوایی بین این دو خود منبع مشکلات درونی است. (منصور 1359 ).
درخصوص رابطه میان خویشتن پنداری و انتخاب شغل شرترز را بیان می کند که خود اداراکی یا خویشتن پنداری را می توان ترکیبی از کلیه افکار و احساساتی که شخص نسبت به خود دارد و یا تصور از خویشتن تعریف نمود. این تصویر دو بعد جسمی و روانی دارد. بعد جسمی متضمن تصور جسمانی فرد است و بعد روانی مشتمل بر عقاید شخص درباره خصوصیات فردی خویش. خود ادراکی افراد ممکن است از خیلی ضعیف یا منفی به سمت خیلی قوی یا مثبت تغییر یابد. خود ادراکی مثبت احساس کفایت و ارزنده بودن را در فرد به وجود می آورد. این ادراکات شالوده هرگونه برنامه ریزی خطی است. درکی که فرد از خویشتن حاصل می نماید جهت تصور این که چگونگی بعضی مشاغل با شخصیت، رغبتها، تواناییها و هدفهای وی بهترین تناسب را دارد لازم است. (زندی پور، 1369 )
فرانک جی لندی در تئوری خود تحت عنوان «بازگشت به رضایت شغلی» بیان می کند پنجاه سال تحقیق بر این دارد که ارتباط میان احساسات فردی را با کار فرد و رفتارش تشریح کند. او فرض می گیرد که حالت عاطفی فرد تحت تأثیر محیط کارش است.
نورل و گریتر (1960) بین میزان آگاهی از خود و انتخاب شغل و حرف همبستگی معنی داری را مشاهده نمودند (شفیع آبادی، 1359 )
در تحقیق دیگری کیبریک و تیدمین (1961) نقش خویشتن پنداری را در انتخاب شغل پرستاری مورد مطالعه قرار دادند نتیجه این تحقیق نیز به نفع عامل خویشتن پنداری است.
شرترز از قول دانالد سوپر روانشناس دانشکده معلمین کلمبیا عنوان می کند که وقتی که فردی یک انتخاب حرفه ای را ابراز می دارد تصور خود را از نوع فردی که هست با اصطلاحات حرفه ای بیان می کند یک حرفه به فرد امکان می دهد تا نقشی را بازی کند که متناسب با تصوری است که از خود دارد. (زندی پور، 1369 )
در نظریه تکاملی سوپر تحت عنوان «انتخاب شغل و حرفه» بر عامل خویشتن پنداری تأکید زیاد می شود. به نظر سوپر و همکارانش (1963) اولین عامل مؤثر در تعیین مسیر تکاملی انتخاب شغل و حرفه پندار و عقیده انسان درباره خودش می باشد. سوپر و همکارانش بیان می کنند که انسانها با هم متفاوتند و هر فردی دارای قدرت و توانایی خاصی می باشد و با توجه به خصوصیاتش در مسیر معینی می تواند پیشرفت نماید. انسانها از اشتغال به مشاغلی لذت خواهند برد که بدان مشاغل علاقه مند باشند و توانایی انجام آن را نیز داشته باشند. (شفیع آبادی، 1359 ).
جان هالند (1959) نیز در نظریه خود تحت عنوان انتخاب شغل و حرفه بیان می کند که این انتخاب با نوع شخصیت فرد بستگی دارد و رابطه مستقیمی با طرز تلقی و گرایش فرد دارد هالند معتقد است افرادی که خودشناسی بهتر و بیشتر دارند در مقایسه با کسانی که خودشناسی آنها کمتر است انتخابهای بهتری را انجام خواهند داد. (شفیع آبادی، 1359 )
در همین خصوص راجرز معتقد است که انگیزه رفتار آدمی نیازهای زمان حال او هستند. گذشته هم البته ممکن است در تشکیل این نیازها بی اثر نباشد. حفظ مقام به دست قناعت نمی کند و طالب ارتقاء مقام و جستجوی کمال است و در این مسیر باید آزادی داشته باشد. که در غیر این صورت پیشرفت واقعی و ابتکار و سازندگی مسیر نخواهد بود. (سیاسی، 1376 )
نظریه های زیربنایی رضایت شغلی :
از دهه 1920 تاکنون رضایت شغلی به گونه وسیعی مورد مطالعه قرار گرفته و نظریه های متعددی درباره آن ارائه شده است. به اعتقاد لوکه و گرانبرگ (1979) تنوع و تعدد رویکردها و نظریه های مربوط به رضایت شغلی را می توان ناشی از سه دیدگاه اساسی دانست.
1 ) نهضت روابط انسانی :
نظریه پردازان دیدگاه روابط انسانی در مطرح کردن رضایت شغلی نقش بسزایی داشته اند. این نهضت در دهه 1930 شکل گرفت اما ریشه های آن به اواخر دهه 1920 بر می گردد که در مطالعات و ثورن (Hawthorne) معروف است. این رویداد عبارت بود از مجموعه آزمایشهایی که در کارخانه ها و ثورن وابسته به شرکت الکتریکی غربی (western electric company) در شیکاگو انجام گرفت و بدین منظور پایه ریزی شد که تأثیر روشنایی، استراحتهای کوتاه مدت، عوامل محیطی مانند نور، صدا و سایر شرایط کار را بر عملکرد، مورد بررسی قرار دهد. اثر این مطالعه تا حدی بود که آن را نقطه عطف حرکت روابط انسانی در مدیریت می دانند. نظریه پردازان این کتب با مطالعات خود نشان دادند که کارگر خوشحال کارگر سودآور است و رضایت شغلی بیش از هر چیز تحت تأثیر نقش گروههای و کاری سرپرستان است.
2 ) اتحادیه های کارگری :
حرکت دیگری که در سالهای دهه 1930 شکل گرفت و بر مفهوم و تعریف رضایت شغلی تأثیر بسزایی داشت. تعارضها و درگیریهای فراگیر بین مدیران کارخانه ها و مراکز تولیدی و صنعتی با کارگران و سرانجام بر ضد اتحادیه گرایی بود که تا آن زمان وجود نداشت. این رویدادها علاقه قابل توجهی را به مطالعه رضایت شغلی برانگیخت. در سال 1932 نخستین مطالعه مربوط به رضایت شغلی (کورن هاورز و شارپ، 1932 ، نقل از کورمن 1378 ) منتشر شد. علاوه بر آن، مدیران نیز به عنوان بخشی از برنامه های بلند مدت خود شروع به استخدام روان شناسان کردند تا با زمینه یابی و افزایش رضایت شغلی از ایجاد اتحادیه ها جلوگیری کنند. در اواخر دهه 1930 این روند منجر به آن شد که جامعه مطالعات روان شناختی مسائل اجتماعی در آمریکا کتابی در زمینه اندیشه های روان شناختی مسائل کارگری منتشر کند.
3 ) دیدگاه رشد یا ماهیت کار :
بسیاری از صاحب نظران رشته های مدیریت و روان شناسی بر پایه پژوهشهای متعدد دریافتند که فهم رفتار در محیط کار مستلزم چیزی بیش از مطالعه خصوصیات افراد و سپس متناسب ساختن آن با یک سازمان است. از این رو سازمانها می بایست راه تحول و دگرگونی را در پیش گیرند، و عقاید تازه ای نسبت به مفاهیم موفقیت کار، رضایت شغلی و مانند آن پدید آید. نیاز به این تحول هم در زمینه های فردی و هم در زمینه های سازمانی احساس می شد و سرانجام منجر به آن گردید که دیدگاه های روشنفکرانه ناشی از مدیریت، روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی بر مفاهیم سنتی و گذشته غلبه نماید. از این رو اهمیت نظامهای مدیریتی، اثرات رفتاریو نگرشی سازمانها و نیز تکامل آن با فرایندهای اجتماعی و روانی بیش از پیش مشخص، و این حقیقت پذیرفته شد که سلامت و موفقیت کسانی که به این سازمانها متکی هستند، منوط به سلامت و موفقیت آنهاست و موفقیت و رضایت در کار اغلب برای عزت نفس و سلامت روانی اشخاص ضروری به حساب می آید. بیشتر حرکتهایی که در این رابطه صورت گرفته مانند نهضت آزادی زنان و خواست مردان برای بررسی مجدد مشاغل و فنی ساختن آنها شواهدی بر درستی این ادعاست (کورمن، 1378 ).
از کمپ (oskamp) به عنوان یکی از صاحبنظران، نظریه های رضایت شغلی را به سه دسته عمده طبقه بندی کرده است.
1 ) رویکرد نیازها : بر پایه این رویکرد میزان رضایت شغلی هر فرد به دو عامل بستگی دارد :
نخست اینکه چه تعداد از نیازهای فرد و تا چه میزان از طریق احراز شغل تأمین می شود.
دوم اینکه چه تعداد از نیازها و تا چه میزان از طریق اشتغال به کار موردنظر تأمین نشده باقی می ماند. نتیجه حاصل از بررسی این دو عامل. رضایت شغلی فرد را معین می کند. به بیان دیگر، در این رویکرد رضایت به عنوان تابعی از میزان کامروایی و ارضای نیازهای فرد، شامل نیازهای جسمی و روان شناختی تعریف می شود. نیازها به عنوان احتیاجات عینی انسان که در همه افراد مشابه است، در نظر گرفته می شود. در حالی که ارزشها و آرزوهای فرضی افراد است که از شخصی به شخص دیگر تفاوت دارد.
2 ) رویکرد انتظار : براساس این رویکرد انتظارات افراد در تعیین میزان رضایت شغلی آنان مؤثر است. به بیان دیگر، رضایت با چگونگی انطباق کامل امیدها و انتظارات با پیشرفتهای فرد تعیین می شود. در حالی که نارضایتی معلول ناکامی از رسیدن به انتظارات است. اگر انتظارات فرد از شغل خود زیاد باشد رضایت شغلی معمولاً مشکل تر و دیرتر حاصل می شود. از این رو، رضایت شغلی پدیده ای یگانه است ولی عوامل دستیابی به آن برای افراد مختلف متفاوت است.
3 ) رویکرد ارزشی : براساس این رویکرد رضایت شغلی با این مطلب تعیین می شد که آیا شغل به فرد امکان حفظ ارزشهای خصوصی و شخصی را می دهد در این رویکرد به دو جنبه اجتماعی و روانی فرد توجه می شود. از لحاظ اجتماعی، تأثیر عواملی چون نظام سازمانی، هنجارهای اجتماعی، شرایط محیط کار و مانند آن، از لحاظ روانی بیشتر شخصیت و ویژگی های روانی مورد توجه قرار می گیرند.
یکی از تازه ترین طبقه بندیهایی که درباره نظریه های رضایت شغلی ارایه شده متعلق به لاوسون و شن (Lovsun and schen - 1998) است. آنها نظریه ها را دو طبقه ریز مدل ها (micro models) و درشت مدل ها (macro models) تقسیم می کنند. در نظریه های ریز مدل ها اساساً بیش از هر چیز تأکید بر عوامل درونی و نیروهایی است که برآورده ساختن آنها منجر به رضایت افراد می شود. در حالی که تأکید اصلی نظریه هایی که در درشت مدل ها قرار می گیرد بر سازمان، به ویژه بر فرایندهای سازمانی که برای تولید و ارایه خدمات ضروری است، قرار داد. نخست نظریه هایی که در طبقه ریز مدل ها قرار دارد و سپس نظریه های مربوط به درشت مدل ها به اختصار مورد بررسی قرار می گیرد.
نظریه های ریز مدل :
به اعتقاد مازلو کارکنان بر پایه سطوح پنجگانه برانگیخته می شوند. و چنانچه این نیازها با توجه به موقعیتی که دارند برآورده شود، رضایت شغلی ایجاد می شود. این نیازها به ترتیب اولویت عبارت است از نیازهای فیزیولوژیک، امنیت، اجتماعی، احترام و خودشکوفایی. نظریه مازلو بر سه پایه مفروضه عمده قرار دارد :
1 ) افراد تنها بر پایه نیازهای برآورده نشده برانگیخته می شوند.
2 ) نیازهای افراد به ترتیب اهمیت (اولویت) از نیازهای ساده به پیچیده مرتب شده است.
3 ) نیازهای سطوح بالاتر زمانی می تواند موجب برانگیختن فرد شود که نیازهای سطوح پایین تر برآورده شده باشد (لوسیر، 1997 )
روان شناسان سازمانی بر این باورند که نظریه سلسله مراتب نیازها در بررسی رضایت شغلی بسیار کارساز است، زیرا رضایت فرد را با توجه به این نکته که شغل وی چگونه پاسخگوی نیازهای غالب است (اساسی ترین نیازها که کاملاً ارضا نشده است) می توان تعیین کرد. ممکن است برای فردی ایمنی اقتصادی یک نیاز باشد. در حالی که برای دیگری نیاز به احترام مطرح باشد. لذا طبیعی است که یک شغل واحد می تواند موجب سطوح بسیار متفاوت رضایت در آنها شود (از کمپ). با تدابیر سازمانی برآورده شود رضایت شغلی خود فراهم می آید نیازهای سطح وجود اشاره به آن دسته از نیازها دارد.
آلدرفر (Alderfer - 1969) نیز مفهوم سلسله مراتب نیازها را به کار می گیرد. اما آن را تنها در سه سطح وجود (existence)، ارتباط (relatedness) و رشد (growth)، بیان می کند. به اعتقاد او چنانچه این سه نوع نیاز که به بقای انسان می انجامد و تا اندازه زیادی منطبق با دو سطح اولیه نیازهای سطح رشد بالاترین سطح نیاز در نظریه اوست که با بخشی از سطح چهارم و تمامی سطح پنجم سلسله مراتب نیازهای مازلو منطبق است.
با وجود این آلدرفر (Alderfer - 1972) معتقد است که در نظریه وی برخلاف نظریه مازلو، نیازها به گونه سلسله مراتبی به هم متصل نیستند. از این رو ارضای یک سطح در نیازها به معنای آن نیست که نیاز قبلی ارضا شده است.
براساس نظریه مک کلند (Mcclelland - 1997) نیازهای انسان یاد گرفته می شود و مهمترین نیازها که ارضای آن در محیط کار نقش اساسی در رضایت شغلی بازی می کند نیاز به پیشرفت، پیوند جویی و قدرت است.
افرادی که نیاز به پیشرفت در آنها شدید است هنگامی از کار خود رضایت دارند که برای انجام وظایف و حل مشکلات کاری مسئولیت شخصی دارند، مجموعه ای از هدفهای تا اندازه ای دشوار برای آنها طرح می شود و تمایل شدید آنها برای بازخورد گرفتن از عملکرد خویش برآورده می گردد (لاوسون و شن، 1998 )، علاوه بر این آنها ارزش گذاری به وسیله پول را برای خود آن دوست ندارند بلکه از پول تنها به عنوان نمادی برای موفقیت لذت می برند (پارکر و کاسمیر، 1992 ).
بنا به نظر مک کلند (1978) ارضای نیاز به پیشرفت به ویژه برای توسعه اقتصادی و رقابت سازمانی از اهمیت زیادی برخوردار است و مدیران می توانند با اجرای یک برنامه چهار مرحله ای رضایت شغلی افراد و در نتیجه پیشرفت سازمان را تأمین کنند :
1 ) طرح ریزی هدفهایی با دشواری متوسط و ثبت کارکرد افراد نسبت به این هدفها.
2 ) اقدامات شناختی برای ارتقای زمینه تفکر، صحبت و انجام کار به گونه ای که بسیار شبیه به افرادی با انگیزه پیشرفت بالا باشد.
3 ) تمرکز آموزشهای سازمانی برای ایجاد رابطه مثبت بین نیاز زیاد به پیشرفت.
4 ) فراهم آوردن حمایتهای گروهی از همکاران.
بنا به نظر مک کلند و بویاتزیس (Mcclelland & Boyatzis - 1982) اجرای این برنامه آموزشی. میزان رضایت شغلی کارکنان و فعالیتهای کارآمد مدیریتی را تقریباً دو برابر می کند.
توسط نظریه برابری آدامز (Adam - 1963) ارایه شده است و اساساً بر دو مؤلفه دروندادها (شامل آنچه که افراد با خود به محیط کار می آورند مانند مهارتهای اختصاصی، استعدادها یا تلاشهای کاری شدید) و بروندادها (آنچه کارکنان از شغل خود به دست می آورند مانند دستمزد، فرصت پیشرفت و مزایای جانبی) تأکید دارد. به اعتقاد آدامز رضایت شغلی حاصل هم خوانی و برابری این دو مؤلفه با یکدیگر است.
بنا به نظر آدامز نارضایتی شغلی زمانی به وقوع می پیوندد که نسبت بازده های فردی یک فرد (هدف - target) به دروندادها، و نسبت بازده ها به دروندادهای فردی افراد دیگر مورد مقایسه قرار گرفته و کمتر از آنها برآورد می شود. از این رو تنها زمانی می توان حالت برابری را ایجاد کرد که :
1 ) دروندادها و بروندادها تغییر یابد.
2 ) از نظر شناختی تحریف شود.
3 ) موقعیت یا سازمان ترک شود.
4 ) دروندادها و بروندادهای دیگران تغییر یابد.
رضایت شغلی :
در این بخش با توجه به نظریه ها و تقسیم بندیهای مختلف درباره رضایت شغلی، و عوامل شناخته شده در آن می پردازیم.
اغلب گفته می شود که «کارمند خوشحال یک کارمند کارا است » و کارمند خوشحال بایستی با شغلش ارضا شود. اهمیت رضایت شغلی از آنجا ناشی می شود که بیشتر افراد تقریباً نیمی از ساعات بیداری خود را در محیط کاری می گذارنند.
رضایت شغلی عبارت است از حدی از احساسات و نگرشهای مثبت که افراد نسبت به شغل خود دارند. وقتی یک شخص می گوید دارای رضایت شغلی بالایی است، این بدان مفهوم است که او واقعاً شغلش را دوست دارد. احساسات خوبی درباره کارش دارد و برای شغلش ارزش زیادی قائل است. نتایج تحقیقات نشان می دهد که کارکنان با رضایت شغلی بالاتر، از نظر فیزیک بدنی و توان ذهنی در وضعیت خوبی قرار دارند.
رضایت شغلی نتیجه ادراک کارکنان است که محتوا و زمینه شغل آن چیزی را که برای کارمندان ارزشمند است، فراهم می کند. رضایت شغلی یک حالت احساسی مثبت یا مطبوع است که پیامد ارزیابی شغلی یا تجربه فرد است. این حالت احساسی مثبت، کمک زیادی به سلامت فیزیکی و روانی افراد می کند. از نظر سازمانی، سطح بالای رضایت شغلی منعکس کننده جو سازمانی بسیار مطلوب است که منجر به جذب و بقای کارکنان می شود.
برای بیان عوامل مؤثر بر رضایت شغلی و نتایج رضایت یا عدم رضایت شغلی، مدلی طراحی شده است که در شکل آمده است.

عوامل مؤثر بر رضایت شغلی :
مطالعات مختلف در زمینه رضایت شغلی نشان می دهد که متغیرهای زیادی با رضایت شغلی مرتبط است که این متغیرها در چهار گروه قابل طبقه بندی است :
1 ) عوامل سازمانی 2 ) عوامل محیطی 3 ) ماهیت کار 4 ) عوامل فردی
1 ) عوامل سازمانی :
بعضی از عوامل سازمانی که منبع رضایت شغلی هستند عبارتند از :
الف ) حقوق و دستمزد : مطالعات لاک نشان می دهد که حقوق و دستمزد یک عامل تعیین کننده رضایت شغلی است. به ویژه زمانی که از دیدگاه کارمند این پرداخت عادلانه باشد.
ب ) ترفیعات : ترفیعات شامل تغییر مثبت در حقوق (حقوق بالاتر) کمتر مورد سرپرستی قرار گرفتن، چالش کاری بیشتر، مسئولیت بیشتر و آزادی در تصمیم گیری است. به علت اینکه ارتقای میزان ارزش فرد را برای سازمان نشان می دهد.
ج ) خط مشی های سازمانی : ساختار دیوان سالارانه برای فردی که دارای سبک رهبری دموکراسی است مناسب نیست. علاوه بر آن خط مشی های سازمانی نیز در رضایت شغلی تأثیر می گذارد. خط مشی های غیر منعطف باعث برانگیختن احساسات منفی شغلی می شود و خط مشی منعطف باعث رضایت شغلی می شود.

2 ) عوامل محیطی : عوامل محیطی کار شامل موارد زیر است :
الف ) سبک سرپرستی : هرجا که سرپرستان با کارکنان رفتاری حمایتی و دوستانه داشته اند رضایت شغلی نیز زیاد بوده است.
ب ) گروه کاری : اندازه گروه و کیفیت ارتباطات متقابل شخصی در گروه، نقش مهمی در خشنودی کارکنان دارد، هرچه گروه کاری بزرگتر باشد رضایت شغلی نیز کاهش می یابد زیرا ارتباطات متقابل شخصی ضعیف تر شده و احساس همبستگی کم رنگ تر و نهایتاً شناخت تمامی افراد مشکل می باشد. همچنین گروه کاری به عنوان یک اجتماع، سیستم حمایتی – احساسی و روحیه ای برای کارکنان محسوب می شود. اگر افراد در گروه دارای ویژگیهای اجتماعی مشابه باشند جوی را به وجود می آورند که در سایه آن رضایت شغلی فراهم می گردد.
ج ) شرایط کاری : هرچه شرایط کاری مطلوب تر باشد باعث رضایت شغلی می شود، چرا که در شرایط مطلوب، آرامش فیزیکی و روانی بهتری برای فرد فراهم می شود.
3 ) ماهیت کار :
کار به خودی خود نقش مهمی در تعیین سطح رضایت شغلی دارد، محتوای شغل دارای دو جنبه است : یکی محدوده شغل است که شامل میزان مسئولیت، اقدامات کاری و بازخورد است، هرچه این عوامل وسیع تر باشد باعث افزایش حیطه شغلی می شود که آن نیز به نوبه خود

بررسی نگرش دبیران و دانش اموزان دختر مقطع متوسطه نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل در شهرستان نیشابور

اختصاصی از یاری فایل بررسی نگرش دبیران و دانش اموزان دختر مقطع متوسطه نسبت به اجرای طرح لباس متحدالشکل در شهرستان نیشابور دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فهرست مطالب :

عنوان :                                                                                                                                                   صفحه:

فصل اول

مقدمه ....................................... 1  

بیان مسئله .................................. 3

اهمیت و ضرورت مسئله پژوهش ................... 5

اهداف پژوهش ................................. 8

فرضیه های پژوهش ............................. 9

نامگذاری متغیرهای موجود در فرضیه و انواع آن . 10

متغیرهای تعدیل کننده ........................ 11

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای فرضیه ........ 12

فصل دوم

ادبیات تحقیق (پیشینه تحقیق)

پیشینه نظری

مقدمه ....................................... 18

فلسفه و ضرورتهای پوشش و حجاب اسلامی .......... 19

پوشش اولیه ادم و حوا ........................ 28

کلاهی که غربیها سر ما گذاشتند ................ 29

مدل و شکل پوشاک ............................. 31

آثار سوء و خطرات بی حجابی از دیدگاه پزشکی ... 33

ابتذال در پوشش و مد پرستی ضرورتی برای ادامه حیات غرب    34

علل و عوامل بی حجابی و ابتذال در پوشش ....... 35

رنگ پوشاک ................................... 37

لباس متحد الشکل ............................. 38

پیشینه عملی

تحقیقات انجام شده ........................... 39

1. .......................................... 39
2. .......................................... 41
3. .......................................... 43
4. .......................................... 45
5. .......................................... 47

فصل سوم

روش تحقیق

مقدمه ....................................... 50

روش تحقیق و علت استفاده از آن ............... 51

معرفی جامعه.................................. 52

معرفی نمونه و تعیین روش نمونه برداری ........ 53

معرفی ابزار پژوهش و تعیین روایی و پایایی ابزار 54

ضمیمه

پرسشنامه مربوط به دانش آموزان ............... 56

پرسشنامه دبیران ............................. 59

فهرست منابع ................................. 69

فهرست منابع اینترنتی ........................ 64