اردشیر بابکان موسس سلسلة ساسانی حکومتی را در ایران بنا نهاد که وجود تمرکز در حکومت، وحدت تمامی سرزمینهای ایران و برقراری دین زرتشتی به عنوان کیش رسمی ایرانیان از ویژگیهای عمدة آن بود.
برآمدن و ظهور ساسانیان سرچشمة یک سلسله دگرگونیهای سیاسی، اجتماعی، دینی و اقتصادی در حیات مردم ایران گردید. بدیهی است که این تغییرات بدون سابقه و پیشینة اجتماعی عملی نشد و روی کار آمدن اردشیر بابکان و تاسیس سلسلة ساسانی، نمود ظاهری آمادگی جامعة ایرانی برای قرار گرفتن در جریان این تغییرات و تحولات بود.
با استقرار خاندان ساسانی بر تخت سلطنت ایران، ساختار تازه ای از قدرت و حاکمیت در ایران شکل گرفت.
این ساختار از ابتدا مبتنی بر اتحاد دین و دولت بود، اما در مدت بیش از چهار قرن حکمرانی این سلسله همواره روند یکنواختی نداشت و ساختار قدرت و حاکمیت ساسانیان به علت بروز رویدادهای داخلی و خارجی در تحول و تطور بود. قدرت سلطنت وقتی به اوج می رسید که قدرت روحانیون زرتشتی کاستی می گرفت و زمانی در نقطة ضعف بود که قدرت و حاکمیت در دست اشراف و موبدان قرار داشت. این کشش و کوشش پیوسته بین دو طرف در جریان بود.
در روزگار فرمانروایی ساسانیان، اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران دستخوش تغییر و تحول بود و این مسئله در شکل سازمان و تشکیلات حکومتی نیز تأثیر می گذاشت. دهقانان از عهد خسرو انوشیروان به بعد نقش مهمتری در مسایل کشوری یافتند و قدرت این طبقه تاپایان عهد ساسانی رو به فزونی گذاشت. انوشیروان شاه خوش فرجامی است، که برخی از کارهای سودمند و متناسب با زمان موجب خوشنامی وی گردیده که معروفترین آنها عبارتند از: اصلاح آیین مالیات، توجه به آبادی و شهرسازی، سرکوبی دشمنان، دلبستگی به فرهنگ و دانش و بزرگداشت دانشمندان، اهمیت اقدامات وی و آرامشی که در حکومت وی بوجود آمد باعث شد تا وی را شاهی عادل بنامند. در این پایان نامه به تفضیل دربارة هر یک از اقدامات فوق به نقد و بررسی پرداخته می شود
چکیده یک
پیشگفتار سه
فصل اول: ساسانیان
1-1- دودمان ساسانی 1
1-2- پادشاهی ساسانیان تا قباد 3
1-3- مزدک و جنبش مزدکیان 25
1-4- خسروانوشیروان در تاریخ 27
1-4-1- جنگ اول با بیزانس 28
1-4-2- جنگ دوم با بیزانس 29
1-4-3- جنگ با هیاطله 30
1-4-4- دست نشاندگی یمن 30
1-4-5- جنگ با ترکها 31
1-4-6- جنگ سوم با بیزانس 31
1-5- اصلاحات خسرو انوشیروان 33
1-5-1- برقراری نظم و آرامش 33
1-5-2- مالیات 34
1-5-3- اصلاحات ارضی 36
1-5-4- اصلاحات در تقسیمات کشوری و نظامی 38
1-6- شخصیت و خصال انوشیروان 40
1-7- سکه های انوشیروان و جام خسرو 43
1-7-1- سکه های انوشیروان 43
1-7-1-1- کلیات 43
1-7-1-2- سکه‌های دوره انوشیروان 46
1-7-2- جام خسرو 54
1-8- دانش در دوره خسرو انوشیروان 55
1-9- ایوان مداین یا طاق کسری 61
فصل دوم : خسرو انوشیروان در ادبیات باستانی ایران
2-1- بررسی نام خسروانوشیروان 64
2-2- خسرو انوشیروان در آثار فارسی میانه زرتشتی 66
2-2-1- بندهش 66
2-2-2- زند وهمن یسن 67
2-2-3- کارنامه انوشیروان 70
2-2-4- اندرز خسرو قبادان 73
2-2-5- گزارش شطرنج و وضع نرد 75
2-2-6- توقیعات انوشیروان 77
فصل سوم: خسرو انوشیروان در کتابها و آثار دوران اسلامی
3-1- شاهنامه فردوسی 80
3-2- پادشاهی خسرو انوشیروان به روایت مورخان دوران اسلامی 120
3-2-1- مسعودی 120
3-2-2- دینوری 122
3-2-3- حمزه اصفهانی 123
3-2-4- گردیزی 125
3-2-5- ابن اثیر 126
3-2-6- ابن خلدون 127
نتیجه‌گیری 129
فهرست منابع فارسی 131
فهرست منابع تصاویر 136
فهرست منابع لاتین 137
چکیدة انگلیسی 138
دانلود پایان نامه بررسی شخصیت انوشیروان از باستان تا دوره اسلامی