
مشخصات این فایل
عنوان: طرح در کاشی های ایرانی
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 50
این مقاله درمورد طرح در کاشی های ایرانی می باشد.
بخشی از تیترها به همراه مختصری از توضیحات هر تیتر از مقاله طرح در کاشی های ایرانی
با این وجود، نخستین نشانه های کاشیکاری بر سطوح معماری به حدود سالهای 1058/450 باز می گردد که نمونه ای از آن بر منارة ”مسجد جامع دمشق” قابل دستیابی است. سطح این برج استوانه ای با تزئینات هندسی و استفاده از تکنیک آجرکاری پوشش یافته، ولی محدودة کتیبه ای آن با استفاده از کاشیهای فیروزه ای لعابدار تزئین گردیده است. و این کاشی ها دقیقاً در قسمتهای تحتانی رأس آن به صورت افقی قرار گرفته اند. کتیبة مناره به خط کوفی داری دنباله های تزئین یافته و با تکنیک برجسته کاری قالب ریزی شده و لعاب دیده اند. در حالی که، حواشی آن بدون لعاب باقی مانده اند. شبستان گنبددار “مسجد جامع” قزوین – 1115/509 – شامل حاشیه ای تزئینی از کاشیهای فیروزه ای رنگ کوچک می باشد. و از نخستین موارد شناخته شده ای است که استفاده از کاشی در تزئینات داخلی بنا را در ایران اسلامی به نمایش می گذارد. بر روی دیوارهای خارجی نیز کاشیهای فیروزه ای رنگ تقریباً به سبک موزائیک کاری استفاده شده اند. این کاشی ها اجزای سازندة الگوهای هندسی را تشکیل داده که با رنگ قرمز آجرهای بدون لعاب در تضاد کامل اند. در قرن دوازدهم / ششم رنگهای فیروزه ای و لاجوردی با محبوبیتی روزافزون رو به رو گردیده و به صورت گسترده در کنار آجرهای بدون لعاب به کار گرفته شدند. از این دوره تعدادی کاشی کتیبه ای تراشخورده با رنگ فیروزه ای لعاب داده شده بر جای مانده است (تصاویر شماره 3-2). .....(ادامه دارد)
در دوران قاجاریه 19-18/13-12 استفاده از تکنیک هفت رنگ و کم و بیش کاشیهای معرق ادامه یافت. ولی رایج ترین تکنیک،رنگ آمیزی زیر لعاب بر روی کاشیهای قالب ریزی شده بود. رنگهای مورد استفاده در این تکنیک، شامل آبی لاجوردی، سبز روشن ، ارغوانی روشن، بادمجانی، فیروزه ای ، زرد و سیاه برای دورگیری ها می شدند. این کاشی ها از لحاظ فرمی به اشکال چهارگوش یا مستطیلی و مضامین به نمایش درآمده در آنها همواره دارای عناصر پیکره ای بودند.
در نهایت، این نکته مورد توجه قرار گرفته که کاشیکاری مشخصاً تکنیکهای همزمان سفالگری و نیز ذوق و سلیقة حامیان خود را منعکس ساخته و کارکرد ساختمانی را که بر روی آن کاشیکاری صورت گرفته است، آشکار می سازد. از آنجائی که دیواره های کاشیکاری شده که در مسیرهای داخلی و خارجی بناها قرار می گرفته، به نحو قابل توجهی با سبک معماری همخوانی داشتند، برآورده ساختن نیازهای زیبائی شناسی و کارکردی، نقش اساسی و ضروری آنها به شمار می آمده است. در چنین راستائی، مطالعه و بررسی کاشیهای ایرانی می تواند هر پژوهنده ای را به شناخت و درک مسائل گوناگونی رهنمون سازد. از جمله اینکه فرضاً زندگی و نوع رفتار شاهزاده ها و یا افراد متمول در فضای معماری چگونه بوده و نیز مسلمانان درون مساجدشان دارای چه عملکردی بوده اند. .....(ادامه دارد)
با اینکه نقش این قطعه از نقشهای رایج آن دوران می باشد، اما فن و شیوة آن منحصر به فرد به نظر می رسد. لعاب زرین فام روی دوغاب سفید و زیر لعاب شفاف نقاشی شده است. این شیوه بر خلاف اکثر ظروف لعابی می باشد که در آنها لعاب زرین فام بر روی لعاب سفید مات نقاشی به کار گرفته می شد. این نقاشی دو پیکرة انسانی را نشان داده که دور سرشان هاله ای نورانی وجود دارد و در یک نیمه خیمه مشغول نوشیدن می باشند. جلوی آنان حوضی است که در آن یک ماهی شنا می کند. دو نگهبان در دو طرف خیمه دیده می شوند. پس زمینه با نقطه ها و اشکال حلزونی پر شده است.
سبک نقاشی ریز و دقیق بوده در واقع ظریف ترین نقاشی روی سفال آن دوران به شمار می آید. این کاشی از نخستین نمونه های استفاده از آبی لاجوردی برای نگارش حاشیه می باشد. خطوط خواناتر از آثار بعدی با زمینه آبی است. روی نوشته مخدوش شده و امکان شناسایی و خواندن شعر فارسی آن وجود دارد. اما تاریخ 665 خواناست. در پشت این کاشی نیز اثر یک کاشی ستاره شکل دیگر با تزئینات گیاهی دیده میشود. .....(ادامه دارد)
تمامی این کاشی ها متعلق به تزئینات بنائی بوده که مکان آن نامشخص است. بر مبنای کتیبه ها می توان گفت که دو کاشی اول “الف – ب” از 3 کاشی آخر “و – ح” توسط سه کاشی گوشه ای “ج – هـ” جدا شده اند. حدود 12 کاشی دیگر به علاوه بر این 8 کاشی در موزه متروپولیتن از همین مجموعه شناسایی شده اند. 6 قطعه از 20 قطعه شناسایی شده، کاشیهای گوشه ای می باشند. (تصویر شماره 21 – جیم، دال ،ه) که در نمایشگاه شماره 4 – ب به نمایش گذاشته شده،و یک قطعه در موزة هنرهای تزئینی پاریس و دو قطعة دیگر در مجموعة گادمن در موزة بریتانیای لندن نگهداری می شوند. بنابراین، می توان گفت که این کتیبه زمانی سطوح دیواری را که گوشه هایی نیز داشته، همانند ازاره ها تزئین می کرده است. بنابر گفته شیلا بلر این کاشی ها ممکن است زینت بخش مقبرة عبدالصمد در نطنز – که در تصویر شماره 20 نشان داده شده ، باشند. سطح هر کاشی به دو بخش حاشیه ای و یک بخش بزرگ مرکزی تقسیم شده که هر کدام کتیبه ای قرآنی دارند. عبارتهای قرآنی از سوره های مختلف اقتباس شده، ولی هیچ کدام از آیات و سوره ها کامل نمی باشند کتیبة قسمت بالایی شامل:
الف : سورة توبه ، آیه : 25، ب : سورة الرحمن، آیات: 5-44،ج : سوره الرحمن، آیات: 70-65، و : سورة سباء، آیات 38-37 ، ز : سوره زخرف، آیات 40-39 ، ح: سورة سباء ، آیات 42-40 .....(ادامه دارد)
دانلود مقاله طرح در کاشی های ایرانی