اقتصاد 2

اختصاصی از یاری فایل اقتصاد 2 دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 9

اشاره:اقتصاد بی‌تردید از جمله علومی است که خواه ناخواه همگان با آن به طور روزمره سر و کار دارند؛اما این ارتباط وثیق به معنی پیش پا افتاده بودن مباحث مورد تحقیق و بررسی در این رشته علمی نیست.آنچه در پی می‌آید،بخشی از کتاب اقتصاد کلا‌ن است که اتشارات اطلا‌عات به تازگی روانه بازار کتاب کرده است. اقتصاد کلان چیست؟‌ در اقتصاد کلان(‌‌Macroeconomics) روابط اقتصادی متغیرهایی مانند تولید، مصرف، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری، درآمد، رشد اقتصادی، تورم و مانند اینها مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر: اقتصاد کلان، بررسی وضع اقتصادی در سطح کل است و برخلاف اقتصاد خرد که به بررسی قیمت‌ها، مقدار خرید، فروش، هزینه، درآمد و غیره در سطح بنگاهها و بازارهای فردی می‌پردازد، اقتصاد کلان مجموعه نظریه‌هایی است که پدیده‌های اقتصادی را در سطح مقادیر جمعی تجزیه و تحلیل می‌کند و مجموع رفتارها و واکنشهای اقتصادی و نیز دورانهای بازرگانی و تغییرات ایجادشده در بازارهای کالاها و خدمات، کار، سرمایه و پول را مورد مطالعه قرار می‌دهد. دامنه اقتصاد کلان بسیار گسترده و مشتمل بر نظریه‌های سرمایه‌گذاری، تولید، درآمد، اشتغال، بیکاری، تورم، مصرف، سطح عمومی قیمت‌ها، نظریه‌های پولی و نرخهای بهره، سود، هزینه‌ها و بدهیهای دولت، کسری بودجه، تجارت خارجی و به‌طورکلی شامل مجموعه سیاست‌های مالی و پولی و رشد اقتصادی و حتی پیش بینی تغییر آنها در آینده است. ‌سوالات و موضوعات مطرح در اقتصاد کلان‌‌ همان گونه که گفته شد، موضوعات و مفاهیم و سوالات فراوانی را می‌توان یافت که در قالب اقتصاد کلان قابل طرح و بحث هستند، اما به نظر می‌رسد مهمترین موارد بدین‌قرارند:‌1‌- چه عواملی در تعیین میزان تولید و اشتغال در جامعه موثرند و موجب نوسان آنها می‌شوند؟‌2‌- چه عواملی در تعیین سطح عمومی قیمت‌ها موثرند و موجب نوسان آنها می‌شوند؟ تورم و رکود چگونه به وجود می‌آیند؟‌3‌- چه عواملی در تعیین میزان متوسط نرخ دستمزد در جامعه موثرند؟‌4‌- چگونه می‌توان آثار مصرف، سرمایه‌گذاری، مخارج دولت و تجارت بین‌الملل بر سطح کلی تولید و اشتغال و قیمت‌های داخلی و رشد اقتصادی را مورد بررسی قرار داد؟5‌- چه عواملی و چگونه کل تولید جامعه را بین مصرف و پس‌انداز تقسیم می‌کنند و این امر برتولید، اشتغال و قیمت‌ها چه آثاری بر جای می‌گذارند؟‌6‌- چه عواملی موجب رشد مداوم در بخشهای مختلف اقتصادی می‌شوند؟‌ یادآور می‌شود که در سطح کلان متغیرهای اقتصادی مانند مصرف، تولید، سرمایه‌گذاری، پس‌انداز، هزینه‌های دولتی و درآمد، همگی در سطح کلی مورد بررسی قرار می‌گیرند.‌هدفهای مهم اقتصاد کلان‌هدفهای اقتصاد کلان در گذشته و امروز گرچه تفاوتهای عمده‌ای را به ویژه از نظر سیاست‌گذاری‌ها و دخالت دولتها در امور اقتصادی داشته است، اما کلیت آنها در جامعه تغییر چندانی نکرده است. مهمترین هدفهای اقتصاد کلان دستیابی و یا نزدیک شدن به موارد زیر است: ‌1‌- اشتغال کامل: وضعیتی که در آن بیکاری غیر ارادی (نوعا در مورد نیروی انسانی) وجود نداشته باشد و یا در حداقل ممکن و قابل قبول باشد.‌2- ثبات قیمت‌ها: یعنی سیاست‌گذاران اقتصادی با سیاست‌گذاریها و تصمیم‌های خود سعی کنند با اقدامات مناسب طوری عمل کنند که قیمت‌ها (قیمت کالاها، خدمات، عوامل تولید و غیره) نوسانات زیادی نداشته باشند.‌3‌- توزیع عادلانه درآمد در جامعه: دسترسی همه آحاد جامعه به امکانات با تبعیض و تمایز نباشد، به‌طوری که شکافهای موجود بین دهکهای درآمدی جمعیت کشور کم شود و یا حداقل، زیادتر نشود.‌4‌- رشد و توسعه اقتصادی مداوم: که همان هدف‌غایی مادی و معنوی همه اقتصادهای دنیاست.‌رشد اقتصادی چیست؟ ‌هنگامی که درباره نرخ رشد اقتصادی به عنوان عامل اصلی افزایش سطح زندگی در بلندمدت صحبت می‌کنیم، در واقع به این پرسش مهم پاسخ می‌دهیم که: تغییر مثبت محصول ناخالص ملی واقعی چگونه باید حاصل شود؟ در نظریه‌های رشد، روابط متقابل میان عرضه عوامل، پس‌انداز و سرمایه در فرایند رشد به‌صورت الگو بیان می‌شود. در واقع در تابع تولید، آنچه موجب رشد اقتصادی می‌شود، رشد مجموعه نیروی کار، رشد سرمایه و بهبود کارایی‌ها یا دانش فنی هستند که خود را در قالب بهره‌وری عوامل نشان می‌دهند. هرکدام از این منابع سهمی در رشد دارند، اما از آنجا که سهم نیروی کار تقریبا ثابت است و دانش فنی نیز در کوتاه مدت تغییر چندانی ندارد، ازجمله مهمترین منابع برای رشد اقتصادی، رشد سرمایه است که در تعیین آن، پس‌انداز نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند و پس‌انداز هم به درآمد بستگی دارد که خود به سرمایه وابسته است، لذا اگرچه با فرایندی وابسته به هم روبرو هستیم؛ اما نرخ پس‌انداز در یک سیستم اقتصادی متعادل تعیین کننده میزان کالاهای سرمایه‌ای ( و سطح تولید ) است. هرچقدر نرخ پس‌انداز بالاتر رود، امکان افزایش میزان کالاهای سرمایه‌ای و سطح تولید فراهم‌تر خواهد شد. افزایش نرخ پس‌انداز تا رسیدن نظام اقتصادی به وضع پایدار جدید، رشد اقتصادی را بالا می‌برد. ‌عوامل‌ موثر در کاهش رشداقتصادی‌کدامند؟‌ مجموعه عوامل موثر در کاهش رشد اقتصادی عبارتند از: عدم ثبات قیمت‌ها، انحراف منابع از تولید، افزایش هزینه‌های مبادله و تجاری، کاهش آزادی اقتصادی، وجود موانع مختلف در جریان سرمایه‌گذاری خارجی و کاهش آن، تسلط دولت بر موسسات مالی و دخالت در جریان اعتبارات و غیره. از طرف دیگر، معمولا رشد اقتصادی بیکاری را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ به همین دلیل در بررسی‌های اقتصادی، رشد و بیکاری را با یکدیگر مورد مطالعه قرار می‌دهند. یعنی به منظور ارزیابی وضعیت ‌اقتصادی، توجه خاصی نسبت به رشد اقتصادی و بیکاری مبذول می‌شود. رشد مثبت و پایدار نشانگر توان بالا و سلامت اقتصاد است اما افزایش بیکاری و نوسانات زیاد رشد، نشانگر ضعف اقتصاد می‌باشد. با افزایش تولید ناخالص ملی(‌‌GNP) از بیکاری کاسته می‌شود و بالعکس. در این مورد توجه به مطالعات اوکان سودمند خواهد بود. ‌قانون اوکان: رابطه معکوسی بین بیکاری و تولید ناخالص ملی وجود دارد؛ با افزایش نرخ بیکاری، تولید ناخالص ملی حقیقی کاهش می‌یابد.‌از مطالب بالا می‌توان در تعریف اقتصاد کلان بهره گرفت تا در عبارتی موجز به فواید آن نیز پی ببریم. اقتصاد کلان عبارت از مطالعه و تجزیه و تحلیل پدیده‌ها و بررسی روابط بین متغیرهای کلی اقتصادی به منظور پیش‌بینی و اتخاذ سیاستهای مناسب برای آینده و نیز اصلاح سیاستها و تصمیمات کلان اقتصادی گذشته یک کشور است. پس با شناخت و کاربرد اقتصاد کلان انتظار داریم از یک طرف پیش‌بینی‌های لازم و مناسبی برای اقتصاد کشور صورت گیرد و از سوی دیگر، سیاست‌های اقتصادی گذشته به‌طور مداوم مورد بازنگری قرار گیرند تا وضعیت متغیرهای کلی اقتصادی بهبود پیدا کنند، رشد اقتصادی تحقق یابد و بیکاری و تورم مهارشوند.‌بازیگران عرصه اقتصاد کلان و پدیدآورندگان بازارها‌ به‌طورکلی مفاهیم مربوط به چرخه اقتصادی (درآمد و تولید)، مفهوم درآمدملی، تولیدملی و غیره را در قالب مفاهیم کلی زیر می‌توان بیان نمود: آنچه در اقتصاد کلان مورد مطالعه و بررسی واقع می‌شود مجموعه روابطی است که بین عوامل موثر در اقتصاد شکل می‌گیرد. در این عرصه خانوارها ( با مصارف و پس‌اندازها )، بنگاهها ( با سرمایه‌گذاری و تولید)، دولت (با هزینه‌ها و مالیاتها) و مجموعه بازارهای کالاها و خدمات یا بازارهای مالی و سرمایه که در داخل و خارج از کشور شکل می‌گیرند، اقتصاد کلان یک جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهند.چرخه یا جریان اقتصادی مجموعه فعل و انفعال‌ها و فعالیتهایی هستند که بین مجموعه عوامل ( نهاد‌های ) اقتصادی در سطح ملی ( خانوارها و بنگاهها ) جریان پیدا می‌کنند و منجر به اشتغال، تولید و درآمد می‌شوند. دولت به عنوان یک نهاد قانونی متناسب با سطح رشد فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هرجامعه، در امور اقتصادی مداخله می‌کند که چگونگی تاثیرگذاری و نقش آن در اقتصاد در قالب چرخه اقتصادی، متعاقبا مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.‌توضیح متغیرها و مفاهیم اصلی حسابهای ملی و کلان اقتصادی‌‌ در اقتصاد کلان متغیرهای گوناگونی وجود دارند که تعدادی از آنها از اهمیت زیادی برخوردارند. همچون درآمد(محصول) ملی، سطح عمومی قیمت‌ها، سطح عمومی اشتغال و بیکاری، نرخ بهره، تراز پرداخت‌ها و نرخ ارز و مانند این‌ها خواهد پرداخت. درآمد ملی، محصول ملی و تولید ملی به‌طور عام، کل تولیدات یک کشور را نشان می‌دهند. به‌عبارت دیگر حسابهای ملی برآورد منظمی از محصول ناخالص ملی را ارائه می‌کنند که موجب سنجش عملکرد اقتصاد کشور در تولید کالاها و خدمات می‌شوند. ‌درآمد ملی(‌‌NI)‌‌ درآمد ملی عبارت است از: مجموع عایدیها و درآمدهای حاصل از عوامل تولید که به منظور تولید کالاها و خدمات در یک اقتصاد ملی در یک دوره مالی (مثلا یک سال) به کار گرفته می‌شوند (مانند حقوق و دستمزد نیروی انسانی، اجاره زمین و ساختمان، سود سرمایه و بهره، حقوق مالکیت و مانند آن). در واقع درآمد ملی در یک جامعه کل دریافت‌های عوامل تولیدند که در سطح ملی باید معادل ارزش کالاها و خدمات تولید و مبادله شده توسط بنگاه‌ها باشند.‌حسابداری ملی: دانشجویان درس اقتصاد کلان در مباحث اقتصادی حسابداری ملی با مفاهیم تولید ناخالص ملی، تولید خالص ملی و تولید ناخالص داخلی و نیز محاسبه شاخص‌های مختلف آشنا می‌شوند.‌تولید یا محصول ناخالص ملی ‌‌ تولید (یا محصول) ناخالص ملی عبارت است از: مجموعه ارزش تمامی کالاها و خدمات نهایی تولید شده در یک دوره معین مالی (مثلا یک‌سال).کلمه نهایی از آن جهت استعمال می‌شود که یک کالا یا خدمت اقتصادی، دوبار محاسبه نشود. مثلا کالای واسطه‌ای در محاسبات منظور نمی‌شود یا اگر بشود برای محاسبه ارزش کالای نهایی، باید ارزش کالای واسطه‌ای از آن کم شود؛ یعنی این کالاهای واسطه‌ای برای فروش مجدد خریداری نشده باشند. به‌عبارت دیگر تولید ناخالص ملی معیاری برای سنجش اندازه‌گیری فعالیتهای اقتصادی است که در یک دوره مالی به‌وقوع پیوسته‌اند. می‌توان گفت با بررسی مجموعه ارزشهای تمام کالاها و خدمات تولید شده در یک دوره مالی می‌توان به وضعیت اقتصادی جامعه پی برد. تولید ناخالص ملی ممکن است به‌صورت اسمی یا جاری (با وجود تغییر سطح عمومی‌ قیمت‌ها) مورد بررسی قرارگیرد و یا ممکن است با ارقام واقعی مورد مطالعه قرار گیرد.‌تولید یا محصول خالص ملی (‌‌NNP )‌معمولا محصول خالص ملی به منزله عامل سنجش بهتری از میزان فعالیت‌های اقتصادی، که با توجه به ذخیره سرمایه و نیروی کار موجود، می‌تواند برای دوره‌های طولانی تداوم پیدا کند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. می‌توان با کسر نمودن ذخیره استهلاک از محصول ناخالص ملی، محصول خالص ملی یا درآمد خالص ملی را به‌دست آورد:‌ D-‌ GNP = NNP‌ ‌یعنی هرگاه میزان استهلاک هر دوره از تولید ناخالص ملی آن دوره کم شود، تولید خالص ملی به دست می‌آید. میزان استهلاک(‌‌D) ، ارزش کالاهای سرمایه‌ای است که در جریان تولید هر دوره مورد استفاده قرار گرفته و در واقع مستهلک شده‌اند. ‌مصرف شخصی‌مصرف شخصی بخشی از درآمدخانوارها است که در یک دوره مالی صرف کالاها و خدمات مصرفی می‌شود و در قالب مخارج در می‌آید. عوامل موثر بر مصرف شخصی شامل دارایی‌ مصرف‌کنندگان است که به‌صورت پول نقد، دسترسی به سپرده‌های بانکی، اوراق بهادار و غیره بوده که درجه نقدشوندگی آن‌ها زیاد باشد و شامل مصرف کالاهای مصرفی بادوام همچون یخچال، اتومبیل و غیره و نیز افزایش استاندارد زندگی از نظر مصرف خدمات و کالاهای مصرفی بی‌دوام مانند: نان، گوشت، سینما و مانند اینها می‌شود. ضمنا توسعه اعتبارات مصرف‌کننده، نرخ بهره، تغییرات قیمت‌ها، انتظارات مصرف‌کننده و توزیع درآمد از‌جمله عواملی هستند که روی مصرف مصرف‌کننده تاثیر دارند که البته بین اقتصاددانان اتفاق‌نظر کامل در مورد تاثیر و درجه تاثیر آنها وجود ندارد. در قسمت هزینه‌های مصرفی بخش خصوصی، بیشتر به مفاهیم مصرف پرداخته خواهد شد.‌پس‌انداز ‌پس‌انداز بخشی از درآمد خانوارهاست که در دوره مورد بررسی به مصرف نرسیده و خانوارها مصرف آن را به امید مصرف بیشتر و بهتر در آینده، به تاخیر انداخته‌اند. این وجوه معمولا در بازار مالی (موسسات پولی و اعتباری یا بورس) سپرده‌گذاری یا پس‌انداز می‌شوند. اقتصاد یک جامعه هر چقدر در جذب پس‌اندازها و هدایت آنها به سمت سرمایه‌گذاریهای ثابت، موفق‌تر و به سامان‌تر عمل کند، در جهت رشد و توسعه بیشتر حرکت خواهد کرد. ‌سرمایه‌گذاری‌سرمایه‌گذاری برنامه‌ریزی شده مجموعه وجوهی است که توسط بنگاه‌ها و دولت به‌صورت کالاهای سرمایه‌ای، ماشین‌آلات، تجهیزات، ساختمان و مانند آن از بازار کالاها و خدمات سرمایه‌ای خریداری می‌شود. تغییر در موجودی انبارها (تغییر در موجودی‌ها اعم از کالا، کالای نیم‌ساخته یا مواد اولیه) جزء سرمایه‌گذاری برنامه‌ریزی شده است، در حالی که تغییرات ناخواسته جزء سرمایه‌گذاری برنامه‌ریزی نشده به ‌شمار می‌رود. به عبارت دیگر، وقتی بنگاهها و نیز یک کشور در وضعیت عادی قرار داشته باشند، کل سرمایه‌گذاریها و از جمله موجودی انبار را متناسب با برنامه‌ریزی خود تنظیم و اجرا می‌کنند. اما در وضعیت‌های دیگر موجودی انبارها ممکن است به دلیل رونق اقتصادی یا رکود اقتصادی دچار تغییرات شوند و به ترتیب کاهش یا افزایش یابند. به همین دلیل است که به تغییر در موجودی انبارها، سرمایه‌گذاری برنامه‌ریزی نشده گفته می‌شود.‌مالیاتهای خالص‌به‌طور کلی، مالیاتها عبارت از مجموعه وجوهی است که مطابق قوانین موضوعه توسط بنگاهها، شرکتها و مردم برای تامین مخارج و اداره کشور به دولت پرداخت می‌شود. مالیاتهای خالص‌عبارت از مجموعه مالیاتها(T) منهای پرداختهای انتقالی دولت به مردم و بنگاههاست (‌‌Tr یارانه و غیره). ‌(مالیات خالص= کل مالیاتهای دریافتی دولت منهای پرداختهای انتقالی): ‌Tn =T- Tr هزینه‌های دولت(‌G)‌هر دولتی برای اداره امور کشور مجبور به انجام هزینه‌هایی است که این هزینه‌ها نیازمند تامین مالی می‌باشد و بایستی منابع تامین آنها مشخص گردد. هزینه‌های دولت عبارت از مجموعه مخارجی است که دولت در یک دوره مالی برای تحقق هدفهای مورد نظر خود صرف خرید کالاها و خدمات می‌کند. این وجوه معمولا توسط مردم به‌طور مستقیم و غیرمستقیم پرداخت می‌شود.‌موجودی انباربنگاههای اقتصادی همواره برای اینکه جریان تولید و فروش بر اثر به‌وجود آمدن نوسانات بازار دچار وقفه نشوند، مجبور هستند مقداری موجودی انبار داشته باشند. موجودی انبار یا سرمایه در گردش مقدار کالای ساخته شده آماده فروش، کالاهای نیمه ساخته در جریان یا در فرایند تولید و مواد اولیه‌ای است که به عنوان ذخیره، جریان تولید و فروش را به‌طور متناسب تداوم می‌بخشند. چنانچه موجودی یا ذخیره مواد اولیه برای ادامه جریان تولید بنگاهها ناکافی باشد و یا موجودی کالای نهایی در انبار بنگاهها متناسب با قراردادهای فروش آنها نباشد، روند تولید و فروش کالاهای نهایی به مخاطره خواهد افتاد.‌تولید(یا محصول) ناخالص داخلی (GDP) ‌تولید (یا محصول) ناخالص داخلی، میزان موفقیت اقتصاد یک کشور را با تغییرات مثبت ‌‌GDP نشان می‌دهد. تولید (محصول) ناخالص داخلی، ارزش پولی تولید کالاها و خدماتی است که سهم خارجیان مقیم کشور و کالاهای واسطه‌ای از آن خارج شده و سهم هموطنان مقیم در خارج کشور نیز در آن به حساب نیامده باشد. به بیان دیگر، ارزش آنچه صرفا در داخل مرزهای یک کشور( توسط گروه مقیم) تولید شده باشد، محصول ناخالص داخلی نامند. به این ترتیب، اگر در رابطه زیر جمع جبری درآمد عوامل تولید، داخل پرانتز، مثبت باشد، تولید ناخالص داخلی کوچکتر از تولید ناخالص ملی است و بالعکس:‌‌(درآمد خارجیان مقیم در داخل‌- درآمد عوامل تولید از خارج) + تولید ناخالص داخلی= تولید ناخالص ملی‌‌ افراد و موسسات مقیم و غیرمقیم: کلیه افراد و موسساتی که در قلمرو داخلی (سرزمین داخلی) یک کشور زندگی می‌کنند یا به فعالیت اشتغال دارند، حوزه داخلی اقتصاد را تشکیل می‌دهند. مجموعه افراد و موسسات (عوامل اقتصادی) حوزه داخلی اقتصاد به دو گروه؛ مقیم و غیرمقیم قابل تقسیم می‌باشد. اشخاص مقیم به افراد و موسساتی اطلاق می‌شود که یا بومی کشور موردنظر باشند (به مفهوم تابعیت برای افراد و تابعیت و ثبت برای شرکت‌ها و موسسات) و یا مدت اقامت آنان در کشور مربوطه بیش از یک‌سال باشد. افراد و موسساتی که فاقد شروط فوق‌الذکر باشند، غیرمقیم تلقی می‌شوند. بنابراین خارجیانی که برای مقاصد متفاوت از جمله گذران ایام تعطیل، استفاده از خدمات پزشکی، تورهای مطالعاتی، شرکت در کنفرانسها و شرکت در مسابقات ورزشی به کشور وارد می‌شوند، کارکنان ناوگانهای خارجی، تجار خارجی، کارگران فصلی با کمتر از یک‌سال اقامت، نمایندگان سیاسی سفارتخانه‌ها، کنسولگری‌ها، دستگاهها و سازمانهای بین‌المللی که اعضای آنها تابعیت کشور مربوطه را نداشته باشند، جملگی غیرمقیم تلقی می‌شوند.در حسابداری اقتصادی غالبا لفظ ملی به عنوان جایگزین لفظ مقیم به‌کار می‌رود و در تعیین مرز بین عوامل اقتصادی مقیم و غیر مقیم معمولا تابعیت و اقامت بیش از یک‌سال ملاک اصلی تشخیص است.‌تولید(یا محصول) سرانه ناخالص داخلی‌تولید(محصول) سرانه ناخالص داخلی معیاری است که معمولا سطح زندگی مردم در جوامع مختلف را نشان می‌دهد. اگر تولید ناخالص داخلی در هر دوره بر جمعیت کشور در آن دوره تقسیم شود، تولید سرانه ناخالص داخلی به‌دست خواهد‌آمد. گرچه تولید سرانه، نحوه توزیع درآمد آن جامعه را نشان نمی‌دهد، اما نشان می‌دهد که درآمد یک شهروند به‌طور متوسط در جامعه مورد نظر چقدر است.‌

دانلودمقاله دو محوطه عصر آهن یعنی تپه دین خواه و تپه سگز آباد

اختصاصی از یاری فایل دانلودمقاله دو محوطه عصر آهن یعنی تپه دین خواه و تپه سگز آباد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه :
در این تحقیق که در باره دو محوطه عصر آهن یعنی تپه دین خواه و تپه سگز آباد می باشد . سعی برآن شده که ویژگیهای جغرافیایی ، معماری سفال ، ابزار وادوات جنگی ، زینتی و روزمره را ذکر کنم و همچنین یک تفاسیر کلی با دیگر محوطه های عصر آهن بنمایم هر چند کم و کاستی هایی وجود دارد لذا به بزرگی خودتان ببخشید .
به منظور روشن نمودن دورانها ی گذشته دشت قزوین گروه باستانشناسی دانشگاه تهران و دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در زمستان 1348 به سرپرستی آقای دکتر نگهبان و اعضای هیئت بررسی در دشت قزوین را آغاز نمودند . یکی از محوطه های باستانی دشت قزوین تپه سگز آباد می باشد .
دهکده سگز آباد :
این دهکده در جنوب شرقی قزوین قرار گرفته ویکی از پر جمعیت ترین دهکده های این منطقه است این دهکده از طرف شمال به دهکده حیدر آباد ، از طرف جنوب به دهکده رودل ، از شرق به بوئین زهرا واز طرف مغرب به دهکده ابراهیم آباد محدود می گردد تپه های کوچک و بزرگ باستانی در این دهکده وجود دارد که یکی از این تپه ها ، تپه ای هم نام دهکده ، یعنی سگز آباد که در زبان محلی به قره تپه نیز معروف است وجود دارد .
تپه سگز آباد به ابعاد 400*350 متر و ارتفاع آن از سطح زمین های اطراف 5 متر می باشد که مقداری از بلندی تپه در طول سالیان کشاورزان برای باروری زمینهای کشاورزی برده شده است . نخستین ترانشه ای که در تپه قبرستان سگز آباد حفر شد به نام ترانشه 5*5 متر تعیین گردید . این ترانشه با نوزده لایه ای که در آن تشخیص داده شد در عمق 7/5 سانتیمتر از سطح تپه به خاک بکر رسید و سپس ترانشه ای به ابعاد 10*10 متر با نام ترانشه اصلی A از سمت جنوب به ترانشه آزمایشی متصل گردید . ودراین محل چهار ترانشه دیگر در قسمتهای شمال غرب ،غرب ،جنوب وجنوب شرقی تپه باز شد .که به ابعاد 10*10و 5*5 بود که بعدها این ترانشه ها بااعداد رومی نامگذاری گردید .
لایه های که تنها قسمتهایی از شمال ترانشه الحاقی رادربر می گرفتند کاملأ بودند واز نوع سفالها این موضوع کاملأروشن بود ولایه های جزیره مانند وپراکندگی رسوب ماسه ای به روشنی آن را تأیید می کرد ودلیل این اضطراب ،گود شدن تپه دراثر خاکبرداری به وسیله کشاورزان بوده است ودرنتیجه آب باران

تپة سگز آباد
تپةسگز آباد تپة بسیار بزرگی است که مساحتش برابر 000/125متر مربع وارتفاع تقریبی آن از سطح زمینهای اطراف پنج متر است شکل128،تصویر 2 این تپه از هر سو از فاصله تقریبی 7 کیلومتری قابل رؤیت است که به صورت بر آمدگی تیره رنگی از سطح دشت بالا آمده است .شیب تپه در شمال نسبت به سه جهت دیگر تندتر است .در جنوب شیب کاملأ ملایم است .شکل ظاهری تپه بیضی شکل است که قطر بزرگتر آن در امتداد شمال شرقی –جنوب غربی کشیده شده است .

تپة سگز آباد قبل از حفاری
در بررسیهای کوتاه مدتی که اعضاء گروه باستانشناسی وتاریخ هنر دانشکدة ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه تهران از تپة سگز آباد بعمل آورده وضعیت ظاهری تپه پریشان و مضطرب به نظر آمد که امکان هر گونه کاوش علمی را سلب شده تلقی می نمود .
این تپه از سالیان دراز به ویژه پس از زلزلة 1341 ش .وورود هیأتهای مختلف خارجی وعلی الخصوص ورود کار – شناسان کشاورزی به این دشت جهت انجام وظیفه در طرح عمران دشت قزوین که عموماً از خریداران وجمع آورندگان بسیار خراج اشیاء عتیقه بودند دایماً مورد تعرض حفاران غیر مجاز بوده است .اهم این حفاران غیر مجاز را سود جویان محلی وکشاورزانی تشکیل می دادند که در اثر وقوع زلزلة سال 1341 ش.قنوات مورد استفاده برای آبیاری زراعتشان خشک شده بود ند ومسیر چشمه سارها تغییر یافته ونابسامانیهایی در امر کشت وکار شان بوجود آمده بود .علاوه رفاه کامل بسر می برد ند جهت به دست آوردن در آمد بیشتر ،ساعات فراغت از امور کشاورزی وگله داری وداد وستد وغیره را با فرزندان واجیر شدگان خود به کاوش تپه وبه دست آوردن اشیاء عتیقه ویا بنا به گفتة خودشان اجناس زیر –خاکی وفروختن آنها به طالبین این نوع اشیاء می پرداختند ودر مضطرب نمودن تپه دخالت مستقیم می نمودند.بطور یکه تمام سطح تپة سگز آباد چنانچه قبلأ یاد آوری گردید دارای مساحتی برابر 000/125متر مربع میباشدمنطقه ای حتی به وسعت 5*5 متر دست نخورده وسالم وکاوش نشده باقی نمانده .اکثر این گودالها تا حدود 6 متر از سطح تپه حفر شده بودند .در برخی موارد این گودالهای نا منظم به وسیلة تونلهایی بهم ارتباط داده شده بودند.این تونلها معمولأ در لایه هایی که از آنها اشیاء برنزی بیشتری نسبت به سایر لایه ها به دست می آمد بیشتر از سایر لایه ها عمل ارتباط بین گودالها را انجام می دادند .ریزش سقف برخی از این تونلها وضعیت گمراه کننده ای ه محل داده است وقسمت عمده ای ازاین تپه به وسیلة کشاورزانی که از خاک تپه های باستانی برای رشوه دادن به زمینهای زراعتی خود استفاده می کنند خاکبرداری شده است .سطح تپه به جدولهای 10*10 متر تقسیم نمود ه وطول شمالی –جنوبی را با حروف آلفا بت لاتین وعرض شرقی –غربی را با اعداد رومی نام گذاری کرده اند ومرتفع تر ین قسمت تپه را برای کاوش انتخاب نموده وجدول OXXرا برای حفاری وخاکبرداری انتخاب کرده .برای وسعت عمل بیشتر در آینده ،خاکبرداری خاکهای مضطرب تا سطح بقا یای غیر مضطرب تپه در سه جدول دیگر یعنی OXX وNXIX و NXX نیز انجام شد .
اولین فصل حفاری در تپة سگزآباد در دشت قزوین توسط گروه باستانشناسی و تاریخ هنر دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران به سرپرستی دکتر نگهبان آغاز گردید .
حفاری
در فصل اول پس از انتقال خاکهای مضطرب موقعیت جدولهای OXIX , NXX , NXIX , OXX نقشة دقیقی از سطح ترانشة OXX تهیه و جزایر موجود نشان داده شده است . حدود 20 سانتیمتر از سطح مرتفع ترین جزیرة داخل ترانشة OXX نسبت به جزایر خارج از ترانشه سایش پیدا کرده بود و فقط پنج سانتیمتر از ضخامت این لایه باقیمانده بود . این لایه که بیش از پنجاه سانتیمتر مربع وسعت نداشته از لایة بعدی که با رگه ای سبز رنگ به ضخامت 25 سانتیمتر مشخص بود لایة XV شماره گذاری شد .
وسعت لایة XIV بیشتر از لایة XV و به همین ترتیب وسعت لایة XIII بیش از لایه های XIV و XV بود . پس از اتمام حفاری لایة XIII چون لایة XII قسمت بیشتری از ربع جنوب شرقی ترانشة OXX را فرا گرفته بود در فصل اول ، حفاری فقط در ربع جنوب شرقی ترانشة OXX در محوطه ای به وسعت 5*5 متر تا روی خاک بکر ادامه داده شده است .
پس از تقسیم ترانشة OXX به چهار قسمت ، ربع جنوب شرقی را OXX1 و ربع شمال شرقی را OXX2 و ربع جنوب غربی را OXX3 و ربع شمال غربی را OXX4 نام گذاری گردید .

لایة I
بقایای باستانی که با شمارة I در بخش OXX1 و در گودال آزمایشی 1*1 متر در بخش OXX4 مشخص شده و نشان دهندة اولین استقرار بشر در تپة سگزآباد است . حفاری گردید و به دلیل اینکه حفاری این لایه در تمام ترانشة OXX انجام نشد به چند دلیل عمده بود :
1ـ ریزش خاکها از ضلع غربی خارج از محوطة ترانشة OXX که کار کردن را در ترانشه در عمق حدود 8 متر غیر ممکن می ساخت . برای جلوگیری از ریزش بیش از حد خاکهای مضطرب حاشیه ای به عرض یک متر در تمام طول غربی ترانشة OXX4 دست نخورده باقی گذارده شد .
2ـ قسمتی از بقایای ساختمانی لایة فوقانی بخش جنوب شرقی OXX4 را احاطه کرده بود .
3ـ وجود پلکان جهت رفت و آمد کارگران برای حمل خاکهای حفاری که قسمتی از سطح ترانشه را در لایة I احاطه کرده بود ، پلکان دیگری نیز به عرض یک متر متصل به دیوار شرقی ترانشة OXX1 از بالا تا سطح خاک بکر برای رفت و آمد تعبیه شده بود . در گودال آزمایشی جنوب غربی ترانشة OXX4 آثار یک تیر چوبی که کاملاً پوسیده شده و به صورت پودر نرم درآمده بود مشخص گردید که غیرقابل انتقال بوده و ضخامت بقایای باستانی این لایه بطور متوسط 35 سانتیمتر بود .

لایة II
در هنگام حفاری این لایه چون با محدودیت زمان روبرو شده اند از ادامة حفاری OXX2 صرفنظر شده و حفاری در OXX1 و OXX4 ادامه داده شد . OXX3 به علت وجود بقایای ساختمانی از طبقات مختلف بالاتر که به همان صورت پس از خاکبرداری شدن باقی مانده است حفاظت شده حفاری انجام نشد . OXX1 و قسمتی OXX3 را زباله دانی بزرگی اشغال کرده بود . در OXX1 حفاری را در داخل گودال انجام داده و 13 رگة مختلف را که از نقطه نظر رنگ بقایا و اشیاء ( تا حدودی ) از یکدیگر متمایز بودند مشخص شده در OXX4 حفاری لایه ، تا سطح لایة زیرین انجام گردید . در گوشة جنوب غربی OXX4 دیوارة خارجی گودال زبال دانی را که قسمت اعظم OXX3 را دراین عمق اشغال کرده بود مشخص نموده . ضخامت این لایه که از ضخیم ترین لایه های باستانی در تمام طول حفاری تپة سگزآباد بود 228 سانتیمتر بود

لایة III
در این لایه موفق شدیم آثار ساختمانی خشتی به دست آمده . در شمال OXX1 آثار دو دیوار با زاویة 90 درجه ( عمود برهم ) خاکبرداری شده و جهت دیوار اول از شمال غربی به جنوب شرقی و جهت دیوار دوم از جنوب غربی به شمال شرقی عمود بر دیوار اول است . بقایای دیوار دوم که در OXX4 واقع شده است بکلی منهدم گردیده و به صورت خشتهای نامنظم درآمده است . کف این بنا در OXX1 با یک ردیف خشت مفروش شده بود . قسمتی از این کف بصورت نواری بعرض یک متر در طول جنوب غربی شمال شرقی حفاظت شد و حفاری در بقیة قسمتهای ترانشه ادامه داده شد . ابعاد خشتها یکنواخت نبوده و بین 12*42*42 و 14*43*45 سانتیمتر متغیر بودند .

لایة IV
در این لایه یک کف کاملاً کوبیده شده تمام سطح OXX1را فرا گرفته بود . روی این کف بقایای دو اطاق که احتمالاً مدت نسبتاً طولانی مورد استفاده واقع شده بودند ( بطوریکه اندود داخلی اجاقها کاملاً سوخته شده و به صورت آجر در آمده بود ) مشخص گردیده . یکی از این دو اجاق در جنوب OXX1 متصل به دیوارة جنوبی آن و دیگری در شمال غربی که قسمتی از آن نیز درOXX4 واقع شده بود ( شکل 130 ، تصویر 2 ) . کف این لایه در OXX4 به وسیلة تودة شنی ( که از محلی که احتمالاً بستر یک رودخانه بوده است برای انجام عملیات ساختمانی آورده شده بود ) اشغال گردیده بود . هفده سانتیمتر بالاتر از کف این لایه در محل تماس دیوارة خارجی دو گودال زباله دانی کم عمق که هر یک بیش از 30 سانتیمتر عمق نداشته خاکبرداری گردید . در محل واقع بین دو گودال یک قطعه سنگ به ابعاد 30*14*18 سانتیمتر که شکل هندسی منظمی نداشت به دست آمد . ابتدا به نظر می رسید که این قطعه سنگ برای استفاده شده است ولی در بررسی بعدی معلوم شد که این قطعه سنگ قالبی بوده برای ریختن تبرهای برنزی . تورفتگی قالب کاملاً سالم باقیمانده و قسمت کوچکی از کف و هم چنین دو اجاق خاکبرداری شده در این لایه در محل خود حفاظت گردیده اند .

لایةV
بقایای یک دیوار خشتی عظیم در این لایه خاک برداری شده .طول این دیوار 820 سانتیمتر وعرض آن 165 سانتیمتر وجهت آن شمال غربی به جنوب غربی است .تونلی که یکی از گودالهای حفاران غیر مجاز دایر رادر ترانشة PXX به کف این لایه در OXX1 ارتباط می داده قسمتی از این دیوار در OXX1 بکلی از بین برده است . امتداد این دیوار را میتوان از شکاف عمودی روی دیوارة ضلع جنوبی OXX1 وهم چنین برش بخشی از خشتها را از نیروی آن مشاهده نمود .ضخامت متوسط این لایه که به عبارت دیگر ارتفاع دیوار مورد بحث می باشد ،150 سانتیمتر است . توده شنی راکه روی لایة IV انباشته شده بود احتمالأ بایستی برای ساختمان این دیوار ویا ملحقات آن آورده شده باشد . ابعاد خشتهای این دیوار ( هر چند به یک اندازه واستاندارد نبودند ) 12*38*65 سانتیمتر بود .

لایة VI
این لایه ازرسوباتی که به وسیلة سیلابها حمل شده بود وبکلی تمام لایة V را پوشانیده بود وخاکستر مربوط به لایة بالاتر که از چند زباله دانی پر آکنده به دست آمدند واین زباله دانیها در داخل لایة VI حفر گردیده بودند تشکیل می گردید . اشیاء مختلف مانند قطعات سفال وسرد وکهای گلی وسنگی ومهره های کوچک به اشکال مختلف واندازه های مختلف وآویزه های مختلف الشکل که تمام شکسته وناقص بودند وقطعات کوچکی متعلق به سر پیکانهای برنزی از این لایه به دست آمده است .

لایةVII
از این لایه آثار ساختمانی به صورت خشتهای منفرد پراکنده یا چند تایی درسطح OXX3 به دست آمده وابعاد خشتها 18*43*45 سانتیمتر بود .بقایای یک اجاق مستطیل شکل نیز در جنوب شرقی OXX3 روی کف این لایه به دست آمده که به نظر می رسد مدت زیادی مورد استفاده قرار گرفته . دیوارهای این اجاق با خشتهای باریک وطویل دست ساز ساخته شده بود که طول بزرگترین آنها 70سانتیمتر وعرض آنها 16 سانتیمتر بود . عرض این اجاق در حدود 80 سانتیمتر وعمق آن از 45 سانتیمتر تجاوز نمی کرد .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  31  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید