فرمت فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات:110
فهرست مطالب:
چکیده:
مسئولیت مدنى به معناى الزام به جبران زیانى است که شخص با فعل یا ترک غیرعمدی خود مستقیم یا غیرمستقیم به دیگری وارد کرده است و به عبارتى در قبال او ضامن است. در فقه اسلامى و حقوق موضوعه به جاى مسئولیت از واژه ضمان استفاده شده است. هدف اصلى از ایجاد مسئولیت و ضمان, جبران زیان و برقرارى عدالت اسلامى است. برای رسیدن به این هدف در صدر اسلام ضمان جریره مورد امضای شرع قرار گرفت تا خاطی برای جبران خطایش تنها نباشد و زیان متضرر جبران شود. این مسأله در قوانین امروز با عنوان بیمه شکل گرفته است. در ضمان جریره و بیمه، دیه را خطاکار پرداخت نمی کند بلکه ضامن جریره و بیمه گر که هیچ گونه مباشرتی در جنایت ندارند می پردازند. از آن جایی که بیمه از جمله مسایل مستحدث است بسیاری از فقها و حقوقدانان برای اثبات مشروعیت بیمه از موضوعاتی چون ضمان عاقله و ضمان جریره استفاده کرده اند. هدف ما در این تحقیق بررسی مستندات فقهی ضمان جریره و مقایسه آن با بیمه مسئولیت یا همان شخص ثالث است و از تطبیق ضمان جریره با بیمه مسئولیت به این نتیجه رسیدیم که بیمه مسئولیت تنها در بعضی از موارد با ضمان جریره تفاوت دارد اما به طور کلی شبیه ضمان جریره و مشروع است و اشکال های ضمان ما لم یجب و . . . پذیرفته نیست و بیمه نیز همانند ضمان جریره عقدی مستقل است و از مصادیق معامله غرری، حرجی، ضرری، سفهی، ربوی و . . . نیست بلکه از جمله عقودی است که عقلا آن را پذیرفته اند.
کلید واژه ها: ضمان جریره، بیمه مسئولیت، دیه، خطا، ضمان ما لم یجب
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه
1. تبیین موضوع .......................................................................................................................................2
2. اهمیت موضوع ......................................................................................................................................2
3. سؤال اصلی ............................................................................................................................................2
4. سؤالات فرعی ........................................................................................................................................2
5. فرضیه ها ...............................................................................................................................................2
6. پیشینه تحقیق .....................................................................................................................................3
7. تاریخچه موضوع ..................................................................................................................................3
8. مفاهیم کلیدی......................................................................................................................................5
فصل اول: ضمان جریره
1-1. جریره در لغت و اصطلاح ..............................................................................................................11
1-2. احکام تأسیسی و امضایی ..............................................................................................................12
2-2-1. امضایی بودن ضمان جریره .............................................................................................13
1-3. ضمان عاقله و اصل شخصی بودن مسئولیت کیفری................................................................14
1-3-1. مفهوم مسئولیت ...............................................................................................................15
1-3-2. اصل شخصی بودن مسئولیت .........................................................................................16
1-3-3. اصل شخصی بودن مسئولیت از منظر اسلام ..............................................................17
1-4. مفهوم عاقله ......................................................................................................................................18
1-4-1. عصبه ...................................................................................................................................18
1-4-2. ضامن جریره ......................................................................................................................20
1-4-3. امام(ع) ................................................................................................................................20
1-5. علت مسئولیت ضامن جریره(عاقله) ...........................................................................................21
1-6. بررسی ماهیت حقوقی ضامن جریره ..........................................................................................22
1-6-1. تعریف عقد و ایقاع ............................................................................................................22
1-6-2. عقد بودن ضمان جریره ...................................................................................................24
1-7. شرایط تحقق عقد ...........................................................................................................................24
1-8. ارکان عقد .........................................................................................................................................26
2-8-1. ارکان عقد ضمان جریره ..................................................................................................26
1-9. لازم یا جایز بودن ضمان جریره ....................................................................................................27
1-9-1. اقسام عقود ......................................................................................................................27
1-9-2. عقد لازم و جایز .............................................................................................................27
1-9-3. اقسام لزوم وجواز ...........................................................................................................28
1-9-4. ادله لزوم عقد .................................................................................................................30
1-9-5. لازم بودن ضمان جریره ...............................................................................................31
1-10. شرایط تحقق ضمان جریره .......................................................................................................33
1-11. ارث ضامن جریره .........................................................................................................................37
1-12. ارث ورثه ضمان جریره ...............................................................................................................38
1-13. مسلمان، ضامن جریره کافر ........................................................................................................40
2-13-1. کافر، ضامن جریره کافر ................................................................................................41
1-14. ظهور وارث بعد از ضمان جریره ...............................................................................................41
1-15. جواز صدور ایجاب و قبول از ناحیه وکیل و وصی ................................................................42
1-16. وجود زوج و زوجه در ضمان جریره .........................................................................................42
1-17. جمع بندی ...................................................................................................................................43
فصل دوم: بیمه و تطبیق ضمان جریره با بیمه مسئولیت
2-1. تعریف بیمه در لغت و اصطلاح ....................................................................................................45
2-2. زمینه پیدایش بیمه ........................................................................................................................47
2-2-1. نیاز، محرک انسان ............................................................................................................48
2-2-2. مواجهه انسان با خطر ......................................................................................................49
2-2-3. امنیت یکی از نیاز های اساسی انسان ..........................................................................50
2-2-4. تعاون و همیاری نیاز مشترک زندگی اجتماعی .........................................................52
2-2-5. ذخیره سازی ......................................................................................................................53
2-3. اقسام بیمه ........................................................................................................................................54
2-3-1. بیمه تعاونی و خصیصه های آن ....................................................................................55
2-3-2. تقسیمی دیگر از بیمه(بیمه اجتماعی و خصوصی) ...................................................55
2-3-2-1. تمایز بیمه های اجتماعی از بیمه های خصوصی (بازرگانی) ........................56
2-3-2-2. بیمه خصوصی و اقسام آن (بیمه اموال و بیمه اشخاص) ..............................58
2-3-2-3. بیمه اموال و اقسام آن ..........................................................................................59
2-3-2-4. بیمه اشخاص و اقسام آن .....................................................................................60
2-3-2-5. بیمه مسئولیت و اقسام آن ..................................................................................63
2-4. عقد بیمه ...........................................................................................................................................65
2-5. ارکان عقد بیمه ...............................................................................................................................66
2-6. عناصر سازنده طبیعت بیمه ..........................................................................................................68
2-7. شرایط عقد بیمه .............................................................................................................................70
2-8. خصوصیات عقد بیمه .....................................................................................................................74
2-9. اشکالات بر عقد بیمه .....................................................................................................................77
2-9-1. بیمه و معامله حرجی .......................................................................................................78
2-9-2. بیمه و معامله ضرری ........................................................................................................78
2-9-3. بیمه و عقد غرری .............................................................................................................79
2-9-3-1. بیمه و جهل به عوضین ........................................................................................80
2-9-4. بیمه و تعلیق آن ...............................................................................................................80
2-9-5. بیمه و سفهی بودن آن ....................................................................................................81
2-9-6. بیمه و ربا ............................................................................................................................82
2-9-7. بیمه و قمار .........................................................................................................................84
2-9-8. بیمه و ضمان ما لم یجب ................................................................................................85
2-10. بیمه و عقود معین .......................................................................................................................85
2-10-1. تطبیق بیمه با عقد مضاربه ..........................................................................................86
2-10-1-1. اشکال های انطباق بیمه با مضاربه ..................................................................88
2-10-2. بیمه و عقد صلح .............................................................................................................88
2-10-2-1. صلح، عقد مستقل ...............................................................................................90
2-10-2-2. تطبیق بیمه با عقد صلح ...................................................................................90
2-10-3. تطبیق قرارداد بیمه با عقد هبه معوض .....................................................................92
2-10-3-1. نقد نظریه انطباق بیمه با عقد هبه معوض ....................................................93
2-10-4. انطباق بیمه با جعاله .....................................................................................................93
2-10-4-1. نقد انطباق جعاله با بیمه ...................................................................................94
2-10-5. نقد نظریه انطباق بیمه با قرض ...................................................................................96
2-11. اشاره ای به مبانی و پیشینه بیمه در اسلام ...........................................................................97
2-12. نمونه های تاریخی .......................................................................................................................97
2-12-1. حلف الفضول ................................................................................................................97
2-12-2. معاهده مدینه ...............................................................................................................98
2-13. پیشینه بیمه در حقوق اسلامی .................................................................................................99
2-13-1. بیمه و ضمان جریره ...............................................................................................101
2-14. دیدگاه علما در مقایسه بیمه با ضمان جریره (عقد موالات) ............................................102
2-14-1. دلایل موافقین ..........................................................................................................102
2-14-2. دلایل مخالفین .........................................................................................................103
2-15. بیمه و التزام مالایلزم ................................................................................................................104
2-16. دلیل بر بطلان ضمان مالم یجب ............................................................................................107
2-17. بررسی ادله بطلان ادله «ضمان ما لم یجب» ......................................................................107
2-18. جمع بندی ..................................................................................................................................111
نتیجه گیری ...............................................................................................................................................112
این تنها بخشی از متن پژوهش حاضر با عنوان موصوف (بنحو نمونه) می باشد. جهت دسترسی به ادامه مطالب و متن کامل، می توانید از طریق زیر آن را با 50 درصد تخفیف در پرداخت، دانلود آنی نمایید...
بررسی تطبیقی ضمان جریره با بیمه مسئولیت در فقه امامیه و حقوق موضوعه
