لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 17
مقدمه:
دستگاه گوارش یکی از فعالترین بخشهای بدن انسان است که نقش مهمی در سلامتی انسان دارد بهطوریکه اگر در روند فعالیتآن اختلال ایجاد شود سلامتی به مخاطره میافتد، از هنگامیکه شروع به جویدن لقمه غذا میکنیم، کار دستگاه گوارش آغاز میشود، مواد غذایی پس از ورود به معده با آنزیمهای درون معده مخلوط شده تا به اجزای سادهتری تجزیه شود. از آنجاکه عملکرد دستگاه گوارش انسان بر سبک زندگی وی تأثیرگذار است. دستگاه گوارش سالم، تضمینکننده سلامت افراد است. اختلال در این روند نه تنها بدن را از مواد مغذی محروم میکند بلکه باعث تجمع مواد زائد در بدن میشود. یکی از مهمترین مسائلی که در طول روز باید به آن توجه شود مواد غذایی مصرفی و یا بهتر بگویم تغذیه است تغذیه را میتوان یکی از مهمترین عامل حفظ سلامت جسمی و روحی افراد دانست که بر سبک زندگی انسانها نیز تأثیرگذار است. در این میان، نوع و آداب تغذیه ارتباط مستقیمی با مراقبت از دستگاه گوارش دارد. اکثر روشها و توصیههای تغذیه جدید و مدرن بیماریزا و مضر است و توصیه نمیشود، بهگونهای که بیشتر این تغییرات غذایی بر گوارش آدمی تأثیرات منفی داشته و نیز شیوه و سبک زندگی وی را دگرگون کرده است.
مروری بر آناتومی و فیزیولوژی دستگاه گوارش:
لوله گوارش با طولی معادل 7 تا 9/7 متر از دهان شروع و از طریق مری- معده و روده ها به مقعد ختم می گردد.
-مری: در داخل مدیاستن و درون قفسه سینه جای دارد به طوری که در جلوی مدیاستن و درون قفسه سینه جای دارد.
-معده: در قسمت فوقانی شکم قرار دارد معده کیسهای عضلانی توخالی با گنجایش تقریبی 1500 میلی متر است معده، ذخیره کنندهی مواد غذایی در هنگام غذاخوردن است بعلاوه مایعات هضم کننده (آنزیم) را ترشح میکندو غذای نیمه هضم شده را به داخل رودهکوچک وارد میکند.
-روده کوچک: درازترین قسمت لولهی گوارشی است یعنی حدود دو سوم از طول کلی لولهی گوارش را تشکیل میدهد. روده کوچک از نظر ساختمانی به سه قسمت تقسیم میشود قسمت فوقانی که دوازدهه نامیده میشود. قسمت میانی که ژژنوم خوانده میشود و قسمت تحتانی که ایلیوم نام دارد.
-روده بزرگ: شامل سه قطعه بالارونده، افقی و پایین رونده است که انتهای خارجی آن خروجی مقعد می باشد (1).
تعریف گوارش:
گوارش یا هَضم به فرایند قابلجذب کردن غذا توسط حل کردن آن و شکستن آن را به ترکیبات شیمیایی ساده گفته میشود که در بدن موجودات زنده رخ میدهد. گوارش عمدتاً از طریق آنزیمهای ترشحشده به دستگاه گوارش انجام میپذیرد(صلصالی و همکاران،1390: 24). به زبان سادهتر، ریز شدن غذا و آماده شدن آن برای استفاده بدن گوارش نام دارد.
اعمال اصلی دستگاه گوارش:
اعمال اصلی گوارش شامل: بلع، انتقال، هضم، جذب و درنهایت دفع مواد به خارج از بدن است. این فرآیند از دهان آغاز شده و در معده ادامه مییابد و جذب عمدتا در روده کوچک و بزرگ انجام شده و درنهایت محصول زاید از بدن دفع می گردد. مواد قابل جذب و مورد نیاز وارد جریان خون می شوند.
گوارش عمده گروههای غذایی:
غذا تغذیه را فراهم نموده و دارای معنی سمبولیک در ذهن میباشد غذا دادن و گرفتن قسمتی از تشریفات، آیینها، گردهماییهای اجتماعی، رسوم تعطیلات، رویدادهای مذهبی، جشن تولد و سوگواری است. مشکلاتی که ما هنگام تصمیمگیری برای قطع تغذیه در انتهای بیماریها با آن مواجه میشویم گواه از قدرت سمبولیک غذا و غذا خوردن است. در اوایل قرن نوزدهم یک کالری به عنوان یک واحد انرژی گرفته شده از غذا توصیف شد که تغذیه را به عنوان قلمرویی از علم معرفی کرد.
بدن نیاز به سوخت دارد تا انرژی لازم برای متابولیسم سلولی، ترمیم عملکرد ارگانها، رشد و حرکات بدن را تأمین کند. نیاز به انرژی تحت تأثیر چندین عامل است،سلامتی و بیماری، ورزش و استراحت، استرس و شرایط بدنی از جمله این عوامل هستند. نیاز انرژی فرد در هنگام استراحت میزان متابولیسم پایه (BMR) نامیده میشود و برای دوره بخصوصی از زمان این انرژی برای حفظ فعالیتهای نگهدارنده زندگی مانند تنفس، گردش خون، ضربان قلب و درجه حرارت موردنیاز است عواملی از قبیل سن، توده بدن، تب، گرسنگی، قاعدگی، صدمه، عفونت، سطح فعالیت و عملکرد تیروئید روی انرژی موردنیاز فرد اثر میگذارند. در کل وقتی نیازهای انرژی بدن، با کالری دریافت شده از طریق مواد غذایی بطور کامل برابر باشد تغییر وزن روی نمیدهد، و وقتی کالری جذب شده از میزان انرژی موردنیاز بیشتر باشد وزن افزایش مییابد و اگر کالری جذب شده از انرژی موردنیاز کمتر باشد وزن کاهش مییابد (2).
عناصر غذایی:
عناصر غذایی اجزاء ضروری برای فرآیندها و عملکرد بدن هستند؛ انرژی موردنیاز از 6 گروه عناصر غذایی: کربوهیدرات، پروتئین، چربی، آب و ویتامین و مواد معدنی بدست میآید. آب جزء حیاتی بدن است که به عنوان حلال فرآیندهای متابولیک عمل میکند؛ ویتامینها و مواد معدنی انرژی تولید نمیکنند اما برای فرآیندهای متابولیک از قبیل تعادل اسید، باز ضروری هستند. بعضی از غذاها را گاهی براساس دانسیته مواد غذایی natrient density( یعنی، نسبت مواد غذایی ضروری به میزان کالری توصیف میکنند). دسته بزرگی از مواد غذایی را موادی نظیر سبزیجات و میوهها که دارای ارزش غذایی بالایی میباشند و به جهت تولید انرژی نیز مهم هستند تشکیل میدهند. مواد غذایی با دانسیته پایین از قبیل الکل یا شکر، کالری زیادی دارند اما از نظر غذایی ضعیف هستند (3).
کربوهیدراتها:
کربوهیدراتها منبع اصلی انرژی مواد غذایی هستند هر گرم کربوهیدرات چهار کیلوکالری انرژی تولید میکند و گلوکز منبع اصلی سوخت مغز، سیستم عضلانی اسکلتی در طی ورزش، تولید اریتروسیت و لکوسیت و عملکرد سلولهای مرکزی کلیه میباشد. کربوهیدارتها بجز لاکتوز (قند شیر) اساساً از مواد گیاهی تهیه میشوند. کربوهیدراتها به دو دسته کربوهیدراتهای ساده و مرکب تقسیم میشوند. کربوهیدراتهای ساده عمدتاً در شکرها هستند و کربوهیدراتهای مرکب مانند گلیکوژن که در بدن ذخیره میگردد و نامحلول در آب میباشد (4).
پروتئینها:
پروتئینها برای سنتز بافتهای اصلی بدن در رشد، نگهداری و ترمیم ضروری هستند. کلاژن و هورمونها، آنزیمها، سلولهای ایمنی، RNA, DNA همه از پروتئینها ساخته شدهاند. علاوه بر این، خون، تنظیم مایعات و تعادل اسید – باز به پروتئین نیاز دارند مواد غذایی و بسیاری از داروها به وسیله پروتئینها در خون حمل میشوند. سادهترین شکل پروتئین اسید آمینه است. بدن قادر به سنتز اسید آمینههای ضروری نیست و باید از طریق مواد غذایی وارد بدن شوند. بدن قادر به سنتز اسید آمینههای غیرضروری میباشد. ترکیب اسید آمینهها با هم تشکیل دی پپتید، تری پپتید و الیگو پپتید را میدهد. آلبومین و انسولین از پروتئینهای ساده هستند زیرا فقط حاوی یک اسید آمینه با مشتقات آن میباشند. ترکیب پروتئین ساده با مواد غیر پروتئینی ایجاد پروتئین مرکب از قبیل، لیپوپروتئین میکند که از ترکیب لیپید با پروتئین ساده حاصل میشود. پروتئین کامل حاوی تمام اسید آمینههای ضروری با مقداری کافی برای حفظ رشد و نگهداری تعادل نیتروژن است. پروتئین را میتوان برای تولید انرژی استفاده کرد اما چون پروتئینها برای رشد حفظ و ترمیم نقش اساسی دارند انرژی مورد نیاز باید از منابع غیر پروتئینی فراهم شود (5).
( چربیها:
هر یک گرم چربی 9کیلوکالری انرژی تولید میکند و انرژیزاترین عنصر غذایی هستند. چربیها از تری گلیسیریدها و اسیدهای چرب تشکیل شدهاند. اسیدهای چرب به انواع اسیدهای چرب ضروری و غیرضروری طبقه بندی میشوند. اسیدهای اسید لینولیک، اسید چرب اشباع نشده و تنها اسید چرب ضروری برای انسانها است (6).
( آب:
آب جزء مهم بدن است زیرا عملکرد سلولهای بدن وابسته به محیط مایع است. آب 60 تا 70 درصد کل وزن بدن را تشکیل میدهد. درصد آب بدن افراد لاغر بیشتر از افراد چاق است زیرا عضلات آب بیشتری دارند. بیشترین درصد کل بدن نوزادان را آب تشکیل میدهد، و افراد پیر حداقل آب را دارند، وقتی که آب بدن از دست میرود، فرد برای بیشتر از چند روز نمیتواند زنده بماند. نیاز به مایع یا جذب مایعات و از طریق غذاهایی از قبیل میوههای تازه و سبزیجات که محتوی آب فراوان هستند، برآورده میشود. در افراد سالم مقدار مایعات جذب شده یا مایعات دفع شده از طریق تنفس و تعریق برابر است. در افراد بیمار (از قبیل، تب) نیاز به آب افزایش مییابد در مقابل در افراد بیمار همچنین ممکن است (مانند مبتلایان به بیماری قلبی- ریوی یا بیماران کلیوی) توانایی دفع مایعات کاهش یابد و نیاز به محدودیت مایعات دریافتی باشد (7).
( ویتامینها:
ویتامینها ترکیبات آلی هستند که به مقدار کم در غذا وجود دارند برای انجام متابولیسم طبیعی ضروری هستند بدن برای سنتز اکثر ویتامینها به مقدار کافی ناتوان است و وابسته به دریافت آنها از طریق مواد غذایی است. ویتامینها در جریان فرآوری، ذخیرهسازی و تهیه مواد ضروری بدن دگرگون میگردند. معمولاً بیشترین محتوای ویتامین در غذاهای تازهای است که سریعاً بعد از اینکه حداقل در معرض گرما، هوا یا آب بودهاند مصرف شدند. ویتامینها به 2 دسته ویتامینهای محلول در آب و ویتامینهای محلول در چربی طبقهبندی میشوند.
ویتامینهای محلول در چربی: این نوع ویتامینها قابل ذخیره شدن در بدن هستند به جز ویتامین D که از طریق رژیم غذایی دریافت میشود. این ویتامینها شامل ویتامین A، D، E و K میباشند. افزایش ویتامینهای محلول در چربی در نتیجه مصرف زیاد مکملهای ویتامین و یا غذاهای حاوی مقادیر زیادی ویتامین و دریافت مقدار زیادی روغن ماهی به وجود میآید.
تحقیق درباره مراقبت از دستگاه گوارش