چکیده :
این پژوهش به روش پیمایشی توصیفی و با هدف شناخت زیرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی انجام شده است . جامعه پژوهش شامل 15کتابخانه مرکزی وابسته به منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی است . جهت آگاهی از وضعیت زیرساخت فناوری اطلاعات دوپرسشنامه برای مدیران و کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی تدوین گردید. تجزیه و تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزار اکسل انجام شد.
یافته های پژوهش حاکی از آن است که در کل کتابخانه های مرکزی مورد پژوهش ، 5/62درصد کتابداران دارای تحصیلات کتابداری و 5/37درصد دارای تحصیلات غیرکتابداری هستند. از نظر وضعیت تحصیلات مدیران کتابخانه های مورد پژوهش ، 3/73درصد مدیران دارای تحصیلات کتابداری بوده و6/26درصد دارای تحصیلات غیرکتابداری هستند . از نظر امکانات سخت افزاری ، بیشترین امکانات سخت افزاری شامل کامپیوتر ، چاپگر ، دستگاه محافظ ، تلفن و اسکنر است و بیشترین امکانات نرم افزاری موجود شامل نرم افزار جامع کتابخانه و CD-ROM های آموزشی می باشد. بیشترین استفاده از منابع الکترونیکی در کتابخانه های مورد پژوهش مربوط به کتاب الکترونیکی به صورت CDو پایگاههای اطلاعاتی به صورت online می باشد . در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ، جهت ارائه خدمات بازیابی اطلاع رسانی بیشتر از روش جستجوی اطلاعات به صورت کامپیوتری استفاده می شود و نرم افزار مورد استفاده در اکثر کتابخانه های دانشگاهی نرم افزار شرکت پارس آذرخش بوده است .
از نظر دیدگاه مدیران کتابخانه ها ، عمده ترین موانع استفاده از فناوری اطلاعات ، نبود کارکنان آموزش دیده و عدم آموزش کافی می باشد . تقریبا 40% درصد از مدیران کتابخانه ها ، دوره های آموزشی ضمن خدمت آموزش استفاده از فناوری اطلاعات را گذرانده اند.
کلیدواژه ها : زیرساخت اطلاعاتی ، فناوری اطلاعات ، زیرساخت فناوری اطلاعات ، کتابخانه مرکزی دانشگاهی ، منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی
فهرست مطالب
چکیده ............................................................................................................................................1
1- معرفی پژوهش
1-1- مقدمه ................................................................................................................................................3
1-2- بیان مساله.............................................................................................................................................4
1-3- اهمیت پژوهش...................................................................................................................................5
1-4- اهداف پژوهش ..................................................................................................................................5
1-5- سئوالات پژوهش..................................................................................................................................6
1-6- تعاریف عملیاتی ..................................................................................................................................6
1-7- متغیرهای اساسی پژوهش ...................................................................................................................8
2- مبانی نظری پژوهش
2-1- مقدمه ................................................................................................................................................10
2-2- تاریخچه کاربرد فناوری اطلاعات .....................................................................................................11
2-2-1- از ابتدا تا قرن 18...........................................................................................................................12
2-2-2-نخستین کتابشناسیها........................................................................................................................13
2-2-3-قرن هجدهم ...................................................................................................................................13
2-2-4- قرن نوزدهم ..................................................................................................................................13
2-2-5- دکومانتاسیون بعد از 1958............................................................................................................14
2-2-6- عصر حاضر...................................................................................................................................15
2-2-7- نقش ارتباطات .............................................................................................................................16
2-3- اهمیت فناوری اطلاعات ..................................................................................................................16
2-4- فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه ................................................................................17
2-4-1- زیرساخت فناوری اطلاعات در کشورهای در حال توسعه............................................................20
2-5- فناوری اطلاعات و کتابخانه ها..........................................................................................................23
2-5-1- تاثیر فناوری اطلاعات بر کتابخانه ها و خدماتشان .......................................................................25
2-5-2-فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ................................................................................27
2-5-2-1-فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی جهان ................................................................27
2-5-2-2- فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران .................................................................28
2-5-3- زیرساخت های فناوری اطلاعات در کتابخانه ها...........................................................................30
2-5-3-1- زیرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ایران ................................................31
2-6- مروری برمطالعات انجام شده ...........................................................................................................33
2-6-1- پژوهشهای انجام شده در ایران .....................................................................................................33
2-6-2- پژوهشهای انجام شده درخارج ....................................................................................................34
3- روش پژوهش و گردآوری اطلاعات
3-1- جامعه آماری پژوهش.........................................................................................................................37
3-2- روش پژوهش ...................................................................................................................................37
3-3- روش و ابزار گردآوری اطلاعات.......................................................................................................37
3-4- تجزیه و تحلیل داده ها.......................................................................................................................37
4- یافته های پژوهش
4-1- مقدمه ................................................................................................................................................39
4-2- نیروی انسانی......................................................................................................................................42
4-3- امکانات و تجهیزات ..........................................................................................................................52
4-4- بودجه و امکانات .............................................................................................................................74
4-5- شرایط سازمانی .................................................................................................................................79
4-6- دیدگاه مدیران ...................................................................................................................................85
5 - بحث و نتیجه گیری
5-1- مقدمه ................................................................................................................................................98
5-2- خلاصه یافته ها..................................................................................................................................98
5-3- نتیجه گیری .....................................................................................................................................107
5-4- پیشنهادات........................................................................................................................................109
5-5-پیشنهاد برای پژوهش های آتی.........................................................................................................110
پیوست ها
پیوست یک (پرسشنامه مدیران).................................................................................................................113
پیوست دو(پرسشنامه کتابداران).................................................................................................................120
پیوست سه: (آدرس پستی، تلفن و وب سایت واحدهای دانشگاهی منطقه پنج )......................................122
منابع و ماخذ
منابع فارسی................................................................................................................................................124
منابع لاتین..................................................................................................................................................127
فهرست جدولها
جدول ...............................................................................................................................صفحه
جدول4-1- اطلاعات کلی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی ......................................40
جدول 4-2- توزیع فراوانی درجه واحدهای دانشگاهی منطقه پنج.............................................................41
جدول 4-3- توزیع فراوانی مدیران کتایخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج بر حسب مدرک تحصیلی-سال1387......................................................................................................................................42
جدول 4-4- توزیع فراوانی سابقه کار مدیران کتابخانه ها ی مرکزی واحدهای دانشگاهی
منطقه پنج......................................................................................................................................................42
جدول 4-5- توزیع فراوانی تحصیلات نیروی انسانی شاغل در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج- سال1387 ................................................................................................................43
جدول 4-6- توزیع فراوانی تحصیلات نیروی انسانی شاغل درهریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج- سال 1387................................................................................................................45
جدول 4-7- توزیع فراوانی کارکنان شاغل در هریک از بخشهای کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج –سال1387..................................................................................................................................46
جدول 4-8- توزیع فراوانی دورهای آموزشی برگزار شده حین خدمت در زمینه فناوری اطلاعات در هریک از کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج .........................................................................................................48
جدول 4-9- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی به زبان انگلیسی............................................................................................................................................49
جدول 4-10- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با نرم افزارهای کتابخانه ای ..........................................................................................................49
جدول 4-11- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با ویندوز، ویندوز، آفیس ، بانکهای اطلاعاتی و...................................................................................................................................................................50
جدول 4-12- توزیع فراوانی میزان آشنایی کتابداران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی با اینترنت.................................................................................................................. 51
جدول 4-13- توزیع فراوانی برحسب امکانات سخت افزاری موجود در هریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج-1387 ...................................................................................................... 52
جدول 4-14- توزیع فراوانی امکانات نرم افزاری موجود درکتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی - سال1387................................................................................................55
جدول 4-15- توزیع فراوانی منابع الکترونیکی موجود درهریک از کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه 5دانشگاه آزاد اسلامی-1387........................................................................................................................58
جدول 4-16- توزیع فراوانی کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج برحسب اتصال به اینترنت ........................................................................................................................................................61
جدول4-17- توزیع فراوانی کتابخانه های مرکزی دارای وب سایت در واحدهای دانشگاهی منطقه پنج .....................................................................................................................................................................61
جدول 4-18- توزیع فراوانی مکانیزه شدن بخشهای مختلف کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه پنج................................................................................................................................................................62
جدول 4-19- توزیع فراوانی استفاده از نرم افزارهای کتابخانه ای در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ...................................................................................................................................65
جدول 4-20- توزیع فراوانی استفاده از بخشهای مختلف نرم افزار های کتابخانه ای در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج .......................................................................................................66
جدول 4-21- توزیع فراوانی ابزار بازیابی اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج................................................................................................................................................................68
جدول 4-22- توزیع فراوانی بازیابی رایانه ای اطلاعات کتابشناختی منابع در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ...................................................................................................................69
جدول 4-23- توزیع فراوانی میزان ارائه خدمات نمایه سازی و چکیده نویسی در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج...................................................................................................................70
جدول4-24- توزیع فراوانی خدمات برق رسانی متناسب (عدم قطع برق ) درهریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ....................................................................................................71
جدول 4-25- توزیع فراوانی میزان استفاده از خدمات کامپیوتری نظیر شبکه ، اینترنت و نرم افزار در هریک از کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ..........................................................................72
جدول 4-26- توزیع فراوانی میزان استفاده ازپست الکترونیک (E-mail) درفعالیت ها و خدمات هریک ازکتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج...............................................................................73
جدول4-27- توزیع فراوانی تامین منابع مالی مورد نیاز برای خرید تجهیزات کامپیوتری و سایر خدمات کامپیوتری.....................................................................................................................................................74
جدول4-28- توزیع فراوانی میزان بودجه مصرفی برای استخدام و به کارگیری متخصصان IT در هریک از کتابخانه های مرکزی دانشگاهی منطقه پنچ................................................................................................ 75
جدول 4-29- توزیع فراوانی میزان حمایت مالی دانشگاه برای تهیه نرم افزار و سخت افزار کتابخانه در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در زمینه فناوری اطلاعات........................................76
جدول 4-30- توزیع فراوانی داشتن تنخواه در کتابخانه های دانشگاهی منطقه پنج................................... 77
جدول 4-31- توزیع فراوانی افزایش بودجه سالیانه کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج .................................................................................................................................................................... 78
جدول 4-32- توزیع فراوانی وجود بخش های مختلف کتابخانه در ساختار کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج................................................................................................................... 79
جدول 4-33- توزیع فراوانی ارتباط کتابخانه های واحدهای دانشگاهی درزمینه فناوری اطلاعات با سایر مراکز دانشگاهی............................................................................................................................................80
جدول 4-34- توزیع فراوانی کنترل و نظارت واحدهای دانشگاهی برعملکرد فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ........................................................................................... 81
جدول 4-35- توزیع فراوانی حمایت واحدهای دانشگاهی از تغییرات لازم در زمینه فناوری اطلاعات در کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ..............................................................................81
جدول 4-36- توزیع فراوانی کتابخانه ها برحسب دارا بودن ساختار سازمانی متناسب و هماهنگ با اهداف و وظایف خود در واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ....................................................................................82
جدول 4-37- توزیع فراوانی برحسب دارا بودن چارت سازمانی در کتابخانه های واحدهای دانشگاهی منطقه پنج .................................................................................................................................................. 82
جدول 4-38- توزیع فراوانی وجود کمیته مشورتی یا شورای هماهنگی در کتابخانه های مرکزی هریک از واحدهای دانشگاهی منطقه پنج ...................................................................................................................83
جدول 4-39- توزیع فراوانی برحسب میزان نظارت واحد دانشگاهی بر انجام امور مربوط به تامین نیروی انسانی و استخدام کارکنان در هریک از کتابخانه های مرکزی ....................................................................84
جدول 4-40- توزیع فراوانی دیدگاه مثبت و پذیرای مدیران کتابخانه های واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به کاربرد فناوری اطلاعات در کتابخانه ها ....................................................................................... 85
جدول 4-41- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه با تاثیر عدم آشنایی کارکنان کتابخانه به زبان انگلیسی در عدم دسترسی به تازه ترین اطلاعات منتشر شده در جهان ............................................................................................................................................86
جدول4-42- توزیع فراوانی تاثیر نگرش مثبت مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه 5 نسبت به فناوری اطلاعات بر خودکارسازی کتابخانه...................................................................................87
جدول 4-43- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به نظام آموزشی موجود در دانشگاه............................................................................................................ 88
جدول 4-44- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درمورد مثبت بودن نگرش کاربران کتابخانه در رابطه با بکارگیری فناوری اطلاعات درکتابخانه.................................................................................................................................................... 89
جدول 4-45- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درباره تاثیر وجود انجمنی تخصصی کتابداری بربهره گیری از فناوری اطلاعات درکتابخانه.....................................................................................................................................................90
جدول4 -46- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج درباره تاثیر ترس از ورود فناوری های اطلاعات نوین به کتابخانه بربهره گیری از فناوری اطلاعات درکتابخانه ها ............................................................................................................................................................... 91
جدول 4-47- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به میزان اعتمادشان به سیستمهای کامپیوتری ...................................................................................................92
جدول 4-48- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج نسبت به کاربرد فناوری اطلاعات در کتابخانه ها و برآورده کردن انتظارات آنها........................................................93
جدول 4-49- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه با ضرورت کسب مهارتهای جدید در زمینه فناوری اطلاعات برای کتابداران ........................................... 94
جدول 4-50- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در رابطه با میزان مهیا بودن عوامل فرهنگی و مدیریتی فناوری اطلاعات در کتابخانه ها............................................95
جدول 4-51- توزیع فراوانی دیدگاه مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج در مورد موانع بهره گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی ..............................................................96
فهرست نمودارها
نمودار.....................................................................................................................................................صفحه
نمودار4-1- توزیع درصد تحصیلات نیروی انسانی شاغل در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی– سال1387.................................................................................................44
نمودار4-2- توزیع فراوانی امکانات سخت افزاری موجود در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال 1387 ...............................................................................................54
نمودار4-3- توزیع درصد امکانات نرم افزاری موجود در کل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال 1387................................................................................................57
نمودار4-4- توزیع درصد منابع الکترونیکی موجود درکل کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی- سال 1387......................................................................................................... 60
نمودار4-5- توزیع درصد مکانیزه شدن بخشهای مختلف کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی-1387.................................................................................................................. 64
شامل 148 صفحه Word
دانلود تحقیق بررسی زیرساخت فناوری اطلاعات در کتابخانه های واحدهای دانشگاهی منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی
