رمانتیسم، چیستی و چگونگی آن در هنر ومعماری 22 ص

اختصاصی از یاری فایل رمانتیسم، چیستی و چگونگی آن در هنر ومعماری 22 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 23

رمانتیسم، چیستی و چگونگی آن در هنر ومعماری

:: * مهنازمحمودی

علی رغم تعاریف افراد مختلف از رمانتیسم، ارائه تعریفی مشخص از آن دشوار می نماید گاهی آن را چنان با احساس و عاطفه آمیخته می دانند که به هر چیز که برانگیزاننده احساس باشد؛ خواه متعلق به امروز باشد و یا دیروز "رمانتیک" قلمداد می کنند و گاه آن را عشق و علاقه افراطی به قرون وسطی و گاه به قول روسو بازگشت به طبیعت.

ای.بی. بورگام نیز در سال 1941 در مجله کنیون دیویو چنین نوشت :" کسی که در صدد تعریفی از رمانتیسم برآید به کاری مخاطره آمیز دست زده که بسیاری را ناکام گذارده است. اما آنچه واضح می نماید اینست که هر تعریفی که از رمانتیسم ارائه گردیده است یکی از ویژگیهای آنرا بارز ساخته است و در واقع مجموعه ای از همه تعاریف کاملترین تعریف از رمانتیسم را ارائه خواهد داد".

رمانتیسم جنبشی است که در اواخر سده هیجدهم و اوایل سده نوزدهم میلادی شکل گرفت و عموما به عنوان آنتی تز کلاسیسم شناخته می شود. این جنبش هر چند در نخستین گام قاطع خود یک انقلاب ادبی را بوجود آورد اما بستر فکری تاثیر گذاری را فراهم کرد که در تمامی عرصه های هنر تاثیر گذارد. آنچه در این نوشتار به آن خواهیم پرداخت روشن ساختن مفاهیم کلی این جنبش است که در فلسفه فیخته و شلینگ نمود داشت و لذا برآنیم تا بنیانهای معرفت شناختی رمانتیسم و تاثیر آنها را در هنر و معماری بررسی نماییم؛ چرا که اساس شناخت شناسی رمانتیسم بستر مناسبی را برای ظهور اندیشه مدرن فراهم کرد و از این حیث نقطه عطف مهمی در تاریخ فلسفه و زیباشناسی محسوب می گردد.

2- "من" محور کلیدی شناخت شناسی رمانتیسم

معرفت شناسی رمانتیسم بنیان هنری و زیبایی شناختی هنر رمانتیک را تشکیل می دهد. این بنیان های فکری که در نحله فیلسوفان رمانتیک آلمان؛ یعنی در فلسفه فیخته، شیلینگ، شلگل؛ زاده شد به ترتیب به سراسر اروپا و انگلیس و فرانسه نیز رسوخ کرد. اما در هر صورت می توان گفت که؛ رومانتیک ضرورت تاریخی دوره خود بود که در اقصار نقاط اروپا به گونه ای خود جوش ظهور کرد.

محور معرفت شناسی رمانتیسیسم "من" است. که اساس فلسفه فیخته بوده است.

فیخته با مطرح کردن "من" و "جزمن" در عرصه شناخت . من را در تقابل با جز من که محیط پیرامون است قرار می دهد . من در فلسفه فیخته اهمیت می یابد. فردگرایی دستاورد فیخته است برای هنر رمانتیک. توجه به فردیت در رمانتیک های فرانسه نیز نمود می یابد. در"تاملات یک گردش کننده تنها" اثر روسو مرکز ثقل نوشته شخصیت گردش کننده است که در این اثر بطور کامل و بگونه ای خودجوش عواطف درونی خود را آشکار می کند با این کتاب فرد و فردیت در اوج حرکت آرام خود به سوی کمال از تفوق و اهمیتی برخوردار می شود که در واقع مشخصه رمانتیسم است.

"من" و ذهن هنرمند سرچشمه خلق اثر هنری است. ذهنیت هنرمند که ستایش رمانتیکها را برمی انگیخت احترام خود را از فلسفه نقادانه کانت کسب می کرد. کانت در سنجش خرد ناب در توضیح گستره و محدوده خرد انسانی، مفهوم سوژه استعلایی را پیش کشیده و از قدرت ذهن آدمی صحبت به میان آورده بود.از دید کانت نیروی متعالی آفریده خردورزی و کار ذهن آدمی است. اگر انسان چنین اهمیتی در برابر نیروی متعالی داشته باشد پس باید گفت که حس انسانی اش والاترین ویژگی اوست، چیزی که جز در مختصات انسانی خود بازشناختنی و بیان شدنی نیست.

رمانتیکها حتی از مفهوم "من" در فلسفه کانت نیز فراتر رفتند. "من" رمانتیکها براساس شهود درونی شکل می گیرد. لذا من درونی باعث شد تا رمانتیسم بیشتر گرایشی ذهنی ارائه دهد تا مجموعه ای از روشهای سبک شناسانه. رمانتیسم بخاطر تکیه بر مفاهیم ذهنی، خود را با سهولت بیشتری در موسیقی و ادبیات بیان می کند تا در هنرهای بصری. نیچه پس از خواندن کتابی درباره رمانتیکها نوشته بود که رمانتیسیسم آلمانی را باید در موسیقی جستجو کرد. از آنجا که رمانتیسیسم بر ذهن و مضامین ذهنی تکیه دارد تغییر اساسی را در محتوا ایجاد می کند.

اهمیت ذهن هنرمند و فرد گرایی در هنر رمانتیک به مرکز قرار دادن هنرمند در اثر هنری می انجامد. چنانکه آندری تارکوفسکی گفته بود " هنرمند به جای همه کسانی حرف می زند که خود قادر به سخن گفتن نیستند. و به قول بابک احمدی هنرمند در اندیشه رمانتیک جنبه مرکزی دارد. نوالیس می گوید:" هنرمند متعلق به اثر است، نه اثر متعلق به هنرمند."

رمانتیکها هر چند از من استعلایی کانت سود جستند اما با بنیان خردباورانه او همراهی نکردند. آنها در بنیان معرفت شناختی خود بین عقل و احساس فاصله ایجاد کردند و بر نقش احساس تاکید می ورزند. ذهنیت هنرمند که مدنظر رمانتیک هاست ذهنیتی است که حتی گاهی در تقابل خردورزی قرار دارد. نوالیس معتقد بود که ذهن شاعرانه طبیعت را بهتر از ذهن عملی می شناسد و لذا در اینجا می توان به تفکیک ذهن شاعرانه و ذهن خردگرا در بستر فکری رمانتیک ها پی برد. بابک احمدی ذهن شاعرانه ای را که نوالیس معرفی می کند، طرح نویی از عقل به مثابه تعمق می داند که پیشرو مدرنیته است.

محوریت ذهن هنرمند و معرفت شناسی غیر خردگرا باعث گردید تا صورت و محتوا در هنر رمانتیک به گونه ای بنیادین ذهنی و درون گرایانه باشد. فرم اثر هنری بویژه در ادبیات از انسجام نظم خارج می شود. مثلا در اثر " تاملات یک گردش کننده تنها" اثر روسو، مجموعه ای از تاملات بی قید و بند و آزاد از هر گونه نظم و ترتیب منطقی که از طریق تداعی آزاد تصویر ها و مفاهیم و اندیشه ها به یکدیگر پیوسته اند به شرح و بیان تاثرات و احساسات خود می پردازد.

3- عاطفه و احساس بن مایه های معرفت شناسی رمانتیسم و هنر رمانتیک

تحقیق در مورد رمانتیسم، چیستی و چگونگی آن در هنر ومعماری

اختصاصی از یاری فایل تحقیق در مورد رمانتیسم، چیستی و چگونگی آن در هنر ومعماری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه23

فهرست مطالب

رمانتیسم، چیستی و چگونگی آن در هنر ومعماری

:: * مهنازمحمودی

علی رغم تعاریف افراد مختلف از رمانتیسم، ارائه تعریفی مشخص از آن دشوار می نماید گاهی آن را چنان با احساس و عاطفه آمیخته می دانند که به هر چیز که برانگیزاننده احساس باشد؛ خواه متعلق به امروز باشد و یا دیروز "رمانتیک" قلمداد می کنند و گاه آن را عشق و علاقه افراطی به قرون وسطی و گاه به قول روسو بازگشت به طبیعت.

ای.بی. بورگام نیز در سال 1941 در مجله کنیون دیویو چنین نوشت :" کسی که در صدد تعریفی از رمانتیسم برآید به کاری مخاطره آمیز دست زده که بسیاری را ناکام گذارده است. اما آنچه واضح می نماید اینست که هر تعریفی که از رمانتیسم ارائه گردیده است یکی از ویژگیهای آنرا بارز ساخته است و در واقع مجموعه ای از همه تعاریف کاملترین تعریف از رمانتیسم را ارائه خواهد داد".

رمانتیسم جنبشی است که در اواخر سده هیجدهم و اوایل سده نوزدهم میلادی شکل گرفت و عموما به عنوان آنتی تز کلاسیسم شناخته می شود. این جنبش هر چند در نخستین گام قاطع خود یک انقلاب ادبی را بوجود آورد اما بستر فکری تاثیر گذاری را فراهم کرد که در تمامی عرصه های هنر تاثیر گذارد. آنچه در این نوشتار به آن خواهیم پرداخت روشن ساختن مفاهیم کلی این جنبش است که در فلسفه فیخته و شلینگ نمود داشت و لذا برآنیم تا بنیانهای معرفت شناختی رمانتیسم و تاثیر آنها را در هنر و معماری بررسی نماییم؛ چرا که اساس شناخت شناسی رمانتیسم بستر مناسبی را برای ظهور اندیشه مدرن فراهم کرد و از این حیث نقطه عطف مهمی در تاریخ فلسفه و زیباشناسی محسوب می گردد.

2- "من" محور کلیدی شناخت شناسی رمانتیسم

معرفت شناسی رمانتیسم بنیان هنری و زیبایی شناختی هنر رمانتیک را تشکیل می دهد. این بنیان های فکری که در نحله فیلسوفان رمانتیک آلمان؛ یعنی در فلسفه فیخته، شیلینگ، شلگل؛ زاده شد به ترتیب به سراسر اروپا و انگلیس و فرانسه نیز رسوخ کرد. اما در هر صورت می توان گفت که؛ رومانتیک ضرورت تاریخی دوره خود بود که در اقصار نقاط اروپا به گونه ای خود جوش ظهور کرد.

تحقیق در مورد رمانتیسم، چیستی و چگونگی آن در هنر ومعماری

اختصاصی از یاری فایل تحقیق در مورد رمانتیسم، چیستی و چگونگی آن در هنر ومعماری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه23

رمانتیسم، چیستی و چگونگی آن در هنر ومعماری

:: * مهنازمحمودی

علی رغم تعاریف افراد مختلف از رمانتیسم، ارائه تعریفی مشخص از آن دشوار می نماید گاهی آن را چنان با احساس و عاطفه آمیخته می دانند که به هر چیز که برانگیزاننده احساس باشد؛ خواه متعلق به امروز باشد و یا دیروز "رمانتیک" قلمداد می کنند و گاه آن را عشق و علاقه افراطی به قرون وسطی و گاه به قول روسو بازگشت به طبیعت.

ای.بی. بورگام نیز در سال 1941 در مجله کنیون دیویو چنین نوشت :" کسی که در صدد تعریفی از رمانتیسم برآید به کاری مخاطره آمیز دست زده که بسیاری را ناکام گذارده است. اما آنچه واضح می نماید اینست که هر تعریفی که از رمانتیسم ارائه گردیده است یکی از ویژگیهای آنرا بارز ساخته است و در واقع مجموعه ای از همه تعاریف کاملترین تعریف از رمانتیسم را ارائه خواهد داد".

رمانتیسم جنبشی است که در اواخر سده هیجدهم و اوایل سده نوزدهم میلادی شکل گرفت و عموما به عنوان آنتی تز کلاسیسم شناخته می شود. این جنبش هر چند در نخستین گام قاطع خود یک انقلاب ادبی را بوجود آورد اما بستر فکری تاثیر گذاری را فراهم کرد که در تمامی عرصه های هنر تاثیر گذارد. آنچه در این نوشتار به آن خواهیم پرداخت روشن ساختن مفاهیم کلی این جنبش است که در فلسفه فیخته و شلینگ نمود داشت و لذا برآنیم تا بنیانهای معرفت شناختی رمانتیسم و تاثیر آنها را در هنر و معماری بررسی نماییم؛ چرا که اساس شناخت شناسی رمانتیسم بستر مناسبی را برای ظهور اندیشه مدرن فراهم کرد و از این حیث نقطه عطف مهمی در تاریخ فلسفه و زیباشناسی محسوب می گردد.

2- "من" محور کلیدی شناخت شناسی رمانتیسم

معرفت شناسی رمانتیسم بنیان هنری و زیبایی شناختی هنر رمانتیک را تشکیل می دهد. این بنیان های فکری که در نحله فیلسوفان رمانتیک آلمان؛ یعنی در فلسفه فیخته، شیلینگ، شلگل؛ زاده شد به ترتیب به سراسر اروپا و انگلیس و فرانسه نیز رسوخ کرد. اما در هر صورت می توان گفت که؛ رومانتیک ضرورت تاریخی دوره خود بود که در اقصار نقاط اروپا به گونه ای خود جوش ظهور کرد.

محور معرفت شناسی رمانتیسیسم "من" است. که اساس فلسفه فیخته بوده است.

فیخته با مطرح کردن "من" و "جزمن" در عرصه شناخت . من را در تقابل با جز من که محیط پیرامون است قرار می

دانلود مقاله پیوند ورزش ومعماری

اختصاصی از یاری فایل دانلود مقاله پیوند ورزش ومعماری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پیش گفتار
بی تردید بزرگترین نعمتی که پروردگار بر بندگان ارزانی داشته است، نعمت حیات است و "زیست " هدیه خالقاست بر مخلوق، وپس از آن ، آن نعمتی که طعم این زیستن را بر بشر گوارا می سازد، نعمت سلامتی است 1، سلامتی جسم و روح، که به حقیقت درک لذات هستی و بهره های مادی و معنوی این دنیا بدان وابسته است و سلامتی همان نعمتی است که بشر از سر بی خبری تا فقدان ان حاصل نگردد، به ارزش آن پی نبرده وچه بسا که در شکرگذاری وحفظ آن کوتاهی کند.
ما در این مقاله سعی بر آن داریم که در نگاهی هر چند کوتاه، به نقش و اهمیت ورزش در زندگی فردی و اجتماعی انسان پرداخته ونظری نیز به ارنباط این مهم با هنر معماری داشته باشیم و پس از تبیین نقش ورزش در سلامت جسمی و روحی افراد جامعه، از هنر معماری به عنوان بستری برای فعالیت های ورزشی و ترغیب افراد جامعه به این امر، یادخواهیم کرد، و در ادامه خواهیم گفت که مساله ورزش، چیزی نیست که امروزه مطرح شده باشد، بلکه با تاریخ وفرهنگ هر ملت گره خورده است، وهمانطور که معماری بسترساز فعالیت های ورزشی است، رقابت های ورزشی نیز از کذشته تا امروز زمینه ای را برای رقابت وهنرنمایی معماران فراهم آورده است.
نقش ورزش در زندگی فردی واجتماعی مطمئناً در بحث تندرستی و سلامت ،دو عنوان تغذیه وورزش به عنوان عوامل تعیین کننده وتاثیرگذار مطرح خواهند شد، که در اینجا صحبت وتوجه ما پیرامون مساله ورزش و نقش وتاثیر آن در سلامت و نشاط روحی وج سمی درزندگی فردی واجتماعی می باشد 2، و در ادامه خواهیم گفت که نقش ورزش در زندگی اجتماعی به سلامت افرادجامعه محدود نشده و امروز ورزش می تواند به عنوان یک علم یا حتی فرصت اقتصادی مطرح باشد . رابطه ای که میان ورزش ومعماری بر قرار می شود، وبر پایی مسابفات و تو رنمت های متعدد که بسترساز هنرمندی معماران شده واز سوی دیگر خلق آثار در خور توجهی در این زمینه که می تواند سبب ترغیب بیش از پیش افراد واستقبال آنان ازاماکن ورزشی نظیر استادیوم ها گردد، وورزش را از حد یک حرکت فردی در آ ورده وبه صورت فرهنگی در جامعه
مطرح سازد.
صحبت از اهمیت ورزش در زندگی فردی واجتماعی است که دستورات اسلامی نیز متض من این موضوع می باشد . دراسلام برای انسان به عنوا ن اشرف مخلوقات، شأن و ارزش ویژه ای در نظر گرفته شده و باید همت ورزید تا در جهان هستی با بهره مندی از نعمات الهی به پرورش جسم از یک طر ف و ارتفاء معنوی روح از سوی دیگر پرداخت و بابرخورداری از سلامت کامل زندگی نمود.
ورزش از نظر لغوی به معنای اجرای مرتب تمرین های بدنی به منظور تکمیل قوای جسمی وروحی است وبه صورتی دیگر می توان گفت از ورزش تنها ورزیدگی جسمی حاصل نمی آید، بلکه روح و روان آدمی نیز مورد نظر است .
ورزش در جنبه فردی آن، دارای نقش اساسی وغیر ق ابل انکار در زندگی آدمیان بوده که همه احاد مردم از فقیروغنی، کوچک وبزرگ، پیر وجوان، عامی ودانشمند و ... در طول زندگی خود با ان سرو کار دارند؛ و در این قسمت،حداقل امکانات وهزینه نیز پاسخگو بوده ، وحتی بدون صرف هزینه نیز می توان به نرمش های بدنی وورزش های فردی پرداخت.
اما هم زمان با روند رو به رشد جمعیت، و گسترش جوامع و تغییر نیازها و خواسته های جامعه بشری نهاد تفریح وورزش نیز از خانواده، متوجه مسئولان و برنامه ریزان جامعه شده است و تربیت بدنی به صورت یک علم و نهاداجتماعی در آمده است . تربیت بدنی در حقیقت علمی است که به وسیله یک سری ابزار و وسایل فیزیکی به پرورش قوای جسمانی، عقلانی، روحانی، اجتماعی، عاطفی افراد پرداخته و پیشرفت و تعالی انسان در تمام ابعاد وجودی کمک میکند.
وجود سازمان یافته تر بیتبدنی و حمایت دو لت از ان ، علاوه بر سلامت جامعه، تا حد زیادی در مبارزه با مفاسداجتماعی، و تهاجم فرهنگی مؤثر است . یادمان باشد که امروزه سن اعتیاد به 16 سال تقلیل پیدا کرده و به گفته یک کارشناس مسائل اعتیاد ، طول زمان دسترس به مواد مخدر فقط 10 دقیقه است . افسردگی و بیماری های روانی شایع شده و آمار خودکشی به میزان قابل توجهی افزایش یافته است، هر چند کلام خوشایندی نیست، ولی واقعیتی است که امروز با ان دست به گریبانیم و شاید توجه به امر ورزش، مرهمی باشد به این درد اجتماعی و فرصتی برای پرورش روحی و بدنی نسل جوان و زمینهساز موفقیتهای و پیشرفتهای آموزشی، فرهنگی، اقتصادی و ...
در این زمینه، گام ابتدایی، ایجاد فرهنگ شناخت ورزش در میان همه اقشار و ترغیب افراد برای روی آوردن به برنامههای ورزشی و تسهیل دسترسی ایشان از این امکانات است و قدم بعدی توسعه و گسترش ورزش در جامعه است که نیاز به ابزاری دارد که مهم ترین ان تخ صیص بودجه و اعت بار کافی میباشد که اساساً تأمین این امکانات، اهرمهایی ابتدایی برای جذب بیشتر از افرادی است که تمایل به پرورش جسمانی و فراغت روحی دارند.
نیم نگاهی به رابطه ورزش ومعماری ورزش جمعی برخلاف ورزش فردی کاملاً وابسته به "مکان" است، که البته در معماری ، کلمه "فضا" واژه
مناسبتری برای این مفهوم است و معماران در مقایسهای خرد و کلان این مهم را به عهده دارند.
تا اینجا به اهمیت نقش ورزش در جامعه اشاره کرده و اینک وقت آن است که نظری به رابطه این مهم با معماری داشته باشیم، دو مفهومی که شاید در نگاه اول، هیچ ارتباطی میان آنها یافت نشود، ولی با کمی نگاه موشکافانه تر ودقیقتر از تأثیر به سزا و مهم این دو به یکدیگر، اگاه خواهیم شد.
در ابتدا، نه به سراغ استادیوم ها و دهکده های ورزشی و ...که در مقیاس بسیار خردتر به این قضیه نظر کنیم، و مساله ورزش را در خانه، مدرسه و پارک ها مورد برسی قرار می دهیم . از خانه که بگذریم، باید گفت که متأسفانه درمدارس ما، فضای ورزشی ، معماری نشده است و مسا له ورزش در مدارس با قرار دادن چند میز پینگ پنگ یا یک زمین والیب ال و بسکتبال و فوتبال که معمولا در هم تداخل دارند ( تازه آن هم اگر زیر بنا ی مدرسه اجازه دهد ) حل شده است، که البته این حل شدن تنها در پوشی بر مسأله است، شاید با توجه به بودجه تخص ی صی مدارس (صحبت از مدارس دولتی است ) نتوان انتظاری جز این داشت، ودر مورد اندک مدارس غی رانتفاعی نیز ، گر چه گاه سالنی مجهز ویک استخر سرپوشیده یا روباز و ... برای این امر در نظر گرفته شده، ولی باید گفت که هم تعداد این مدارس انگشت شمار است وهم شهریه بالای این مدارس، امکان استفاده را برای عموم نمی دهد . در مورد ورزشگاه ها نیز وضعیت تقریبا مشابهی را شاهد هستیم . در آماری که مرکز مطالعات وبرنامه ریزی شهر تهران،در سال 1372 ارائه کرده است به تفصیل به این مطلب پرداخته شده ودر ضمن آن تصریح شده است که امکانات و تأسیسات ورزشی موجود در شهر تهران به هیچ وجه پاسخگوی نیاز واقعی این شهر بزرگ نیست ومدت زمان زیادی لازم است تا به سطح استانداردهای بین المللی در امر ایجاد اماکن ورزشی برسیم. 3
شاید کم هزینه ترین ودم دست ترین فضاهای ورزشی پارک ها هستند، که فضاهای ورزشی در این پارک ها نیز به هیچ وجه طراحی شده نمی باشد . در یک پارک، اگر دوچرخه یا پیاده ای نبینید، تفاوتی میان جاده های تندرستی (که مخصوص پیاده روی می باشند ) ومسیرهای دوچرخه سواری وجود ندارد . ظاهر مسأله بسیار ساده است، ولی اگر قراربر طراحی این مسیر ها باشد، باید به نکات ظریفی توجه کرد . دیگر عرض مسیر پیاده ودوچرخه سواری، جنس مصالح کف و ... تفاوت دارد . در مسیر مخص وص پیاده روی، لبه ها حائز اهمیت هستند، در حالی که توجه وپرداخت زیاد به لبه ها در مسیر حرکت دوچرخه می تواند خطرآفرین با شد. در هر دو حالت گرچه حرکت در جهت مسیر است، ولی در حرکت با دوچرخه، نگاه لازم است فقط به سمت جلو باشد و در اینجا نقاط گریز هستند که مهم می شوندو لازم است دارای جاذبه بصری باشند، تا از نظر روانی در طول حرکت ، کشش ایجاد کنند . اما در مسیر پیاده، گرچه باز هم حرکت رو به جلو داریم، ولی طراحی لبه های زیبا ( که بهتر است از عناصر طبیعی نظیر درختان استفاده شود ) می تواند فضایی دل نشین تر، جهت این حرکت و رزشی بیافریند. در اینجا نقش طراحی، در یک موضوع ساده وشاید پیش پا افتاده توضیح داده شد، ودیدیم که علی رغم ظاهر ساده وکم اهمیت آن، یک طراحی ساده چگونه می تواندنقش مطلوبی ایفا نماید . حال اگر این امر را در سطحی کلان تر بررسی کنیم، اهمیت بیش از پیش آن را در خو اهیم یافت.
وقتی که به مسأله ورزش از این بعد (بعد اجتماعی) نگاه کنیم، مسائل دیگری نیز صورت خود را نشان می دهند.
ومسئله ورزش های جمعی ورقابت های ورزشی که در ابتدا سبب تعامل افراد با یکدیگر شده، در نگاهی کلان تر میتواند سبب تحکیم روابط بین المللی جوامع شود، و شاید همین مسابقات ورزشی که در سطح قاره ای وجهانی برگزارمیشود، بی ش از هر عامل دیگری، در جهت تباد ل فرهنگها و اندیشهها مؤثر افتد . در مسابقات المپیک، جامجهانی و ... هر دوره چندین هزار انسان از سراسر نقاط جهان گردهم میآیند و با هم به تماشا می نشینند و چه بهانه ای از این قوی تر برای گردهمایی هزاران فرد از اقصی نقاط دنیا ... آیا میدانید به طور متوسط ، روزانه بیش از 15000 نفر
در باشگاههای ورزشی و استادیومها حاضر میشوند؟!
پیوند ورزش، فرهنگ وتاریخ
در بسیاری از کشورهای جهان ورزش نه به عنوان یک تفری ح که جز ئی از زندگی مردم است وچه بسیار اشک هاولبخندهایی که همین مسابقات بر چهره مردم نشانده است.
برای نمونه ورزشگاه های فوتبال در انگلستا ن کاملا متاثر ازنوع فرهنگ و نوع نگرش به این ورزش در این کشورهستند. اولین چیزی که در مورد ورزشگاه های انگلستان به نظر هر کس ی می رسد،فاصله کم تماشاگران تا زمین بازی است .تماشاگران انگلیسی فوتبال را جزیی از زندگی خود م یدانند. بسیاری از جهانگردان دنیا درسفر به لندن در کناردیدار از کلیسا ی سنت پل یاتماشای نشنال گالری به دیدار معبد ویمبلی می شتابند و مجسم می کنند چه کسانی ، ک ی وچگونه در ویمبل ی حضور یافته اند و چ ه لحظ ههای غم و شادی ، گری ه و خند ه روی سکوهایش رقم خورده .برج های دو قلو ی ویمبلی بخش تفکیک ناپذیری از معماری قرن بیستمی لندن رامی ساختند .
چنان چه میبینیم ورزش و مسابقات ورزشی و هم چنین اماکن ورزشی، برگی از تاریخ شده است ، شاید قدیمی ترین فضایی که محل برگزاری مسابقات ورزشی بوده است، کولوسئوم (آمفی تئاتر فلاویوس) باشد، ساختمانی که از نظرمعماری ویژگی های معماری ساختمانهای رومی را داشته و از باشکوهترین و عظیمترین آمفی تئاترهای رومی، واقع در این شهر است، ساختمانی که به سال 80 میلادی تعلق داشته و بنایی سرگشاده برای انجام ورزشها و مسابقات بوده است مجموعه ای که شاهد فجیع ترین جنایات به شکل نمایش کشتار بردگان و مسیحیان بوده است و داستان نبردهایخونین گلادیاتورها را در پس خود را دارد.
یک نمایش خانه با گنجایش بیش از 50 هزار نفر و پلان بیضوی شکل و نمای سنگی، که شاید سرآغازی بود برای استادیومهای ورزشی. 4
از دیگر سالن های ورزشی که بیش ترین قدمت را دارند، می توان از استادیوم یونان نام برد که از اولین فضاهای که امروزه رایج است، ریشه یونانی داشته stadium سرباز ساخته شده است که فرمی کشیده دارد و میگویند کلمه وواحد طول است که معادل 185 متر می باشد.
صحبت از پیوند ورزش و تاریخ است و ورزشگاه های که برگی از تاریخ شده اند . بازی فوتبال ایران و مکزیک درجام جهانی 2006 آلمان را به خاطر بی اورید، این بازی در ورزشگاه نورنبرگ آلمان انجام شد، ورزشگاهی که در دهه1930 ، هیتلر در آن به سخنرانی پرداخت و برنامه های خود اعلام کرد، استادیومی که در آن رژه طرفداران او به ویژه سربازان موسوم به " جوانان هیتلر" صورت گرفت.
در مورد این استادیوم که توسط سویسیها احداث شد، باید گفت که این ورزشگاه نه تنها برای فوتبال که برای
دومیدانی نیز ساخته شد و هم چنین استخر شنا نیز در آن تعبیه شده، این استادیوم در سال 1928 ، مدال طلای بهترین معماری را از آن خود کرد و ظرفیت آن از 5500 اولیه پس از بازسازی در سال 1961 ، به 50000 افزایش یافت . ازدیگر ویژگی های این ورزشگاه، در نظر گرفتن شاخص های مدیریت محیط زیست و جلوگیری از ایجاد آلودگی صوتی میباشد.
شاید نا مربوط نباشد که در این زمینه، نگاهی نیزبه گذشته ورزش در کشور خودمان داشته باشیم و اهمیتی که
گذشتگان ما برای این امر قائل بوده وورزش را نه تنها یک سری حرکات بدنیف که بستر پهلوان پروری می دانسته اند.
نمونه دیگری از این فضاهای ورزشی که با تاریخ گره خورده است، میدان نقش جهان اصفهان است که محل
برگزاری بازی چوگان بوده است ، یا نمونه دیگر ونزدیک تر آ ن زورخانه شعبان جعفری (که امر وزه شهید فهمیده نامیده می شود ) است. فضای این زورخانه علاوه بر معماری منحصر به فرد ان دارای آلبومی از خاطرات عصر پهلوی است. پس از کودتای 28 مرداد، شعبان جعفری از رسته لات های عصر پهلوی این زورخانه را می سازند که بیش تربه درباریان اختصاص داشته است . در قیام 15 خرداد 1342 مردم این زورخانه را به آتش می کشند، که در نتیجه مدتی
این مکان کارایی خود را از دست می دهدو پس از انقلاب مجدداً بازسازی می شود. 5
حال که صحبت از زورخانه شعبان جعفری شد، به جاست تا چند کلامی در مورد معماری زورخانه ها سخن بگوییم،
که به راستی زورخانه ها از اماکن ورزشی هستند که تجلی گاه هنر معماری نیز می باشد.
در زورخانه ها معمولاً کوتاه است، که برای دخول لازم است سر را خم کنند تا بدانند نخستین شرط پهلوانی فروتنی است (همان درسی که از پوریای ولی به یادگار مانده است ). گود زورخانه نیز معمولا به صورت هشت گوش میباشد که این طرح از ستاره هشت پر معماری اسلامی الهام گرفته است . آینهکاری وکاشیکاری در زورخانهها، همانند
مساجد است وروبروی در ورودی جایگاه مرشد قرار دارد که مرتفعتر از سطح عادی زورخانه است.
زورخانهها در قدیم نه تنها محل ورزش، بلکه جایگاه پهل وانی بوده است واجرای برنامه هایی نظیر گل
ریزان(جمعآوری صدقه و ... برای مستحقین ونیازمندان ) ارزش ویژهای به این مکان بخشیده است وتمام این زورخانه ها کم وزیاد برگی از دفتر خاطرات دلاوری ها هستند، چون زورخانه محله خانی آباد که ان را "زورخانه گردان "گویند، که همان جایی است که تختی در آن رسم پهلوانی آموخت.
صحبت از رابطه ورزش وتاریخ به میان آمد واین که اماکن ورزشی چه در شرق یا غرب، یادآور خاطرات تلخ
وشیرین روزهاست.
رقابت های ورزشی بستری برای هنرنمایی معماران اما امروزه صحبت از یک رق ابت ورزشی به صورت مطلق نمی باشد، و هر رقابت ورزشی، در مقدمه اش رقابتی است بین معماران برای هنرنمایی بیش تر،و فرصتی برای ارائه ایدهها وطرح ها...
میکائیل انگورانی، اصول ومبانی طراحی ورزشگاه را دراین موارد خلاصه میکند:
-1 محتوا وعملکرد 2- تقارن وتعارض 3- پرسپکتیو سه بعدی
-4 همخوانی ورزشگاه 5- بیان سازهای 6 – استفاده خلاق از فضا
-7 یکی شدن ورزشگاه با شهر ومنظر
اگرچه طراحی ورزشگاه ها و استادیومها در مرحله اول پاسخگویی به عملکرد است، اما این ایده های فرمال معماران است که سبب تمایز این بناها میشود و گاه آنها را به صورت یک شاخصه شهری در میآورد.
به عنوان مثال می توان از استادیوم آفونودی ، هنریک در پرتغال نام برد که در جولای 2003 افتتاح شد که به صورت غیر رسمی به یک اثر برجسته ملی تبدیل شده است. این استادیوم در یک شهر تاریخی که به "زادگاه مردم جهان "
مشهور است در شمال پرتغال واقع شده که به خاطر داشتن کلیساهای فراوان مشهور است و امروزه زائران مذهبی این شهر، علاقه وافری به بازدید از این اثر زیبا از خود نشان می دهند. این استادیوم که با ظرفیت 30 هزارنفر کوچک ترین استادیوم جدید ساخته شده است، در تغییر کاربری یک معدن سابق به یک اثر تاریخی م بدل شد . این ورزشگاه در نزدیک مشهورترین قلعه پرتغال واقع شده و دارای دو سکوی نشستن موازی برای تماشاچیان و دو انتهای باز است که از خلال آنها در یک سمت ناهمواریها ی کوهستان و در بخش دیگر منظره بخش مرکزی شهر به چشم میخورد.
این پروژه یقینا نقطه اوج تاریخچه ک اری "سوتومورا" محسوب شده و دولت پرتغال امیدوار است، این استادیوم همان نقشی را ایفا کند که گوگنهایم بیلبائو در اسپانیا... 6
به هر حال باید گفت که امروزه ساخت ورزشگاه ها و استادیومها ، رو به فزونی است و این مسابقات عرصه مناسبی رابرای هنرمندی معماران از یک سو و سرمایه گذاریهای کلان از سوی دیگر فراهم آورده است، امروز بیش از 9000استادیوم در سر تاسر جهان وجود دارد که بیشترین تعداد مربوط به قاره اروپا با 3803 باشگاه ورزشی است که دراین میان اسپانیا با 471 ، آلمان با 462 و فرانسه با 282 استادیوم، رتبه های اول تا سوم را دارند البته در سطح جهان،
برزیل با 580 باشگاه ورزشی در صدر است.و تعداد باشگاههای ورزشی در کشور ما 27 عدد میباشد که شاخص ترین آن استادیوم 100 هزار نفری آزادی است، که این تعداد ورزشگاه در مقابل دیگر کشورهای آسیایی، نظیر کره جنوبی با 207 ورزشگاه و ژاپن با 116 استادیوم رقم بسیار ناچیزی است. 7
چنانچه گفته شد، امروزه جشن های ورزشی به عنوان انگیزهای قوی برای توسعه اقتصاد شهری است، که می توانداثرات مثبتی داشته باشد، به عنوان مثال المپیک 1992 بارسلون بود که شروع آن باعث حرکت شهر در جهت مرمت ونوسازی شد و هنوز نیز ادامه دارد، اما در مقابل، جام جهانی 2002 در ژاپن و کره جنوبی منجر به ایجاد زیاده روی درساخت استادیومهای گرانقیمت شد.
در المپیک سیدنی 2000 پول بسیار زیادی صرف این بازی ها می شود، که چهره شهر میزبان را دگرگون می کندوشهر زندگی جدید خود را از ت جدید حیات اوقات فراغت وورزش به دست می آورد . مرکز اصلی بازی ها در ساحل در 15 کیلومتری تالار اپرای سیدنی است، ویکی از ویزگی های حائز اهمیت طرح HOME BUSH معروف ممانعت از ورود وسایل نقلیه شخ صی، وپیش بینی اتوبوس های سریع السیر می باشد . سازمان دهی کل مجموعه وجزئیات، نورپردازی چراغ های میادین به وسیله انرژی خورشیدی، وسازمان دهی آب در طرح، از دیگر خصوصیاتمنحصر به فرد این پروژه می باشد. 8
در المپیک آتن 2004 نیز هزینه زیادی صرف ساخت دهکده المپیک شد، اثری عظیم که توسط معماری نامدار چون سانتیاگوکالاتراوا طراحی شده بود. او در این بنا ایده "عناصر متحرک معماری " را مطرح کرده و موضوع مورد توجه او در این بنا (بخشهای مختلف المپیک به ویژه مشعل المپیک ) نور و حرکت بوده است که این عناصر که این عناصرمنبع الهام وی قرار گرفته است . طرح تفضیلی کالاوتروا متشکل از یک ورودی رسمی و تش ریفاتی و نیز صحنی عمومی است که دارای یک آگوارا با سازه طاقی مدولار از جنس استیل سبک است . این آگو را در پلان و در طول باندی متشکل از آبو درخت به صورت یک قوس حرکت می کند و برای افرادی پیاده، تفرجگاهی سایهدار میآفریند .
9
برپایی جام جهانی 2006 آلمان، در برلی ن و مونیخ، ساختار این شهرها را دگرگون کرد، تا جایی که تغییر هتل ها،مسیرهای حرکتی، بزرگراه ها و ... به رابطه برپایی مسابقات ورزشی صورت گرفت . مسابقات جام جهانی 2006 درآلمان، تحولات متنوع زیادی را در عرصه معماری مرتبط با میادین ورزشی به دنبال داشت و فرصتی برای نمایش آثارمعمارانه فراهم آورد . 12 ورزشگاه از سوی فدراسیون بین المللی فوتبال برای این مسابقات انتخاب شد، که هر یکحرف تازه ای در معماری استادیوم داشتند، ورزشگاه فرانفورت مبتنی بر سازه مینی مالیستی در ترکیب با جریان نورطبیعی از سقف شفاف در سال 2005 افتا ح شد، استادیوم مرکزی لایپزیک، در سال 2003 با یک معماری متشخص وتکنیک پیش رفته شکل گرفته و استادیوم فرانکن اشتادیون نورنبرگ به صورت سازگار با محیط زیست ساخته شد که جمع آوری آب باران، تمام نیازهای آبیاری و آب فنی ورزشگاه را پاسخگو خواهد بود، تمام این 12 استادیوم، نه تنهامجموعهای برای برزگراری مسابقات ورزشی که یک اثر شاخص معماری بودند.ما نزدیکترین واقعه ورزشی که در پیش رو داریم مربوط به المپیک 2008 پکن است.برای طراحی این ورزشگاه مسابقه ای در اوایل سال 2003 برگزار گردید که طراحان زیادی از اقصی نقاط دنیا در آنشرکت کردند، که از میان 13 طرح راه یافته به مرحله نهایی، شرکت سوئیسی هرزوگ ودوموره به عنوان برنده این رقابت انتخاب شد. 10
فرم پیشنهادی که امروزمراحل ساخت را می گذراند شبیه به لانه پرندگان است که سازه خارجی آن به صورت
مجموعهای از رگ های بزرگ طراحی شد ه که توسط مجموعه ای از دیوارهای توری مانند که از جنس فلز می باشند،
محصور شده است . این دیوارهای توری مانندامکان نفوذ نور به قلب ساختمان را می دهد وبا برنامه ریزی های نورمن فاستر سعی در ایجاد یک فضای شاعرانه همراه با برجسته سازی وفایع ورزشی می باشد.
PTW اما در ک نار این ورزشگاه، طراحی مرکز شنای پکن نیز به مسابقه گذاشنه شد، که برنده این مسابقه، معماران وگروه آواآروپ بودند که با همکاری دولت چین طرح خود را ارائه کردند . این مجموعه که به اصطلاح آن رامکعب آبی نامیده اند دارای سازه ای شبیه به خانه های اساطیری وسنتی چین می باشد، که از لحاظ سبکی وزن بی نظیر بوده واز تجمع حباب های ریز تشکیل شده استف این طرح با بازی هندسی حباب های آب وبلورهای شگفت
انگیز، به صورت فرم بزرگ مکعبی در آمده است.
این ساختمان در کنار ورزشگاه المپیک هرزوگ ودوموره ساخته می شود که نوعی دوگانگی میا ن آب وآتش راپدید می آورد که جذابیت های آن را دو چندان می کند. 11
چنان چه دیدیم عرصه ورزش فرصت مناسبی برای معماران پدید آورده است ومعماران نامداری چون لوییجی ندول،که PTW کنزو تانگه،کالاتراوا، ضاها حدیدو رنزوپیانو و ...دراین زمینه فعالیت کرد ه اند، و چه بسا شرکت هایی چون شهرت خود را مدیون همین فعالیت ها هستند و طراحی بناهایی چون مرکز شنای المپیک 2008 پکن ومرکز آبی بازیهای 2000 سیدنی اعتبار ویژه ای به نام آنها بخشیده است.
سخن کوتاه، که اگر بخواهیم نمونه هایی از این دست را بیان کنیم، کلام به درازا خواهد کشید، وقصد ما از عنوانکردن این مثال ها، نه معرفی آنها، که هدف روشن کردن ارتباط تنگاتنگ ورزش و معماری بود.
حرف آخر نگاهی به زندگی بشر در طول تاریخ، مسیر حرکت او از زندگی کشاورزی به سمت زندگی صنعتی وفراصنعتی رانشان می دهد، وفعالیت بشر که زمانی مبتنی بر فعالیت های یدی بود، کم کم به سمت فعالیت های ذهنی رفت، واین مساله اگرچه پیشرفت های بسزایی را در عرصه های مختلف به بار آورد، ولی انسانی را که روزانه، چندین ساعت فعالیت بدنی انجام می داد، به درد پشت میزنشینی دچار کرد . مساله ای که سلامت جسمی وحتی روحی آدمی راتهدید می کند وامروزه نیاز است برای فعالیت های جسمی نیز، به یک برنامه ریزی دقیق دست یابیم.و ما در مروری کوتاه به این مهم دست یافتیم که امروزه ورزش دیگر تنها یک تفریح نیست و زندگی مردم وبرنامه ریزی دولت ها را تحت تأثیر خود قرار داده است وبه عرصه ای جهت رفابت های داخلی وبین المللی تبدیل گشته که از طرف دیگر بسترساز فضایی برای هنرنمایی معماران شده است تا در خلق آثاری در خور توجه اهتمام ورزند...
بی تردید بزرگترین نعمتی که پروردگار بر بندگان ارزانی داشته است، نعمت حیات است و "زیست" هدیه خالق است بر مخلوق، وپس از آن ،آن نعمتی که طعم این زیستن را بر بشر گوارا می سازد، نعمت سلامتی است1، سلامتی جسم وروح، که به حقیقت درک لذات هستی و بهره های مادی و معنوی این دنیا بدان وابسته است و سلامتی همان نعمتی است که بشر از سر بی خبری تا فقدان ان حاصل نگردد، به ارزش آن پی نبرده وچه بسا که در شکرگذاری وحفظ آن کوتاهی کند.
مطمئناً در بحث تندرستی و سلامت ،دو عنوان تغذیه وورزش به عنوان عوامل تعیین کننده وتاثیرگذار مطرح خواهند شد، که در اینجا صحبت وتوجه ما پیرامون مساله ورزش و نقش وتاثیر آن در سلامت و نشاط روحی وجسمی در زندگی فردی واجتماعی می باشد2، و در ادامه خواهیم گفت که نقش ورزش در زندگی اجتماعی به سلامت افراد جامعه محدود نشده و امروز ورزش می تواند به عنوان یک علم یا حتی فرصت اقتصادی مطرح باشد. رابطه ای که میان ورزش ومعماری بر قرار می شود، وبر پایی مسابفات و تورنمت های متعدد که بسترساز هنرمندی معماران شده واز سوی دیگر خلق آثار در خور توجهی در این زمینه که می تواند سبب ترغیب بیش از پیش افراد واستقبال آنان از اماکن ورزشی نظیر استادیوم ها گردد، وورزش را از حد یک حرکت فردی در آورده وبه صورت فرهنگی در جامعه مطرح سازد.
صحبت از اهمیت ورزش در زندگی فردی واجتماعی است که دستورات اسلامی نیز متضمن این موضوع می باشد. در اسلام برای انسان به عنوا ن اشرف مخلوقات، شأن و ارزش ویژه ای در نظر گرفته شده و باید همت ورزید تا در جهان هستی با بهره مندی از نعمات الهی به پرورش جسم از یک طرف و ارتفاء معنوی روح از سوی دیگر پرداخت و با برخورداری از سلامت کامل زندگی نمود.
ورزش از نظر لغوی به معنای اجرای مرتب تمرین های بدنی به منظور تکمیل قوای جسمی وروحی است وبه صورتی دیگر می توان گفت از ورزش تنها ورزیدگی جسمی حاصل نمی آید، بلکه روح و روان آدمی نیز مورد نظر است. ورزش در جنبه فردی آن، دارای نقش اساسی وغیر فابل انکار در زندگی آدمیان بوده که همه احاد مردم از فقیر وغنی، کوچک وبزرگ، پیر وجوان، عامی ودانشمند و... در طول زندگی خود با ان سرو کار دارند؛ و در این قسمت، حداقل امکانات وهزینه نیز پاسخگو بوده، وحتی بدون صرف هزینه نیز می توان به نرمش های بدنی وورزش های فردی پرداخت.
اما هم زمان با روند رو به رشد جمعیت، و گسترش جوامع و تغییر نیازها و خواسته‍های جامعه بشری نهاد تفریح و ورزش نیز از خانواده، متوجه مسئولان و برنامه‍ریزان جامعه شده است و تربیت بدنی به صورت یک علم و نهاد اجتماعی در آمده است. تربیت بدنی در حقیقت علمی است که به وسیله یک سری ابزار و وسایل فیزیکی به پرورش قوای جسمانی، عقلانی، روحانی، اجتماعی، عاطفی افراد پرداخته و پیشرفت و تعالی انسان در تمام ابعاد وجودی کمک می‍کند.
وجود سازمان یافته تربیت‍بدنی و حمایت دوست از ان ، علاوه بر سلامت جامعه، تا حد زیادی در مبارزه با مفاسد اجتماعی، و تهاجم فرهنگی مؤثر است. یادمان باشد که امروزه سن اعتیاد به 16 سال تقلیل پیدا کرده و به گفته یک کارشناس مسائل اعتیاد ، طول زمان دسترس به مواد مخدر فقط 10 دقیقه است. افسردگی و بیماری‍های روانی شایع شده و آمار خودکشی به میزان قابل توجهی افزایش یافته است، هر چند کلام خوشایندی نیست، ولی وافعیتی است که امروز با ان دست بگریبانیم و شاید توجه به امر ورزش، مرهمی باشد به این درد اجتماعی و فرصتی برای پرورش روحی و بدنی نسل جوان و زمینه‍ساز موفقیت‍های و پیش‍رفت‍های آموزشی، فرهنگی، اقتصادی و ...
در این زمینه، گام ابتدایی، ایجاد فرهنگ شناخت ورزش در میان همه اقشار و ترغیب افراد برای روی آوردن به برنامه‍های ورزشی وتسهیل دسترسی ایشان از این امکانات است و قدم بعدی توسعه و گسترش ورزش در جامعه است که نیاز به ابزاری دارد که مهم‍ترین ان تخصیص بودجه و اعتبار کافی می‍باشد که اساساً تأمین این امکانات، اهرم‍هایی ابتدایی برای جذب بیش‍تر از افرادی است که تمایل به پرورش جسمانی و فراغت روحی دارند.
ورزش جمعی برخلاف ورزش فردی کاملاً وابسته به "مکان" است، که البته در معماری ، کلمه "فضا" واژه مناسب‍تری برای این مفهوم است و معماران در مقایس‍های خرد و کلان این مهم را به عهده دارند.
تا اینجا به اهمیت نقش ورزش در جامعه اشاره کرده و اینک وقت آن است که نظری به رابطه این مهم با معماری داشته باشیم، دو مفهومی که شاید در نگاه اول، هیچ ارتباطی میان آن‍ها یافت نشود، ولی با کمی نگاه موشکافانه‍تر و دقیق‍تر از تأثیر به سزا و مهم این رو به یکدیگر، اگاه خواهیم شد.
در ابتدا، نه به سراغ استادیوم‍ها و دهکده‍های ورزشی و ...که در مقیاس بسیار خردتر به این قضیه نظر کنیم، و مساله ورزش را در خانه، مدرسه و پارک‍ها مورد برسی قرار می‍دهیم. از خانه که بگذریم، باید گفت که متأسفانه در مدارس ما، فضای ورزشی ، معماری نشده است و مسا له ورزش در مدارس با قرار دادن چند میز پینگ پنگ یا یک زمین والیبال و بسکتبال و فوتبال که معمولا در هم تداخل دارند ( تازه آن هم اگر زیر بنای مدرسه اجازه دهد) حل شده است، که البته این حل شدن تنها در پوشی بر مسأله است، شاید با توجه به بودجه تخصیصی مدارس (صحبت از مدارس دولتی است) نتوان انتظاری جز این داشت، ودر مورد اندک مدارس غیرانتفاعی نیز ، گر چه گاه سالنی مجهز ویک استخر سرپوشیده یا روباز و... برای این امر در نظر گرفته شده، ولی باید گفت که هم تعداد این مدارس انگشت شمار است وهم شهریه بالای این مدارس، امکان استفاده را برای عموم نمی دهد. در مورد ورزشگاه ها نیز وضعیت تقریبا مشابهی را شاهد هستیم. در آماری که مرکز مطالعات وبرنامه ریزی شهر تهران،در سال 1372ارائه کرده است به تفصیل به این مطلب پرداخته شده ودر ضمن آن تصریح شده است که امکانات و تأسیسات ورزشی موجود در شهر تهران به هیچ وجه پاسخگوی نیاز واقعی این شهر بزرگ نیست ومدت زمان زیادی لازم است تا به سطح استانداردهای بین المللی در امر ایجاد اماکن ورزشی برسیم.
شاید کم هزینه ترین ودم دست ترین فضاهای ورزشی پارک ها هستند، که فضاهای ورزشی در این پارک ها نیز به هیچ وجه طراحی شده نمی باشد. در یک پارک، اگر دوچرخه یا پیاده ای نبینید، تفاوتی میان جاده های تندرستی (که مخصوص پیاده روی می باشند) ومسیرهای دوچرخه سواری وجود ندارد. ظاهر مسأله بسیار ساده است، ولی اگر قرار بر طراحی این مسیر ها باشد، باید به نکات ظریفی توجه کرد. دیگر عرض مسیر پیاده ودوچرخه سواری، جنس مصالح کف و... تفاوت دارد. در مسیر مخصوص پیاده روی، لبه ها حائز اهمیت هستند، در حالی که توجه وپرداخت زیاد به لبه ها در مسیر حرکت دوچرخه می تواند خطرآفرین باشد. در هر دو حالت گرچه حرکت در جهت مسیر است، ولی در حرکت با دوچرخه، نگاه لازم است فقط به سمت جلو باشد و در اینجا نقاط گریز هستند که مهم می شوندو لازم است دارای جاذبه بصری باشند، تا از نظر روانی در طول حرکت، کشش ایجاد کنند. اما در مسیر پیاده، گرچه باز هم حرکت رو به جلو داریم، ولی طراحی لبه های زیبا ( که بهتر است از عناصر طبیعی نظیر درختان استفاده شود) می تواند فضایی دل نشین تر، جهت این حرکت ورزشی بیافریند. در اینجا نقش طراحی، در یک موضوع ساده وشاید پیش پا افتاده توضیح داده شد، ودیدیم که علی رغم ظاهر ساده وکم اهمیت آن، یک طراحی ساده چگونه می‍تواند نقش مطلوبی ایفا نماید. حال اگر این امر را در سطحی کلان تر بررسی کنیم، اهمیت بیش از پیش آن را در خواهیم یافت.
وقتی که به مسأله ورزش از این بعد (بعد اجتماعی) نگاه کنیم، مسائل دیگری نیز صورت خود را نشان می دهند ومسئله ورزش های جمعی ورقابت های ورزشی که در ابتدا سبب تعامل افراد با یکدیگر شده، در نگاهی کلان تر می تواند سبب تحکیم روابط بین المللی جوامع شود، وشاید همین مسابقات ورزشی که در سطح قاره ای وجهانی برگزارمی‍شود، بیش از هر عامل دیگری، در جهت تبادل فرهنگ‍ها و اندیشه‍ها مؤثر افتد. در مسابقات المپیک، جام جهانی و ... هر دوره چندین هزار انسان از سراسر نقاط جهان گردهم می‍آیند و با هم به تماشا می‍ نشینند و چه بهانه‍ای از این قوی‍تر برای گردهمایی هزاران فرد از اقصی نقاط دنیا ... آیا می‍دانید به طور متوسط ، روزانه بیش از 15000 نفر در باشگاه‍های ورزشی و استادیوم‍ها حاضر می‍شوند؟!
در بسیاری از کشورهای جهان ورزش نه به عنوان یک تفریح که جزئی از زندگی مردم است وچه بسیار اشک ها ولبخندهایی که همین مسابقات بر چهره مردم نشانده است.
برای نمونه ورزشگاه‌های‌ فوتبال‌ در انگلستان‌ کاملا متاثر ازنوع‌ فرهنگ‌ و نوع‌ نگرش‌ به‌ این‌ ورزش‌ در این‌کشور هستند. اولین‌ چیزی‌ که‌ در مورد ورزشگاه‌های‌ انگلستان‌ به‌ نظر هر کسی‌ می‌رسد،فاصله‌ کم‌ تماشاگران‌ تا زمین‌ بازی‌ است‌.تماشاگران‌ انگلیسی‌ فوتبال‌ را جزیی‌ از زندگی‌خود می‌دانند. بسیاری‌ از جهانگردان‌ دنیا درسفر به‌ لندن‌ در کنار دیدار از کلیسای‌ سنت‌ پل‌ یاتماشای‌ نشنال‌ گالری‌ به‌ دیدار معبد ویمبلی‌می‌شتابند و مجسم‌ می‌کنند چه‌کسانی‌، کی‌ وچگونه‌ در ویمبلی‌ حضور یافته‌اند و چه‌ لحظه‌های‌غم‌ و شادی‌، گریه‌ و خنده‌ روی‌ سکوهایش‌ رقم‌خورده‌. برج‌های‌ دو قلوی‌ ویمبلی‌ بخش‌ تفکیک‌ناپذیری‌ از معماری‌ قرن‌ بیستمی‌ لندن‌ رامی‌ساختند.
چنان چه میبینیم ورزش و مسابقات ورزشی و هم چنین اماکن ورزشی، برگی از تاریخ شده است ، شاید قدیمی‍ترین فضایی که محل برگزاری مسابقات ورزشی بوده است، کولوسئوم (آمفی تئاتر فلاویوس) باشد، ساختمانی که از نظر معماری ویژگی‍های معماری ساختمان‍های رومی را داشته و از باشکوه‍ترین و عظیم‍ترین آمفی‍ تئاترهای رومی، واقع در این شهر است، ساختمانی که به سال 80 میلادی تعلق داشته و بنایی سرگشاده برای انجام ورزش‍ها و مسابقات بوده است مجموعه‍ای که شاهد فجیع‍ترین جنایات به شکل نمایش کشتار بردگان و مسیحیان بوده است و داستان نبردهای خونین گلادیاتورها را در پس خود را دارد.
یک نمایش‍خانه با گنجایش بیش از 50 هزار نفر و پلان بیضوی شکل و نمای سنگی، که شاید سرآغازی بود برای استادیوم‍های ورزشی. 4
از دیگر سالن های ورزشی که بیش ترین قدمت را دارند، می توان از استادیوم یونان نام برد که از اولین فضاهای سرباز ساخته شده است که فرمی کشیده دارد و میگویند کلمه stadium که امروزه رایج است، ریشه یونانی داشته وواحد طول است که معادل 185 متر می باشد.
صحبت از پیوند ورزش و تاریخ است و ورزشگاه‍های که برگی از تاریخ شده‍اند. بازی فوتبال ایران و مکزیک در جام جهانی 2006 آلمان را به خاطر بیاورید، این بازی در ورزشگاه نورنبرگ آلمان انجام شد، ورزشگاهی که در دهه 1930، هیتلر در آن به سخنرانی پرداخت و برنامه‍های خود اعلام کرد، استادیومی که در آن رژه طرفداران او به ویژه سربازان موسوم به " جوانان هیتلر" صورت گرفت.
در مورد این استادیوم که توسط سویسی‍ها احداث شد، باید گفت که این ورزشگاه نه تنها برای فوتبال که برای دومیدانی نیز ساخته شد و هم چنین استخر شنا نیز در آن تعبیه شده، این استادیوم در سال1928، مدال طلای بهترین معماری را از آن خود کرد و ظرفیت آن از 5500 اولیه پس از بازسازی در سال 1961 ، به 50000 افزایش یافت.
از دیگر ویژگی‍های این ورزشگاه، در نظر گرفتن شاخص‍های مدیریت محیط زیست و جلوگیری از ایجاد آلودگی صوتی می‍باشد.
نمونه دیگری از این فضاهای ورزشی که با تاریخ گره خورده است، میدان نقش جهان اصفهان است که محل برگزاری بازی چوگان بوده است، یا نمونه دیگر ونزدیک تر آن زورخانه شعبان جعفری (که امروزه شهید فهمیده نامیده می شود) است. فضای این زورخانه علاوه بر معماری منحصر به فرد ان دارای آلبومی از خاطرات عصر پهلوی است. پس از کودتای 28 مرداد، شعبان جعفری از رسته لات های عصر پهلوی این زورخانه را می سازند که بیش تر به درباریان اختصاص داشته است. در قیام 15 خرداد 1342 مردم این زورخانه را به آتش می کشند، که در نتیجه مدتی این مکان کارایی خود را از دست می دهدو پس از انقلاب مجدداً بازسازی می شود.
حال که صحبت از زورخانه شعبان جعفری شد، به جاست تا چند کلامی در مورد معماری زورخانه ها سخن بگوییم، که به راستی زورخانه ها از اماکن ورزشی هستند که تجلی گاه هنر معماری نیز می باشد.
در زورخانه ها معمولاً کوتاه است، که برای دخول لازم است سر را خم کنند تا بدانند نخستین شرط پهلوانی فروتنی است (همان درسی که از پوریای ولی به یادگار مانده است). گود زورخانه نیز معمولاً به صورت هشت گوش می باشد که این طرح از ستاره هشت پر معماری اسلامی الهام گرفته است. آینه‍‍کاری وکاشی‍کاری در زورخانه‍ها، همانند مساجد است وروبروی در ورودی جایگاه مرشد قرار دارد که مرتفع‍تر از سطح عادی زورخانه است.
زورخانه‍ها در قدیم نه تنها محل ورزش، بلکه جایگاه پهلوانی بوده است واجرای برنامه‍هایی نظیر گل ریزان(جمع‍آوری صدقه و... برای مستحقین ونیازمندان) ارزش ویژه‍ای به این مکان بخشیده است وتمام این زورخانه ها کم وزیاد برگی از دفتر خاطرات دلاوری ها هستند، چون زورخانه محله خانی‍آباد که ان را "زورخانه گردان" گویند، که همان جایی است که تختی در آن رسم پهلوانی آموخت.
صحبت از رابطه ورزش وتاریخ به میان آمد واین که اماکن ورزشی چه در شرق یا غرب، یادآور خاطرات تلخ وشیرین روزهاست.
اما امروزه صحبت از یک رقابت ورزشی به صورت مطلق نمی باشد، و هر رقابت ورزشی، در مقدمه‍اش رقابتی است بین معماران برای هنرنمایی بیش تر،و فرصتی برای ارائه ایده‍ها وطرح ها...
میکائیل انگورانی، اصول ومبانی طراحی ورزشگاه را دراین موارد خلاصه می‍کند:
1- محتوا وعملکرد 2- تقارن وتعارض 3- پرسپکتیو سه بعدی
4- هم‍خوانی ورزشگاه 5- بیان سازه‍ای 6 – استفاده خلاق از فضا
7- یکی شدن ورزشگاه با شهر ومنظر
اگرچه طراحی ورزشگاه‍ها و استادیوم‍ها در مرحله اول پاسخگویی به عملکرد است، اما این ایده‍های فرمال معماران است که سبب تمایز این بناها می‍شود و گاه آن‍ها را به صورت یک شاخصه شهری در می‍آورد.
به عنوان مثال می‍توان از استادیوم آفونودی ، هنریک در پرتغال نام برد که در جولای 2003 افتتاح شد که به صورت غیر رسمی به یک اثر برجسته ملی تبدیل شده است. این استادیوم در یک شهر تاریخی که به "زادگاه مردم جهان" مشهور است در شمال پرتغال واقع شده که به خاطر داشتن کلیساهای فراوان مشهور است و امروزه زائران مذهبی این شهر، علاقه وافری به بازدید از این اثر زیبا از خود نشان می‍دهند. این استادیوم که با ظرفیت 30 هزارنفر کوچک‍ترین استادیوم جدید ساخته شده است، در تغییر کاربری یک معدن سابق به یک اثر تاریخی مبدل شد. این ورزشگاه در نزدیک مشهورترین قلعه پرتغال واقع شده و دارای دو سکوی نشستن موازی برای تماشاچیان و دو انتهای باز است که از خلال آن‍ها در یک سمت ناهمواری‍ها ی کوهستان و در بخش دیگر منظره بخش مرکزی شهر به چشم می‍خورد.

این پروژه یقیناًنقطه اوج تاریخچه کاری "سوتومورا" محسوب شده و دولت پرتغال امیدوار است، این استادیوم همان نقشی را ایفا کند که گوگنهایم بیلبائو در اسپانیا... 6
به هر حال باید گفت که امروزه ساخت ورزشگاه‍ها و استادیوم‍ها ، رو به فزونی است و این مسابقات عرصه مناسبی را برای هنرمندی معماران از یک سو و سرمایه‍گذاری‍های کلان از سوی دیگر فراهم آورده است، امروز بیش از 9000 استادیوم در سر تاسر جهان وجود دارد که بیش‍ترین تعداد مربوط به قاره اروپا با 3803 باشگاه ورزشی است که در این میان اسپانیا با 471، آلمان با 462 و فرانسه با 282 استادیوم، رتبه‍های اول تا سوم را دارند البته در سطح جهان، برزیل با 580 باشگاه ورزشی در صدر است.و تعداد باشگاه‍های ورزشی در کشور ما 27 عدد می‍باشد که شاخص‍ترین آن استادیوم 100هزار نفری آزادی است، که این تعداد ورزشگاه در مقابل دیگر کشورهای آسیایی، نظیر کره‍جنوبی با 207 ورزشگاه و ژاپن با 116 استادیوم رقم بسیار ناچیزی است. 7
چنان‍چه گفته شد، امروزه جشن‍های ورزشی به عنوان انگیزه‍ای قوی برای توسعه اقتصاد شهری است، که می‍‍تواند اثرات مثبتی داشته باشد، به عنوان مثال المپیک 1992 بارسلون بود که شروع آن باعث حرکت شهر در جهت مرمت و نوسازی شد و هنوز نیز ادامه دارد، اما در مقابل، جام جهانی 2002 در ژاپن و کره جنوبی منجر به ایجاد زیاده‍روی در ساخت استادیوم‍های گران‍قیمت شد.
در المپیک سیدنی 2000 پول بسیار زیادی صرف این بازی ها می شود، که چهره شهر میزبان را دگرگون می کند وشهر زندگی جدید خود را از تجدید حیات اوقات فراغت وورزش به دست می آورد. مرکز اصلی بازی ها در ساحل معروف HOME BUSH در 15 کیلومتری تالار اپرای سیدنی است، ویکی از ویزگی های حائز اهمیت طرح ممانعت از ورود وسایل نقلیه شخصی، وپیش بینی اتوبوس های سریع السیر می باشد. سازمان دهی کل مجموعه وجزئیات، نورپردازی چراغ های میادین به وسیله انرژی خورشیدی، وسازمان دهی آب در طرح، از دیگر خصوصیات منحصر به فرد این پروژه می باشد.
در المپیک آتن 2004 نیز هزینه زیادی صرف ساخت دهکده المپیک شد، اثری عظیم که توسط معماری نامدار چون سانتیاگوکالاتراوا طراحی شده بود. او در این بنا ایده "عتاصر متحرک معماری" را مطرح کرده و موضوع مورد توجه او در این بنا (بخش‍های مختلف المپیک به ویژه مشعل المپیک) نور و حرکت بوده است که این عناصر که این عناصر منبع الهام وی قرار گرفته است. طرح تفضیلی کالاوتروا متشکل از یک ورودی رسمی و تشریفاتی و نیز صحنی عمومی است که دارای یک آگوارا با سازه طاقی مدولار از جنس اتیل سبک است. این آگوترا در پلان و در طول باندی متشکل از آبو درخت به صورت یک قوس حرکت می‍کند و برای افرادی پیاده، تفرج‍گاهی سایه‍دار می‍آفریند. 9

برپایی جام جهانی 2006 آلمان، در برلین و مونیخ، ساختار این شهرها را دگرگون کرد، تا جایی که تغییر هتل‍ها، مسیرهای حرکتی، بزرگراه‍ها و ... به رابطه برپایی مسابقات ورزشی صورت گرفت. مسابقات جام جهانی 2006 در آلمان، تحولات متنوع زیادی را در عرصه معماری مرتبط با میادین ورزشی به دنبال داشت و فرصتی برای نمایش آثار معمارانه فراهم آورد. 12ورزشگاه از سوی فدراسیون بین‍المللی فوتبال برای این مسابقات انتخاب شد، که هر یک حرف تازه‍ای در معماری استادیوم داشتند، ورزشگاه فرانفورت مبتنی بر سازه مینی مالیستی در ترکیب با جریان نور طبیعی از سقف شفاف در سال 2005 افتاح شد، استادیوم مرکزی لایپزیک، در سال 2003 با یک معماری متشخص و تکنیک پیش‍رفته شکل گرفته و استادیوم فرانکن اشتادیون نورنبرگ به صورت سازگار با محیط زیست ساخته شد که جمع آوری آب باران، تمام نیازهای آبیاری و آب فنی ورزشگاه را پاسخگو خواهد بود، تمام این 12 استادیوم، نه تنها مجموعه‍ای برای برزگراری مسابقات ورزشی که یک اثر شاخص معماری بودند.
اما نزدیک‍ترین واقعه ورزشی که در پیش رو داریم مربوط به المپیک 2008 پکن است.
برای طراحی این ورزشگاه مسابقه ای در اوایل سال 2003 برگزار گردید که طراحان زیادی از اقصی نقاط دنیا در آن شرکت کردند، که از میان 13 طرح راه یافته به مرحله نهایی، شرکت سوئیسی هرزوگ ودوموره به عنوان برنده این رقابت انتخاب شد. 10
فرم پیشنهادی که امروزمراحل ساخت را می گذراند شبیه به لانه پرندگان است که سازه خارجی آن به صورت مجموعه‍ای از رگ‍های بزرگ طراحی شده که توسط مجموعه‍ای از دیوارهای توری مانند که از جنس فلز می باشند، محصور شده است. این دیوارهای توری مانندامکان نفوذ نور به قلب ساختمان را می دهد وبا برنامه ریزی‍های نورمن فاستر سعی در ایجاد یک فضای شاعرانه همراه با برجسته سازی وفایع ورزشی می باشد.
اما در کنار این ورزشگاه، طراحی مرکز شنای پکن نیز به مسابقه گذاشنه شد، که برنده این مسابقه، معماران PTW وگروه آواآروپ بودند که با همکاری دولت چین طرح خود را ارائه کردند. این مجموعه که به اصطلاح آن را مکعب آبی نامیده اند دارای سازه ای شبیه به خانه های اساطیری وسنتی چین می باشد، که از لحاظ سبکی وزن بی نظیر بوده واز تجمع حباب های ریز تشکیل شده استف این طرح با بازی هندسی حباب های آب وبلورهای شگفت انگیز، به صورت فرم بزرگ مکعبی در آمده است.
این ساختمان در کنار ورزشگاه المپیک هرزوگ ودوموره ساخته می شود که نوعی دوگانگی میان آب وآتش را پدید می آورد که جذابیت های آن را دو چندان می کند. 11
چنان چه دیدیم عرصه ورزش فرصت مناسبی برای معماران پدید آورده است ومعماران نامداری چون لوییجی ندول، کنزو تانگه،کالاتراوا، ضاها حدیدو رنزوپیانو و...دراین زمینه فعالیت کرده‍‍‍اند، و چه بسا شرکت هایی چون PTW که شهرت خود را مدیون همین فعالیت ها هستند و طراحی بناهایی چون مرکز شنای المپیک2008 پکن ومرکز آبی بازی های 2000 سیدنی اعتبار ویژه ای به نام آنها بخشیده است.
و ما در مروری کوتاه به این مهم دست یافتیم که امروزه ورزش د