پیشگفتار
راهسازان از زمانهای قدیم برلزوم و اهمیت روسازی راهها واقف بودند و برحسب مورد از انواع آن استفاده می‌کردند. طرح، اجرا و نگهداری روسازی راهها از مهمترین و درعین حال از مشکل ترین قسمتهای راهسازی است و غالب اشکالات بعدی زائیده طرح، اجرا ویا نگهداری غیر اصولی این قسمت پر اهمیت راه میباشد.
اگر روسازی راهی بطوراصولی و صحیح طرح، اجرا و نگهداری نشود، راه در برابر عوامل جوی و اثر فرساینده آمد و شد خود روها مقاومت نکرده و بسرعت خراب شده ودرنتیجه موجب ازدست رفتن سرمایه گذاری اولیه میشود. علاوه براین، خرابی روسازی باعث افزایش سایرهزینه‌ها از قبیل هزینه مرمت و بهسازی و همچنین افزایش هزینه‌های غیرمستقیمی که بعلت بدی روسازی به استفاده کنندگان از راه تحمیل میشود خواهد شد.
درچند دهه اخیر بدنبال پیشرفت‌های قابل ملاحظه ای که درعلم مکانیک خاک، مصالح روسازی، انجام آزمایشات آزمایشگاهی و کارگاهی، مقاومت مصالح و تحلیل سیستم‌های پیچیده روسازی با استفاده ازماشین‌های حسابگر الکترونی بوقوع پیوسته است، لازم است که مهندسین راهساز ضمن اطلاع از شرایط خاص ایران ازآنچه که دراین زمینه‌ها درسایرکشورهای دیگر رخ می‌دهد آگاهی داشته باشد.
مقدمه
دراین مبحث انواع خرابیهای متداول روسازی‌های آسفالتی و شنی شرح داده شده،و علل بوجود آمدن این خرابی‌ها و نحوه مرمت آنها ذکرگردیده است. بطورکلی انواع مختلف خرابی‌هارامیتوان به دوگروه تقسیم کرد:
الف_ خرابیهای بنیادی (سازمان)
ب_ خرابیهای سطحی (وظیفه ای)
خرابیهای بنیادی وقتی به وقوع می‌پیوندندکه سیستم روسازی بعلت ندانستن قدرت باربری کافی دراثربارهای وارد صدمه دیده ودیگرنتواند بدون افزایش بیشتر خرابی‌ها، بارگذاری بیشتری را تحمل نماید. خرابیهای سطحی وقتی اتفاق می‌افتندکه بدون آنکه الزاماً سیستم روسازی از نظر سازه ای قدرت باربری خود را از دست داده باشد، بعلت ناهموار شدن بیش ازحد سطح روسازی، بهره برداری ازآن با اشکال صورت گیرد.
تشخیص نوع خرابی (بنیادی _ سطحی) ازنظرانتخاب نوع و نحوة مرمت و بهسازی روسازی دارای اهمیت زیادی میباشد. برای مرمت خرابیهای بنیادی، سیستم روسازی بایدازنقطه نظرسازه ای تقویت گردد. درحالی که برای مرمت خرابیهای سطحی، باید با انجام اقدامات لازم سطح رویه صاف و هموارشود.
ترکها ترکهای موزائیکی (پوست ماری _ سوسماری):
این ترکها بعلت داشتن شباهت به پوست بدن سوسمار،ترکهای سوسماری یا پوست ماری نیز نامیده میشوند. این نوع خرابی با ترک خوردن تمام و یا قسمتی از سطح رویه آسفالتی به شکل تکه‌های نسبتاً کوچک چند ضلعی ظاهر شده و معمولاً با تکراربارگذاری بر وسعت خرابی افزوده میشود.
علت بوجود آمدن ترکهای موزائیکی تغییرشکل بیش ازحد لایه‌های روسازی دراثربارگذاری، ویا خستگی بیش ازحد لایه رویه دراثربارهای وارد به آن است. روسازیهائی که برروی خاکهای با مقاومت کم و با قابلیت تغییرشکل زیاد ساخته میشوند، معمولاً به این صورت ترک می‌خورند. همچنین اگرلایه‌های اساس و زیراساس هم بعلت عدم تراکم کافی مقاومت لازم را نداشته باشد، ممکن است باعث بوجود آمدن تراکهای موزائیکی شود. در مواردی که تراکهای موزائیکی تمام ویا قسمت بزرگی از روسازی را فراگرفته باشد، معمولاً علت آن خستگی بیش ازحد رویه آسفالتی تحت اثر عبور وسائل نقلیه سنگین است.
برای مرمت ترکهای موزائیکی، اگرخرابی موضعی بوده و درسطح به وسعت نسبتاً کمی بوجود آمده باشد، بایدبا استفاده از وصله عمیق اقدام به مرمت قسمت خراب شده روسازی شود. درصورتی که خرابی دروسعت وطول زیادی ازسطح رویه مشاهده شود، علت خرابی کافی نبودن قدرت باربری روسازی است وبرای تقویت آن بایدازیک لایه روکش آسفالتی با ضخامت کافی استفاده شود.
ترکهای برشی (کناری):
ترکهای برشی یاکناری به ترکهائی اطلاق میشودکه به موازات محور طولی راه و به فاصله کمی از لبه روسازی قرارگرفته باشد. ترکهای برشی ممکن است علاوه برترکهای طولی دارای ترکهای عرضی نیز باشند. ترکهای عرضی معمولاً یک یاچند طولی را قطع کرده و به لبه روسازی منتهی میشود.
علت بوجودآمدن ترکهای برشی فقدان پایداری واستقامت برشی خاک یامصالح کناره‌ها روسازی است. یک نمونه ازاین خرابی نشان داده شده است. دراین حالت عدم تراکم کافی خاک محل کنده کاری شده و عبور وسایل نقلیه در فاصله کمی ازمحل کنده شده، سبب بوجود آمدن تراکهای برشی گردیده شده است. زیرا خاک محل کنده کاری شده در برابر تغییر شکل جانبی خاک و مصالح کنار روسازی مقاومت نکرده ودرنتیجه تغییر شکل بیش ازحد روسازی سبب ترک خوردن و شکست رویه آسفالتی شده است.
نمونه‌های دیگر این خرابی در مواردی که راه برروی خاکریزهای با شیب شیروانی زیاد و ناپایدار ساخته میشود مشاهده میگردد. ترکهای برشی همچنین در مواردی که شانه‌های راه به طرز صحیح طرح و ساخته نشده اند، و یا روسازی اساساً فاقد شانه باشد نیز بوجود می‌آید.
برای مرمت خرابی ناشی از ترکهای برشی باید قبل از اقدام به تعمیر رویه ترک خورده، مبادرت به رفع علت خرابی یعنی تحکیم خاک و مصالح ناپایدار کناره‌های روسازی شود. اگر علت خرابی عدم تراکم کافی خاک کناره‌های روسازی باشد، باید با متراکم کردن خاک وزن مخصوص آن را به حد لازم رساند. در مواردی که ترکهای برشی در اثر عدم وجود شانه‌های راه بوجود آمده باشد، باید با بکار بردن مصالح مناسب اقدام به ساختن شانه‌ها شود تا کناره‌های روسازی تقویت شوند. پس از رفع علت خرابی آنگاه باید با برداشتن قسمتهای ناپایدار روسازی و پرکردن آن با بتن آسفالتی گرم، سطح قسمتهای خراب شده و احتمالاً نشست کرده روسازی مجدداً به سطح اولیه قبل از خرابی آورده شود. این عمل معمولاً با انجام وصله امکان پذیر است.
ترکهای انقباضی:
ترکهائی که در اثر تغییر حجم وجمع شدن رویه آسفالتی در اثر افت دمای محیط بوجود می‌آیند، ترکهای انقباضی نامیده میشوند. ترکهای انقباضی معمولاً عرضی بوده و گاهی هم به شکل مجموعه ای ازترکهای به هم پیوسته که تشکیل قطعات بزرگی را میدهند ظاهر میشوند. در حالت اخیر، تفاوت ظاهری این ترکها با ترکهای موزائیکی در آن است که ترکهای انقباضی سطح رویه را به قطعات بزرگتری تقسیم کرد و به علاوه گوشه‌های این قطعات نیز تیزتر است.
...
فهرست مطالب
خرابی رویه‌های آسفالت سطحی: 15
خاکهای حساس در برابر یخبندان 19
محافظت روسازی در برابر یخبندان: 21
تاثیر رطوبت در طرح روسازی‌ها 26
مناطق با آبهای زیر زمینی کم عمق 29
36 ص فایل ورد
دانلود پروژه راهسازی خرابیهای راه