مقاله درباره مرکبات

اختصاصی از یاری فایل مقاله درباره مرکبات دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"

 فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 تعداد صفحات:45

تاریخچه

مرکبات را بدون تردید میتوان از مهمترین میوه های مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری بحساب آورد . مرکبات از جمله میوه های تاریخی دنیاست و منشأ آن بنظر بسیاری از پژوهشگران ، جنوب شرقی آسیا شامل چین ، هند شرقی ، مالایا فیلیپین ، کشورهای عربی و نیز از هیمالیا تا اندونزی بوده است . در بین این مناطق وسیع احتمالاً سمال شرقی هند و نواحی شمال برمه موطی و مرکز اصلی مرکبات محسوب می شود . با نگرش عمیق در مورد سیر تکاملی مرکبات چنین بر می آید که اولین میوه شناخته شده از جنس مرکبات بوسیله انسان بالنگ بوده که برای اولین بار در حدود 350 سال قبل از میلاد مسیح یعنی حدود دو هزار و سیصد سال پیش در منطقه شوش خوزستان وجود داشته است . بدین تربیب میتوان بیان نمود که سواحل ایرانی دریای مازندران نیز به عنوان مرکز ثانویه انتشار مرکبات می باشد زیرا در ایران علاوه بر بالنگ انواع وحشی و غیر اقتصادی مرکبات مانند سلطان مرکبات نیز دیده میشود (1و20) . با توجه به شواهد بدست آمده ، برای نخستین بار در سال 1178 میلادی گونه هایی از مرکبات از طریق ایران به اروپا برده شده است ، اما کاشت آن تنها از قرن پانزدهم میلادی مورد توجه اروپاییان قرار گرفت . در سال 1493 میلادی کریستف کلمب ، بذد نارنج و لیمو را به آمریکا برد و با مهاجرت اسپانیاییها به قاره آمریکا در قرن شانزدهم ، کاشت این محصول در آمریکا نیز متداول گردید (26) .

 دکتر تایزوبوتاناکا که سالها در زمینه مرکبات تحقیق نموده است منشأ مرکبات را خطی فرضی از جنوب شرقی آسیا پیشنهاد نمود . وی پراکندگی مرکبات ترش و شیرین را روی این خط در جنوب دانسته که سپس به سایر نقاط دنیا انتقال یافته است . به عقیده سوینگل موطن لایم جزایر شرق هند بوده و احتمالاً از دریای عمان بوسیله سربازان عرب به مصر و اروپا انتقال داده شده است (2 و 20 ) .

کیلرمن گزارش نموده است که بذر بالنگ یا بادرنگ ، در حفاریهای مربوط به جنوب بابل حکایت از قدمت 4000 سال قبل از میلاد آن رد این مناطق دارد .

ورود مرکبات در ایران به جز گونه بالنگ ، سابقه ای حدود 400 ساله دارد .

به استناد مدارک تاریخی ، ایران دروازه خروج مرکبات از آسیا به سایر نقاط دنیا بوده و یا به عبارت دیگر مرکبات از موطن اصلی خود به ایران و سپس به فلسطین و بالاخره به اروپای جنوبی و آمریکا انتقال یافته است (1 و5) . در دوره صفویه به لحاظ تردد کشتیهای پرتقالی در جنوب ایران بذر پرتقال در اختیار مردم جنوب قرار گرفت و کشت شد ، سپس تذر آن از جنوب در حدود 300 سال قبل به سمال کشور آورده شد  در خرم آباد تنکابن کشت گردند . در اوایل سال 1300 ، گونه ها و

ارقام مختلف مرکبات وارد ایران شد و در باغهایی که متعلق به خاندان سلطنتی بود و یا در برخی باغهای شخصی مرتوط به علاقمندان باغبانی کشت گردید(1و5).

3ـ1ـ مناطق تولید مرکبات ایران و جهان

مرکبات در کلیه نقاطی که بین 40 درجه عرض شمالی و جنوبی نسبت به استوا قرار دارند کشت میشود . تولید مرکبات در بیش از 40 کشور دنیا متداول بوده و منبع پر در آمدی برای تولید کنندگان به شمار می رود . گر چه مرکبات در زمره کشتهای متراکم کحسوب می شود و تولید آن پر هزینه میباشد ، اما بدلیل عملکرد بالای آن که به بیش از 70 تن در هکتار نیز می رسد ، از نظر تجاری محصولی سود آور محسوب میشود . تولید جهانی مرکبات در سال 1998 میلادز بر طبق آمار سازمان خوا و بار کشاورزی جهانی (F.A.O) بالغ بر 100 میلیون تن بوده است که در این میان کشور برزیل بزرگترین تولید کننده جهان بوده که م90 درصد مرکبات این کشور به آب میوه تبدیل و به کشورهای اروپایی صادر شده است (6و25).

کشور ایران با تولید سه میلیون و پنجاه و یک هزار تن مرکبات ، هشتمین تولید کننده و با 640 هزار تن لایم اولین تولید کننده در خاور میانه و مدیترانه است . در بین 50 کشور تولید کننده که در سطحی حدود 6/1 میلیون هکتار به تولید مرکبات می پردازند ، کشور ایران قریب 3 میلیون تن مرکبات را در مساحتی حدود 222 هزار هکتار در مناطق مختلف شمال و جنوب کشور توبید مینماید . متأسفانه نام ایران و تولیدات آن کمتر در جداول آماری فائودرج گردیده است . تمام تولیدات مرکبات ایران به صورت تازه و مقادیر ناچیزی به صورت آب میوه به مصرف داخلی می رسد . مازندران ، فارس ، جیرفت و کهنوج و هرمزگان به ترتیب با 6/38 ،9/20 ،14و 2/12

درصد از سطح درختان بارور رتبه های اول تا چهارم را به خود اختصاص داده اند و جمعاً 7/85 درصد سطح بارور مرکبات کشور در این مناطق قرار دارد (20).

 بطور کلی پرورش مرکبات در ایران در سه منطقه شمالی ، مرکزی و سواحل خلیج فارس و دریای عمان صورت میگیرد . سواحل شمالی کشور از وسیع ترین مناطق پرورش مرکبات بوده و سطحی بالغ بر 84081 هکتار را به خود اختصاص داده است . نواحی مرکزی کشور که شامل استانهای خوزستان ، فارس ، کرمان ، باختران و سیستان و بلوچستان می باشد سطحی بالغ بر 87239 هکتار و تولید 1282715 تن به پرورش مرکبات اختصاص یافته است . در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان در عرض جغرافیایی حدود 23 درجه حدود 24333 هکتار باغ مرکبات وجود دارد (20 و 23 ) .

بیش از 51 درصد باغهای بارور زیر کشت پرتقال ، 8/18 درصد نارنگی ،

7/11 درصد لیمو شیرین ، 5/9 درصد لیمو ترش ، 6/1 درصد نارنج ، 5/1درصد گریپ فروت و 3/5 درصد زیر کشت انواع دیگر مرکبات قرار داشته است ( 3 ) .

ایران با تولید 3050877 تن رتبه پنجم را از نظر تولید در جهان دارا میباشد که با داشتن چنین میزان تولیدی کشور ما نه تنها در زمینه مرکبات به خودکفایی رسیده است بلکه این توانایی را دارا میباشد که یک میلیون تن آنرا به شکلهای مختلف به سایر کشورها صادر نماید (6) .استان فارس با تولید 617630 تن در سطح کشتی معادل 39151 هکتار پس از استان مازندران دومین تولید کننده مرکبات کشور می باشد که حدود 21 درصد از تولیدات مرکبات در ایران را به خود اختصاص داده است . در میان شهرهای استان فارس ، جهرم با سطح زیر کشتی بالغ بر 17735 هکتار ، یکی از مهمتدین مراکز تولید مرکبات استان محسوب می گردد. (3و6)