بسم اللّه الرحمن الرحیم
الحمدللّه ربّ العالمین و صلّى اللّه على سیّدنا و نبیّنا محمّد و اهل بیته الطاهرین
در زمانى زندگى مىکنیم که انواع تبلیغات، توطئهها و انحرافات، فطرت، عقل و دین انسانها را مورد تهاجم قرار داده است.
جاى تردید نیست که هرچه تاریکى بیشتر شود به نور بیشترى نیاز داریم و هرچه امواج خطرناکتر شوند، کشتى مطمئنترى لازم است.
قرآن، نور الهى و پیامبر واهلبیت اوعلیهم السلام کشتى نجاتند، ولى بهرهگیرى از این دو سرچشمهى زلال، نیاز به شناخت و ایمان دارد.
لذا باید به سراغ قرآن برویم، امّا نه در حدّ تلاوت و تجوید، بلکه در حدّ تدبّر و تفسیر و بالاتر از آن در حدّ عمل و تبلیغ.
گاه با خود مىگویم:
اى کاش، در مساجد ما پس از اداى نماز، پنج دقیقهاى یک آیهى قرآن تفسیر مىشد.
اى کاش، در نشریّات و روزنامههاى ما یک ستون کوتاه براى مفاهیم قرآنى باز مىشد.
اى کاش، فارغالتحصیلان ما توان تلاوت صحیح قرآن و آشنایى با معارف آن را داشتند.
اى کاش، محتواى منابر و برنامه مراکز تبلیغى ما، بر محور قرآن و حدیث بود.
اى کاش، براى هر سنّ و صنفى، آیات مخصوص آنان تفسیر و در اختیارشان قرار مىگرفت.
اى کاش، در کنار مسابقات حفظ و تلاوت، مسابقات تفسیر رونق بیشترى مىیافت.
و اى کاش،...
به هرحال توفیق الهى شامل شد و در طول ده سال گذشته، تفسیر بیش از بیست و پنج جزء قرآن کریم در برنامه آینه وحى رادیو گفته شد که پس از تکمیل و اصلاح و بازبینى، به نام تفسیر نور چاپ و در اختیار علاقمندان قرار گرفت.
بعضى سورههاى قرآن با هدف گسترش فرهنگ مطالعاتى تفسیر قرآن، به صورت جداگانه و در قطعى کوچک به چاپ رسید تا همگان بتوانند در هر مکانى آن را به همراه داشته و مطالعه نمایند.
در این راستا و با توجّه به استقبال کمنظیر اقشار مختلف مردم مخصوصاً جوانان، سوّمین اثر (کتاب حاضر)، تهیه و در اختیار شما عزیزان قرار گرفته است که تقاضا داریم ضمن مطالعه دقیق، ما را از نقطه نظرات خود آگاه سازید.
محسن قرائتى
سیماى سورهى قصص:
این سوره هشتاد و هشت آیه دارد و قبل از هجرت، در مکّه نازل شده است. به مناسبت ورود کلمه «قَصَص» در آیهى 25، این سوره نیز «قَصص» نام گزفته است که به معناى «بیان سرگذشت» مىباشد.
آیات 3 تا 46 این سوره بطور مفصّل به ماجراى حضرت موسى وفرعون وآیات انتهایى آن نیز به داستان قارون مىپردازد و به سرنوشت صابران نیکوکار و فاسدان گناهکار اشاره مىفرماید.
اگر چه در سى و چهار سوره از سورههاى قرآن کریم به نحوى از ماجراى حضرت موسى و فرعون سخن رفته ولى تنها در این سوره است که به تمام زوایاى زندگى آن حضرت از تولّد، کودکى، جوانى تا ازدواج، نبوّت و دعوت به یکتاپرستى توجّه شده است. (1)
آیه (1 تا 3)
بِسْمِ اللَّه الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان.
«1» طسم «2» تِلْکَ ءَایَتُ الْکِتَبِ الْمُبِینِ
طا، سین، میم. اینها آیات کتاب روشنگر است.
«3» نَتْلُواْ عَلَیْکَ مِن نَّبَإِ مُوسَى وَفِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ
ما بخشى از سرگذشت موسى و فرعون را براى (آگاهى) گروهى که ایمان مىآورند، بدرستى بر تو مىخوانیم.
پیامها:
1- قرآن، معجزه ابدى اسلام، از همین حروف الفباى عربى تشکیل شده است، اگر آنرا کلام بشر مىدانید شما نیز مثل آن را بیاورید. «طسم، تلک آیات»
2- کتاب هدایت وتربیت باید روشن و شفّاف باشد. «الکتاب المبین»
3- بیان سرگذشت پیشینیان، نشانهى قانونمند بودن سنّتهاى الهى در تاریخ است. اگر تاریخ، حساب و کتاب و قانون نداشت، ما نمىتوانستیم از آن براى زندگى امروز خود استفاده کنیم. «نتلوا... من نبأ موسى... لقوم یؤمنون»
4- در نقل تاریخ، به فرازهاى مهمّ و عبرتآموز توجه کنیم. («نبأ» به خبر مهم گفته مىشود)
5 - مبارزه با طاغوتها و ستمگران، در رأس وظایف انبیاست. «نبأ موسى وفرعون»
6- داستانهاى قرآن، خُرافه، خیالى و گزافه نیست. «نبأ موسى وفرعونبالحقّ»
7- هدفِ قرآن از بیان داستان، هدایت مؤمنان است. «لقوم یؤمنون»
8 - اوّلین شرط هدایت، قابلیّت است. «لقوم یؤمنون»
آیه (4)
«4» إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِى الْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِیَعاً یَسْتَضْعِفُ طَآئِفَةًمِّنْهُمْ یُذَبِّحُ أَبْنَآءَهُمْ وَیَسْتَحْىِ نِسَآءَهُمْ إِنَّهُ کَانَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ
همانا فرعون در سرزمین (مصر) سرکشى کرده و مردم آنجا را فرقه فرقه نموده است، گروهى از آنان را به زبونى و ناتوانى کشانده، پسرانشان را سر مىبرد و زنانشان را (براى کنیزى) زنده نگه مىدارد. براستى که او از تبهکاران است.
نکتهها:
کلمه «شِیَع» جمع «شیعة»، در اصل به معناى دنبالهروى و تبعیّت است ولى از آنجا که در یک گروه، معمولاً بعضى از بعضى دیگر پیروى مىکنند، به معناى گروه نیز مىآید.
کلمهى «نساء» به معناى زنان است، ولى شاید در این آیه مراد دختران باشند، زیرا در برابر پسران قرار گرفتهاند.
کلمه «فرعون» نام شخص نیست، بلکه عنوان پادشاهان مصر بوده است. چنانکه «کسرى» عنوان پادشاهان ایران و «قیصر» عنوانِ پادشاهان روم بوده است. (2)
پیامها:
1- شناخت اوضاع و احوال جوامع در هنگام ظهور و بعثت پیامبران، امرى راهگشاست. «اِنّ فرعون...»
2- در شناخت نظامها، اشخاص مهم نیستند، بلکه عملکردها اهمیّت دارند. «انّ فرعون علا فى الارض» (نام «فرعون» به خاطر عملکرد استکبارى و متجاوزانه اوست)
3- تکبّر و گردنکشى، زمینهى هر فساد و گناه است. «علا فى الارض... یستضعف... یذبّح...»
4- تفرقه اندازى، بارزترین اهرم سلطه مستکبرین بر مردم است. «جعل اهلها شیعا» تا وقتى مردم اتّحاد و همبستگى داشته باشند، طاغوتها قدرتى ندارند و نمىتوانند کارى از پیش ببرند.
5 - تفرقه، مقدّمهى ذلّتپذیرى است. ابتدا مردم گروهگروه و متفرّق مىشوند سپس به استضعاف کشیده مىشوند. «شیعاً یستضعف»
شامل 19 صفحه word
دانلود تحقیق تفسیر سوره قصص