با این‌که از گذشته دور، اطلاع ما درباره مشخصه هر جامعه، اکثر اوقات از طریق نمونه‌گیری فراهم می شده، اما تا قبل از سال 1940 میلادی به مساله روش و نظریه نمونه‌گیری و ارزیابی داده‌های نمونه‌ای توجه چندانی نشده است. با بسط علم آمار و ارتباط تمام شاخه‌های آمار با نمونه‌گیری، این شاخه آمار برای برآورد مشخصه‌های جامعه و بررسی ویژگیهای این گونه برآوردها به سرعت گسترش یافت. امروزه علم نمونه‌گیری در بسیاری از علوم دیگر مانند علوم اجتماعی، اقتصادی، پزشکی، روانشناسی، کشاورزی، آموزشی و ... کاربرد دارد. این جزوه با در نظر داشتن این هدف تنظیم شده است که بتواند خوانندگان عزیز را با نمونه‌گیری، کاربرد و دلیل استفاده از نمونه‌گیری و روشهای مختلف آن، تا حدودی آشنا سازد. برای فهم آسان مطالب، سعی شده تا آنجا که ممکن است از آوردن فرمول خودداری شود.
در این جزوه بعد از ارائه چند مفهوم و تعریف، اهداف نمونه‌گیری بیان می شوند. دلایل استفاده از نمونه‌گیری که خود بیانگر مزایای استفاده از نمونه‌گیری نسبت به سرشماری هستند نیز، در قسمت بعدی آمده است. تعیین دقیق و مشخص هدف مورد بررسی، تعریف جامعه مورد نمونه‌گیری و واحدهای آن، چگونگی جمع‌آوری داده ها، تعیین میزان دقت، ابزار و روش اندازه‌گیری، مشخص کردن چارچوب نمونه‌گیری، انتخاب نمونه، انجام نمونه‌گیری مقدماتی، آموزش آمارگران، تلخیص و تحلیل داده‌ها و نهایتاً استفاده از اطلاعات به‌دست آمده برای بررسیهای آتی، مراحل اصلی یک بررسی نمونه‌ای را تشکیل می دهند که توضیحات مختصری درمورد آنها داده می‌شود. بعد از معرفی دو خطای نمونه‌گیری، مطالبی درباره حجم نمونه، برآورد و محاسبه آن آمده است. قبل از طراحی یک نمونه‌گیری توجه به چند نکته ضروری است. ضمن اشاره به این نکات، با دو گروه طرحهای نمونه‌گیری احتمالی و غیر احتمالی آشنا می شویم. تاریخچه مختصری درباره چگونگی به وجود آمدن این طرحها را نیز خواهید خواند. در ادامه آن چند طرح نمونه‌گیری احتمالی و غیر احتمالی معرفی می‌شوند و در انتها با نوعی طرح نمونه‌گیری که حاصل تلفیق دو نمونه‌گیری احتمالی و غیر احتمالی است، آشنا می‌شویم.
برخی از مطالب این جزوه، برگرفته از کتاب" روشهای نمونه‌گیری" دکتر عمیدی است. سایر مطالب، حاصل مطالعه و بررسی چندین کتاب و منبع، پیرامون نمونه‌گیری و بررسی نمونه‌ای است.
این جزوه برای ارائه در کارگاه آموزشی مفاهیم آمار و مدل سازی که از طرف انجمن علمی- آموزشی معلمان ریاضی اصفهان و با همکاری خانه ریاضیات اصفهان و دانشکده علوم ریاضی دانشگاه صنعتی اصفهان برگزار می‌شود، تهیه شده است. امید است که مورد قبول و استفاده همکاران گرامی قرار گیرد.
مقاله نمونه گیری در امار