مقدمه:
یکی از مباحثی که در برنامه ریزی عملکرد در شرکتهای نفتی، بحث کنترل هزینه هاست. این هزینه ها شامل هزینه نیروی انسانی، تجهیزات، تبلیغات، هزینه های جاری محل کار و ..... می باشد. شرکتی موفق است که بتواند نرخ رشد درآمد هایش بیش از نرخ رشد هزینه ها باشد. چرا ؟ چون تجربه نشان داده است نمی توان هزینه ها را کاهش داد و یا ثابت نگه داشت و در عین حال توقع رشد درآمد ها را داشت، به عبارت دیگر در شرکتهای نرم افزاری به دلیل ماهیت تولیدی بودن آنها، تولید بیشتر نیاز به هزینه بیشتر دارد، ولی مهم آن است که میزان افزایش هزینه ها از درآمد ها پایین تر بوده تا تفاضل به عنوان سود ناخالص افزایش یابد.
در مورد هزینه های رایج ، بدون شک می توان هزینه های حقوق و مزایای نیروی انسانی و هزینه های جاری دفتر کار را به عنوان جدی ترین (و شاید بهتر بگویم، اجباری ترین) هزینه های شرکتهای تولید نرم افزار دانست. در سوی دیگر هزینه تبلیغات نیز اگر اهمیت داده شود (لزوم انجام تبلیغات مناسب برای فروش بیشتر بر هیچکسی پوشیده نیست) نیز بایستی سهم نسبتا زیادی از هزینه های یک شرکت را به خود اختصاص دهد. به دلیل اینکه برخی هزینه ها مانند حقوق افراد و یا هزینه های محل کار، غیر قابل اجتناب است، اشتباهی که معمولا رخ می دهد آن است که شرکتها در زمانی که تصمیم به کاهش و یا کنترل هزینه می نمایند، اغلب از بودجه بخش های فروش و تبلیغات کاهش می دهند که این تصمیم گیری ناصوابی است.
و اما کنترل هزینه:
چون نمی توان هزینه را بدون روش منطقی کاهش داد و انتظار داشت که سود شرکت کاهش نیابد باید به روش مناسبی نرخ رشد هزینه و محل هزینه کرد آنها را کنترل نمود و با ایجاد مکانیسم های نظارتی، در دوره های زمانی مشخص و یا تصادفی، عملکرد شرکت را در این بخش مورد ارزیابی قرارداد.
برخی روشهای کنترل هزینه (که به صورت تجربی به آن رسیده ام) را در اینجا ذکر می کنم ، اما ورود جدی به این بخش بایستی با تخصص های مالی و اقتصادی باشد که من ندارم!
1- نیروی انسانی: در بخش نیروی انسانی برای جلوگیری از افزایش بی رویه هزینه ها بایستی موارد زیر را مد نظر قرار داشت.
- جلوگیری از رشد قارچی شرکتها: اغلب شرکتهای نرم افزاری در ابتدا با گرفتن یک یا چند پروژه شروع می کنند و بنابراین شروع به جذب نیرو می کنند. اگر نتوانند با همین سرعت پروژه های جدید نیز تعریف کنند، در پایان این پروژه ها یک گروه بزرگ از افراد را دارند بدون اینکه برایشان کار داشته باشند.
- آموزش: بدون شک یکی از سرمایه گذاری های مهم در بخش نیروی انسانی، آموزش است. اگر نیروهای کاری موجود، بدون افزایش در تعداد از نظر سطح مهارت های عمومی و اختصاصی تقویت شوند، می توانند کارایی خود را در پروژه های مختلف نشان دهند. بنابراین سرمایه گذاری مناسب در بخش آموزش می تواند باعث جلوگیری از افزایش تعداد افراد شود.
- گروه بندی مناسب نیروهای کاری: شرکتهای نرم افزاری به دلیل ماهیت تولیدی بودن، درگیر پروژه های مختلف می باشند. تشکیل گروه های کاری هماهنگ، آزمایش کارایی افراد در کنار یکدیگر و نیز اجرای کار گروهی در پروژه های کوچک برای کسب مهارت در انجام پروژه های بزرگ، باعث می شود در هنگام تولید نرم افزارهای هزینه بر، گروه کارایی مناسبی داشته و هزینه تولید پروژه را کاهش دهند.
-جذب و حفظ نیروی انسانی مناسب: امروزه شاهدیم دانشگاه های متعددی در سطح کشور اقدام به تربیت دانشجویان نرم افزار و سخت افزار می نمایند، از دانشگاه های دولتی گرفته تا آزاد و غیر انتفاعی و پیام نور و مجازی و علمی کاربردی و ... با این وجود درصد کمی از این افراد را می توان به صورت واقعی شایسته همکاری دانست (به قول دوستی در کشور بیکار زیاد داریم، اما کار کن خیلی کم داریم!) پیدا کردن افرادی که بتوانند در ساختار کارگروهی شرکت فعالیت نمایند و از دانش فنی خوبی هم برخوردار باشند معمولا از دغدغه های مهم مدیران این شرکتها است. از سوی دیگر به دلیل تنوع بازار کار کامپیوتر در کشور و خارج از آن، اغلب نیروهای نرم افزاری به صورت طولانی مدت در یک شرکت مشغول نمی شوند و با کوچکترین اتفاقی تصمیم به تغییر شرکت می دهند. بنابراین سطح تعهد افراد به شرکت نیز از پارامتر های تاثیر گذار است و می توان از طریق برخی اقدامات نظیر آموزش، تنوع دهی به کار، جلب رضایت مالی افراد، ساختن محیطی مناسب برای کار و جلوگیری از بروز تنش در محیط ها، پاداش ها و تنبیه های به موقع و .... افراد خوب را به ماندن ترغیب نمود.
پایان نامه کنترل هزینه شرکت نفت