بیان مسئله
به نظر می رسد که امروزه شاهد کار زیاد کارکنان و سختی ها و فشارهای جسمی روانی مختلف تاثیرگذار بر آ نها هستیم که علاوه براینکه بر کار و کیفیت کار آن ها تاثیر گذاشته، بر نوع زندگی خصوصی و شخصی آن ها نیز تاثیر گذار است. در واقع می توان گفت تا حدودی مرز های بین کار و زندگی شخصی برداشته شده است و آن ها کم و بیش ترکیب شده اند و هر دو بر یکدیگر تاثیر گذارند.
"تحقیقات گوناگونی که راجع به این موضوع صورت می گیرند درحال افزایش هستند و سازمان ها نگاه کلی بیشتری به زندگی کاری اختصاص داده اند"(webster,2005,p1 )
و سازمان ها به آن ها اهمیت بیشتری می دهند. ممکن است که فرد از خود بپرسد آیا واقعا وظایف محوله ( چه وظایف مربوط به کار و چه وظایف مربوط به زندگی شخصی و خصوصی مانند انتظارات اطرافیان ازجمله همسر، فرزندان و خویشاوندان ...) را به خوبی بر آورده می کند یا خیر؟ آیا مسئولیت های خود را ( مثلا برای زنان بچه دار، مراقبت از کودکان ) به خوبی نظم و ترتیب میدهد و آن ها را اداره می کند؟ و برای براورده کردن این انتظارات، امکانات لازم را در اختیار دارد تا بتواند اقدامات مربوطه را انجام دهد؟
کیفیت زندگی کاری در واقع یک نوع نیاز است که فرد به کمک این سوالات آن را در رابطه با موقعیت کاری خود ارزیابی می کند و خود را با آن تطبیق میدهد. در نتیجه سازمان برای اینکه بتواند به اهداف خود نایل آید باید بتواند نیازهای کارکنانش که یکی از آن ها همین نیاز به کیفیت زندگی کاری خوب است پاسخ دهد. از طرفی کیفیت زندگی کاری برای زنان و مردان متفاوت است چرا که عوامل تاثیر گذار بر آن در شرایط مختلف متفاوت می باشد. پس در این وادی مساله اساسی برای یک سازمان این است که بداند در آن سازمان عوامل موثر بر کیفیت زندگی کاری چیست؟ و چگونه می توان آن را بهبود بخشید؟
برای تغییر یا بهبود در آن به چه عامل یا عواملی باید توجه کرد؟ تعاملات کار و زندگی شخصی و خصوصی فرد با یکدیگر چگونه است؟ تاثیر عامل یا عوامل موثر بر کیفیت زندگی کاری چگونه است؟
آیا مواردی چون حقوق، سبک مدیریت، پاداش، تنبیه، محیط کاری، امکانات رفاهی در کیفیت زندگی کاری موثر هستند یا خیر؟ تاثیر این عوامل به چه نحوی می باشد؟ چه رابطه ای بین این عوامل و کیفیت زندگی کاری وجود دارد؟ آیا افزایش یا کاهش سن به طور لزوم باعث تغییر در کیفیت زندگی کاری می شود یا خیر؟
در واقع پاسخ به همه این سوالات و سوالاتی از این دست به ما کمک می کند که شناختی بهتر و مطمئنا بیشتر از قبل نسبت به وضع موجود داشته باشیم و بتوانیم وضع مطلوب و رسیدن به آن را خیلی سریع تر و دقیق تر و مطمئن تر ترسیم نماییم. بوسیله این حرکت سازمان یا سازمان ها می توانند به یکی از نیاز های افرادشان که همانا کیفیت زندگی کاری بهتر و بهبود یافته است پاسخ دهند تا گامی در رسیدن به هدف اصلی خود برداشته باشند.
اهمیت و ضرورت تحقیق
- "تحقیقات گوناگونی که در کشورهای دیگر از جمله کشورهای اروپایی صورت گرفته است نشان می دهند که نسبت به سال ها و دوره های گذشته، نمونه های کار منعطف مختلفی جهت بهبود کیفیت زندگی کاری بوجود آمده و در واقع افراد از ساعات کاری عادی به ساعات کاری غیر عادی ماند کارهای آخر هفته، نیمه شب و ... روی آورده اند."(webster,2005,p1) تمایل افراد به این گونه کارها جهت پاسخگو بودن به نیازها و مسئولیت های اجتماعی شان نشان از اهمیت موضوع دارد.
- و نیز از جنبه دیگر ی سال های اخیر توجه سازمان ها به انسانیت انسان رفته رفته بیشتر شده و تئوری پردازان مدیریتی، نظریه ای گوناگونی راجع به این امر داده اند. کیفیت زندگی کاری نیز یکی از مواردی است که در حوزه جنبه رفتاری انسان قرار می گیرد و در واقع همان فضای کاری کارمند است و باید توجه خاصی به آن شود، چرا که این فضا بر او و عملکرد او در سازمان موثر است. کارمندی که از فضای کاری خود ناراضی باشد و احساس کند که توجهی به او نمی گردد دیگر علاقه و انگیزه ای برای ادامه فعالیت در آن حوزه کاری در خود نمی بیند و به فکر چاره ای برای مشکلاتش می افتد و حتی ممکن است برای رفع این مشکل به ترک فعالیت در آن سازمان اقدام نماید.
- " همچنین باید این نکته را مد نظر قرار دهیم که کیفیت زندگی کاری تا حدودی برای زنان و مردان متفاوت است و در واقع می توانیم یک نوع تقسیم بندی جنسیتی داشته باشیم و بدانیم که این امر برای زنان بچه دار و با مسئولیت، نسبت به مردان و زنانی که چنین مسئولیت های اجتماعی را بر عهده ندارند مهمتر جلوه می کند." (Webster,2005,p3)، بنابراین این نیز ضروری است که در این رابطه به تحقیق و پژوهش بپردایم و در پایان بفهمیم که این اهمیت تا چه اندازه و درصدی بیشتر است تا در کار نیز به همین اندازه در این امر توجه داشته باشیم.
- همچنین با روند روبه رشد جمعیت و سازمان ها و همچنین ارتباط بدون مرز و تنگاتنگ سازمان ها که دیگر فاصله زمانی و مکانی نیز مفهومی کم رنگ تر از گذشته پیدا کرده است شاهد افزایش روز افزون سختی های ناشی از این گونه مسئولیت های اجتماعی بر دوش کارکنان به دلیل کم رنگ تر شدن مرز بین کار و زندگی هستیم پس از این جنبه نیز توجه به این مهم و امر اجتماعی در راستای رسیدن به اهداف استراتژیک سازمان نیز ضروری به نظر می رسد.
- اکنون ما نیز می خواهیم به بررسی علل و عوامل موثر و نحوه تاثیرگذاری آن ها بر کیفیت زندگی کاری کارکنان در سطح اداره امور کارکنان بانک ملت بپردازیم تا به نوبه خود در این امر خطیر که کمک به پیشرفت و ترقی محیط خود است گامی هرچند کوچک برداشته باشیم.
اهداف تحقیق :
در این تحقیق به دنبال این هستیم که کیفیت زندگی کاری را چگونه بهبود بخشیم تا افراد بتوانند به مسئولیت های اجتماعی و فردی خود در خارج از سازمان پاسخگو باشند و از عهده آن ها برآیند.
می خواهیم بدانیم که کیفیت زندگی کاری اکنون در سازمان ما در چه سطح و مرحله ای است، آن را تجزیه و تحلیل کنیم، در این مقطع برای افراد ما مناسب است یا خیر؟ آیا افراد در شرایط فعلی قادر به پاسخگویی به مسئولیت هایشان هستند یا خیر؟
در صورتیکه جواب سوالات فوق منفی باشد چه راه حل هایی می توانند در حل این مشکلات راه گشا باشند؟ چگونه می توانیم این راه حل ها را جست و جو کنیم؟ آیا می توانیم خود آن ها را تجربه کنیم و یا باید از تجربیات دیگران استفاده کنیم؟ و آیا اصلا افراد خود به این مهم توجه می کنند؟ و این نوع فعالیت ها برای آن ها اهمیتی دارد؟ و اینکه سازمان در این جنبه از کار در میان سازمان های دیگر و دنیا در چه جایگاهی و رتبه ای است؟ پیشتاز هستیم و یا هنوز داری ظرفیت های بلا استفاده هستیم؟ آیا در صورت پیشتاز بودن قادر به شناخت و کشف ظرفیت های نهفته و به جای مانده در سازمان هستیم؟ چگونه می توانیم این ظرفیت ها را کشف و جست و جو کنیم؟
در این تحقیق نیز می خواهیم بدانیم که تا چه حد به کیفیت زندگی کاری توجه کنیم تا نسبت به این عوامل مهم غفلت ننمائیم.
همچنین بدینوسیله صحت عملکرد خود را می سنجیم و بوسیله نتایج بدست آمده از تحقیق و بازخورد دادن آن به سازمان خود سعی در بهبود عملکرد خود می نماییم و این حرکت دایره وار را تا جایی که امکان داشته باشد ادامه می دهیم تا زمانیکه به نقطه ای برسیم که آن نقطه بهترین حالت ممکنه( سطح بهینه ) درآن مقطع زمانی باشد و سازمان در یکی از موارد دارای کیفیت نماید و این حرکت را نیز در راستای حرکات دیگر و متناسب و هماهنگ با آن ها صورت می دهیم تا از این جنبه هم خاطرمان مطمئن گردد.
می خواهیم علل و عوامل موثر بر کیفیت زندگی کاری را شناسایی کنیم. به نحوه تاثیر گذاری این عوامل بر کیفیت زندگی کاری پی ببریم که تغییر در این عوامل چگونه کیفیت زندگی کاری را تغییر می دهد و در صورت لزوم با دخالت در این عوامل در کیفیت زندگی کاری کارکنان نیز دخالت ورزیم و وضع آن ها را به وضع مطلوب و دلخواه و مورد نظر خودمان نزدیک کنیم. سعی کنیم علل و عواملی را که موجب کاهش کیفیت زندگی کاری کارکنان سازمان ها می شود را به حداقل برسانیم و عوامل موثر مثبت را نیز به حد اکثر خود.
ادبیات تحقیق
تاریخچه کیفیت زندگی کاری
"کیفیت زندگی کاری ابتدا در اروپا و طی دهه (54-1954) ابداع شد و بر اساس تحقیقات ایریک تریست و همکارانش در دانشگاه تاویستا مربوط به روابط انسانی در لندن، که هم بعد انسانی و هم بعد فنی سازمان ها را بررسی کردند و چگونگی روابط بین آن ها را ارزیابی، که باعث به وجود آمدن سیستم های تکنیکی- اجتماعی (سوسیو تکنیکال) مربوط به طراحی شغل گردید.
متخصصان اولیه (Q.W.L) در بریتانیا، ایرلند، نروژ و سوئد طراحی شغل را برای هرچه بهتر هماهنگ و منسجم کردن کارکنان و تکنولوژی ایجاد کردند. به تدریج دامنه (Q.W.L) فراتر از مشاغل انفرادی رفته و اشکال گروهی کار و مشخصات محیط کار موثر بر رضایت مندی و بهره وری کارکنان از قبیل سیستم پاداش دهی (نحوه پرداخت موثر حقوق و دستمزد) جریان کار، سبکهای مدیریتی و محیط فیزیکی را نیز در بر گرفت. چنین توجه گسترده منتج به ایجاد برنامه های بلند مدت با دامنه وسیع تر در مقایسه با برنامه های محدود غنی سازی شغلی در مراحل اولیه برنامه (Q.W.L) گردید و توجه صرف به تک تک کارکنان را معطوف به گروه های کاری در زمینه وسیعتر گردانید و بعد کارایی سازمان را نیز به آنچه که قبلا بعد اساسی روابط انسانی به شمار می رفت اضافه می کرد. مسائل اقتصادی و منابع انسانی که کشور های غربی و صنعتی طی دهه (89-1980) با آن ها روبه رو بودند، اهمیت هرچه بیشتر لزوم توجه به کارایی سازمان را تصریح کرد.(سیاحی،کار وجامعه، شماره 29) در 30 سال اخیر روان شناسان، جامعه شناسان و دیگر دانشمندان اجتماعی آرام، آرام به نیازهای انسانی کارمندان توجه کرده اند. این توجه باعث شده است که علاوه بر تخصصی کردن کارها به مسائل انسانی در محتوای مشاغل و شیوه های ممکن دیگر نیز توجه شود. امروزه این زیر شاخه ها را برنامه کیفیت زندگی کاری(Q.W.L) نامیده اند.( فرج وند، 1376، شماره 66-67) در طول این دوره آرمای والتون معیارهایی را از قبیل حقوق کافی، محیط کار سالم، ایجاد فرصت برای رشد مداوم و امنیت شغلی مستمر برای کارکنان، اجتماعی کردن کار در سازمان، آزادی در محیط کار و وجود تعادل و توازن بین کار و زندگی خارج از سازمان را به عنوان معیارهای کیفیت زندگی کاری معرفی می کند.(کمالوند،اقتصاد کشاورزی و توسعه،شماره172)همچنین دانشمندان و نظریه پردازان توسعه سازمانی از دیدگاههای مختلفی به مفاهیم کیفیت زندگی کاری پرداخته اند از جمله کیفیت زندگی کاری عبارتست از عکس العمل کارکنان نسبت به کار، به ویژه پیامد های فردی آن در ارضای شغلی و سلامت روحی یا مفهومی دیگر کیفیت زندگی کاری را به عنوان روش یا نحوه انجام کار ارائه کرده است.(معدنی پور،آذر 81، توسعه مدیریت،شماره 44) و یا اینکه Q.W.L اشاره به مجموعه ای از نتایج برای کارکنان نظیر رضایتمندی شغلی، فرصت های رشد روانشناختی، امنیت شغلی، روابط مناسب کارفرما، کارکنان و میزان پایین حوادث دارد.(ابطحی،1382)همچنین این موضوع مطرح شده که کیفیت زندگی کاری را می توان از سه دیدگاه مورد بررسی قرارداد: 1- دیدگاه کارگر(کارمند) 2- دیدگاه جامعه 3- دیدگاه کارفرما که هرکدام از این موارد به نوبه خود دارای زیرمجموعه هایی می باشند.(اسماعیل خان کلانتر، تیرماه 82) و نیز در کارگاه آموزشی که توسط دکتر بهرام زاده عضو هیات علمی واحد فیروزکوه و مدرس واحد علوم و تحقیقات ارائه شد کیفیت زندگی کاری به عنوان شاخصی برای بهره وری معرفی گردید.(سایت خبرگزاری مهر) کتابی نیز به نام زمینه روانشناسی صنعتی سازمانی توسط دکتر حسین زاده که در فصل هشتم آن به رضایت شغلی ، حضور درکار و کیفیت زندگی کاری اشاره گردیده ، منتشر شده است(حسین زاده،1383) همچنین خانم طلعت کشاورزی کار شناس اداری اداره کل مخابرات منطقه کرج در مقاله تحت عنوان کیفیت زندگی کاری و بهره وری به رابطه این دو مقوله پرداخته است.(سایت http://www.tct.ir/tctftp/payamt/azar83/11.pdf ) و مقاله نیز با نام بهره وری و کیفیت زندگی کاری توسط سازمان ملی بهره وری صورت گرفته است.(سایت سازمان ملی بهره وری)
ارائه چهارچوب مفهومی تحقیق:
سوال اصلی تحقیق :
می خواهیم بدانیم که کیفیت زندگی کاری اکنون در سازمان ما در چه سطح و مرحله ای است، آن را تجزیه و تحلیل کنیم،رابطه ی تناسب شغل و شاغل چگونه است و در این مقطع برای افراد ما مناسب است یا خیر؟ آیا افراد در شرایط فعلی قادر به پاسخگویی به مسئولیت هایشان هستند یا خیر؟
فرضیه های تحقیق :
فرضیه های اصلی
1. عوامل فردی شاغل بر روی کیفیت زندگی کاری اثر دارد.
2. ویژگیهای شغل بر روی کیفیت زندگی کاری اثر دارد.
مرحله اول
مرحله دوم
مرحله سوم
مرحله چهارم
مرحله پنجم
مرحله ششم
مرحله هفتم
شکل 4-1 : طرح شماتیک مراحل تحقیق ( منبع : خاکی ، 1384 )
روش شناسی تحقیق
شامل : (نوع روش تحقیق ، طبقه بندی ، روش گردآوری اطلاعات و داده ها ، جامعه آماری ، روش نمونه گیری و حجم نمونه ، و روش تجزیه و تحلیل داده ها (
الف ) نوع روش تحقیق
توصیفی هبستگی تجربی تاریخی علّی موردی
در تحقیق حاضر از انواع تحقیقات توصیفی از تحقیق پیمایشی استفاده خواهد شد . در تحقیق پیمایشی هر چند معمولاً از پرسشنامه استفاده می شود اما فنون دیگری از قبیل مصاحبه ساختمند ، مشاهده و ... هم به کار می روند .
پیمایش ، روشی برای به دست آوردن اطلاعات درباره دیدگاهها ، باورها ، نظرات ، رفتارها یا مشخصات گروهی از اعضای یک جامعه آماری از راه انجام تحقیق است . واژه پیمایش هم به ابزار استفاده شده برای جمع آوری داده ها و هم فرآیندهای به کار گرفته شده هنگام بهره گیری از آن ابزار اطلاق می شود ( اعرابی .17:1379 ) .
همچنین از نوع تحقیق همبستگی نیز بهره گرفته خواهد شد . در مورد تحقیق هبستگی نکته ای که باید به خاطر سپرد این است که تحقیق هبستگی هرگز یک رابطه علی را روشن نمی کند , بلکه صرفاً وجود یک رابطه را توصیف می کند .
ب) ماهیت ( نتیجه ) تحقیق
بنیادی ( مفهوم سازی )
کاربردی ( الگوسازی )
توسعه ای ( استفاده از الگو برای مورد خاصی )
تحقیق از لحاظ ماهیت و نتیجه آن به سه نوع تقسیم می شود که عبارتست از تحقیق بنیادی ، کابردی و توسعه ای. تحقیق بنیادی به دنبال ایجاد و توسعه دامنه علم می باشد و پرسش واحدی در پیش رو دارد که باید به آن پاسخ گوید در مقابل تحقیق کاربردی به دنبال تدوین الگویی برای برقراری ارتباط میان متغیرهای یک موضوع به شیوه ای نظام مند می باشد . در تحقیق توسعه ای به دنبال کاربرد مدل به دست آمده از تحقیق کاربردی در صحنه عمل و حل یک مشکل خاص می باشد .
ماهیت تحقیق حاضر از نوع کاربردی است .
ج ) طبقه بندی طرح تحقیق
ج -1 ) طبقه بندی طرح تحقیق بر حسب هدف : هر تحقیق برای دستیابی به اهداف خاصی صورت می گیرد . این هدف خود را در قالب مسأله تحقیق نمودار می سازد . برای طبقه بندی تحقیقات بر حسب اهداف ، قبل از هر چیز میزان کاربرد مستقیم یافته ها و درجه تعمیم پذیری آنها در شرایط دیگر توجه می شود . در تحقیق ما از نظر هدف از تحقیقات نوع کاربردی بهره گرفته خواهد شد .
ج - 2 ) طبقه بندی تحقیق بر حسب روش : مفیدترین طرح طبقه بندی ، طرحی است که در ان دسته بندی ها به حداقل و تفاوت ها به حداکثر برسد . تحقیق توصیفی آنچه را که هست توصیف و تفسیر می کند و به شرایط یا روابط موجود ، عقاید متداول، فرآیندهای جاری ، آثار مشهود یا روندهای در حال گسترش توجه دارد و تحقیق توصیفی شامل جمع آوری اطلاعات برای آزمون فرضیه یا پاسخ به سوالات مربوط به وضعیت فعلی موضوع مورد مطالعه می شود .
روش گردآوری اطلاعات و داده ها
یافتن پاسخ و راه حل برای مسأله انتخاب شده در هر تحقیق ، مستلزم دست یافتن به داده هایی است که از طریق آنها بتوان فرضیه هایی که به عنوان پاسخ های احتمالی و موقتی برای مسأله تحقیق مطرح شده اند را آزمون کرد . به طور معمول چهار ابزار عمده برای جمع آوری داده ها وجود دارد .
1- بررسی( مراجعه به) مدارک و اسناد . 2- مشاهده . 3- مصاحبه. 4- پرسشنامه .
روش گردآوری اطلاعات در مراحل مختلف این تحقیق متفاوت می باشد .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 16 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله تاثیر تناسب شغل و شاغل بر کیفیت زندگی کاری کارکنان بانک ملت