فرمت فایل :powerpoint (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات 35 صفحه
تعریف زیج
زیج در لغت، معرب کلمه فارسی زیگ و به معنای تعیین احوال ستارگان و جدولی است که از آن به حرکات سیارات معرفت یابند.
زیج حیاتی ورقه ای با طول و عرض 70 در 50 سانتیمتر که در آغاز (سال 1367)، فقط برای نمایش وقایعی که در زمینه تولد و مرگ اتفاق می افتاد، فراهم آمد و به تدریج در جریان کار،از سویی کارایی و سهولت کاربرد خود را نشان داد و از سویی دیگر برای افزودن پاره ای داده ها، چه در تکمیل داده های پیشین و چه افزودن داده های نو، آمادگی و ارتقاء یافت.
اول بار در سال 1367، نمونه زیج حیاتی در خانه های بهداشت کشور بکار گرفته شد. این زیج دارای چند دایره متحدالمرکز و 12 قطاع (به نشانه 12 ماه سال بود و به همین دلیل نام خود را از جدول موجود در رصد خانه ها وام گرفت) و 3 جدول مربوط به ثبت جمعیت منطقه، موالید و مرگ بود و چون از آن برای ثبت آمارهای حیاتی بهره گرفته می شد، پسوند حیاتی را به آن دادند. زیج های اولیه غالبا سیاه و سفید تهیه می شد و لی به تدریج با اثبات کارایی این ابزار، چاپ و سپس چاپ رنگی آن با گسترش جداول موجود در ْآن میسر گردید.
کارایی زیج حیاتی
زیج حیاتی وسیله ای بسیار خوب و مناسب برای ثبت وقایعی چون تولد و مرگ است. با استفاده از داده های آن می توان وقایع نادری مانند مرگ مادران را پیگیری کرد و با بررسی دلایل وقوع آنها، از نقاط ضعف نظام بهداشتی و اجتماعی منطقه ، ارزیابی روشنی به دست داد.
تنها با این ابزار است که به طور همزمان امکان ارزیابی فعالیتها توسط بهورز، مسئول مرکز بهداشتی درمانی، مسئول شهرستان و مسئولین سطوح بالاتر نظام شبکه بهداشت و درمان میسر می گردد.
با محاسبه شاخص های مورد نیاز و مرتب کردن آنها بر حسب نتیجه در درون استان می توان مناطق با عملکرد پایین را مشخص کرد ،نقاط ضعف آن مناطق را شناسایی و مداخلات مناسب برای رفع مشکل را طراحی و اجرا نمود.
بنابراین مشاهده می شود که وسیله ای به این سادگی قادر است کارایی مدیریتی خوبی داشته باشد.
روش گرد آوری و تجزیه و تحلیل و ارائه داده ها
مجموعه وقایع حیاتی مربوط به جمعیت تحت پوشش خانه های بهداشت و خدمات ارائه شده توسط بهورزان که در زیج های حیاتی به تفکیک محل سکونت ( روستای اصلی و روستاهای قمر ثبت می شوند عبارتند از :
- تعداد و ترکیب سنی و جنسی جمعیت تحت پوشش و تعداد زنان همسر دار 15 تا 49 ساله که پس از سرشماری در ماه فروردین هر سال توسط بهورز بر زیج حیاتی ثبت می شود.
- وقایع مربوط به باروری و مرگ که پس از وقوع در جمعیت تحت پوشش به روش چوب خطی بر زیج حیاتی ثبت می گردند شامل:
- جنس نوزاد
- سن مادر
- محل زایمان
- فرد کمک کننده به زایمان
- وزن هنگام تولد
- ماه تولد
- خاتمه بارداری منجر به تولد زنده و یا مرده زایی بر حسب:
پاورپوینت در مورد زیج حیاتی