پایان نامه کارشناسی ارشد الهیات
گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی
188 صفحه
چکیده:
در شریعت اسلام، مطابق آیات قرآنی و روایات مسلم اسلامی، کیفر قتل عمد در شرایطی در وهلة اول قصاص است هر چند قابل تبدیل به دیه و قابل گذشت نیز می‌باشد، قصاص کیفر قتل عمد و جراحت عمدی است، اسلام قصاص را قانونگذاری کرده است و آن را به حدود و شرایطی مقید ساخته تاعدالت بر پا شود و از تجاوز و هرج و مرج، در کشتار جلوگیری به عمل آید و جنبة حق الناسی و شخصی بودن آن بر جنبة الهی و عمومی بودنش غلبه دارد و هر قتل عمدی موجب قصاص نمی‌شود و فقهاءاسلام برای تحقق و استیفاء قصاص شروطی را ذکر کردند. دراین پژوهش دیدگاه‌های فقهی دو فقیه بزرگ شیعه، امام خمینی (ره) و آیت‌الله خویی (ره) در رابطه با شروط قصاص نفس مورد مطالعة تطبیقی قرار گرفته است. نویسنده شروط قصاص نفس را در شش محور از دیدگاه این دو فقیه بزرگ مورد مقایسه و ارزیابی قرار داده است که عبارتند از:1-تساوی در آزادی و بردگی 2-تساوی در دین 3-نداشتن رابطة ابوت 4-بالغ بودن قاتل و مقتول 5-عاقل بودن قاتل و مقتول 6-محقون الدم بودن مقتول. که نخست دیدگاه‌های فقها بیان شده است و سپس ادله ای که برای این نظریات وجود داشته است، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. و هدف از این پژوهش بیان شباهت ها و تفاوت های دو دیدگاه بوده است. مهمترین یافته های این پژوهش عبارتند از:1-بنابر نظر مشهور فقها زن و مرد در قصاص و دیه اعضاء تا ثلث مساوی هستند به ثلث که رسید دیه زن نصف دیه مرد است ولی عده‌ای از فقهاء تجاوز از ثلث را شرط می دانند. 2-کسی که به جهت زنا و غیر آن محکوم به قصاص شده است و کسی غیر از امام او را بکشد در ثبوت قصاص و دیه بر چنین شخصی نیز بین فقها اختلاف نظر وجود دارد. 3-در مورد مجازات انسان مست و همچنین در مورد قاتل نابینا و جنایت شخص خواب بین فقهاء اختلاف نظر است. 4-در قصاص کردن مردی که زوجة خود را به قتل می رساند و همچنین در قصاص قاتل بالغی که صغیری را به قتل می رساند بین فقها اختلاف نظر است. 5-در خصوص قصاص قاتل زانی محصن یا لائط نیز بین فقها اختلاف نظر است.
کلید واژه: شروط قصاص، قصاص، کافر، بالغ، عاقل، محقون‌الدم
بررسی مقایسه ای دیدگاه های امام خمینی (ره) و آیت الله خویی (ره) در مسئله ی شروط قصاص نفس